สำนักราชบัณฑิตยสภา

524 524 À¡Õ∫√— ¥‡≈°— ∫ª√–‡∑»‰∑¬ Vol. 29 No. 2 Apr.-Jun. 2004 The Journalof theRoyal InstituteofThailand ¡ß§≈ ‡¥™π§√‘ π∑√å √“™∫— ≥±‘ µ ”π— °«‘ ∑¬“»“ µ√å √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π À¡Õ∫√— ¥‡≈°— ∫ ª√–‡∑»‰∑¬ (µà Õ)* *·ª≈®“°µâ π©∫— ∫¢Õß D. C. Lord. Mo Bradley and Thailand . Grand Rapids, MI, USA : Wm. B. Eerdmans Publishing Co.; 1969, ‰¥â √— ∫Õπÿ ≠“µ®“° ”π— °æ‘ ¡æå ∫∑§— ¥¬à Õ ∫∑·ª≈ À¡Õ∫√— ¥‡≈°— ∫ª√–‡∑»‰∑¬ π’È ®— ¥∑”¢÷È π‡æ◊Ë Õ‡©≈‘ ¡©≈Õß‚Õ°“ «— π‡°‘ ¥§√∫ Ú ªï ¢Õß π“¬·æ∑¬å ·¥π∫’ ™ ·∫√¥‡≈¬å (Dr. Dan Beach Bradley) ∑’Ë §π‰∑¬‡√’ ¬°°— π«à “ À¡Õ∫√— ¥‡≈ ´÷Ë ß∂÷ ß„π æ.». ÚıÙ˜π’È µ—È ß·µà À¡Õ∫√— ¥‡≈‡¥‘ π∑“ß¡“∂÷ ߪ√–‡∑»‰∑¬‡¡◊Ë Õæ.».ÚÛ˜¯ („π√— ™ ¡— ¬æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–π—Ë ß‡°≈â “ ‡®â “Õ¬Ÿà À— «)®π°√–∑—Ë ß∂÷ ß·°à °√√¡‡¡◊Ë Õ æ.». ÚÙÒˆ („π√— ™ ¡— ¬æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®ÿ ≈®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «) ∑à “π‰¥â ∑”ª√–‚¬™πå „Àâ ·°à ™“«‰∑¬·≈–ª√–‡∑»‰∑¬‡ªì πÕ‡π°ª√–°“√ ‡æ◊Ë Õ‡ªì π°“√√”≈÷ °∂÷ ß∫ÿ §§≈ºŸâ ¡’ §ÿ ≥Ÿ ª°“√ ∑à “ππ’È √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π®÷ ߇ÀÁ π ¡§«√„Àâ ·ª≈ª√–«— µ‘ ™’ «‘ µ·≈–º≈ß“π¢Õß∑à “π ®“°Àπ— ß ◊ Õ∑’Ë ¡’ ºŸâ ‡√’ ¬∫‡√’ ¬ßÕ¬à “ß ≈–‡Õ’ ¬¥¡“≈ßæ‘ ¡æå „π ç«“√ “√√“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“πé ‡ªì π√“¬∫∑ ‡√‘Ë ¡µ—È ß·µà ªï ∑’Ë Ú˜©∫— ∫∑’Ë Ù√“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“𠉥â √— ∫Õπÿ ≠“µ®“° William B. Eerdmans Publishing Company „π À√— ∞Õ‡¡√‘ °“ „Àâ „™â Àπ— ß ◊ Õµâ π©∫— ∫ §◊ Õ Mo Bradley and Thailand ´÷Ë ßDonaldC. Lord ‡ªì πºŸâ ·µà ß ‚¥¬‰¡à §‘ ¥§à “≈‘ ¢ ‘ ∑∏‘Ï §” ”§— ≠ :À¡Õ∫√— ¥‡≈,ª√–‡∑»‰∑¬ ∫∑∑’Ë ÒÛ ·Õππ“°— ∫æ√–‡®â “·ºà 𥑠π¢Õ߉∑¬ §πÕ‡¡√‘ °— π√Ÿâ ‡√◊Ë Õß√“«‡°’Ë ¬«°— ∫ª√–‡∑»‰∑¬πâ Õ¬¡“° ‚™§‰¡à ¥’ ∑’Ë «à “Àπ— ß ◊ Õ‡°’Ë ¬« °— ∫ª√–‡∑»‰∑¬√«¡Û ‡≈à ¡∑’Ë §πÕ‡¡√‘ °— πÕà “π°— π¡“°∑’Ë ÿ ¥ §◊ ÕÀπ— ß ◊ Õ §√Ÿ À≠‘ ßÕ— ß°ƒ… „π√“™ ”π— °·Àà ß ¬“¡ (TheEnglishGoverness at theSiameseCourt) ·≈– ™’ «‘ µ „πŒ“‡√Á ¡ ¬“¡ (Siamese Harem Life) ∑’Ë ·Õππ“ ‡≈’ ¬«‚π‡«π å ‡ªì πºŸâ ·µà ß Õ’ °∑—È ß Àπ— ß ◊ Õπ«π‘ ¬“¬¢“¬¥’ ™◊Ë Õ ·Õππ“°— ∫ æ√–‡®â “·ºà 𥑠π°√ÿ ß ¬“¡ (Anna and the King of Siam) ´÷Ë ß¡“°“‡√µ ·≈π- ¥Õπ (Magaret Landon) ·µà ߢ÷È π®“° Àπ— ß ◊ Õ Õ߇≈à ¡·√°π—È π ‰¥â ∑”„Àâ §π Õ‡¡√‘ °— π‡¢â “„®º‘ ¥¡“°¢÷È π‰ªÕ’ ° ·Õππ“‡≈’ ¬«‚π‡«π å ´÷Ë ß„πªí ®®ÿ ∫— π ¿“§ ºπ«° ∫∑∑ ’Ë 13-14_524-544 525 525 ¡ß§≈ ‡¥™π§√‘ π∑√å ªï ∑’Ë Ú˘ ©∫— ∫∑’Ë Ú ‡¡.¬.-¡‘ .¬.ÚıÙ˜ «“√ “√ √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π ¡’ ™◊Ë Õ‡ ’ ¬ß‡ªì π∑’Ë √Ÿâ °— π∑—Ë «‰ªπ—È π ‡¥‘ ¡‡ªì π À≠‘ ß¡à “¬π— °‡ · √â ß (pretentious widow) ™“«Õ— ß°ƒ… ∑’Ë æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ® æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— « ∑√߮⠓ߡ“ Õπ¿“…“Õ— ß°ƒ…„Àâ ·°à æ√–√“™‚Õ√ æ√–√“™∏‘ ¥“ ·≈–‡®â “π“¬ΩÉ “¬„πÀ≈à Õπ ¡’ ™◊Ë Õ‡ ’ ¬ß¢÷È π¡“°Á ‡æ√“–‡ªì π§π·µà ß Àπ— ß ◊ Õ·π«‡æâ ÕΩí π Ú ‡≈à ¡∑’Ë °≈à “«∂÷ ß ¢â “ßµâ π ´÷Ë ß§“¥°— π«à “Õ‘ ߪ√– ∫°“√≥å ¢ÕßÀ≈à Õπ√–À«à “ß∑’Ë Õ¬Ÿà „πª√–‡∑»‰∑¬ „πªí ®®ÿ ∫— π™◊Ë Õ‡ ’ ¬ßÀ≈à Õπ‡ªì πº≈¡“®“° ¿“æ¬πµ√å ŒÕ≈≈’ «Ÿ ¥√«¡ Ú ‡√◊Ë Õß∑’Ë √â “ß ®“°π«π‘ ¬“¬¢Õßπ“ß·≈π¥Õπ ‡√◊Ë Õß·√° §◊ Õ ·Õππ“°— ∫æ√–‡®â “·ºà 𥑠π°√ÿ ß ¬“¡ ´÷Ë ß¡’ ‡√Á °´å ·Œ√å √‘ — π (Rex Harrison) · ¥ß‡ªì πæ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “ ‡®â “Õ¬Ÿà À— « „π≈— °…≥–¢Õßµ— «√â “¬∑’Ë πà “ ¢∫¢— π ‡√◊Ë Õß∑’Ë Õߧ◊ Õ æ√–‡®â “·ºà 𥑠𠰗 ∫µ— «©— π (The King and I) ´÷Ë ß¡’ ¬Ÿ ≈ ∫√’ π‡πÕ√å (Yul Brynner) · ¥ß‡ªì π æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— « „π≈— °…≥–¢Õßµ— «√â “¬∑’Ë √— ° πÿ ° °“√ §∫§‘ ¥°— π√–À«à “ßπ— °‡¢’ ¬π¢ÕߌÕ≈≈’ «Ÿ ¥ ºŸâ ¡’ ®‘ πµπ“°“√„π°“√ √â “ß©“°‡Àµÿ °“√≥å °— ∫ß“π‡¢’ ¬π·∫∫‡°‘ π®√‘ ߢÕß ÿ ¿“æ µ√’ ™“«§√‘ µå Õß§π¥— ß°≈à “« ‰¥â ∑”„Àâ ¿“æ≈— °…≥å ¢Õߪ√–‡∑»‰∑¬·≈–¿“æ ≈— °…≥å ¢Õßæ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡ ‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «º‘ ¥‡æ’È ¬π‰ª®“°§«“¡ ‡ªì π®√‘ ßÕ¬à “ß¡“° ∂÷ ߢ—È π∑’Ë §π‰∑¬´÷Ë ß Õà Õπ‰À«°— ∫‡√◊Ë Õ߇™à ππ’È Õ¬Ÿà ·≈â « ‰¡à ¬Õ¡ æŸ ¥∂÷ ß¿“æ¬πµ√å ∑’Ë ·µà ߇π◊È ÕÀ“„Àâ ‡°‘ π ®√‘ ߇ ’ ¬®π‰¡à ¡‡Àµÿ ¡º≈∑—È ß Õß ‡√◊Ë Õßπ’È Ò ‰¡à «à “§π‰∑¬®–¡’ ªØ‘ °‘ √‘ ¬“Õ¬à “ß‰√ µà Õ¿“æ¬πµ√å ‡°’Ë ¬«°— ∫æ√–¡À“°…— µ√‘ ¬å ºŸâ ¬‘Ë ß„À≠à ¢Õ߉∑¬æ√–Õߧå π’È ∑’Ë ŒÕ≈≈’ «Ÿ ¥ √⠓ߢ÷È π®“°π«π‘ ¬“¬¢Õß·Õππ“‡≈’ ¬«- ‚π‡«π å ·≈–¡“°“‡√µ ·≈π¥Õπ °“√ ∑’Ë ®–«‘ æ“°…å «‘ ®“√≥å ∂÷ ßæ√–Õߧå Õ¬à “ß ¡‡Àµÿ ¡º≈‰¥â π—È π ®–µâ Õ߉¡à ≈–‡≈¬ °“√«‘ ‡§√“–Àå æ√–‡®â “·ºà 𥑠πæ√–Õߧå ∑’Ë π“߇≈’ ¬«‚π‡«π å ‡¢’ ¬π¢÷È π„ππ«π‘ ¬“¬ ¢Õßµπ®“°‡√◊Ë Õß®√‘ ß°— ∫®‘ πµπ“°“√ªπ °— π π— °‡¢’ ¬π ¡— ¬„À¡à ∫“ß§π¬— ß¡Õß ·Õππ“ ‡≈’ ¬«‚π‡«π å «à “‡ªì π ç µ√’ ™“«§√‘ µå ∑’Ë ¥’ ß“¡é ´÷Ë ß‰¥â √⠓ߺ≈ß“π „πª√–‡∑»‰∑¬∑’Ë π”‰ª Ÿà ç‡ √’ ¿“æ ∑“ß»“ π“ °“√¬°‡≈‘ °¢π∫ª√–‡æ≥’ À¡Õ∫°√“∫∑’Ë ‰√â »— °¥‘Ï »√’ ·≈–‰¡à –¥«° ∫“¬ √«¡∑—È ß°“√‡≈‘ °∑“ é Ú ∂÷ ß ·¡â «à “∑— »π–π’È ®–º‘ ¥®“°§«“¡‡ªì π®√‘ ß π— °ª√–«— µ‘ »“ µ√å ºŸâ ‡™’Ë ¬«™“≠À≈“¬§π °Á ¬— ߇™◊Ë Õ«à “ ‘Ë ß∑’Ë ·Õππ“‡¢’ ¬π∫‘ ¥‡∫◊ Õπ ‡Õ“‰«â Õ¬à “ß√â “¬·√ßÀ≈“¬ Ê ‡√◊Ë Õßπ—È π ‡ªì 𧫓¡®√‘ ß Û ¥— ßπ—È π ∂â “®–æ‘ ‡§√“–Àå „Àâ ‡¢â “„®æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “ ‡®â “Õ¬Ÿà À— «Õ¬à “ß∂à Õß·∑â ‡√“®–µâ Õ߉¡à √— ∫øí ߇√◊Ë Õ߇À≈«‰À≈µà “ß Ê ∑’Ë ·Õππ“°ÿ ¢÷È π‡°’Ë ¬«°— ∫æ√–Õß§å ·≈–‰¡à ‡™◊Ë Õ¿“æ ≈— °…≥å º‘ ¥ Ê ∑’Ë À≈à Õπ √â “ß„Àâ ·°à µ— «‡Õß ª√–°“√·√° À≈à Õπ‰¡à ‰¥â ‡ªì π§√Ÿ ºŸâ À≠‘ ß „π√“™ ”π— °¢Õ߉∑¬ Õ¬à “ß∑’Ë ™◊Ë ÕÀπ— ß ◊ Õ ‡≈à ¡·√°¢ÕßÀ≈à Õπ°≈à “«Õâ “ß æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «‡æ’ ¬ß·µà ∑√߮⠓ßÀ≈à Õπ„Àâ ¡“ Õπ¿“…“Õ— ß°ƒ… ·¥à ∫√√¥“‡®â “𓬄πæ√–√“™«ß»å ‡∑à “π—È π ‰¡à ‰¥â „Àâ À≈à Õπ¡“Õ∫√¡¥Ÿ ·≈‡®â “𓬠‡À≈à “π—È π·µà Õ¬à “ß„¥ °à Õπ∑’Ë ·Õππ“®– ¡“∑”ß“π„πª√–‡∑»‰∑¬π—È π æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «‰¥â ∑√ß Õπÿ ≠“µ„Àâ ‡À≈à “¿√√¬“¢Õßæ«°¡‘ ™™— π- π“√’ ‡¢â “‰ª ÕπÀπ— ß ◊ Õ„Àâ ‡®â “π“¬ΩÉ “¬ „π ·µà „π∑’Ë ÿ ¥°“√∑¥≈Õß Õπ‡™à ππ’È °Á µâ Õß∂Ÿ °¬°‡≈‘ ° ‡æ√“–ºŸâ Õπµâ ÕߥŸ ·≈ §√Õ∫§√— « ¢Õßµπ®π‰¡à ¡’ ‡«≈“∑’Ë ®– Õπ „π√–À«à “ß∑’Ë ‡¢â “‰ª ÕπÀπ— ß ◊ Õ„π«— ßπ—È π ‡À≈à “¡‘ ™™— ππ“√’ À≠‘ ß´÷Ë ß¡ÿà ß¡—Ë πÕ¬à “ß¡“° ∑’Ë ®–‡º¬·ºà §√‘ µå »“ π“ µà “ß°Á Õ¥‰¡à ‰¥â ∑’Ë ®–∂◊ Õ‚Õ°“ Õ¥·∑√°‡√◊Ë Õß√“«∑“ß »“ π“¢Õßµπ √«¡∑—È ß· ¥ß§«“¡‰¡à ‡ÀÁ π¥â «¬°— ∫°“√¡’ ‡®â “®Õ¡À¡à Õ¡Àâ “¡ À≈“¬ Ê §π¢Õ߇®â “𓬉∑¬¥â «¬ ®“° æ√–ª√– ∫°“√≥å „πÕ¥’ µ‡™à ππ’È æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— « ®÷ ß∑√ß ®â “ß·Õππ“¡“ Õπ¿“…“Õ— ß°ƒ… ‚¥¬ ∑√ß¡’ ¢â Õ·¡â «à “À≈à Õπ®– Õπ‰¥â °Á ‡©æ“– Ò æ√–Õß§å ‡®â “®ÿ ≈®— °√æß…å , The Twain HaveMet, Àπâ “ ÛÚ Ú ø√’ ¬“ µ“√å ° (Freya Stark) „π§”π”¢ÕßÀπ— ß ◊ Õ‡≈à ¡∑’Ë ÕߢÕß·Õππ“ ‡≈’ ¬«‚π‡«π å §◊ Õ ™’ «‘ µ„πŒ“‡√Á ¡ ¬“¡, Àπâ “ xi - xii Û ‡«Õ√å ®‘ ‡π’ ¬ ∑Õ¡ªá — π (Virginia Thompson), ª√–‡∑»‰∑¬, ¬“¡„À¡à , Àπâ “ Û˜; §“√å ≈ ‚§√«å , ‡ ¢“‰¥â ‡ªî ¥ª√–µŸ Ÿà ≠’Ë ªÿÉ π (He Opened the Door to Japan), Àπâ “ ˆÚ; ·≈– Õ–‡≈Á °´å ∫√’ ‡¥ (Alex Brede), çªØ‘ ∑— »πå Àπ— ß ◊ Õ ·Õππ“°— ∫æ√–‡®â “·ºà 𥑠π°√ÿ ß ¬“¡ ¢Õß¡“°“‡√µ ·≈π¥Õπé, ø“√å Õ’ ‡∑‘ √å π§«Õ‡∑Õ√å ≈’ (Far Eastern Quarterly), ªï ∑’Ë Ù ‡≈à ¡∑’Ë Û (情¿“§¡ æ.».