สำนักราชบัณฑิตยสภา

430 ‡Àπ◊ Õ°ÆÀ¡“¬¬— ß¡’ §«“¡¬ÿ µ‘ ∏√√¡ ‡Àπ◊ Õ§«“¡¬ÿ µ‘ ∏√√¡¬— ß¡’ §«“¡‡ªì π∏√√¡ Vol. 29 No. 2 Apr.-Jun. 2004 The Journal of the Royal Institute of Thailand ‡≈◊ Õ°ªØ‘ ∫— µ‘ ∑’Ë ‰¡à ‡À¡“– ¡‰¥â Õ¬à “ß‰√°Á ¥’ „π∫“ß ∂“π°“√≥å °“√°√–∑”‡™à ππ’È Õ“® ∂◊ Õ«à “‡ªì π‡æ’ ¬ß°“√°√–∑”∑’Ë ‰¡à ¡’ ‡Àµÿ º≈ À√◊ Õ‰¡à ¬ÿ µ‘ ∏√√¡ ˆ. º‘ ¥¢â Õ‡∑Á ®®√‘ ß (mistake of fact) ‡°‘ ¥¢÷È π‡¡◊Ë Õ¡’ °“√°√–∑” ‡æ√“–„™â ¢â Õ¡Ÿ ≈ ¢à “« “√∑’Ë º‘ ¥æ≈“¥„π¢â Õ‡∑Á ®®√‘ ß À√◊ Õ ‡æ√“–µ’ §«“¡º‘ ¥æ≈“¥∑”„Àâ ‡°‘ ¥°“√ µ— ¥ ‘ π„®∑’Ë ‰¡à ‡À¡“– ¡À√◊ Õº‘ ¥ ∑—È ßÕ“® ®–‡°‘ ¥®“°°“√∑’Ë ¡’ °“√ª°ªî ¥À√◊ Õ‰¡à ¬Õ¡ √— ∫øí ߢâ Õ‡∑Á ®®√‘ ß ”§— ≠ ˜. º‘ ¥¢â Õ°ÆÀ¡“¬ (mistake of law) ‡°‘ ¥¢÷È π‡¡◊Ë ÕÀπà «¬ß“π¢Õß√— ∞∑√“∫§«“¡ ®√‘ ß∑’Ë ¡∫Ÿ √≥å ·≈–∂Ÿ °µâ Õß·≈â « ·µà π” ‰ªª√–¬ÿ °µå À√◊ Õµ’ §«“¡º‘ ¥ Ê µà Õ∫∑ ∫— ≠≠— µ‘ ·Àà ß°ÆÀ¡“¬ ¢â Õ∫— ߧ— ∫ À√◊ Õ À≈— °°“√∑”„Àâ ‡°‘ ¥°“√µ— ¥ ‘ π„®À√◊ Õ °“√°√–∑”∑’Ë ‰¡à ‡À¡“– ¡ »— æ∑å π’È ‡À≈◊Ë Õ¡°— ∫»— æ∑å 碗 ¥µà Õ °ÆÀ¡“¬é ®÷ ߧ«√„™â °— ∫°√≥’ ∑’Ë °ÆÀ¡“¬ ∂Ÿ °µ’ §«“¡º‘ ¥ ¯. º‘ ¥ (wrong) ∂â “ Ò) „™â ·µ°µà “ß‚¥¬™— ¥·®â ß°— ∫ π‚¬∫“¬ °√–∫«π°“√ «‘ ∏’ æ‘ ®“√≥“ ´÷Ë ß ‰¥â «“ß«‘ ∏’ ∑’Ë ç∂Ÿ °é ‰«â ·≈â « Ú) °“√ Õ∫ «π∑”„Àâ ‰¥â æ∫¢â Õ ‡∑Á ®®√‘ ß„À¡à π’È ‰¡à ª√“°ØÀ√◊ Õ‰¡à ‡ªì π∑’Ë √Ÿâ °— π°à ÕπÀπâ “π—È π ∑”„Àâ ‡°‘ ¥§«“¡ ß — ¬ µà Õ§«“¡∂Ÿ °µâ ÕߢÕß°“√°√–∑” °“√ ≈–‡«â π°“√°√–∑” °“√µ— ¥ ‘ π„®·≈–¢â Õ ‡ πÕ·π– Û) °√–∑”‚¥¬µ’ §«“¡¢â Õ‡∑Á ®®√‘ ß º‘ ¥æ≈“¥ Ù) ‡°‘ ¥®“°°“√°√–∑”„π à «π ¢Õ߇®â “Àπâ “∑’Ë À√◊ ÕÕß§å °“√¢Õß√— ∞ Õ¬à “ß‰¡à √–¡— ¥√–«— ß (carelessness) §”«à “ 纑 ¥é Õ“®„™â °— ∫ ∂“π°“√≥å æ‘ ‡»… ‡™à π „π ∂“π°“√≥å ∑’Ë — ∫ π ®π‰¡à “¡“√∂™’È ‰¥â «à “ °“√°√–∑”„¥‰¡à ¬ÿ µ‘ ∏√√¡ À√◊ Õ‰¡à ¡’ ‡Àµÿ º≈ ·µà ∫— ߇°‘ ¥º≈ √«¡«à “ ç¡— π‰¡à ∂Ÿ °é π—È π°Á §◊ Õ¡— π 纑 ¥é §«“¡À¡“¬π’È °Á µ√ß°— ∫§«“¡À¡“¬∂Ÿ ° º‘ ¥∑’Ë ™“«∫â “π„™â æŸ ¥°— π ‡¡◊Ë Õ‰¡à “¡“√∂ ®–Õ∏‘ ∫“¬‰¥â «à “ ç¡— π‰¡à ∂Ÿ °é §”«à “ 纑 ¥é Õ“®®–‡À≈◊Ë Õ¡°— ∫§”«à “碗 ¥µà Õ°ÆÀ¡“¬é À√◊ Õ çº‘ ¥¢â Õ‡∑Á ®®√‘ ßé ·≈–®–√«¡∂÷ ß çº‘ ¥ »’ ≈∏√√¡é ´÷Ë ßπà “®–„™â §”«à “ ‰¡à ¬ÿ µ‘ ∏√√¡ ¡“°°«à “®–™’È «à “º‘ ¥ ˘. «— µ∂ÿ ª√– ߧå ∑’Ë ‰¡à ‡À¡“– ¡ (improper purpose) °√≥’ π’È Õ“®„™â ‡¡◊Ë Õ°“√µ‘ ¥ ‘ π„® §”·π–π” °“√°√–∑” À√◊ Õ °“√≈–‡«â ππ—È π ∑’Ë ®√‘ ß·≈â «‰¥â ∑”‰ª µ“¡π‚¬∫“¬·≈–«‘ ∏’ °“√∑’Ë ‡À¡“– ¡ ·µà ‰¥â ∂Ÿ °π”‰ª∑”‡æ◊Ë Õ„Àâ ∫√√≈ÿ «— µ∂ÿ ª√– ߧå ∑’Ë ‰¡à ‡À¡“– ¡ ‡√◊Ë Õßπ’È Õ“®‡°‘ ¥¢÷È π‡¡◊Ë Õ ‡®µπ“√¡≥å ¢Õßπ‚¬∫“¬À√◊ Õ«‘ ∏’ °“√∂Ÿ ° ≈–‡≈¬‡æ◊Ë Õ„Àâ ‡°‘ ¥º≈Õ’ °Õ¬à “ßÀπ÷Ë ß À√◊ Õ ‡°‘ ¥¢÷È π‡¡◊Ë Õ¡’ °“√„™â ¥ÿ ≈¬æ‘ π‘ ®Õ¬à “ß‰¡à ‡À¡“– ¡ °“√ Õ∫ «π«à “∑”‰ª‡æ◊Ë Õ«— µ∂ÿ - ª√– ߧå ∑’Ë ‰¡à ‡À¡“– ¡À√◊ Õ‰¡à „Àâ ¥Ÿ ®“° º≈¢Õß°“√°√–∑”¡“°°«à “°√–∫«π°“√ ‡™à π «— µ∂ÿ ª√– ߧå ∑’Ë ‰¡à ‰¥â ¡Õ∫¡“¬„Àâ ∑” Õ“®π”‰ª Ÿà °“√‰¥â √— ∫ª√–‚¬™πå Õ‘ ∑∏‘ æ≈ À√◊ Õ§«“¡≈”‡Õ’ ¬ß‡ªì π à «πµ— « ¥— ßπ—È π ®÷ ß Õ“®®”‡ªì π∑’Ë µâ Õß ◊ ∫À“‡®µπ“√¡≥å ¡“ π— ∫ πÿ π«à “°“√°√–∑”π—È π‡ªì π°“√∑” ‡æ◊Ë Õ«— µ∂ÿ ª√– ߧå ∑’Ë ‰¡à ‡À¡“– ¡À√◊ Õ‰¡à Ò. °“√µ— ¥ ‘ π„®®–µâ Õß·®â ߇Àµÿ º≈ (Reasons Should Have Been Given for a Decision) µ“¡æ√–√“™∫— ≠≠— µ‘ ÕÕ¡∫ÿ ¥ ·¡π ∫— ≠≠— µ‘ «à “ °“√µ√«®æ∫∑’Ë ‰¥â º≈µ√ߢ⠓¡ (§◊ Õ ‰¡à ‡ªì π‰ªµ“¡§”√â Õ߇√’ ¬π¢Õß ª√–™“™π) Õ“®®– —Ë ß‰¥â ç„π°√≥’ ∑’Ë ‰¥â ∑” ‰ª¿“¬„µâ Õ”π“®„™â ¥ÿ ≈¬æ‘ π‘ ® ·µà ®–µâ Õß ·®â ߇Àµÿ º≈¢Õß°“√µ— ¥ ‘ π„®π—È πé «— µ∂ÿ ª√– ß§å ¢Õß¡“µ√“π’È °Á §◊ Õ °“√®”°— ¥Õ”π“®°“√µ— ¥ ‘ π„®µ“¡ Õ”‡¿Õ„® ‰¡à «à “®–‡ªì π®√‘ ßÀ√◊ Õ§“¥À«— ß ‰«â °“√µ— ¥ ‘ π„®Õ“®®–∑”¥â «¬«“®“ À√◊ Õ‚¥¬≈“¬≈— °…≥å Õ— °…√ ·µà ®–µâ Õß Õ¥§≈â Õß°— ∫欓πÀ≈— °∞“π ‡Àµÿ º≈ ®–µâ Õß‡æ’ ¬ßæÕ∑’Ë ®–∑”„Àâ ºŸâ ‡°’Ë ¬«¢â Õß ‡¢â “„® «à “∑”‰¡®÷ ß∫√√≈ÿ ∂÷ ß°“√µ— ¥ ‘ π„® ‡™à ππ—È π ·≈–«à “¡— π‡ªì π°“√µ— ¥ ‘ π„®∑’Ë ‡À¡“– ¡À√◊ Õ‰¡à °“√µ— ¥ ‘ π„®∑’Ë °√–∑” ‰ª‚¥¬ª√“»®“°‡Àµÿ º≈ À√◊ Õ‡Àµÿ º≈‰¡à ‡æ’ ¬ßæÕÕ“®∂Ÿ °æ‘ ®“√≥“«à “‡ªì π°“√µ— ¥ ‘ π„®∑’Ë ç‰¡à ¡’ ‡Àµÿ º≈é ∑’Ë ÕÕ¡∫ÿ ¥ ·¡π ®–π”‰ªæ‘ ®“√≥“«à “‡ªì π∏√√¡À√◊ Õ‰¡à √ÿ ª‰¥â «à “¡“µ√∞“𧫓¡‡ªì π ∏√√¡µ“¡∑’Ë ºŸâ µ√«®°“√ÕÕπ·∑√’ ‚Õ‰¥â µ—È ß¢÷È ππ’È ‡ªì π¡“µ√∞“π∑’Ë ¡’ Õß§å ª√–°Õ∫ ¡“°¡“¬·≈–·µà ≈–‡√◊Ë Õß°Á ‡ªì π‡√◊Ë Õß ≈–‡Õ’ ¬¥Õà Õπ ®÷ ß∑”„Àâ ‡ÀÁ π‰¥â «à “ß“π ¢ÕߺŸâ µ√«®°“√œ ¡’ §«“¡¬“°·≈–≈÷ °´÷È ß °«à “ß“π¢Õß»“≈∑’Ë ‡æ’ ¬ß·µà ®–∏”√ß §«“¡¬ÿ µ‘ ∏√√¡ √ÿ ª¿“√°‘ ®¢Õß»“≈ »“≈√— ∞- ∏√√¡πŸ ≠ ·≈–ºŸâ µ√«®°“√·ºà 𠥑 π¢Õß√— ∞ ¿“ ¿“√°‘ ®¢Õß»“≈ : ª√–»“ πå §«“¡¬ÿ µ‘ ∏√√¡ √— ∞∏√√¡πŸ ≠·Àà ß√“™Õ“≥“®— °√‰∑¬ æÿ ∑∏»— °√“™ ÚıÙ °”Àπ¥∫∑∫“∑ ·≈–Àπâ “∑’Ë ¢Õß»“≈ ºŸâ æ‘ æ“°…“·≈–