สำนักราชบัณฑิตยสภา

424 ‡Àπ◊ Õ°ÆÀ¡“¬¬— ß¡’ §«“¡¬ÿ µ‘ ∏√√¡ ‡Àπ◊ Õ§«“¡¬ÿ µ‘ ∏√√¡¬— ß¡’ §«“¡‡ªì π∏√√¡ Vol. 29 No. 2 Apr.-Jun. 2004 The Journal of the Royal Institute of Thailand Õ¡√ √— °…“ — µ¬å √“™∫— ≥±‘ µ ”π— °∏√√¡»“ µ√å ·≈–°“√‡¡◊ Õß √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π ‡Àπ◊ Õ°ÆÀ¡“¬¬— ß¡’ §«“¡¬ÿ µ‘ ∏√√¡ ‡Àπ◊ Õ§«“¡¬ÿ µ‘ ∏√√¡¬— ß¡’ §«“¡‡ªì π∏√√¡ À≈— °«à “π‘ µ‘ √— ∞ ‚¥¬¡‘ ‰¥â æ‘ ®“√≥“«à “°Æ- À¡“¬π—È π·∑â ∑’Ë ®√‘ ß·≈â «§◊ Õ ‡§√◊Ë Õß¡◊ Õ¢Õß ™π™—È πª°§√Õß∑’Ë µ√“¢÷È π‡æ◊Ë Õ§ÿâ ¡§√Õß º≈ª√–‚¬™πå ·≈– ∂“π¿“æ¢Õß™π™—È π ª°§√Õß∑’Ë ¡’ à «π¡’ ‡ ’ ¬ß„π°“√ÕÕ°°Æ- À¡“¬π—È π ¡‘ ‰¥â æ‘ ®“√≥“«à “°ÆÀ¡“¬‡Õß ‰¡à ®”‡ªì π®–∂Ÿ °µâ Õß ¥’ ß“¡ ¬ÿ µ‘ ∏√√¡ ™Õ∫∏√√¡‡ ¡Õ‰ª§◊ Õ Õ“®¡’ unjust law °Á ‰¥â ‡æ√“–°ÆÀ¡“¬‡ªì π ‘Ë ß∑’Ë ¡πÿ …¬å ‡¢’ ¬π¢÷È π (man made law) Õ“®¡’ º‘ ¥¡’ ∂Ÿ ° Õ“®¢— ¥°— ∫°ÆÀ¡“¬¢Õßæ√–‡®â “ (law of God Õ¬à “ß∫— ≠≠— µ‘ ‘ ∫ª√–°“√) À√◊ Õ¢— ¥°— ∫°ÆÀ¡“¬∏√√¡™“µ‘ (natural law) À√◊ Õ°Æ — ®∏√√¡¢Õßæ√–æÿ ∑∏- »“ π“ À√◊ Õ°Æ∏√√¡™“µ‘ ¢Õß — µ«å ™π‘ ¥ µà “ß Ê √ÿ ª‰¥â «à “ π— °«‘ ™“°“√‰∑¬·≈–π— ° °ÆÀ¡“¬‰∑¬®”π«π¡“° ¡— °¬÷ ¥∂◊ Õ À≈— °°“√ª°§√Õß‚¥¬°ÆÀ¡“¬Õ¬à “ß ¿“§¿Ÿ ¡‘ „® 欓¬“¡„Àâ ‡¡◊ Õ߉∑¬‡ªì π çπ‘ µ‘ √— ∞é ‚¥¬·ª≈®“°§”«à “ legal state ∫π∞“π rule of law ‚¥¬‰¡à §”π÷ ß∂÷ ß«à “ °ÆÀ¡“¬®”π«π¡“°∑’Ë ÕÕ°¡“„π ¡— ¬ ‡¡◊Ë Õ¡πÿ …¬å ÕÕ°®“°∂È ”¡“√«¡°— 𠇪ì π™ÿ ¡™π¢π“¥„À≠à ¢÷È π‡æ◊Ë Õ· «ßÀ“ §«“¡¡—Ë π§ß§«“¡ª≈Õ¥¿— ¬π—È π °Á ‡√‘Ë ¡ ‡°‘ ¥ªí ≠À“¢Õß°“√Õ¬Ÿà √à «¡°— π¢÷È π§◊ Õ ‡°‘ ¥ °“√‡Õ“√— ¥‡Õ“‡ª√’ ¬∫ ‡∫’ ¬¥‡∫’ ¬π ¢à ¡‡Àß √— ß·°°— π¿“¬„π™ÿ ¡™ππ—È π ®÷ ß¡’ §«“¡ 欓¬“¡®–· «ßÀ“«‘ ∏’ °“√µ— ¥ ‘ πªí ≠À“ Õ¬à “ß‡ªì π∏√√¡°— π¡“µ—È ß·µà π—È π‡ªì πµâ π¡“ ∫∑§«“¡π’È ®– ‡ªì π°“√ ”√«® «‘ «— ≤π“°“√¢Õß°“√ √â “ß°ÆÀ¡“¬ √â “ß ·π«§‘ ¥‡°’Ë ¬«°— ∫§«“¡¬ÿ µ‘ ∏√√¡·≈– ·π«§‘ ¥‡°’Ë ¬«°— ∫§«“¡‡ªì π∏√√¡‰ªµ“¡ ≈”¥— ∫ Ò. °“√ √â “ß°ÆÀ¡“¬·≈– ≈— ∑∏‘ ∫Ÿ ™“°ÆÀ¡“¬ ∂“∫— π∑’Ë ¡πÿ …¬å §‘ ¥«à “®–‡ªì πÀ≈— ° „π°“√ª√– ‘ ∑∏‘Ï ª√–»“ πå §«“¡‡ªì π∏√√¡ ‰¥â °Á §◊ Õ °“√¡’ ºŸâ ª°§√ÕߺŸâ π”™ÿ ¡™π∑’Ë ¡’ µ”·Àπà ß∞“π–µà “ß Ê °— 𠇙à π √“™“ ¡À“√“™ °…— µ√‘ ¬å ®— °√æ√√¥‘ ÿ ≈µà “π °“À≈‘ ∫ — πµ–ª“ª“ ·≈–‡√‘Ë ¡¡’ °“√ÕÕ° °ÆÀ¡“¬¢÷È π„π ¡— ¬æ√–‡®â “Œ— ¡¡Ÿ √“∫’ °…— µ√‘ ¬å ¢Õß™“«∫“∫‘ ‚≈π (Ò˜˘Ú- Ò˜ı °à Õπ§√‘ µ»— °√“™) ª√–¡«≈ °ÆÀ¡“¬¢Õß∑à “π π‘ ¬¡∂◊ Õ°— π«à “‡ªì π ª√–¡«≈°ÆÀ¡“¬©∫— ∫‡°à “·°à ∑’Ë ÿ ¥¢Õß ‚≈°∑’Ë ∂◊ ÕÀ≈— °°“√·°â ·§â π∑¥·∑𧫓¡ ‡ ’ ¬À“¬‡√’ ¬°°— π«à “ µ“µà Õµ“ øí πµà Õøí π (§◊ Õ„§√∑”√â “¬„§√®πµ“∫Õ¥°Á µâ Õß∂Ÿ ° ≈ß‚∑…§«— °≈Ÿ °µ“ ¢≥–π’È ¡’ ‡¡◊ Õߌ— ¡¡Ÿ √“∫’ Õ¬Ÿà ∑“ß¿“§°≈“ߢÕߪ√–‡∑»Õ‘ √— °∑“ß µ–«— πµ°‡©’ ¬ß„µâ ¢Õß°√ÿ ß·∫°·¥¥) µà Õ¡“§«“¡§‘ ¥∑“ߥ⠓π°ÆÀ¡“¬°Á ‰¥â æ— ≤π“‡√◊Ë Õ¬¡“„π ¡— ¬°√’ °‚√¡— π Ωíò ß ¬ÿ ‚√ª ·≈–·Õß‚°≈·´°´— π„π‚≈° µ–«— πµ° à «π‚≈°µ–«— πÕÕ°°Á ¡’ °ÆÀ¡“¬ ¡πŸ ∏√√¡»“ µ√å ¢Õßæ√“¡À≥å -Œ‘ π¥Ÿ „™â ‡ªì πÀ≈— ° ‡¡◊Ë Õ‚≈°æ— ≤π“√–∫∫°“√‡¡◊ Õß „Àâ ‡ªì πª√–™“∏‘ ª‰µ¬°— π¡“°¢÷È π π— ° °ÆÀ¡“¬∑—È ßÀ≈“¬°Á ™Ÿ ∏ß«à “ ≈— °…≥– ”§— ≠Õ¬à “ßÀπ÷Ë ß¢Õߪ√–‡∑»ª√–™“∏‘ ª- ‰µ¬§◊ Õ °“√¡’ °“√ª°§√Õß‚¥¬°ÆÀ¡“¬ (rule of law) ´÷Ë ßπ— °°ÆÀ¡“¬‰∑¬„π ¬ÿ §π’È ‡√’ ¬°ª√–‡∑»∑’Ë ¬÷ ¥°ÆÀ¡“¬‡ªì 𠧔 ”§— ≠ : °ÆÀ¡“¬, §«“¡¬ÿ µ‘ ∏√√¡, §«“¡‡ªì π∏√√¡