ÚÙ˘˜), Àπâ “Ú¯˜ -Ú¯¯ 526 526 À¡Õ∫√— ¥‡≈°— ∫ª√–‡∑»‰∑¬ Vol. 29 No. 2 Apr.-Jun. 2004 The Journalof theRoyal InstituteofThailand ¿“…“Õ— ß°ƒ…‡∑à “π—È π ·≈–‡√◊Ë Õßπ’È °Á ‰¡à ‰¥â ‡ªì 𧫓¡≈— ∫Õ–‰√ ‡æ√“–·¡â ·µà ®¥À¡“¬ ¢Õßπ“߇≈’ ¬«‚π‡«π å ‡Õß°Á ¬◊ 𬗠𧫓¡ ¢â Õπ’È Ù ‡√“ Ê ∑à “π Ê ∫“ߧπÕ“®∂“¡«à “ ∑”‰¡·Õππ“®÷ ߉¥â ∫‘ ¥‡∫◊ Õπ¿“æ≈— °…≥å ¢Õßæ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “ Õ¬Ÿà À— «·≈–ª√–‡∑»‰∑¬‰ªÕ¬à “ß¡“° ‡™à ππ—È π §”∂“¡π’È µÕ∫‰¥â ßà “¬¡“° §◊ Õ ‡¡◊Ë Õ·Õππ“°≈— ∫‰ª¬— ߪ√–‡∑»Õ— ß°ƒ… π—È π À≈à Õπ‰¥â À“‡≈’È ¬ß™’ æ¥â «¬°“√ÕÕ° ∫√√¬“¬‡√◊Ë Õßµà “ß Ê ‡°’Ë ¬«°— ∫ª√–‡∑» ‰∑¬ ·≈–‡¡◊Ë Õ‰¥â æŸ ¥∫√√¬“¬®πÀ¡¥ ‡√◊Ë Õß∑’Ë æÕ®–®”‰¥â ®“°ª√– ∫°“√≥å „π √“™ ”π— °¢Õ߉∑¬·≈â « À≈à Õπ°Á °ÿ ‡√◊Ë Õß ¢÷È π¡“‡Õß ¥â «¬‡Àµÿ π’È Àπ— ß ◊ Õ‡≈à ¡·√°∑’Ë À≈à Õπ‡¢’ ¬π‡√◊Ë Õß√“«‡°’Ë ¬«°— ∫ª√–‡∑»‰∑¬ §◊ Õ §√Ÿ À≠‘ ßÕ— ß°ƒ…„π√“™ ”π— °·Àà ß ¬“¡ ®÷ ß¡’ ¢â Õ‡∑Á ®®√‘ ß∑“ߪ√–«— µ‘ »“ µ√å ¡“°°«à “Àπ— ß ◊ Õ‡≈à ¡∑’Ë Ú §◊ Õ ™’ «‘ µ„π Œ“‡√Á ¡ ¬“¡ ∑’Ë À≈à Õπ„™â ®‘ πµπ“°“√ ‡¢’ ¬π¢÷È π‡ ’ ¬‡ªì π à «π„À≠à µ— «Õ¬à “ߢÕß ‡√◊Ë Õß∑’Ë µ◊Ë π‡µâ π‡√â “„®„πÀπ— ß ◊ Õ‡≈à ¡∑’Ë Ú °Á §◊ Õ™’ «‘ µ√— °·∫∫‚»°π“Ø°√√¡¢Õß ‡®â “®Õ¡∑— ∫∑‘ ¡ ´÷Ë ßºŸâ Õà “πÀπ— ß ◊ Õ‡≈à ¡ ¥— ß°≈à “«√Ÿâ ®— °°— π¥’ ·Õππ“‡≈à “‰«â «à “‡®â “ ®Õ¡∑— ∫∑‘ ¡‡ªì πæ√– π¡§πÀπ÷Ë ß¢Õß æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— « ‡®â “®Õ¡§ππ’È ¡’ §Ÿà √— °‡ªì πæ√–¿‘ °…ÿ √Ÿ ªÀπ÷Ë ß ·≈–欓¬“¡®–Àπ’ ÕÕ°®“°«— ߉ªÕ¬Ÿà °— ∫ §Ÿà √— ° µ“¡‡√◊Ë Õß∑’Ë ·Õππ“·µà ߢ÷È ππ—È π §Ÿà √— ° ºŸâ Õ— ∫‚™§∑—È ß Õߧππ’È ∂Ÿ °®— ∫‰¥â ·≈–∂Ÿ ° µ— ¥ ‘ πª√–À“√™’ «‘ µ¥â «¬°“√‡º“∑—È ß‡ªì π ´÷Ë ß°Á ‡ªì π™–µ“°√√¡∑’Ë ∑”„Àâ ºŸâ ™¡ ¿“æ¬πµ√å ŒÕ≈≈’ «Ÿ ¥·≈–ºŸâ ™¡≈–§√ ∫√Õ¥‡«¬å ∂÷ ß°— ∫Õ÷È ßÕ—È π‰ªµ“¡ Ê °— π ·µà µ“¡§«“¡‡ªì π®√‘ ß·≈â « ∂â “‡®â “®Õ¡ ∑— ∫∑‘ ¡¡’ µ— «µπ®√‘ ß ·≈–µâ Õß°“√®– ∂«“¬∫— ߧ¡≈“ÕÕ°®“°°“√‡ªì π‡®â “®Õ¡ ‰ªÕ¬Ÿà πÕ°«— ß À≈à Õπ°Á ®– “¡“√∂∑”‰¥â ‰¡à ¬“° ‡™à π‡¥’ ¬«°— ∫∑’Ë æ√– π¡§π Õ◊Ë πÊÀ≈“¬§π‰¥â √— ∫æ√–√“™“πÿ ≠“µ„Àâ ≈“ÕÕ°‰ª°à Õπ·≈â « æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ® æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «π—È π ·¡â æ√–Õß§å ®–∑√ßæ√–√“™Õ”π“®„π∞“π–æ√–¡À“ °…— µ√‘ ¬å æ√–Õß§å °Á ¡‘ ‰¥â ∑√߇¢â ¡ß«¥ ‡√◊Ë Õßæ√– π¡π“ß„π·µà Õ¬à “ß„¥ ‡¡◊Ë Õ æ√– π¡§π„¥ª√– ß§å ®–¢Õ≈“ÕÕ°‰ª ‡æ◊Ë Õ·µà ßß“πÀ√◊ Õ‡æ◊Ë Õ®ÿ ¥ª√– ߧå Õ¬à “ßÕ◊Ë π °Á ®–∑√ßÕπÿ ≠“µ„Àâ æ√– π¡§ππ—È π ≈“ÕÕ°‰ª‰¥â µ“¡§«“¡ª√– ß§å ¬°‡«â π ‡æ’ ¬ß°√≥’ ‡¥’ ¬«‡∑à “π—È π §◊ Õ‡¡◊Ë Õæ√– π¡ §ππ—È π°≈“¬‡ªì π‡®â “®Õ¡¡“√¥“·≈â « °Á ®–‰¡à ∑√ßÕπÿ ≠“µ ¢â Õ¬°‡«â π‡™à ππ’È ¡’ ‡Àµÿ º≈∑“ߧ«“¡¡—Ë π§ß¢Õßæ√–√“™«ß»å ‰¡à „™à °“√‡¢â ¡ß«¥°«¥¢— π·°à æ√– π¡ π“ß„π·µà Õ¬à “ß„¥ ‡æ√“–∂â “‡®â “𓬠À√◊ Õæ√–√“™«ß»å Õ¬Ÿà πÕ°«— ß·≈â « æ«°∑’Ë §‘ ¥°à Õ°∫Ø≈â ¡√“™∫— ≈≈— ß°å °Á Õ“®®–®— ∫ ‡®â “π“¬À√◊ Õæ√–√“™«ß»å æ√–Õߧå π—È π‰«â ‡ªì πÀÿà π‡™‘ ¥ ·≈–Õ⠓ߧ«“¡™Õ∫∏√√¡ ‡æ◊Ë Õ°à Õ°“√°∫؉¥â ·µà ∂â “‰¡à ‡¢â “°√≥’ ¥— ß°≈à “«·≈â « æ√– π¡∑ÿ °§π ´÷Ë ß°Á √«¡ ∂÷ ߇®â “®Õ¡∑— ∫∑‘ ¡¥â «¬ °Á ®–‰¥â √— ∫ æ√–¡À“°√ÿ ≥“„Àâ ≈“ÕÕ°‰ª‰¥â ı ‡√◊Ë ÕߢÕ߇®â “®Õ¡∑— ∫∑‘ ¡µ“¡∑’Ë ·Õππ“‡≈à “‰«â π—È π¬— ß¡’ ª√–‡¥Á π∑’Ë πà “ ß — ¬ Õ’ °ª√–‡¥Á πÀπ÷Ë ß §◊ Õµ“¡ª√°µ‘ ·≈â « æ√–¿‘ °…ÿ ª“√“™‘ °„π√— ™ ¡— ¬¢Õß æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— « ®–∂Ÿ °≈ß‚∑…¥â «¬°“√®— ∫ ÷ ° ‚∫¬¥â «¬ À«“¬ ·≈â «∂Ÿ °π”µ— «‰ª‡ªì πµ–æÿà π´÷Ë ß∑” Àπâ “∑’Ë ‡°’Ë ¬«À≠â “‡≈’È ¬ß™â “ß ·µà ‰¡à ¡’ „§√ µâ Õß‚∑…ª√–À“√¥â «¬°“√‡º“∑—È ß‡ªì π Õ¬à “ß∑’Ë ·Õππ“‡≈à “‰«â ‡°’Ë ¬«°— ∫™Ÿâ √— °¢Õß ‡®â “®Õ¡∑— ∫∑‘ ¡ πÕ°®“°π’È æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «‡Õß°Á ∑√ß· ¥ßæ√–√“™Õ”π“®µ“¡°ÆÀ¡“¬ ‰∑¬Õ¬à “߇§√à ߧ√— ¥ ‡¡◊Ë Õ¡’ °√≥’ ∑’Ë æ√– π¡π“ß„π§∫™Ÿâ Ÿà ™“¬ ‚∑…∑’Ë °ÆÀ¡“¬ °”Àπ¥‰«â ”À√— ∫§π‡À≈à “π’È °Á §◊ Õ°“√ ª√–À“√¥â «¬°“√∂à «ßπÈ ” ‰¡à „™à °“√‡º“ ∑—È ß‡ªì π°“√ª√–À“√Õ¬à “ßªÉ “‡∂◊Ë Õπµ“¡ ∑’Ë ·Õππ“‡≈à “π—È π¬— ß¢— ¥°— ∫æ√–Õÿ ªπ‘ — ¬ §«“¡¡’ æ√–‡¡µµ“·≈–æ√–¡À“°√ÿ ≥“- ∏‘ §ÿ ≥ ·°à æ °π‘ °√¢Õßæ√–Õߧå Õ’ °¥â «¬ ¥— ß®–‡ÀÁ π‰¥â ®“°°√≥’ Àπ÷Ë ß∑’Ë æ√–Õߧå ∂÷ ß°— ∫∫√√∑¡‰¡à À≈— ∫ À≈— ß®“°¡’ æ√– √“™∫— ≠™“„Àâ ≈ß‚∑…ª√–À“√¶“µ°√ §πÀπ÷Ë ß·≈â « ˆ Ù ‡≈’ ¬«‚π‡«π å , §√Ÿ À≠‘ ßÕ— ß°ƒ…„π√“™ ”π— °·Àà ß ¬“¡, Àπâ “ vii; ·≈–æ√–Õß§å ‡®â “®ÿ ≈®— °√æß…å , The Twain HaveMet, Àπâ “ ˆ ı ·ÕÁ ∫∫Õµµå ≈Õ«å ¡Õø·øµ (Abbott LawMoffat), æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— « °…— µ√‘ ¬å ·Àà ß ¬“¡ (Mongkut, The King of Siam), Àπâ “ viii ˆ Àπ— ß ◊ Õ∑’Ë ‡æ‘Ë ßÕâ “ß∂÷ ß, Àπâ “ÚÚÚ -ÚÚÛ; ·≈–æ√–Õß§å ‡®â “®ÿ ≈®— °√æß…å , The Twain HaveMet, Àπâ “ Û¯ 527 527 ¡ß§≈ ‡¥™π§√‘ π∑√å ªï ∑’Ë Ú˘ ©∫— ∫∑’Ë Ú ‡¡.¬.-¡‘ .¬.ÚıÙ˜ «“√ “√ √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π ‡√◊Ë ÕߢÕ߇®â “®Õ¡∑— ∫∑‘ ¡∑’Ë ·Õππ“ °ÿ ¢÷È ππ’È ‡ªì 𧫓¡º‘ ¥æ≈“¥∑’Ë ‡≈«√â “¬∑’Ë ÿ ¥ ¢ÕßÀ≈à Õπ à «π§«“¡º‘ ¥æ≈“¥∑’Ë ‰¡à ©°√√®å ∂÷ ߢπ“¥π’È °Á ¬— ß¡’ Õ’ °¡“°„π Àπ— ß ◊ Õ §√Ÿ À≠‘ ßÕ— ß°ƒ… ... ©∫— ∫∑’Ë æ‘ ¡æå §√—È ß·√° ·Õππ“‰¥â ¡Õ∫æ√–∫√¡ ©“¬“≈— °…≥å Õߧå Àπ÷Ë ß ∑’Ë æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ® æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «∑√ß©“¬√à «¡°— ∫ æ√–√“™‚Õ√ Õߧå Àπ÷Ë ß „Àâ ”π— °æ‘ ¡æå „™â ‡ªì π¿“æª√–°Õ∫ ·µà §”∫√√¬“¬„µâ ¿“æ°≈— ∫‡¢’ ¬π‰«â ‡ªì π çæ‘ ∏’ ∂«“¬°“√ µâ Õπ√— ∫·¥à æ√–√“™∏‘ ¥“é πÕ°®“°π’È §«“¡√Ÿâ ∑“ß¿Ÿ ¡‘ »“ µ√å ¢ÕßÀ≈à Õπ°Á Õà Õπ ¡“°æÕ Ê °— ∫ “¬µ“∑’Ë À≈à Õπ¡Õß Õ–‰√µà “ß Ê º‘ ¥®“°§«“¡®√‘ ߉ªÀ¡¥ ¬°µ— «Õ¬à “߇™à π À≈à Õπ‡≈à “‰«â „πÀπ— ß ◊ Õ ¢ÕßÀ≈à Õπ«à “ ·¡à πÈ ”∫“ß “¬‰À≈¡“ √«¡°— ∫·¡à πÈ ”‡®â “æ√–¬“ ∑—È ß Ê ∑’Ë „𠧫“¡‡ªì π®√‘ ß·≈â «·¡à πÈ ”‡À≈à “π—È π‰À≈ ·¬°ÕÕ°‰ª ·≈–·¡â «à “À≈à Õπ®–‰¥â √— ∫ „™â „°≈â ‡∫◊È Õßæ√–¬ÿ §≈∫“∑ ®πÕ“®®– °√“∫∑Ÿ ≈∂“¡‡√◊Ë Õß√“«µà “ß Ê µ“¡∑’Ë ‡ªì π®√‘ ߉¥â À≈à Õπ°Á ¬— ߧ߇√’ ¬°·¡à πÈ ” ‡®â “æ√–¬“«à “ ç·¡à πÈ ”éÕ¬Ÿà Õ’ ° πÕ°®“° π’È ™◊Ë Õ§π·≈–™◊Ë Õ ∂“π∑’Ë µà “ß Ê ∑“ß ª√–«— µ‘ »“ µ√å ∑’Ë À≈à Õπ √√À“¡“„™â „π Àπ— ß ◊ Õ¢ÕßÀ≈à Õπ °Á ‰¡à ‡§¬ª√“°ØÕ¬Ÿà „πÀπ— ß ◊ Õ‡≈à ¡„¥ Ê ∑’Ë ‡¢’ ¬π‰«â ‡°’Ë ¬«°— ∫ ·Àà ß À√— ∞Õ‡¡√‘ °“ µ“¡∑’Ë æ“√å — π «’ ¡ å (ParsonWeems) √⠓ߢ÷È π ∑—È ßπ’È °Á ‡æ◊Ë Õ ®–‰¥â ‡¢â “„®æ√–Õߧå À√◊ Õ‡¢â “„®∑à “π ª√–∏“π“∏‘ ∫¥’ Õ¬à “ß∂à Õß·∑â ¯ ‡∫◊È ÕßÀ≈— ß©“°‡Àµÿ °“√≥å ∑’Ë πà “µ◊Ë π ‡µâ πµ“¡∑’Ë ·Õππ“ √⠓ߢ÷È ππ—È π°Á §◊ Õ∫ÿ √ÿ … ∑’Ë πà “∑÷Ë ßºŸâ Àπ÷Ë ß æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡ ‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «À√◊ Õ ¡‡¥Á ®æ√–√“¡“∏‘ ∫¥’ ∑’Ë Ù ·Àà ß°√ÿ ß√— µπ‚° ‘ π∑√å ª√– Ÿ µ‘ ‡¡◊Ë Õ «— π∑’Ë Ò¯ µÿ ≈“§¡ æ.». ÚÛÙ˜ ·≈– ‡ªì πæ√–√“™‚Õ√ Õß§å „À≠à „πæ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–æÿ ∑∏‡≈‘ »À≈â “π¿“≈— ¬ °— ∫ ¡‡¥Á ®æ√–»√’ ÿ √‘ ‡¬π∑√“ æ√–∫√¡- √“™‘ π’ ∂÷ ß·¡â «à “æ√–Õß§å ®–¡’ æ√–‡™…∞“ µà “ßæ√–√“™¡“√¥“Õ¬Ÿà æ√–Õߧå Àπ÷Ë ß æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— « °Á ∑√߉¥â √— ∫°“√»÷ °…“Õ∫√¡„π∞“π–¢Õß √— ™∑“¬“∑∑’Ë ®– ◊ ∫∑Õ¥√“™∫— ≈≈— ß°å µà Õ‰ª ∑—È ßπ’È °Á ‡æ√“–‡®â “øÑ “‡®…Æ“∫¥‘ π∑√å ´÷Ë ß ‡ªì πæ√–‡™…∞“µà “ßæ√–√“™¡“√¥“π—È π ª√– Ÿ µ‘ ®“°æ√–√“™¡“√¥“∑’Ë ‰¡à ‰¥â ¥”√ß µ”·Àπà ßæ√–∫√¡√“™‘ π’ °“√»÷ °…“¢Õß Õߧå √— ™∑“¬“∑µ“¡∑’Ë æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ® æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— « ∑√ß°≈à “«∂÷ ßπ—È π ‰¥â ·°à §«“¡√Ÿâ ∑“ß¿Ÿ ¡‘ »“ µ√å „π«ß®”°— ¥ ∑’Ë Õâ “ß∂÷ ߧ«“¡‡™◊Ë Õ«à “ ‡¢“‰°√≈“ (ª√–‡∑»‰∑¬) ‡ªì π»Ÿ π¬å °≈“ߢÕß ®— °√«“≈ ª√–‡∑»„π∑«’ ª¬ÿ ‚√ª·≈– ª√–‡∑»‰∑¬ ª√–°“√ ÿ ¥∑â “¬ Àâ Õß≈— ∫ „µâ ¥‘ π∑’Ë ·Õπ𓇠° √√ªíô π·µà ߢ÷È π®“° ®‘ πµπ“°“√«à “‡ªì π∑’Ë À≈∫¿— ¬¢Õß∫√√¥“ æ√– π¡π“ß„π∑’Ë ∑”º‘ ¥π—È π¡’ Õ¬Ÿà ·µà „π Àπ— ß ◊ Õ¢ÕßÀ≈à Õπ‡∑à “π—È π ‡æ√“–„𥑠π Õà Õπ∑’Ë ™ÿà ¡πÈ ”¢Õß°√ÿ ߇∑æœ ™à “ß°à Õ √â “ß ‰¡à “¡“√∂ √â “ßÀâ Õß„µâ ¥‘ π¢÷È π¡“‰¥â ‡≈¬ ˜ §«“¡º‘ ¥æ≈“¥§≈“¥‡§≈◊Ë ÕπÕ¬à “ß √â “¬·√ß„πÀπ— ß ◊ Õ¢Õß·Õππ“¥— ß°≈à “« ·≈â « ¬à Õ¡∑”„Àâ „§√ Ê ß — ¬‰¥â «à “ ·Õππ“§ß®–‡ªì ππ— ° — ߇°µ°“√≥å ∑’Ë –‡æ√à “·≈–‡√◊Ë Õß∑’Ë À≈à Õπ„™â ®‘ πµπ“°“√ √⠓ߢ÷È ππ—È π ‚¥¬æ◊È π∞“π·≈â «§ß®–∑”„Àâ À≈à Õπ‡ªì π‡æ’ ¬ß欓π§πÀπ÷Ë ß∑’Ë ‡™◊Ë Õ∂◊ Õ ‰¡à ‰¥â Õ¬à “ß‰√°Á µ“¡ °“√∑’Ë À≈à Õπ‰¥â ‡¢â “‰ª ÕπÀπ— ß ◊ Õ„π«— ßÀ≈«ß°Á ‰¥â ‡ªì π ‡Àµÿ º≈∑’Ë π— °‡¢’ ¬π∫“ߧπ ·≈–·¡â ·µà æ√–Õß§å ‡®â “®ÿ ≈®— °√æß…å ‡Õß ´÷Ë ß∑√߇ªì π ºŸâ §ß·°à ‡√’ ¬π∑à “πÀπ÷Ë ßÕâ “ß∂÷ ߢâ Õ§«“¡ ∑’Ë æÕ®–‡™◊Ë Õ∂◊ Õ‰¥â „πÀπ— ß ◊ Õ¢ÕßÀ≈à Õπ Õ¬Ÿà ∫â “ß„π∫“ߧ√—È ß ·µà °“√Õâ “ßÕ‘ ߇ªì π ∫“ߧ√—È ß∫“ß·Àà ß®“°·À≈à ß∑’Ë ‡™◊Ë Õ∂◊ Õ ‰¡à ‰¥â π—È π ‰¡à ∂÷ ß°— ∫∑”„Àâ ‡√“µâ Õ߬°‡≈‘ ° ª√–‡¥Á πæ◊È π∞“π∑’Ë «à “ ‡√“®–µâ Õ߉¡à π÷ °∂÷ ß æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— « µ“¡¿“æ≈— °…≥å ∑’Ë ·Õππ“ √⠓ߢ÷È π ∑”πÕ߇¥’ ¬«°— ∫∑’Ë ‰¡à §”π÷ ß∂÷ ß¿“æ- ≈— °…≥å ¢Õߪ√–∏“π“∏‘ ∫¥’ ®Õ√å ®«Õ™‘ ßµ— π ˜ Àπ— ß ◊ Õ¢Õß¡Õø·øµ∑’Ë Õâ “ß∂÷ ß°à Õπ·≈â «, Àπâ “ xiii; ·Õππ“ ‡≈’ ¬«‚π‡«π å , §√Ÿ À≠‘ ßÕ— ß°ƒ…„π√“™ ”π— °·Àà ß ¬“¡, Àπâ “Ú,ÙÙ,¯Û; ·≈– ·¡√’ ·Õ߇°‘ ≈‡¡‡ÕÕ√å (Mary Anglemeyer), çªØ‘ ∑— »πå Àπ— ß ◊ Õ ™’ «‘ µ„πŒ“‡√Á ¡ ¬“¡ ¢Õß·Õππ“ ‡≈’ ¬«‚π‡«π å é, «“√ “√ ¬“¡ ¡“§¡, ªï ∑’Ë Òˆ, ©∫— ∫∑’Ë Ú (æ.». ÚÙ˘˜), Àπâ “ Ò˘Ú - Ò˘Û ¯ Àπ— ß ◊ Õ¢Õß¡Õø·øµ∑’Ë Õâ “ß∂÷ ß°à Õπ·≈â «, Àπâ “ÚÚÙ; ·≈– ·Œ‚√≈¥å ‡Õ≈«‘ π (Harold Elvin), ‡ â π∑“ß Ÿà ª√–µŸ ¢Õß§πµ“¬ (Avenue to the Door of the Dead), Àπâ “ Ò˜Û; ‡Õ≈«‘ π‰¥â — ¡¿“…≥å π— °ª√–«— µ‘ »“ µ√å ºŸâ §ß·°à ‡√’ ¬π∑’Ë Õ“«ÿ ‚ ¡“°∑’Ë ÿ ¥∑à “πÀπ÷Ë ß §◊ Õ ¥— ∫‡∫‘ ≈¬Ÿ . ‡Õ. «Ÿ ¥ (W. A.Wood) ´÷Ë ß‡™◊Ë Õ‰¥â «à “√Ÿâ ‡√◊Ë Õߪ√–‡∑»‰∑¬ ¡“°°«à “™“«µ–«— πµ°§πÕ◊Ë π Ê ∑’Ë √à «¡ ¡— ¬°— π «Ÿ ¥‡™◊Ë Õ‡™à π‡¥’ ¬«°— ∫ºŸâ §ß·°à ‡√’ ¬π§πÕ◊Ë π Ê „πªí ®®ÿ ∫— π §◊ Õ ‡™◊Ë Õ«à “·Õπ𓇪ì ππ— °À≈Õ°≈«ßµ— «¬ß§πÀπ÷Ë ß 528 528 À¡Õ∫√— ¥‡≈°— ∫ª√–‡∑»‰∑¬ Vol. 29 No. 2 Apr.-Jun. 2004 The Journalof theRoyal InstituteofThailand ª√–‡∑»Õ— ß°ƒ…‡ªì 𥑠π·¥π∑’Ë §π‡≈à “≈◊ Õ °— π à «πª√–‡∑» À√— ∞Õ‡¡√‘ °“®–¡’ Õ¬Ÿà ®√‘ ßÀ√◊ Õ‰¡à ¬— ߉¡à ¡’ „§√¬◊ π¬— π ˘ ‡¡◊Ë Õ¡’ æ√–™π¡“¬ÿ ‰¥â ÒÛ æ√√…“ ‡®â “øÑ “¡ß°ÿ Æ∑√ß¡’ «— ß·≈–æ√– π¡‡ªì π §√—È ß·√° ·µà °Á ∑√ß≈–§«“¡ πÿ ° π“π „π‡√◊Ë Õßπ’È ‰«â ™—Ë «§√“« ‡æ◊Ë Õ∑√ßºπ«™ ‡ªì π “¡‡≥√Õ¬Ÿà „πæ√–Õ“√“¡À≈«ß ‡ªì π‡«≈“Àπ÷Ë ßªï µ“¡¢π∫ª√–‡æ≥’ „πæÿ ∑∏»“ π“ ·≈–‡¡◊Ë Õæ√–√“™∫‘ ¥“ §◊ Õæ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–æÿ ∑∏‡≈‘ »À≈â “ π¿“≈— ¬‡ ¥Á ® «√√§µ„π æ.». ÚÛı˜ π—È π ‡®â “øÑ “¡ß°ÿ Æ¡’ æ√–™π¡“¬ÿ ‰¥â Ú æ√√…“ ·≈–¬— ß∑√ߥâ Õ¬ª√– ∫°“√≥å Õ¬Ÿà ¥— ßπ—È π ¿“‡ π“∫¥’ ´÷Ë ß¡’ ‡®â “æ√–¬“ æ√–§≈— ߇ªì π‡ π“∫¥’ ºŸâ „À≠à ®÷ ߉¥â ∂«“¬ √“™∫— ≈≈— ß°å ·¥à ‡®â “øÑ “‡®…Æ“∫¥‘ π∑√å (æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–π—Ë ß‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «) ´÷Ë ß∑√ß¡’ æ√–ª√– ∫°“√≥å ¡“°°«à “ ‡®â “øÑ “¡ß°ÿ Ɖ¥â ∑√ßºπ«™‡ªì πæ√–¿‘ °…ÿ „πæÿ ∑∏»“ π“ ·≈–‰¥â ∑√ߪ√– ∫ §«“¡ ”‡√Á ®„π°“√ªØ‘ √Ÿ ªæÿ ∑∏»“ π“ „πª√–‡∑»‰∑¬ „π™à «ß‡«≈“ Ú˜ ªï ∑’Ë ∑√߇ªì πæ√–¿‘ °…ÿ Ò „π√–À«à “ß∑’Ë ∑√߇ªì πæ√–¿‘ °…ÿ Õ¬Ÿà π—È π ‡®â “øÑ “¡ß°ÿ Æ∑√ß¡’ º≈ß“π∑’Ë ‡ªì π ª√–‚¬™πå ·°à ª√–‡∑»‰∑¬„°≈â ‡§’ ¬ß°— ∫ º≈ß“π∑’Ë ∑√ß∫”‡æÁ ≠µà Õ¡“‡¡◊Ë Õ‡ ¥Á ® ¢÷È π§√Õß√“™¬å ·≈â « §◊ Õ„π æ.». ÚÛ¯ æ√–Õß§å ‰¥â ∑√ß√— ∫µ”·Àπà ߇®â “Õ“«“ «— ¥∫«√π‘ ‡«» Õ— π‡ªì π«— ¥∑’Ë ”§— ≠∑’Ë ÿ ¥ „πª√–‡∑»‰∑¬ „πæ√–∞“π–π’È æ√–Õß§å ‰¥â ∑√ß √⠓ߺ≈ß“π∑’Ë ∑”„Àâ «— ¥∫«√π‘ ‡«» °≈“¬‡ªì π»Ÿ π¬å °≈“ߢÕß°“√»÷ °…“·≈– ªØ‘ ∫— µ‘ ∏√√¡ ·≈–‡ªì πªí ®®— ¬ ”§— ≠∑’Ë „™â „π°“√ªØ‘ √Ÿ ªæÿ ∑∏»“ π“„πª√–‡∑»‰∑¬ °à ÕπÀπâ “∑’Ë ®–¡’ °“√ªØ‘ √Ÿ ª¥— ß°≈à “« ‡À≈à “ π— ° — ߇°µ°“√≥å ™“«µ–«— πµ°¡— °®– °≈à “«∂÷ ßæÿ ∑∏»“ π“„π·ºà 𥑠π·Àà ß ™â “߇º◊ Õ°«à “‡πâ πæ‘ ∏’ √’ µÕ߇ ’ ¬‡ªì π à «π ¡“° ºŸâ §ß·°à ‡√’ ¬π∑à “πÀπ÷Ë ß §◊ Õ‡§π‡π∑ ‡«≈≈ å (Kenneth Wells) °≈à “«¬◊ π¬— π «à “ °“√ªØ‘ √Ÿ ª»“ π“∑’Ë æ√–Õߧå ∑√ß °√–∑”‚¥¬¬÷ ¥§«“¡∂Ÿ °µâ Õßµ“¡À≈— ° ‡Àµÿ º≈·≈–¬÷ ¥§«“¡∫√‘ ÿ ∑∏‘Ï ºÿ ¥ºà Õß ‡ªì πª√–‡¥Á 𠔧— ≠π—È π ‰¥â ™à «¬ – “ß æ√–∏√√¡«‘ π— ¬ °”Àπ¥·π«ªØ‘ ∫— µ‘ „À¡à ∑’Ë ‡§√à ߧ√— ¥·°à æ√–¿‘ °…ÿ ·≈–™à «¬™ÿ ∫ ™’ «‘ µæ√–»“ π“ à «π∫√√¥“¡‘ ™™— ππ“√’ ™“«§√‘ µå ∑—È ßÀ≈“¬°Á ¡’ à «π™à «¬‚¥¬‰¡à µ—È ß„®„π°“√∑”„Àâ §π‰∑¬À— π¡“ π„® æÿ ∑∏»“ π“°— πÕ’ °§√—È ßÀπ÷Ë ß ‡¡◊Ë Õæ«° ‡¢“π”«‘ ∏’ ‡∑»πå —Ë ß Õπ·∫∫ª≈ÿ °‡√â “¡“„™â „π°“√‡º¬·ºà §√‘ µå »“ π“ ·≈–‡ªì π ·∫∫Õ¬à “ß„Àâ ™“«æÿ ∑∏π”«‘ ∏’ °“√π’È ¡“„™â ¥â «¬ ‡À≈à “¡‘ ™™— ππ“√’ ™“«Õ‡¡√‘ °— π ´÷Ë ß »√— ∑∏“¡—Ë π„π»“ π“¢Õßæ«°µπ·≈–‰¥â ‡¥‘ π∑“ß¡“ Ÿà µ–«— πÕÕ°‰°≈π’È ‰¥â · ¥ß «‘ ∏’ ‡∑»πå —Ë ß ÕπÕ— π‡√â “„®Õ¬à “ß¡“° ‡æ◊Ë Õ ∑”„Àâ ™“«µ–«— πÕÕ°‡ÀÁ π∂÷ ß — ®∏√√¡„π §√‘ µå »“ π“ ·≈–‡ÀÁ π«à “»“ π“µà “ß Ê ¢Õß™π™“«‡Õ‡™’ ¬π—È πµË ”µâ Õ¬¥â Õ¬°«à “ °à ÕπÀπâ “∑’Ë ∫√√¥“¡‘ ™™— ππ“√’ ‡À≈à “π’È ®–‡¢â “¡“· ¥ß«‘ ∏’ ‡∑»πå —Ë ß Õπ·∫∫ „À¡à „Àâ ‡ÀÁ π‡ªì πµ— «Õ¬à “ßπ—È π æ√–¿‘ °…ÿ „πæÿ ∑∏»“ π“‰¥â ‡∑»πå —Ë ß Õπ·∫∫ ‡§√à ߢ√÷ ¡·≈–‡¢â “„®¬“° ‚¥¬¬°∂â Õ¬§” „π¿“…“∫“≈’ Õ— π»— °¥‘Ï ‘ ∑∏‘Ï ∑’Ë ™“«∫â “π πâ Õ¬§π®–‡¢â “„®‰¥â ¢÷È π¡“°≈à “« ‡¡◊Ë Õ ∑√߇ÀÁ π«‘ ∏’ °“√‡∑»πå ·∫∫„À¡à ¢Õß ¡‘ ™™— ππ“√’ ™“«µà “ߪ√–‡∑»‡ªì πµ— «Õ¬à “ß æ√–¿‘ °…ÿ ‡®â “øÑ “¡ß°ÿ Æ®÷ ß∑√߇ª≈’Ë ¬π ·ª≈ß«‘ ∏’ °“√‡∑»πå „πæÿ ∑∏»“ 𓇠’ ¬ „À¡à ‚¥¬∑√ß°”Àπ¥„Àâ „™â ¿“…“∑â Õß∂‘Ë π ∑—È ßπ’È °Á ‡æ◊Ë Õ„Àâ ºŸâ øí ߇¢â “„® ·≈–»√— ∑∏“ „𧔠Õπ ·∑π°“√· ¥ßÀ≈— °∏√√¡ ‚¥¬‰¡à π„®ºŸâ øí ßÕ¬à “ß„πÕ¥’ µ ÒÒ ‡®â “øÑ “¡ß°ÿ Ƭ— ß∑√߉¥â √— ∫º≈¥’ Õ’ ° Õ¬à “ßÀπ÷Ë ß®“° ¡≥‡æ» π—Ë π°Á §◊ Õ«à “ µ≈Õ¥‡«≈“∑’Ë æ√–Õߧå ∑√ߺπ«™Õ¬Ÿà π—È π æ√–Õß§å ‰¥â ∑√ß»÷ °…“‡√◊Ë ÕßÕ“√¬∏√√¡ µ–«— πµ°Õ¬à “ß°«â “ߢ«“ß ·≈–‰¥â ∑√ß ∑√“∫‡ªì πÕ¬à “ß¥’ ‡°’Ë ¬«°— ∫§«“¡‡ªì 𠉪„π‚≈°¢Õß™“«§√‘ µå ¥— ßπ—È π ‡¡◊Ë Õ ˘ Àπ— ß ◊ Õ¢Õß¡Õø·øµ∑’Ë Õâ “ß∂÷ ß°à Õπ·≈â «, Àπâ “ Ò ·≈– ı Ò Àπ— ß ◊ Õ∑’Ë ‡æ‘Ë ßÕâ “ß∂÷ ß, Àπâ “ ˘ - Ò; ·≈– ÕÕ §“√å ·ø√ß°å ‡øÕ√å ‡µÕ√å (Oscar Frankfurter), çæ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— « (KingMongkut)é, «“√ “√ ¬“¡ ¡“§¡, ªï ∑’Ë Ò (æ.».ÚÙÙ˜), Àπâ “ Ò˘Ò - Ò˘ˆ ÒÒ Àπ— ß ◊ Õ¢Õß¡Õø·øµ∑’Ë Õâ “ß∂÷ ß°à Õπ·≈â «, Àπâ “ Òı - Ò˘; «‘ ≈‡≈’ ¬¡ √ÿ ‡™π‡∫Õ√å ‡°Õ√å (William Ruschenberger), °“√∑à Õ߇∑’Ë ¬«‰ª√Õ∫‚≈° æ.». ÚÛ˜¯ - ÚÛ¯ (Voyage Around the World, Ò¯Ûı - Ò¯Û˜), Àπâ “ Ú˘Ò; ‡§π‡π∑ ‡«≈≈ å (Kenneth Wells), æÿ ∑∏»“ π“¢Õߧπ‰∑¬ (Thai Buddhism), Àπâ “ Ò; ·≈– «Õ≈‡µÕ√å ‡«≈≈“ (Walter Vella), ª√–«— µ‘ »“ µ√å ¬“¡„π√— ™°“≈∑’Ë “¡ (A History of Siam During the Reign of Rama III), Àπâ “ Û˘ - ÙÚ 529 529 ¡ß§≈ ‡¥™π§√‘ π∑√å ªï ∑’Ë Ú˘ ©∫— ∫∑’Ë Ú ‡¡.¬.-¡‘ .¬.ÚıÙ˜ «“√ “√ √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π ‡ ¥Á ®¢÷È π§√Õß√“™¬å „π æ.». ÚÛ˘Ù æ√–Õß§å ®÷ ß∑√߇ªì πºŸâ π”∑“ß¿Ÿ ¡‘ ªí ≠≠“ ¢Õ߉∑¬¥â «¬ πÕ°‡Àπ◊ Õ®“°∑’Ë ∑√ß ‡ªì πºŸâ π”∑“ß»“ π“·≈–°“√‡¡◊ Õß Õ’ ° ‘Ë ßÀπ÷Ë ß∑’Ë ∑√ß¡’ æ√â Õ¡°— ∫§«“¡‡®√‘ ≠ °â “«Àπâ “∑“ß¿Ÿ ¡‘ ªí ≠≠“¥— ß°≈à “«·≈â « °Á §◊ Õæ√–ª√– ∫°“√≥å ∑“ߥ⠓πª√–™“- ∏‘ ª‰µ¬„πæÿ ∑∏»“ π“ ´÷Ë ß°Á ¡’ ∫∑∫“∑ ”§— ≠„π°“√À≈à ÕÀ≈Õ¡„Àâ æ√–Õߧå ∑√߇ªì πæ√–¡À“°…— µ√‘ ¬å ∑’Ë ∑√ßæ√–§ÿ ≥ Ÿ ß ÿ ¥æ√–Õß§å ·√°¢Õ߉∑¬ °≈à “«‚¥¬ ¬à Õ°Á §◊ Õ«à “ °“√∑’Ë ‡§¬∑√ß ¡≥‡æ»π—È π ‰¥â ™à «¬°≈à Õ¡‡°≈“„Àâ æ√–Õߧå ∑√ß æ√–ª√’ ™“ “¡“√∂√Õ∫¥â “π ·≈–∑√ß “¡“√∂√— ∫°“√‡ª≈’Ë ¬π·ª≈ߧ√—È ß ”§— ≠Ê „πæ√–™π¡å ™’ 扥â Õ¬à “ßßà “¬¥“¬ ‡√‘Ë ¡®“° °“√ ≈–§«“¡ ÿ ¢ ∫“¬„π«— ßÕÕ°¡“ ∑√ß«— µ√ªØ‘ ∫— µ‘ ·∫∫Õ— µ§— ¥·≈–‡¢â ¡ß«¥ „π ¡≥‡æ» ®π∂÷ ßµÕπ∑’Ë ‡ ¥Á ® Ÿà ∂“π- ¿“懥‘ ¡Õ’ °§√—È ß ÒÚ °“√∑’Ë æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡ ‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «∑√ߪؑ √Ÿ ªæ√–»“ π“ ‡ªì πº≈ ”‡√Á ®Õ¬à “ß∑’Ë ‰¡à ¡’ ºŸâ „¥∑”‰¥â π’È ‰¥â ∑”„Àâ ‡À≈à “ºŸâ π”À— «°â “«Àπâ “¢Õ߉∑¬·≈– ∫√√¥“¡‘ ™™— ππ“√’ ™“«§√‘ µå ¡’ §«“¡À«— ß ¢÷È π¡“«à “æ√–Õß§å ®–∑√ߪؑ √Ÿ ª ‘Ë ßµà “ßÊ µà Õ‰ª ‡¡◊Ë Õ‰¥â ‡ ¥Á ®¢÷È π§√Õß√“™¬å ·≈â « «à “°— πµ“¡®√‘ ß·≈â « ‰¡à ‡§¬ª√“°Ø¡“ °à Õπ«à “¡’ æ√–∫√¡√“™“¿‘ ‡…°§√—È ß„¥„π ª√–«— µ‘ »“ µ√å ‰∑¬ ∑’Ë ‡À≈à “™“«§√‘ µå .. ®“°ª√–‡∑»µ–«— πµ°· ¥ß§«“¡™◊Ë π™¡ ¬‘ π¥’ ¡“°‡∑à “§√—È ß∑’Ë æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ® æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «‡ ¥Á ®¢÷È π§√Õß √“™¬å ¡— ¬∑’Ë æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–π—Ë ß ‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «‡ ¥Á ® «√√§µ„π‡¥◊ Õπ ‡¡…“¬π æ.». ÚÛ˘Ù π—È π À¡Õ∫√— ¥‡≈ ‰¥â ‡¢’ ¬π∫— π∑÷ °‰«â «à “™“«§√‘ µå ∑—È ßÀ≈“¬ πà “®–™«π°— π ç √√‡ √‘ ≠æ√–‡®â “ ∑’Ë ‰¥â ∑√ß√— ∫øí ߧ” «¥Õâ Õπ«Õπ (¢Õßæ«° ‡¢“)·≈–‰¥â ∑√ß(°à Õ„Àâ ‡°‘ ¥)°“√ªØ‘ «— µ‘ ¢÷È π‚¥¬‰¡à ¡’ ߧ√“¡°≈“߇¡◊ Õßé ™“« µ–«— πµ°§πÕ◊Ë π Ê ∫“ߧπæ“°— 𧑠¥‡Õ“ ‡Õßßà “¬ Ê «à “ æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡ ‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «‰¥â ∑√ߧ‘ ¥∑√ß∑”∑ÿ ° ‘Ë ß ∑ÿ °Õ¬à “ßµ“¡·∫∫™“«µ–«— πµ°‰ªÀ¡¥ ·≈â « „π∑’Ë ÿ ¥æ√–Õß§å §ß®–‡ª≈’Ë ¬π§π ‰∑¬„Àâ À— π‰ªπ— ∫∂◊ Õ§√‘ µå »“ π“®πÀ¡¥ ∑—È ßª√–‡∑»‡ªì π·πà §«“¡§“¥§‘ ¥‡™à ππ’È ∂â “®–æŸ ¥Õ¬à “߇∫“∑’Ë ÿ ¥°Á µâ Õß∫Õ°«à “ ‡ªì π¢â Õ ¡¡ÿ µ‘ ∑’Ë „™â ‰¡à ‰¥â ‡≈¬ ∂÷ ß°√–π—È π ¢â Õ‡∑Á ®®√‘ ß°Á ¡’ Õ¬Ÿà «à “ °“√‡ ¥Á ®¢÷È π§√Õß √“™¬å ¢Õßæ√–Õß§å ‰¥â √⠓ߧ«“¡‡™◊Ë Õ¡—Ë π Õ¬à “ß¡“°·°à ‡À≈à “¡‘ ™™— ππ“√’ ∂÷ ߢ—È π∑’Ë æ«°‡¢“æ“°— π√◊È Õ∫â “π‰¡â ™—Ë «§√“«∑‘È ß ·≈â « √â “ß∫â “π„À¡à ·∫∫∂“«√‚¥¬°à ÕÕ‘ ∞ ·∑π ÒÛ Õ¬à “ß‰√°Á µ“¡ °“√∑’Ë ™“«µ–«— πµ° §“¥À«— ß«à “®–‡ÀÁ π°“√ªØ‘ √Ÿ ªÕ¬à “ßÕ◊Ë πÊ πÕ°‡Àπ◊ Õ®“°°‘ ®∑“ß»“ π“π—È π „™à «à “ ®–‰√â ‡Àµÿ º≈‡ ’ ¬∑’ ‡¥’ ¬« ‡æ√“–æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «∑√߇ªì π π— °ªØ‘ √Ÿ ª∑’Ë ¬‘Ë ß„À≠à ∑’Ë ÿ ¥„πª√–«— µ‘ »“ µ√å ™“µ‘ ‰∑¬ º≈ — ¡ƒ∑∏‘Ï ®“°°“√ªØ‘ √Ÿ ª¢Õß æ√–Õߧå ∑’Ë ª√“°Ø„π∑— π∑’ ∑’Ë ‡ ¥Á ®¢÷È π §√Õß√“™¬å π—È π ‡ªì π∑’Ë πà “¬‘ π¥’ ª√’ ¥“ Õ¬à “ß¡“° ‡æ√“–·∑π∑’Ë æ√–Õß§å ®–∑√ß ª°§√Õß∫â “π‡¡◊ Õß‚¥¬„™â æ√–√“™Õ”π“® ·∫∫‡∫Á ¥‡ √Á ®‡¥Á ¥¢“¥ ´÷Ë ß°Á Õ¬Ÿà „π«‘ — ¬∑’Ë ®–∑√ß°√–∑”‰¥â æ√–Õß§å °≈— ∫∑√ß √◊È Õøóô π∏√√¡‡π’ ¬¡·∫∫ª√–™“∏‘ ª‰µ¬ À≈“¬Õ¬à “ß∑’Ë ‡≈‘ °ªØ‘ ∫— µ‘ °— π‰ª°à ÕπÀπâ “ π—È ππ“π·≈â « ¬°µ— «Õ¬à “ß«à “ æ√–Õß§å ¡’ æ√–∫√¡√“™‚Õß°“√«à “ „Àâ √“…Æ√ “¡“√∂¡Õßæ√–æ— °µ√å ¢Õßæ√–Õß§å ‰¥â √«¡∑—È ß¡’ ‘ ∑∏‘ ∑’Ë ®–‡¢â “°√“∫∑Ÿ ≈∂«“¬ Æ’ °“¢Õ§«“¡‡ªì π∏√√¡ ´÷Ë ß°Á ‡§¬‡ªì π ∏√√¡‡π’ ¬¡‡°à “∑’Ë ‰¥â ≈–‡≈‘ °°— π‰ªπ“π·≈â « πÕ°‡Àπ◊ Õ®“°°“√√◊È Õøóô π∏√√¡‡π’ ¬¡ ‡°à “∫“ߪ√–°“√‡™à π«à “π’È ·≈â « æ√–Õß§å ¬— ßæ√–√“™∑“π·π«ªØ‘ ∫— µ‘ „À¡à Ê Õ’ ° ¥â «¬ „πÕ¥’ µ ™“«µ–«— πµ°®”π«π¡“° ‰¥â ‡§¬§— ¥§â “π«‘ ∏’ °“√· ¥ß§«“¡ Õà Õππâ Õ¡µà Õ‡®â “ºŸâ §√Õߪ√–‡∑»∑“ß µ–«— πÕÕ°µ“¡∏√√¡‡π’ ¬¡¢Õߪ√–‡∑» π—È πÊæ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “ Õ¬Ÿà À— «‰¥â ∑√ß πÕßµÕ∫·°à ¢â Õ§— ¥§â “ππ’È ¥â «¬°“√¡’ æ√–∫√¡√“™‚Õß°“√«à “ π— ∫ ·µà π’È ‡ªì πµâ π‰ª¢Õ„Àâ ™“«µà “ߪ√–‡∑» · ¥ß§«“¡‡§“√æµà Õæ√–¡À“°…— µ√‘ ¬å ¢Õ߉∑¬ µ“¡·∫∫∑’Ë æ«°‡¢“· ¥ß·°à ÒÚ Àπ— ß ◊ Õ¢Õß∑Õ¡ªá — π∑’Ë Õâ “ß∂÷ ß°à Õπ·≈â «, Àπâ “ ÛÙ - Ûı; ·≈–Àπ— ß ◊ Õ¢Õß¡Õø·øµ∑’Ë Õâ “ß∂÷ ß°à Õπ·≈â «, Àπâ “ ÒÚ - ÒÙ ÒÛ ¥’ ∫’ ∫’ ,Û ‡¡…“¬π æ.».ÚÛ˘Ù; Àπ— ß ◊ Õ¢Õß√ÿ ‡™π‡∫Õ√å ‡°Õ√å ∑’Ë Õâ “ß∂÷ ß°à Õπ·≈â «, Àπâ “Ú˘Ú; ‡ø≈∑— , ·´¡«≈ ‡√¬å ‚π≈¥ å ‡Œ“ å ·Àà ß ¬“¡, Àπâ “ Ò˜ - Ò˘; ·≈– ∫“ß°Õ°√’ §Õ√å ‡¥Õ√å , ªï ∑’Ë Ò (Òˆ ¡°√“§¡ æ.».ÚÙ¯), Àπâ “ Ò 530 530 À¡Õ∫√— ¥‡≈°— ∫ª√–‡∑»‰∑¬ Vol. 29 No. 2 Apr.-Jun. 2004 The Journalof theRoyal InstituteofThailand ª√–¡ÿ ¢·Àà ß√— ∞¢Õßæ«°‡¢“‡Õß ™“«®’ π ∑’Ë ‡§¬À¡Õ∫§≈“πÕ¬Ÿà ‡∫◊È ÕßÀπâ “æ√– æ— °µ√å ¢ÕßÕߧå æ√–®— °√æ√√¥‘ ¢Õß®’ π Õ¬à “ß‰√ °Á ¢Õ„Àâ · ¥ß°‘ √‘ ¬“Õ¬à “ßπ—È πµà Õ æ√–¡À“°…— µ√‘ ¬å ¢Õ߉∑¬ à «π™“« Õ‡¡√‘ °— π ´÷Ë ß‡§¬· ¥ß§«“¡‡§“√æ·°à ª√–∏“π“∏‘ ∫¥’ ¢Õßµπ ¥â «¬°“√∂Õ¥ À¡«°ÕÕ°·≈â «§”π— ∫ °Á “¡“√∂ªØ‘ ∫— µ‘ ‡™à ππ—È πµà Õæ√–‡®â “Õ¬Ÿà À— «¢Õ߉∑¬‰¥â ÒÙ ‡¡◊Ë Õæ‘ ®“√≥“∂÷ ß«‘ °ƒµ°“√≥å ∑“ß °“√∑Ÿ µ„πª√–‡∑»®’ π ∑’Ë ‡°‘ ¥¢÷È π‡æ√“– ‰¡à ¡’ °“√ª√— ∫‡ª≈’Ë ¬π∏√√¡‡π’ ¬¡°“√‡¢â “ ‡ΩÑ “®— °√æ√√¥‘ ®’ π„π ¡— ¬π—È π·≈â « æÕ ®–°≈à “«‚¥¬‰¡à º‘ ¥®“°§«“¡®√‘ ßπ— ° «à “ æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “ Õ¬Ÿà À— «‰¥â ∑√ß™à «¬„Àâ ª√–‡∑»‰∑¬æâ π ®“°§«“¡πà “Õ— ∫Õ“¬¢“¬Àπâ “·°à ™“« µ–«— πµ°‰«â ‰¥â Õ¬à “ß¡“° πÕ°®“°π’È ∏√√¡‡π’ ¬¡¥— ß°≈à “«¬— ߇ªì π ‘Ë ßÀπ÷Ë ß „π∫√√¥“ ‘Ë ß·√° Ê ∑’Ë æ√–Õß§å ‰¥â ∑√ß æ√–√“™¥”√‘ „Àâ √‘ ‡√‘Ë ¡¢÷È π ´÷Ë ß°Á ‡ªì π‡«≈“ π“π°à ÕπÀπâ “∑’Ë π“߇≈’ ¬«‚π‡«π å ®–‰¥â √— ∫°“√«à “®â “ß„Àâ ¡“ Õπ¿“…“Õ— ß°ƒ… „π√“™ ”π— ° «à “°— πµ“¡®√‘ ß·≈â « ™“« µ–«— πµ°∑’Ë ®–‡¢’ ¬πæ√–√“™™’ «ª√–«— µ‘ ¢Õßæ√–Õß§å ·≈–°≈à “«¬°¬à Õßæ√–Õß§å «à “∑√߇ªì πºŸâ ªØ‘ √Ÿ ª°‘ ®°“√µà “ß Ê π—È π §ß®–µâ Õ߇º™‘ ≠°— ∫¢â Õ‡∑Á ®®√‘ ß Ú Õ¬à “ß ∑’Ë ‰¡à Õ“®ªØ‘ ‡ ∏‰¥â Õ¬à “ß·√°°Á §◊ Õ«à “ °“√√‘ ‡√‘Ë ¡ªØ‘ √Ÿ ªπ—È π¡“®“°æ√–√“™¥”√‘ ¢Õßæ√–Õß§å ‡Õß ‰¡à ‰¥â ¡“®“°°“√∑’Ë ¢ÿ ππ“ßÀ√◊ բ⠓√“™°“√°√“∫∫— ߧ¡∑Ÿ ≈ ‡ πÕ ·≈–‰¡à ‰¥â ¡“®“°∫ÿ §§≈Õ◊Ë π„¥ πÕ°®“°π’È ¢â Õ‡∑Á ®®√‘ ßÕ¬à “ß∑’Ë Ú °Á §◊ Õ «à “ ·À≈à ß∑’Ë ¡“¢Õß°“√ªØ‘ √Ÿ ªµà “ß Ê ¥— ß °≈à “« ·∑∫®–À“‡Õ° “√∑’Ë ®¥∫— π∑÷ °‰«â ‰¡à ‰¥â ‡≈¬ ·µà °“√ªØ‘ √Ÿ ª à «π„À≠à ®–‰¥â √— ∫°“√«“ß·ºπÀ√◊ Õπ”¡“ªØ‘ ∫— µ‘ „π™à «ß Õß “¡ªï ·√°∑’Ë ∑√ߧ√Õß√“™¬å π—Ë π‡Õß ¥— ßπ—È π ¢â Õ°≈à “«Õâ “ß„¥ Ê ‡°’Ë ¬«°— ∫ Õ‘ ∑∏‘ æ≈∑“ß¥â “π§«“¡§‘ ¥∑’Ë æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «∑√߉¥â √— ∫¡“π—È π ®–µâ ÕßÀ¡“¬∂÷ ß«à “‰¥â ∑√ß√— ∫ ¡“®“°∫√√¥“™“«µ–«— πµ°∑’Ë „°≈â ™‘ ¥ æ√–¬ÿ §≈∫“∑ °à Õπ∑’Ë ®–‡ ¥Á ®¢÷È π§√Õß √“™¬å ‡∑à “π—È π ‡Àµÿ º≈¢â Õπ’È ∑”„Àâ ·Õππ“ ‡≈’ ¬«‚π‡«π å À¡¥§ÿ ≥ ¡∫— µ‘ ∑’Ë ®–¡’ Õ‘ ∑∏‘ æ≈∑“ß¥â “π§«“¡§‘ ¥µà Õæ√–‡®â “ ·ºà 𥑠πºŸâ ∑√ßæ√–√“™∑— »π–·∫∫ °â “«Àπâ “¢Õ߉∑¬æ√–Õߧå π’È ‰ª„π∑— π∑’ °“√∑’Ë æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡ ‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «‰¥â ‡ ¥Á ®¢÷È π§√Õß√“™¬å ‚¥¬‰¥â ∑√߇µ√’ ¬¡‚§√ß°“√µà “ß Ê ‰«â æ√â Õ¡·≈â «π—È π π— ∫«à “‡ªì πº≈¥’ ·°à ª√–‡∑»‰∑¬ ‡æ√“–æ√–√“™°√≥’ ¬°‘ ® µà “ß Ê „π·µà ≈–«— π¡’ Õ¬Ÿà ‡ªì π®”π«π ¡“° ®π∫ÿ §§≈Õ◊Ë π„¥‰¡à Õ“®∑”„Àâ ¡’ º≈ — ¡ƒ∑∏‘Ï ‰¥â ‡∑à “°— ∫∑’Ë æ√–Õß§å ´÷Ë ß¡’ æ√–√“™ª≥‘ ∏“π·πà «·πà ∑√ß∫”‡æÁ ≠‰«â µ≈Õ¥√— ™ ¡— ¬ æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡ ‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «®–∑√ßµ◊Ë π∫√√∑¡„πµÕπ ‡™â “ ‡«≈“˜π“Ãî °“®“°π—È π°Á ®–∑√ßß“π ‰ª®π°√–∑—Ë ß Ú π“Ãî °“¢Õß«— π∂— ¥‰ª „π·µà ≈–«— π®–¡’ ‡«≈“∑’Ë ∑√ߺà Õπ§≈“¬ æ√–√“™Õ‘ √‘ ¬“∫∂·≈–∫√√∑¡‡ªì π™à «ß —È π Ê Õ¬Ÿà ∫â “ßµ“¡§«“¡®”‡ªì π ‚¥¬ ª√°µ‘ „π·µà ≈–«— π À≈— ß®“°∑√ßµ◊Ë π ∫√√∑¡·≈â «æ√–Õß§å ®–∑√ß∫“µ√ (‡æ◊Ë Õ ∑√ß∫”‡æÁ ≠∫ÿ ≠) „π‡«≈“ ¯ π“Ãî °“ ‚ª√¥œ „Àâ √“™Õߧ√— °…å ‡¢â “‡ΩÑ “„π‡«≈“˘ π“Ãî °“ ·≈–‡ «¬æ√–°√–¬“À“√‡∑’Ë ¬ß „π‡«≈“ Ò π“Ãî °“ À≈— ß®“°π—È π®–∑√ß ∫√√∑¡„π™à «ß —È πß’ ∫Àπ÷Ë ß ·≈â «‚ª√¥œ „Àâ ‡®â “Àπâ “∑’Ë ΩÉ “¬„π‡¢â “‡ΩÑ “„π‡«≈“ ÒÒ π“Ãî °“ ·≈–‚ª√¥œ „Àâ ‡À≈à “¢â “√“™- ∫√‘ æ“√‡¢â “‡ΩÑ “„π‡«≈“ ÒÛ π“Ãî °“ ‡¡◊Ë Õ ∂÷ ߇«≈“ ÒÙ π“Ãî °“ æ√–Õß§å ®–∑√ß π∑π“°— ∫æ√–∫√¡«ß»“πÿ «ß»å ‡°’Ë ¬« °— ∫ªí ≠À“„πæ√–√“™ °ÿ ≈ „π‡«≈“Òı π“Ãî °“ ®–‚ª√¥œ „Àâ ª√–™ÿ ¡‡À≈à “ ‡ π“∫¥’ ‡¡◊Ë Õ∂÷ ß Òˆ π“Ãî °“ ‡ ¥Á ®ÕÕ° „Àâ æ °π‘ °√‡¢â “‡ΩÑ “ ‡«≈“ Ò˜ π“Ãî °“ ∑√ß ¥— ∫æ√–∏√√¡‡∑»π“ ‡«≈“ Ò¯ π“Ãî °“∑√ßß“π¥â “πª°§√Õß ‡«≈“Ò˘ ÒÙ æ√–Õß§å ‡®â “®ÿ ≈®— °√æß…å , The TwainHaveMet, Àπâ “Û¯; ¡“≈§Õ¡ ¡‘ ∑ (Malcom Smith), ·æ∑¬å ª√–®”√“™ ”π— ° ¬“¡ (A Physician at theCourt of Siam), Àπâ “ ÛÛ - ÛÙ; ·≈–Àπ— ß ◊ Õ¢Õß¡Õø·øµ∑’Ë Õâ “ß∂÷ ß°à Õπ·≈â « Àπâ “ Ú˘ æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–π—Ë ß‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «‡§¬æ√–√“™∑“πæ√–∫√¡√“™“πÿ ≠“µ „Àâ ‡Õ¥¡— π¥å ‚√‡∫‘ √µ å ¬◊ π· ¥ß§«“¡‡§“√æµà Õæ√–Õß§å ·µà æ√–∫√¡√“™“πÿ ≠“µ‡™à ππ’È ‡æ‘Ë ß®–∂◊ Õ‡ªì π∏√√¡‡π’ ¬¡ªØ‘ ∫— µ‘ „π√— ™ ¡— ¬æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “ ‡®â “Õ¬Ÿà À— «π’Ë ‡Õß 531 531 ¡ß§≈ ‡¥™π§√‘ π∑√å ªï ∑’Ë Ú˘ ©∫— ∫∑’Ë Ú ‡¡.¬.-¡‘ .¬.ÚıÙ˜ «“√ “√ √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π π“Ãî °“ ∑√ß»÷ °…“µ”√“æ‘ ™— ¬ ߧ√“¡ ‡«≈“ Ú π“Ãî °“ ∑√ß»÷ °…“«‘ ™“ √— ∞»“ µ√å ‡«≈“ÚÒ π“Ãî °“ ∑√ß»÷ °…“ «‘ ™“ª√–«— µ‘ »“ µ√å ‡«≈“ ÚÚ π“Ãî °“ ‡ «¬æ√–°√–¬“À“√¡◊È Õ§Ë ”·≈â «∑√ßæ√– √“™«‘ π‘ ®©— ¬‡√◊Ë Õß»“ π“·≈–ª√— ™≠“°— ∫ æ√– À“¬·≈–∫√√¥“∑’Ë ª√÷ °…“‡ªì π‡«≈“ Ú ™—Ë «‚¡ß À≈— ß®“°π—È π®–∑√ßæ— °ºà Õπ æ√–√“™Õ‘ √‘ ¬“∫∂‡ªì π‡«≈“ Ú ™—Ë «‚¡ß „π√–À«à “ßπ—È π‚ª√¥œ „À⠢⠓√“™ ”π— ° ‡≈à “π‘ ∑“π∂«“¬ ·≈â «‡ ¥Á ®‡¢â “∫√√∑¡ „π‡«≈“ Ú π“Ãî °“¢Õß«— π„À¡à ·µà ∂÷ ß ·¡â ®–¡’ æ√–√“™°√≥’ ¬°‘ ®¡“°¢π“¥π’È „πÀ≈“¬ Ê §√—È ß æ√–Õß§å °Á µâ Õß∑√ß √∫°«πÀ¡Õ∫√— ¥‡≈·≈–¡‘ ™™— ππ“√’ ∫“ß §π„πµÕπ¥÷ °À√◊ ÕµÕπ‡™â “¡◊ ¥ „Àâ ‡¢â “«— ß ‰ª™à «¬æ√–Õß§å ·µà ß®¥À¡“¬À√◊ Õ™à «¬ Òı Àπ— ß ◊ Õ¢Õß¡Õø·øµ∑’Ë Õâ “ß∂÷ ß°à Õπ·≈â «, Àπâ “ ÒÙ - ÒÙÒ; ·≈–Àπ— ß ◊ Õ¢Õß¡“≈§Õ¡ ¡‘ ∑ ∑’Ë Õâ “ß∂÷ ß°à Õπ·≈â «, Àπâ “ ÛÙ - Ùˆ Òˆ ·¥‡π’ ¬≈ ŒÕ≈≈å (Daniel Hall), ª√–«— µ‘ »“ µ√å ‡Õ‡™’ ¬µ–«— πÕÕ°‡©’ ¬ß„µâ (A History of South-East Asia) , Àπâ “ı¯Ú -ı¯Û; π‡√ªÿ µ ÿ ∑∏‘ «“», «‘ «— ≤π“°“√ ¢Õߧ«“¡ — ¡æ— π∏å √–À«à “߉∑¬°— ∫µà “ߪ√–‡∑»π— ∫µ—È ß·µà æ.». ÚÛ˘¯, Àπâ “ ˜¯; Àπ— ß ◊ Õ¢Õß¡Õø·øµ∑’Ë Õâ “ß∂÷ ß°à Õπ·≈â «, Àπâ “ Ûı; æ√–Õß§å ‡®â “®ÿ ≈®— °√æß…å , ‡®â “™’ «‘ µ (Lord of Life), Àπâ “ Ò¯Û; ∫“ß°Õ°§“‡≈π‡¥Õ√å , æ.».ÚÙˆ; ·≈–¥’ ∫’ ∫’ , À≈“¬·Àà ß ·ª≈‡Õ° “√¢Õß∑“ß√“™°“√ Òı °“√∑’Ë æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡ ‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «‰¥â ∑√ß∑ÿà ¡‡∑æ√–«√°“¬ ·≈–æ√– µ‘ ªí ≠≠“ „π°“√ª√–°Õ∫ æ√–√“™°√≥’ ¬°‘ ®µà “ßÊπ—È π ‰¥â à ߺ≈„Àâ ‡°‘ ¥‚§√ß°“√µà “ß Ê ∑’Ë √⠓ߧ«“¡‡®√‘ ≠ °â “«Àπâ “„Àâ ·°à ª√–‡∑»‰∑¬ Õ— π‰¥â ·°à °“√¢ÿ ¥§≈Õß °“√ √â “ß∂ππ °“√µà Õ‡√◊ Õ °“√≈¥¿“…’ Õ“°√¢“‡¢â “ °“√¬°‡≈‘ °°“√ ºŸ °¢“¥°“√§â “¢Õß√— ∞∫“≈∑’Ë ‡§¬¢— ¥¢«“ß ™“«µ–«— πµ°¡“°à Õπ °“√«à “®â “ß™à “ß ‡∑§π‘ §™“«µ–«— πµ° °“√√— ∫√–∫∫°“√ »÷ °…“·≈–«‘ ∏’ °“√∑”‡À√’ ¬≠°√–…“ª≥å ·∫∫µ–«— πµ°¡“„™â √«¡∑—È ß°“√ª√— ∫ √–∫∫∫√‘ À“√ß“π∑—Ë «‰ª¢Õߪ√–‡∑»‰∑¬ µ“¡·π«∑“ߢÕߪ√–‡∑»µ–«— πµ°∑’Ë ‰¡à ‡°’Ë ¬«°— ∫§µ‘ π‘ ¬¡ ∑—È ßÀ¡¥π’È ‰¥â ™à «¬„Àâ ª√–‡∑»‰∑¬°â “«‡¢â “ Ÿà ¬ÿ §Õÿ µ “À°√√¡ ·≈–∑—È ßÀ¡¥°Á ‰¥â ¡’ °“√‡ πÕ·π–À√◊ Õ‰¥â ‡√‘Ë ¡¥”‡π‘ π°“√µ—È ß·µà ™à «ß°à Õπ∑’Ë ·Õππ“ ‡≈’ ¬«‚π‡«π å ‡¢â “¡“ Ÿà ª√–‡∑»‰∑¬ Òˆ °“√∑’Ë æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “ Õ¬Ÿà À— «∑√ߪ√–°Õ∫æ√–√“™°√≥’ ¬°‘ ® µà “ß Ê ‡ªì πº≈ ”‡√Á ®¡“°¡“¬µ“¡∑’Ë ª√“°Ø„π™à «ßÒ˜ªï ·Àà ß°“√§√Õß√“™¬å ¢Õßæ√–Õߧå π—È π π— ∫«à “‡ªì π‡√◊Ë Õß∑’Ë πà “∑÷Ë ß ¡“° ∂â “À“°«à “æ√–Õߧå ∑√߇ªì πµ— « µ≈°√â “¬∑’Ë À¡°¡ÿà π„π‚≈°’ ¬«‘ — ¬®√‘ ßÕ¬à “ß ∑’Ë ·Õππ“ ‡≈’ ¬«‚π‡«π å ‰¥â √â “ß¿“æ ≈— °…≥å ¢÷È π¡“·≈â « æ√–Õß§å °Á §ß®–‰¡à Õ“®∫√√≈ÿ æ√–√“™ª√– ß§å „π°“√π” ª√–‡∑»‰∑¬‡¢â “ Ÿà §√‘ µå »µ«√√…∑’Ë Ò˘ ·≈–‡ªì π à «πÀπ÷Ë ß„πª√–™“§¡¢Õß ∫√√¥“™“µ‘ ∑—È ßÀ≈“¬‰¥â ‡≈¬ 532 532 À¡Õ∫√— ¥‡≈°— ∫ª√–‡∑»‰∑¬ Vol. 29 No. 2 Apr.-Jun. 2004 The Journalof theRoyal InstituteofThailand π— ∫‡ªì π‡√◊Ë Õßπà “·ª≈°Õ¬Ÿà ‰¡à πâ Õ¬∑’Ë ª√“°Ø«à “ „π¢≥–∑’Ë §«“¡æ¬“¬“¡µ“¡ ·∫∫¡‘ ™™— ππ“√’ ¢Õß·Õππ“‡≈’ ¬«‚π‡«π å ‡æ◊Ë Õ‡ª≈’Ë ¬π·ª≈ߢπ∫∏√√¡‡π’ ¬¡‰∑¬ Õ¬à “ß∑’Ë À≈à Õπ°≈à “«Õâ “ß ‰¥â ∑”„Àâ ™“« µ–«— πµ°¡Õßæ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡- ‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «º‘ ¥‡æ’È ¬π‰ª®“°§«“¡‡ªì π ®√‘ ßπ—È π§«“¡ — ¡æ— π∏å √–À«à “ßæ√–Õß§å °— ∫∫√√¥“¡‘ ™™— ππ“√’ Õ‡¡√‘ °— ππ—Ë π‡Õß ∑’Ë ‰¥â · ¥ß„Àâ ‡ÀÁ π∂÷ ßæ√–ª√’ ™“ “¡“√∂ √Õ∫¥â “π¢Õßæ√–Õߧå ∑—È ßπ’È °Á ‡æ√“–«à “ ∫√√¥“∫— π∑÷ °·≈–¢â Õ‡¢’ ¬π¢Õ߇À≈à “ ¡‘ ™™— ππ“√’ ‡ªì π·À≈à ߢâ Õ¡Ÿ ≈∑’Ë ‡√“ “¡“√∂ „™â √â “ß¿“æ≈— °…≥å Õ— π·∑â ®√‘ ߢÕß æ√–¡À“°…— µ√‘ ¬å ºŸâ ¬‘Ë ß„À≠à æ√–Õߧå π’È ¢÷È π¡“‰¥â „πªí ®®ÿ ∫— π æ√–Õß§å ‡ªì πæ√– ¡À“°…— µ√‘ ¬å æ√–Õß§å ·√°„π‡Õ‡™’ ¬∑’Ë ∑√ß “¡“√∂ Õà “π ‡¢’ ¬πæŸ ¥ ·≈–∑√“∫ §«“¡À¡“¬¢Õß¿“…“Õ— ß°ƒ…Õ’ °∑—È ß¬— ß ∑√߇ªì ππ— °»÷ °…“æ√–Õß§å ·√°∑’Ë ‡√’ ¬π√Ÿâ §√‘ µå »“ π“ ªí ®®— ¬∑—È ß Õߪ√–°“√π’È ‡Õß∑’Ë ‰¥â ™à «¬„Àâ ¢∫«π°“√¡‘ ™™— ππ“√’ „πª√–‡∑»‰∑¬¡’ ≈— °…≥–‚¥¥‡¥à π∑’Ë ‰¡à ‡À¡◊ Õπ°— ∫„π∑’Ë Õ◊Ë π„¥ „πª√–«— µ‘ »“ µ√å »“ π“π—È π æ√–Õߧå ∑√ߥ”‡π‘ π°“√ ‡√◊Ë Õßπ’È Õ¬à “ßπ— °‡Àµÿ º≈π‘ ¬¡ ¥â «¬°“√ ¢®— ¥§«“¡‡™◊Ë Õ‚™§≈“ß∑’Ë ‰√â ‡Àµÿ º≈ÕÕ° ®“°»“ π“¢Õßæ√–Õß§å µà Õ¡“æ√–Õß§å °Á ∑√ߪؑ ‡ ∏ª“Ø‘ À“√‘ ¬å „π§√‘ µå »“ π“ ·≈–π‘ ∑“π„πæ√–§— ¡¿’ √å ‡°à “ (Old Tes- tament) ‡æ√“– ‘Ë ß‡À≈à “π’È ¢— ¥°— ∫æ√–- ∫√¡√“™«‘ π‘ ®©— ¬µ“¡À≈— °‡Àµÿ º≈¢Õß æ√–Õß§å ‰¡à «à “À¡Õ∫√— ¥‡≈·≈– “∏ÿ §ÿ ≥ ·§ ‡«≈≈å ®–‡πâ π¬È ”∂÷ ߧ” Õπ¢Õßæ√– ‡¬´Ÿ §√‘ µå — °‡æ’ ¬ß„¥°Á µ“¡ æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «°Á ‰¡à Õ“® Ωó πæ√–∑— ¬¬Õ¡√— ∫ ‘Ë ß∑’Ë §≈ÿ ¡‡§√◊ Õ‡¢â “„® ¬“° ¥— ß°≈à “«„π§√‘ µå »“ π“ ª√–‡¥Á π∑“ߧ√‘ µå »“ π“Õ’ ° ª√–‡¥Á πÀπ÷Ë ß ∑’Ë ‰¡à ∫æ√–√“™Àƒ∑— ¬ æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— « °Á §◊ ÕÀ≈— °§” Õπ·∫∫ªî ¥°—È π ∑’Ë ∫√√¥“ ¡‘ ™™— ππ“√’ ™“«§√‘ µå π”¡“‡º¬·æ√à ‚¥¬ °≈à “««à “æ√–‡¬´Ÿ §√‘ µå ‡∑à “π—È π∑’Ë ∑√߇ªì π ºŸâ ‰∂à ∫“ª„Àâ ·°à ¡«≈¡πÿ …¬å ´÷Ë ß°Á ‡ªì π À≈— °§” Õπ∑’Ë §π‰∑¬√— ∫‰¥â ¬“° ‡æ√“– §π‰∑¬π—È π‡ªì π∑’Ë ‡≈◊Ë Õß≈◊ Õ«à “‡ªì π™π™“µ‘ ∑’Ë √— ∫Õ“√¬∏√√¡®“°∑ÿ °™“µ‘ ∑ÿ °»“ π“ §√—È ßÀπ÷Ë ß‰¥â ∑√ß∂“¡ “∏ÿ §ÿ ≥·§ ‡«≈≈å «à “ À“°§√‘ µå »“ 𓇪ì π»“ π“∑’Ë ·∑â ‡æ’ ¬ß »“ 𓇥’ ¬«·≈â « ‡Àµÿ „¥§√‘ µå »“ π“ ®÷ ߇æ‘Ë ß®–·æ√à ¡“ Ÿà ª√–‡∑»∑“ßµ–«— πÕÕ° ∑—È ßÊ∑’Ë »“ π“π’È ·æ√à À≈“¬Õ¬Ÿà „πª√–‡∑» µ–«— πµ°¡“π“π·≈â « ‡¡◊Ë Õ·§ ‡«≈≈å °√“∫∑Ÿ ≈µÕ∫µ“¡§«“¡‡™◊Ë Õ¢Õßµπ«à “ ‡Àµÿ º≈¢Õßæ√–‡ªì π‡®â “„π «√√§å π—È π ¢Õߧ√‘ µå »“ π®— °√ Ò „π√–¬–À≈— ß Ê ¢Õß√— ™ ¡— ¬¢Õß æ√–Õߧå π—È π æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡- ‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «¡’ æ√–√“™∑— »π–µ“¡ ·∫∫µ–«— πµ°Õ¬à “ß¡“° ∂÷ ߢπ“¥∑’Ë À¡Õ∫√— ¥‡≈·≈–∫√√¥“¡‘ ™™— ππ“√’ À«— ß °— π«à “æ√–Õß§å ®–∑√߇ª≈’Ë ¬π»“ 𓉪 ‡¢â “√’ µ‡ªì π™“«§√‘ µå À≈— ß®“°∑’Ë ‰¥â ∑√ß »÷ °…“§√‘ µå »“ π“Õ¬à “ß∂à Õß·∑â ·≈â « ‚¥¬≈◊ ¡‰ª«à “§√‘ µå »“ π“π—È π¡’ À≈“¬ ‘Ë ßÀ≈“¬Õ¬à “ß∑’Ë ¢— ¥°— πÕ¬à “ßµ√ߢ⠓¡ °— ∫æ√–√“™∑— »π–æ◊È π∞“π¢Õßæ√–Õߧå Õ¬à “ß‰√°Á µ“¡ ‡Àµÿ º≈∑“ß°“√‡¡◊ Õß ∑”„Àâ æ√–Õß§å ‰¡à Õ“®∑√ߥ”√ß∞“π– ¢Õßæ√–¡À“°…— µ√‘ ¬å ™“«§√‘ µå ∑’Ë ®– ª°§√Õßæ≈‡¡◊ Õß™“«æÿ ∑∏‰¥â ·≈–∂÷ ß À“°«à “æ√–Õß§å ®–¡‘ ‰¥â ∑√ߪ°§√Õß ∫â “π‡¡◊ Õß °Á ¬— ߇ªì π∑’Ë πà “ ß — ¬Õ¬Ÿà «à “ æ√–Õß§å ®–Àâ “¡æ√–∑— ¬¡‘ „Àâ ‡™◊Ë Õ‰¥â À√◊ Õ‰¡à „πæ√–√“™¥”√— ¢Õßæ√–Õß§å ‡Õß∑’Ë «à “ç ‘Ë ß∑’Ë æ«°∑à “π(™“«§√‘ µå ) Õπ „Àâ æ«°‡√“∑”π—È ππà “™◊Ë π™¡ ·µà ‘Ë ß∑’Ë æ«° ∑à “π Õπ„Àâ ‡√“‡™◊Ë Õπ—È π‡À≈«‰À≈π— °é Ú ‡¡◊Ë Õæ√–Õߧå ∑√߇√‘Ë ¡ªØ‘ √Ÿ ªæ√–æÿ ∑∏- Ò æ√–Õß§å ‡®â “®ÿ ≈®— °√æß…å , ‡®â “™’ «‘ µ (Lord of Life), Àπâ “ Ò¯Ú Ú Àπ— ß ◊ Õ∑’Ë ‡æ‘Ë ßÕâ “ß∂÷ ß, Àπâ “ ÒÙ ∫∑∑’Ë ÒÙ æ√–‡®â “·ºà 𥑠𰗠∫ “«°æ√–§√‘ µå : æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— « À¡Õ∫√— ¥‡≈·≈–¡‘ ™™— ππ“√’ Õ‡¡√‘ °— π 533 533 ¡ß§≈ ‡¥™π§√‘ π∑√å ªï ∑’Ë Ú˘ ©∫— ∫∑’Ë Ú ‡¡.¬.-¡‘ .¬.ÚıÙ˜ «“√ “√ √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π ™“«§√‘ µå ‰¡à Õ“®‡¢â “„®‰¥â §≈â “¬ Ê °— ∫ ∑’Ë ‡Àµÿ º≈¢Õßæ√–‡®â “·ºà 𥑠π‰∑¬π—È π ™“«‰∑¬‡Õß°Á ‰¡à Õ“®‡¢â “„®‰¥â ‡™à π°— π æ√–Õß§å ´÷Ë ß∑√ß¡ÿà ß¡—Ë π„π°“√ ◊ ∫ Õ∫ ‘Ë ßµà “ßÊ °Á ¬— ߉¡à ∑√߇™◊Ë Õ Û πÕ°®“° ‘Ë ß∑’Ë æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ® æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «‰¥â ∑√ß· ¥ß·≈– æ√–∫√¡√“™«‘ π‘ ®©— ¬∑’Ë ∑√ß· ¥ßµà Õ §√‘ µå »“ π“·≈â «¬— ß¡’ ª√–‡¥Á πÕ◊Ë πÊÕ’ ° À≈“¬ª√–‡¥Á π∑’Ë ∑”„Àâ ¢∫«π°“√¡‘ ™™— π- π“√’ „πª√–‡∑»‰∑¬¡’ ≈— °…≥–‚¥¥‡¥à π ‰¡à ‡À¡◊ Õπ°— ∫¢∫«π°“√∑”πÕ߇¥’ ¬«°— π π’È „π∑’Ë Õ◊Ë πʪ√–‡¥Á πÀπ÷Ë ß∑’Ë ”§— ≠‰¡à πâ Õ¬ °Á §◊ Õ°“√∑’Ë §π‰∑¬‰¡à π‘ ¬¡‡¢â “√’ µ‡ªì π ™“«§√‘ µå ∑—È ß Ê ∑’Ë ∫√√¥“¡‘ ™™— ππ“√’ ‰¥â √— ∫Õπÿ ≠“µ„Àâ ‡º¬·ºà »“ π“‰¥â ‚¥¬ ‡ √’ Õ¬à “ß·∑â ®√‘ ß Õ’ °∑—È ß “¡“√∂«‘ æ“°…å «‘ ®“√≥å æ√–‡®â “·ºà 𥑠π·≈– ∂“∫— π µà “ß Ê ∑“ß»“ π“¢Õßæ√–Õß§å ‰¥â ¥â «¬ «à “µ“¡®√‘ ß·≈â «‰¡à ¡’ æ√–‡®â “·ºà 𥑠π¢Õß ª√–‡∑»µ–«— πÕÕ°æ√–Õß§å „¥ ∑’Ë ®–∑√ß Õ¥∑πÕ¥°≈—È πµà Õ§”«‘ æ“°…å «‘ ®“√≥å ‡ ¡Õ‡À¡◊ Õπæ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡- ‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «∑’Ë πà “·ª≈°°Á §◊ Õ«à “ ‡À≈à “ ¡‘ ™™— ππ“√’ ∑’Ë „°≈â ™‘ ¥æ√–Õß§å ‚¥¬‡©æ“– Õ¬à “ß¬‘Ë ß§◊ ÕÀ¡Õ∫√— ¥‡≈π—Ë π‡Õß∑’Ë «‘ æ“°…å «‘ ®“√≥å æ√–Õß§å ·√ß∑’Ë ÿ ¥ æ√–∫“∑ ¡- ‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— « ∑√ßÕ¥∑π µà Õ ‘Ë ßπ’È °Á ¥â «¬∑√߇™◊Ë Õ«à “°“√∑’Ë ™“« §√‘ µå °≈à “«‚®¡µ’ æÿ ∑∏»“ π“·≈–°“√ ¡’ æ√– π¡®”π«π¡“°¢Õßæ√–Õߧå π—È π ®–‰¡à ¡’ º≈‡ª≈’Ë ¬π·ª≈ߧ«“¡§‘ ¥‡ÀÁ π ¢Õßæ °π‘ °√¢Õßæ√–Õß§å ¡“°π— ° ·µà §«“¡√Ÿâ ∑“ß«‘ ∑¬“»“ µ√å ∑’Ë ∫√√¥“ºŸâ «‘ æ“°…å «‘ ®“√≥å æ√–Õߧå π”¡“ Ÿà ª√–‡∑» ‰∑¬§ß®–™à «¬„Àâ ™“«‰∑¬¡’ §«“¡‡ªì π Õ¬Ÿà ¥’ ¢÷È π æ√–∫√¡√“™«‘ π‘ ®©— ¬‡™à ππ’È π— ∫«à “∂Ÿ °µâ Õß·∑â ®√‘ ß ‡æ√“–∫√√¥“¡‘ ™- ™— ππ“√’ ∑’Ë «‘ æ“°…å «‘ ®“√≥å √–∫Õ∫°“√ ª°§√ÕߢÕßæ√–Õߧå π—È π °Á §◊ Õ°≈ÿà ¡ ∫ÿ §§≈∑’Ë ‰¥â ™à «¬∑”„Àâ ª√–‡∑»‰∑¬°â “« ‡¢â “ Ÿà ¬ÿ §„À¡à π—Ë π‡Õß µà Õ¡“¿“¬À≈— ß ‡¡◊Ë Õ∫√√¥“π— °«‘ æ“°…å «‘ ®“√≥å ∑’Ë ‡ªì π™“« §√‘ µå °≈à “«‚®¡µ’ ∂“∫— πµà “ß Ê ¢Õß ‰∑¬Õ¬à “ß·¢Á ß°√â “«„π∫“ߧ√—È ß æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «°Á ®–∑√ß „™â ‘ ∑∏‘ „π∞“π–√— ∞∫ÿ √ÿ …Õ“«ÿ ‚ ‡æ◊Ë ÕªÑ Õß°— π æ√–æÿ ∑∏»“ π“„Àâ æâ π®“°¢â Õ°≈à “«À“ À¡Õ∫√— ¥‡≈∂◊ Õ«à “ °“√ª°ªÑ Õßæ√–æÿ ∑∏- »“ π“ ·≈–°“√µÕ∫‚µâ °≈— ∫¥â «¬°“√ «‘ æ“°…å «‘ ®“√≥å §√‘ µå »“ π“π—È π‡ªì π °“√≈∫À≈Ÿà ·µà ·∑â ∑’Ë ®√‘ ß·≈â « æ√–√“™- «‘ — ™π“¢Õßæ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡- ‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «π— ∫«à “‰¡à √â “¬·√߇≈¬ ‡¡◊Ë Õ ‡ª√’ ¬∫‡∑’ ¬∫°— ∫§”«‘ æ“°…å «‘ ®“√≥å ∑’Ë ‡À≈à “¡‘ ™™— ππ“√’ „™â °≈à “«À“æ√–æÿ ∑∏- »“ π“¢Õ߉∑¬ Ù ‡¡◊Ë Õ‡À≈à “¡‘ ™™— ππ“√’ π‘ °“¬‚ª√‡µ - ·µπµå ‡¢â “¡“„πª√–‡∑»‰∑¬‡ªì π§√—È ß ·√°π—È π æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “ ‡®â “Õ¬Ÿà À— «¬— ß∑√ßÕ¬Ÿà „π ¡≥‡æ» ·≈– §π∑—Ë «‰ª‡√’ ¬°æ√–Õß§å „π¢≥–π—È π«à “ ‡®â “øÑ “„À≠ à æ√–Õߧå ∑√ß¡’ ·π«§‘ ¥ ·∫∫°â “«Àπâ “ ·≈–‰¡à ∑√ß∂◊ Õ«à “§«“¡ ·µ°µà “ß∑“ß≈— °…≥–π‘ — ¬ Õ’ °∑—È ß§«“¡ ‡™◊Ë Õ√–À«à “ßæ√–Õß§å °— ∫‡À≈à “¡‘ ™™— ππ“√’ ¡’ §«“¡ ”§— ≠®π∂÷ ß°— ∫¢— ¥¢«“ß¡‘ „Àâ æ√–Õߧå ∑√߇¢â “∂÷ ß·À≈à ߧ«“¡√Ÿâ Õ— π °«â “ß¢«“ߢÕßæ«°‡¢“ «à “°— πµ“¡®√‘ ß ·≈â « æ√–Õß§å ‰¥â ∑√ßÕ“»— ¬§«“¡√Ÿâ ®— ° ¡— °§ÿâ π°— ∫∫√√¥“¡‘ ™™— ππ“√’ π—Ë π‡Õß „π°“√‡√’ ¬π√Ÿâ ¿“…“µà “ßÊ∂÷ ߈¿“…“·≈– ‡¢â “æ√–∑— ¬‡√◊Ë Õߪ√–«— µ‘ »“ µ√å √«¡∑—È ß «— ≤π∏√√¡¢Õߪ√–‡∑»µ–«— πµ°Õ’ °¥â «¬ ı æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “ Õ¬Ÿà À— «¡’ æ√–√“™Õÿ ªπ‘ — ¬™Õ∫»÷ °…“ À“§«“¡√Ÿâ Õ¬à “ß¡“° ´÷Ë ß°Á ‡ªì π ‘Ë ß∑’Ë ™— °π”„Àâ æ√–Õß§å ‰¥â ∑√ß√Ÿâ ®— °¡— °§ÿâ π°— ∫ ∫√√¥“¡‘ ™™— ππ“√’ æ«°·√° Ê ∑’Ë ‡¢â “¡“ „πª√–‡∑»‰∑¬ ·µà æ√– À“¬„°≈â ™‘ ¥ §π·√°∑’Ë ‡ªì π¡‘ ™™— ππ“√’ °Á §◊ ÕÀ¡Õ∫√— ¥‡≈ π—Ë π‡Õß §«“¡ — ¡æ— π∏å √–À«à “ßæ√–Õß§å ´÷Ë ß∑√߇ªì πæ√–¿‘ °…ÿ „πæÿ ∑∏»“ π“ °— ∫À¡Õ∫√— ¥‡≈´÷Ë ß‡ªì π¡‘ ™™— ππ“√’ ™“« Õ‡¡√‘ °— ππ—È π π— ∫‰¥â «à “‡ªì 𧫓¡ — ¡æ— π∏å ©— π¡‘ µ√√–À«à “ßµ–«— πÕÕ°°— ∫µ–«— πµ° ∑’Ë ”§— ≠∑’Ë ÿ ¥§√—È ßÀπ÷Ë ß„πª√–«— µ‘ »“ µ√å ™“µ‘ ‰∑¬ «‘ ∏’ °“√∑’Ë æ√–Õߧå ∑√ß· «ßÀ“ §«“¡√Ÿâ Õ¬à “ß¡ÿà ß¡—Ë π‰¥â ª√“°Ø„Àâ ‡ÀÁ πÕ¬à “ß ™— ¥‡®π µ—È ß·µà °à Õπ∑’Ë À¡Õ∫√— ¥‡≈‡¢â “¡“ Û ∫— π∑÷ °¢Õß·§ ‡«≈≈å , Ú˘ °√°Æ“§¡ æ.». ÚÛ¯¯; ·≈–®¥À¡“¬∑’Ë ·§ ‡«≈≈å ‡¢’ ¬π∂÷ ߇Õ∫’ ´’ ‡Õø‡ÕÁ ¡, Ò ‘ ßÀ“§¡ æ.». ÚÛ¯˜, ≈ßæ‘ ¡æå „π ¡‘ ™™— ππ“√’ Œ’ √“≈¥ å (Missionnary Herald), ‡≈à ¡∑’Ë ÙÒ (æ.».ÚÛ¯˜), Àπâ “Ú˜Ù Ù ¥’ ∫’ ∫’ , Òı ‘ ßÀ“§¡ æ.».ÚÛ¯ı ı ‡®¡ å ∫’ . ·°√Œå ¡ (James B. Graham), °“√‡ªî ¥ª√–‡∑» ¬“¡‚¥¬‚≈°µ–«— πµ° (Openings of Siam by the Western World), Àπâ “ ˘ˆ; ·≈–·ÕÁ ∫∫Õµ ≈Õ«å ¡Õø·øµ (Abbott LawMoffat), æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— « °…— µ√‘ ¬å ·Àà ß ¬“¡ (Mongkut, The King of Siam), Àπâ “ Òı 534 534 À¡Õ∫√— ¥‡≈°— ∫ª√–‡∑»‰∑¬ Vol. 29 No. 2 Apr.-Jun. 2004 The Journalof theRoyal InstituteofThailand „πª√–‡∑»‰∑¬ ·≈–µà Õ¡“𓬷æ∑¬å ºŸâ π’È °Á ‰¥â ‡ªì πæ√–Õ“®“√¬å ∑à “π·√°∑’Ë ‰¥â ∂«“¬§«“¡√Ÿâ ¿“…“Õ— ß°ƒ…·¥à æ√–Õߧå Õ¬à “ß‡ªì π∑“ß°“√Õ’ °∑—È ß¬— ߇ªì ππ— °«‘ ∑¬“- »“ µ√å ™“«µ–«— πµ°§π·√°∑’Ë æ√–Õߧå ∑√ß√Ÿâ ®— °¡— °§ÿâ πÕ’ °¥â «¬ ¥â «¬‡Àµÿ ∑’Ë ∑—È ß ÕßΩÉ “¬¡‘ ‰¥â ª≈à Õ¬„Àâ §«“¡‡™◊Ë Õ·≈– ∞“π— π¥√∑’Ë ·µ°µà “ß°— πÕ¬à “ß¡“°‡ªì π Õÿ ª √√§¢— ¥¢«“ß §«“¡ — ¡æ— π∏å ∑’Ë ‡°‘ ¥ ¢÷È π®÷ ßÕ”π«¬ª√–‚¬™πå „Àâ ·°à æ√–Õß§å ·≈–À¡Õ∫√— ¥‡≈‡ ¡Õ°— π µà “ßΩÉ “¬µà “ß °Á ∫Õ°°≈à “«‡√◊Ë Õß√“«ΩÉ “¬µπ„Àâ Õ’ °ΩÉ “¬ Àπ÷Ë ß‡¢â “„® ·≈–µà “ß°Á ‡§“√æ´÷Ë ß°— π·≈– °— π„π∞“π–¢Õß À“¬·≈–ΩÉ “¬µ√ߢ⠓¡ ‡∫Õ√å ∑“ ·¡°ø“√å ·≈π¥å ‰¥â °≈à “«‰«â „π Àπ— ß ◊ Õ¢ÕßÀ≈à Õπ«à “ ç∑—È ß ÕßΩÉ “¬‡ªì π ∫ÿ §§≈∑’Ë √Õ∫√Ÿâ Õ¬à “ß¬‘Ë ß ™Õ∫· «ßÀ“ §«“¡√Ÿâ Õ¬à “ß≈÷ °´÷È ß π„®∑’Ë ∑”„Àâ ª√–‡∑» ‰∑¬‰¥â √— ∫ ‘Ë ß∑’Ë ¥’ ∑’Ë ÿ ¥ Õ’ °∑—È ß¬— ß “¡“√∂ ¡Õ߇ÀÁ 𧫓¡¬‘Ë ß„À≠à „π∫ÿ §§≈Õ◊Ë π Ê ‰¥â ¥â «¬é ˆ æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “ Õ¬Ÿà À— «∑√ß‚ª√¥œ „Àâ À¡Õ∫√— ¥‡≈‡¢â “ ‡ΩÑ “§√—È ß·√° „π∞“π–∑’Ë æ√–Õߧå ∑√߇ªì π ºŸâ ªÉ «¬ ∑—È ßπ’È °Á ‡æ√“–æ√–Õߧå ∑√ß∑√“∫ ∂÷ ߧ«“¡ “¡“√∂¥â “π°“√√— °…“欓∫“≈ ¢ÕßÀ¡Õ∫√— ¥‡≈ ·≈–¡’ æ√–√“™ª√– ß§å ®–„Àâ 𓬷æ∑¬å ™“«µ–«— πµ°∑à “ππ’È ∂«“¬°“√√— °…“æ√–‚√§∑’Ë ‡°‘ ¥·°à æ√–Õß§å ¡“µ—È ß·µà ∑√ßæ√–‡¬“«å Õ— π‰¥â ·°à ‚√§ Õ— ¡æ“µÕ¬à “߇∫“∑’Ë æ√–æ— °µ√å Õ¬à “ß‰√ °Á µ“¡ À¡Õ∫√— ¥‡≈‰¥â µ√«®æ√–Õ“°“√ ·≈â «°Á æ∫«à “æ√–‚√§π’È ‰¡à Õ“®√— °…“„Àâ À“¬‰¥â ´÷Ë ß°Á ‡ªì πº≈„Àâ æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ® æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— « ∑√ß¡’ Õ“°“√ ¢Õßæ√–‚√§¥— ß°≈à “«µ≈Õ¥æ√–™π¡™’ æ æ√–∫√¡©“¬“≈— °…≥å ¢Õßæ√–Õß§å ´÷Ë ß ∑√ß©“¬„π∞“π–æ√–¡À“°…— µ√‘ ¬å ‰¥â · ¥ß„Àâ ‡ÀÁ π«à “æ√–Õߧå ∑√߇ªì π∫ÿ √ÿ … √à “ß‡≈Á °æ√–‡»’ ¬√‚≈â π ·≈–æ√–‚Õ…∞å ‡© ‰ª¢â “ߢÕßæ√–æ— °µ√å ®πæÕ — ߇°µ‰¥â ˜ À≈— ß®“°∑’Ë ‰¥â ∑√ßæ∫°— ∫À¡Õ∫√— ¥- ‡≈‡ªì π§√—È ß·√°·≈â « æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ® æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «°Á ∑√ß√Ÿâ ÷ °æÕ æ√–√“™Àƒ∑— ¬„𧔷π–π”„π°“√ √— °…“欓∫“≈¢ÕßÀ¡Õ∫√— ¥‡≈ ·≈– ‚ª√¥„Àâ À¡Õ∫√— ¥‡≈∂«“¬°“√√— °…“„π ∞“π–·æ∑¬å ª√–®”æ√–Õߧå Õ¬Ÿà ‡ ¡Õ ¬°‡«â π„π‡Àµÿ °“√≥å §√—È ßÀπ÷Ë ß‡æ’ ¬ß§√—È ß ‡¥’ ¬«‡∑à “π—È π π—Ë π°Á §◊ Õ‡¡◊Ë Õ§√—È ß∑’Ë æ√–Õß§å ª√–™«√Àπ— °„°≈â ®– «√√§µ¥â «¬æ√– ‚√§‰¢â ®— ∫ —Ë π ´÷Ë ßæ√–Õß§å ‚ª√¥œ„Àâ ‡À≈à “·æ∑¬å ™“«‰∑¬‰¥â ∂«“¬°“√√— °…“ ·∑π ‡π◊Ë Õß®“°«‘ ∏’ °“√√— °…“¢Õß·æ∑¬å ‰∑¬„™â æ‘ ∏’ °√√¡∑“ßæÿ ∑∏»“ π“¡“™à «¬ ¥â «¬ ®÷ ßÕ“®‡ªì π‰ª‰¥â «à “æ√–Õߧå ∑√ß ¬â Õπ°≈— ∫‰ª„™â ·æ∑¬å ·ºπ‚∫√“≥ „πµÕπ„°≈â ®– «√√§µ °Á ‡æ√“–‡Àµÿ º≈ ∑“ß»“ π“ ‡Àµÿ º≈∑’Ë πà “®–‡ªì π‰ª‰¥â ¡“°°«à “π’È °Á §◊ Õ °“√∑’Ë æ√–Õߧå ∑√߇ªì π °…— µ√‘ ¬å π— °ª°§√Õß∑’Ë ∑√ßæ√–ª√’ ™“ “¡“√∂ ∑”„Àâ æ√–Õß§å µâ Õß∑√ß„™â «‘ ∏’ √— °…“欓∫“≈µ“¡·∫∫‰∑¬‡ªì π§√—È ß ÿ ¥∑â “¬ ‡æ◊Ë Õ∑√߇√’ ¬°√â Õß„Àâ ™“«‰∑¬ ∑—È ßª√–‡∑» “¡— §§’ ‡ªì ππÈ ”Àπ÷Ë ß„® ‡¥’ ¬«°— π ‡Àµÿ º≈Õ’ °Õ¬à “ßÀπ÷Ë ß°Á §◊ Õ«à “ „π™à «ß∑’Ë æ√–Õß§å „°≈â ®– «√√§µ„πæ.». ÚÙÒÒ π—È π ‡À≈à “·æ∑¬å ‰∑¬„π√“™- ”π— ° à «π„À≠à ‰¥â ºà “π°“√Ωñ °ΩπÕ∫√¡ °— ∫À¡Õ∫√— ¥‡≈·≈–·æ∑¬å ™“«µ–«— πµ° §πÕ◊Ë πÊ ¡“·≈â « ‘Ë ß∑’Ë ”§— ≠¡“°°«à “°“√∑’Ë À¡Õ ∫√— ¥‡≈‰¡à Õ“®√— °…“æ√–‚√§Õ— ¡æ“µ∑’Ë æ√–æ— °µ√å „Àâ À“¬‰¥â „π°“√‡¢â “‡ΩÑ “§√—È ß ·√° °Á §◊ Õ°“√«“ßµ— «¢Õß∑à “π„π«— π∑’Ë ‡¢â “‡ΩÑ “æ√–¿‘ °…ÿ ‡®â “øÑ “¡ß°ÿ Æ ≥ «— ¥ ∫«√π‘ ‡«»πå §√—È ßπ—È ππ—Ë π‡Õß À¡Õ∫√— ¥‡≈ §‘ ¥«à “∑à “π‰¡à §«√· ¥ß∑à “∑’ ¥Ÿ ∂Ÿ °§π ‰∑¬Õ¬à “߮߄® ∂÷ ß°√–π—È π∑à “π°Á √Ÿâ ÷ °«à “ ¢π∫∏√√¡‡π’ ¬¡‰∑¬∫“ßÕ¬à “ß‰¡à ‡À¡“– ¡ ‚¥¬‡©æ“–Õ¬à “ß¬‘Ë ß°Á §◊ Õ∏√√¡‡π’ ¬¡ ∑’Ë “¡— ≠™πµâ Õß çÀ¡Õ∫§≈“πé Õ¬Ÿà ‡∫◊È ÕßÀπâ “æ√–∫√¡«ß»“πÿ «ß»å ∑à “π§‘ ¥ «à “°“√· ¥ß§«“¡‡§“√æ·¥à ¢ÿ ππ“ß À√◊ Õ°…— µ√‘ ¬å „πª√–‡∑»µ–«— πÕÕ°π—È π “¡“√∂∑”‰¥â ‚¥¬‰¡à µâ Õß°â ¡√“∫°√“∫ °√“πÕ¬Ÿà ‡∫◊È ÕßÀπâ “ µ“¡«‘ ∏’ çµË ”™—È πé ¢Õß™“«µ–«— πÕÕ° ¥— ßπ—È π ‡¡◊Ë Õ∑à “π‡¢â “ ‡ΩÑ “‡®â “øÑ “¡ß°ÿ Ƈªì π§√—È ß·√° ∑à “π®÷ ß ‰¥â «“ßµ— «‡À¡◊ Õπ°— ∫‰ª∑— °∑“¬§π∑’Ë ¡’ ∞“π–‡ ¡Õ°— π ·µà ∑à “π°Á ‰¥â · ¥ß ∂÷ ß¡‘ µ√‰¡µ√’ ·≈–§«“¡‡§“√æÕ¬Ÿà „π∑’ ‚¥¬‰¡à ‰¥â À¡Õ∫°√“∫·µà Õ¬à “ß„¥ ¯ ˆ ‡∫Õ√å ∑“ ·¡°ø“√å ·≈π¥å (BerthaMcFarland), «π¢Õ߇√“ß“¡¡“° (Our GardenWas So Fair), Àπâ “ Òı-Òˆ ˜ Àπ— ß ◊ Õ¢Õß¡Õø·øµ∑’Ë Õâ “ß∂÷ ß°à Õπ·≈â «, Àπâ “ ıÚ ¯ ¥’ ∫’ ∫’ ,ÚÛ ‡¡…“¬π æ.».ÚÛ˜˘; ·≈– ˆ 情¿“§¡ æ.».ÚÛ˜˘ 535 535 ¡ß§≈ ‡¥™π§√‘ π∑√å ªï ∑’Ë Ú˘ ©∫— ∫∑’Ë Ú ‡¡.¬.-¡‘ .¬.ÚıÙ˜ «“√ “√ √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π ‡¡◊Ë Õæ‘ ®“√≥“∂÷ ߢâ Õ‡∑Á ®®√‘ ß∑’Ë «à “ ‘Ë ßÀπ÷Ë ß „π∫√√¥“ ‘Ë ß·√° Ê ∑’Ë æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ® æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «∑√ߪؑ √Ÿ ªπ—È π §◊ Õ°“√∑’Ë æ√–Õߧå ∑√߬ա„Àâ ™“«µ–«— π µ°· ¥ß§«“¡‡§“√æµà Õæ√–Õß§å µ“¡ ·∫∫∑’Ë æ«°‡¢“· ¥ßµà Õª√–¡ÿ ¢¢Õß æ«°‡¢“‡Õß·≈â « °Á §ßæÕ®–‡™◊Ë Õ‰¥â ‚¥¬ ‰¡à µâ Õß ß — ¬«à “ ‘Ë ßπ’È ‡ªì πº≈¡“®“° §«“¡ª√–∑— ∫„®∑’Ë æ√–Õߧå ∑√ß√Ÿâ ÷ °‡¡◊Ë Õ ∑√߉¥â ‡ÀÁ π°“√«“ßµ— «¢ÕßÀ¡Õ∫√— ¥‡≈ „π§√—È ßπ—È π Õ“®‡ªì π‰ª‰¥â ¥â «¬«à “ °“√æ∫°— π §√—È ß·√°¢Õß∫ÿ §§≈∑—È ß Õ߬— ߇°‘ ¥º≈¥’ µ“¡¡“Õ’ °Õ¬à “ßÀπ÷Ë ß∑—È ßπ’È °Á ¥â «¬‡Àµÿ ∑’Ë «à “ À¡Õ∫√— ¥‡≈‰¡à ‡ÀÁ π¥â «¬°— ∫·π«§‘ ¥¢Õß §π‰∑¬‡°’Ë ¬«°— ∫∫∑∫“∑·≈–Àπâ “∑’Ë ¢Õß µ√’ ∑à “π§‘ ¥«à “ ç§Ÿà §‘ ¥é ¢Õß∑à “π°Á ‡ªì π “«°¢Õßæ√–‡ªì π‡®â “‡∑à “‡∑’ ¬¡°— ∫∑à “π ·≈–§«√‰¥â √— ∫°“√¬Õ¡√— ∫‡™à ππ’È ¥— ßπ—È π „π°“√‡¢â “‡ΩÑ “‡®â “øÑ “¡ß°ÿ Ƈªì π§√—È ß·√° πÕ°®“°∑à “π®–· ¥ß§«“¡‡§“√æµà Õ æ√–Õß§å µ“¡·∫∫ºŸâ ∑’Ë ¡’ ∞“π–‡ ¡Õ°— π ·≈â « ∑à “π¬— ß‰¥â π”¿√√¬“¢Õß∑à “π‰ª ‡¢â “‡ΩÑ “¥â «¬ ˘ À≈— ß®“°∑’Ë æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–- ®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «‡ ¥Á ®¢÷È π§√Õß√“™¬å „π æ.». ÚÛ˘Ù ·≈â « æ√–Õß§å ·≈– æ√–∫√¡∫√¡«ß»“πÿ «ß»å ‰¥â · ¥ßÕÕ° ∂÷ ß°“√¬Õ¡√— ∫ µ√’ ™“«µ–«— πµ° µ“¡ ·∫∫Õ¬à “ß∑’Ë ‡À≈à “¡‘ ™™— ππ“√’ ‰¥â · ¥ß„Àâ ‡ÀÁ πµ— «Õ¬à “߇™à π„π æ.». ÚÛ˘˘ ‡¡◊Ë Õ π“¬·æ∑¬å ·´¡«≈ ‡√¬å ‚π≈¥ å ‡Œ“ å ´÷Ë ß‡ªì π¡‘ ™™— ππ“√’ ºŸâ Àπ÷Ë ß∑’Ë æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «‚ª√¥ (∫√√¥“ºŸâ ∑’Ë æ√–Õß§å ‚ª√¥π—È π≈â «π·µà ‡ªì ππ— °«‘ ∑¬“»“ µ√å À√◊ ÕºŸâ §ß·°à ‡√’ ¬π ∑—È ß ‘È π)‰¥â °≈— ∫®“°°“√‰ª·µà ßß“π„π À√— ∞Õ‡¡√‘ °“¡“∂÷ ß°√ÿ ߇∑æœ æ√–Õß§å ‰¥â ‚ª√¥„Àâ ‡®â “𓬄π√“™π‘ °ÿ ≈æ√–Õߧå Àπ÷Ë ß‡ ¥Á ®·∑πæ√–Õß§å ‰ªµâ Õπ√— ∫π“ß ‡Œ“ å ¥â «¬ ‡®â “π“¬ºŸâ ·∑πæ√–Õß§å ‰¥â ∑√߬◊Ë πæ√–æ“À“„Àâ π“߇Œ“ å ‡°“– ´÷Ë ß °Á ∑”„Àâ ∫√√¥“§π‰∑¬·≈–¡‘ ™™— ππ“√’ ∑’Ë ‰ªµâ Õπ√— ∫π“߇Œ“ å ∂÷ ß°— ∫µ°µ–≈÷ ß ‡æ√“–§“¥‰¡à ∂÷ ß ∂â “‰¡à π— ∫∂÷ ß°“√∑’Ë ¡’ ºŸâ ·∑πæ√–Õß§å ‰ª√à «¡æ‘ ∏’ Ωí ß»æ π“߇ա’ ≈’ ·∫√¥‡≈¬å ¿√√¬“§π·√°¢ÕßÀ¡Õ∫√— ¥- ‡≈·≈â « °“√∑’Ë §π‰∑¬· ¥ß°“√„Àâ ‡°’ ¬√µ‘ µ√’ Õ¬à “ß‡ªî ¥‡º¬„π∑’Ë “∏“√≥–‡™à ππ’È °Á π— ∫«à “‡ªì π ‘Ë ß∑’Ë ‰¡à ‡§¬ª√“°Ø¡“°à Õπ °“√· ¥ßÕÕ°¢ÕߺŸâ ·∑πæ√–Õß§å ¥— ß °≈à “« πÕ°®“°®– –∑â Õπ∂÷ ßµ— «Õ¬à “ß §«“¡π— ∫∂◊ Õ∑’Ë ‡À≈à “¡‘ ™™— ππ“√’ ¡’ µà Õ µ√’ ·≈â «¬— ߉¥â · ¥ß∂÷ ß°“√≈–‡≈‘ °∏√√¡‡π’ ¬¡ ‰∑¬∑’Ë ¡’ ¡“π“πÕ¬à “ßÀπ÷Ë ß¥â «¬ Ò „π‡«≈“µà Õ¡“ ‡®â “øÑ “¡ß°ÿ Æ°Á ‰¥â ∑√ßæ∫ª– π∑π“°— ∫À¡Õ∫√— ¥‡≈ ´÷Ë ß ‡ªì π∑—È ßæ√– À“¬·≈–æ√–Õ“®“√¬å Õ’ ° À≈“¬§√—È ß æ√–Õß§å ‰¥â ‡ ¥Á ®‰ª∑Õ¥ æ√–‡πµ√°“√∑”ß“π¢ÕßÀ¡Õ∫√— ¥‡≈ ·≈–∑√ßøí ß°“√∫√√¬“¬¢Õß∑à “πÕ¬Ÿà ∫à Õ¬ Ê „π™à «ß‡«≈“ —È π Ê ™à «ßÀπ÷Ë ß æ√–Õߧå ∂÷ ß°— ∫‚ª√¥„Àâ À¡Õ∫√— ¥‡≈‡ªì π æ√–Õ“®“√¬å ∂«“¬§«“¡√Ÿâ ‡°’Ë ¬«°— ∫ ¿“…“Õ— ß°ƒ…¥â «¬ „π¿“¬À≈— ߇¡◊Ë Õ‰¡à ¡’ ‡«≈“∑’Ë ®–∂«“¬ß“π Õπ À¡Õ∫√— ¥‡≈°Á ‰¥â ™— °™«π„Àâ ¡‘ ™™— ππ“√’ Õ’ °∑à “πÀπ÷Ë ß§◊ Õ “∏ÿ §ÿ ≥‡® ´’ ·§ ‡«≈≈å ¡“∑”Àπâ “∑’Ë π’È ·∑π ¡‘ ™™— ππ“√’ ∑à “ππ’È ‡ªì πºŸâ ∑’Ë ‡®â “øÑ “ ¡ß°ÿ Æ‚ª√¥¡“° ∂÷ ߢ—È π∑’Ë ∑√߇√’ ¬°«à “ ç§ÿ ≥§√Ÿ ∑’Ë √— °é ∑’ ‡¥’ ¬« ¡‘ ™™— ππ“√’ ™“« Õ‡¡√‘ °— π∑—È ß Õß∑à “ππ’È ‰¥â µ√–Àπ— °«à “ ‡®â “øÑ “¡ß°ÿ Æ∑√ß¡ÿà ß¡—Ë π· «ßÀ“§«“¡√Ÿâ Õ¬à “ß¡“° ·≈–‚ª√¥∑’Ë ®–‡√’ ¬π√Ÿâ «‘ ™“°“√ ¥â “π«‘ ∑¬“»“ µ√å ∑ÿ °‡√◊Ë Õß∑’Ë ¡‘ ™™— ππ“√’ ∑—È ß Õß®–π”¡“∂«“¬„Àâ ‰¥â ∫“ߧ√—È ß ∫“ߧ√“«æ√–Õß§å ®–∑√߇¢â “√à «¡„π°“√ ∑¥≈Õß∫“߇√◊Ë ÕߢÕßÀ¡Õ∫√— ¥‡≈¥â «¬ ¡’ Õ¬Ÿà §√“«Àπ÷Ë ß∑’Ë æ√–Õߧå ∂÷ ß°— ∫∑√ß ç∑¥≈Õß„Àâ ‰ø¥Ÿ ¥é ‚¥¬„™â 燧√◊Ë Õß∑” ‰øøÑ “ ∂‘ µé ¢ÕßÀ¡Õ∫√— ¥‡≈ Õ¬à “ß‰√ °Á µ“¡∂â “®–°≈à “««à “À¡Õ∫√— ¥‡≈°— ∫‡®â “ øÑ “¡ß°ÿ Æ ¡’ §«“¡ — ¡æ— π∏å ©— π§√Ÿ °— ∫ »‘ …¬å °Á §ß®–‰¡à ∂Ÿ °µâ Õ߇ ’ ¬∑’ ‡¥’ ¬« ∑—È ßπ’È °Á ‡æ√“–∫— π∑÷ °√“¬«— π¢ÕßÀ¡Õ∫√— ¥‡≈ ´÷Ë ß¡’ ¢â Õ§«“¡Õâ “ßÕ‘ ߇°’Ë ¬«°— ∫¢â Õ‡∑Á ®®√‘ ß ·≈–∑ƒ…Æ’ µà “ß Ê ∑“ß«‘ ∑¬“»“ µ√å ∑’Ë ‡®â “øÑ “¡ß°ÿ Æ∑√߇ πÕ·π–·°à ∑à “π‰«â ¡“°¡“¬π—È π · ¥ß„Àâ ‡ÀÁ π«à “æ√–Õß§å ´÷Ë ß∑√߇ªì π™“«æÿ ∑∏ºŸâ §ß·°à ‡√’ ¬π°Á ∑√ß ∂“π–§√Ÿ æÕ Ê °— ∫À¡Õ∫√— ¥‡≈·≈– “∏ÿ §ÿ ≥·§ ‡«≈≈å ‡™à π°— π ÒÒ ˘ ¥’ ∫’ ∫’ , ˜ ¡’ π“§¡ æ.».ÚÛ˜˘ Ò ¥’ ∫’ ∫’ , Ò °√°Æ“§¡ æ.».ÚÛ˘˘ ÒÒ Àπ— ß ◊ Õ¢Õß¡Õø·øµ∑’Ë Õâ “ß∂÷ ß°à Õπ·≈â «, Àπâ “ Ò˘-Ú; ¥’ ∫’ ∫’ , Ò˜ ∏— 𫓧¡ æ.». ÚÛ¯Ú; ·≈– ı ¡‘ ∂ÿ π“¬π æ.». ÚÛ¯Ù; ‡√◊Ë Õß∑’Ë ‡®â “øÑ “¡ß°ÿ Æ∑√߇ πÕ ·π–¡’ µ— «Õ¬à “ß∑’Ë ‡ÀÁ π‰¥â Õ¬Ÿà Ú ·Àà ß „π∫— π∑÷ °√“¬«— π¢ÕßÀ¡Õ∫√— ¥‡≈ (¥’ ∫’ ∫’ ) «— π∑’Ë Úˆ ¡°√“§¡ æ.».ÚÛ¯ˆ ·≈– ¯ ¡’ π“§¡ æ.».ÚÛ¯ˆ 536 536 À¡Õ∫√— ¥‡≈°— ∫ª√–‡∑»‰∑¬ Vol. 29 No. 2 Apr.-Jun. 2004 The Journalof theRoyal InstituteofThailand æ.». ÚÛ¯¯ ‡¡◊Ë Õ “∏ÿ §ÿ ≥·§ - ‡«≈≈å ‰¥â ∑”Àπâ “∑’Ë ‡ªì πæ√–Õ“®“√¬å ºŸâ ∂«“¬§«“¡√Ÿâ ·¥à æ√–¿‘ °…ÿ ‡®â “øÑ “¡ß°ÿ Æ π—È πæ√–Õß§å ¡’ æ√–™π¡“¬ÿ ‰¥â ÙÒæ√√…“ ·≈â «∂÷ ß°√–π—È π°Á µ—È ßæ√–√“™Àƒ∑— ¬»÷ °…“ ¿“…“Õ— ß°ƒ…·≈–ª√–«— µ‘ »“ µ√å µ–«— π µ°Õ¬à “ß®√‘ ß®— ß À¡Õ∫√— ¥‡≈‰¥â °≈à “«„π ™à «ß∑â “¬Ê¢Õß™’ «‘ µ¢Õß∑à “π«à “ “∏ÿ §ÿ ≥ ·§ ‡«≈≈å π—Ë π‡Õß∑’Ë ‡ªì π·À≈à ß∑’Ë ¡“¢Õß ·π«§‘ ¥·∫∫‡ √’ π‘ ¬¡ à «π„À≠à ∑’Ë æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «∑√ß¡’ ·µà µ“¡®√‘ ß·≈â «∑—È ßÀ¡Õ∫√— ¥‡≈·≈– ·§ ‡«≈≈å ‡æ’ ¬ß·µà ™à «¬‡πâ π¬È ”æ√–∫√¡- √“™«‘ π‘ ®©— ¬‡°’Ë ¬«°— ∫«‘ ∏’ °“√æ◊È π∞“π ∑’Ë ®–„™â ·°â ªí ≠À“∑’Ë °”≈— ß√ÿ ¡‡√â “ª√–‡∑»‰∑¬ Õ¬Ÿà „π¢≥–π—È π ÒÚ ‰¡à µâ Õß ß — ¬‡≈¬«à “ ¡‘ ™™— ππ“√’ ∑—È ß Õß∑à “ππ’È ‰¥â ‡ªî ¥ª√–µŸ ·Àà ß¿Ÿ ¡‘ ªí ≠≠“∂«“¬·¥à æ√–Õß§å ·µà °Á ‡ªì 𧫓¡®√‘ ß∑’Ë «à “æ√–Õß§å ‰¥â ∑√ߢՄÀâ æ«°‡¢“‡ªî ¥ª√–µŸ ‡À≈à “π—È π·≈â «æ√–Õß§å °Á ∑√߇≈◊ Õ°√— ∫‡Õ“·µà ‡æ’ ¬ß§«“¡√Ÿâ ∑’Ë ®– ‡ªì πªí ®®— ¬ ”§— ≠„π°“√‡ √‘ ¡ √â “ß„Àâ ª√–‡∑»‰∑¬‡¢â ¡·¢Á ß·≈–¡’ Õ‘ √¿“æ ‡∑à “π—È π „π°“√∑”Àπâ “∑’Ë ‡ªì π𓬪√–µŸ ·Àà ß¿Ÿ ¡‘ ªí ≠≠“π’È ¡‘ ™™— ππ“√’ ∑—È ß Õ߉¡à ‰¥â √— ∫§à “®â “ß®“°‡®â “øÑ “¡ß°ÿ Æ·µà Õ¬à “ß„¥ ·µà “∏ÿ §ÿ ≥·§ ‡«≈≈å °Á ‰¥â °√“∫∑Ÿ ≈¢Õ Õ–‰√∫“ßÕ¬à “ß‡ªì π°“√µÕ∫·∑π ´÷Ë ß æ√–Õß§å °Á ª√–∑“π„Àâ π—Ë π§◊ Õ·∑π∑’Ë ®– ‰¥â √— ∫§à “ Õπ ·§ ‡«≈≈å ‰¥â √— ∫Õπÿ ≠“µ „Àâ ∂«“¬§«“¡√Ÿâ ‡√◊Ë Õßç — ®∏√√¡¢Õߧ√‘ µå »“ π“·≈–§«“¡‰¡à ·∑â ®√‘ ߢÕß√–∫∫ »“ π“Õ◊Ë πÊ∑—È ßÀ¡¥é ·¥à ‡®â “øÑ “¡ß°ÿ Æ ·≈–æ√–¿‘ °…ÿ ≈Ÿ °«— ¥¢Õßæ√–Õß§å ‡π◊Ë Õß ®“°‡®â “øÑ “¡ß°ÿ ƇÕß°Á ∑√ߥ”√‘ ∑’Ë ®–„Àâ ∫√√¥“æ√–¿‘ °…ÿ √— ∫«‘ ∏’ °“√‡º¬·ºà µ“¡ ·∫∫¢Õß¡‘ ™™— ππ“√’ ¡“„™â Õ¬Ÿà ·≈â « æ√– Õß§å ®÷ ߇µÁ ¡æ√–∑— ¬Õπÿ ≠“µ„Àâ “∏ÿ §ÿ ≥ ·§ ‡«≈≈å ‰¥â ∑”µ“¡∑’Ë ¢Õ ¥â «¬·√ß®Ÿ ß„® ≈÷ °Ê ‡™à ππ’È ∫√√¥“æ√–¿‘ °…ÿ ≈Ÿ °«— ¥¢Õß ‡®â “øÑ “¡ß°ÿ Æ®÷ ßµ—È ß„®øí ß·≈–´— °∂“¡ “∏ÿ §ÿ ≥·§ ‡«≈≈å Õ¬à “ß¡“° ∂÷ ߢπ“¥∑’Ë ∑”„Àâ ∑à “π‡¢â “„®«à “∫√√¥“æ√–¿‘ °…ÿ ‡À≈à “π—È π§ß®–‡¢â “√’ µ‡ªì π™“«§√‘ µå „π ‰¡à ™â “ ÒÛ ‰¥â °≈à “«¡“·≈â ««à “ °“√»÷ °…“ ¡— ¬ „À¡à π—È π‡√‘Ë ¡¢÷È π„πª√–‡∑»‰∑¬‡¡◊Ë Õ‡À≈à “ ¡‘ ™™— ππ“√’ °≈ÿà ¡‡æ√ ‰∫∑’ ‡√’ ¬π‡¢â “¡“„π ª√–‡∑»‰∑¬„πµÕπ°≈“ߧ√‘ µå »µ«√√… ∑’Ë Ò˘ ·µà °“√∑’Ë ‡√◊Ë Õßπ’È ‡°‘ ¥‡ªì π®√‘ ߉¥â °Á ‡æ√“–æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “ ‡®â “Õ¬Ÿà À— « ‰¥â ∑√ߢՄÀâ §√Ÿ ™“«§√‘ µå ºŸâ ¡ÿà ß¡—Ë π‡À≈à “π’È ™à «¬®— ¥µ—È ß‚√߇√’ ¬π¢÷È π„π ª√–‡∑»‰∑¬π—Ë π‡Õß æ√–Õß§å ‰¥â ¡’ æ√–- ∫√¡√“™“πÿ ≠“µ„Àâ ¡‘ ™™— ππ“√’ À≠‘ ß ´÷Ë ß ¡’ π“ß´“√“Àå ·∫√¥‡≈¬å √«¡Õ¬Ÿà ¥â «¬ ‡¢â “‰ª Õπ¿“…“Õ— ß°ƒ…·¥à ¡“™‘ ° √“™ °ÿ ≈ΩÉ “¬„π Õ¬à “ß‰√°Á µ“¡ °“√ ∑¥≈Õßπ’È ∑”‰¥â ‰¡à π“π°Á µâ Õ߬°‡≈‘ ° ‡æ√“–∫√√¥“¡‘ ™™— ππ“√’ ‰¡à “¡“√∂‡®’ ¬¥ ‡«≈“ Õπ„Àâ ‰¥â ·µà „π™à «ß∑’Ë ¿√√¬“¢Õß À¡Õ∫√— ¥‡≈‡¢â “‰ª ÕπÀπ— ß ◊ Õ„π«— ßπ—È π À¡Õ∫√— ¥‡≈§‘ ¥«à “ß“ππ’È ¡’ §«“¡ ”§— ≠ ∂÷ ߢ—È π∑’Ë ∑à “π‡µÁ ¡„®¥Ÿ ·≈≈Ÿ ° Ê ¢Õß∑à “π ·∑π¿√√¬“ ∑à “π∑”‡™à ππ’È ‚¥¬‰¡à „Àâ §π √— ∫„™â ∑”·∑π°Á ‡æ√“–∑à “π‡™◊Ë Õ«à “≈Ÿ °Ê¢Õß ∑à “π®–µâ Õß¡’ ∑à “π‡ÕßÀ√◊ Õ¿√√¬“¢Õß ∑à “πº≈— ¥‡ª≈’Ë ¬π°— π§Õ¬¥Ÿ ·≈Õ¬Ÿà ‡ ¡Õ ÒÙ ·¡â «à “°“√∑¥≈Õߥ— ß°≈à “«®–‰¡à — ¡ƒ∑∏‘Ï º≈°Á µ“¡ æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–- ®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «°Á ∑√ß´“∫´÷È ßæ√– √“™Àƒ∑— ¬∑’Ë ¡‘ ™™— ππ“√’ ‚ª√‡µ ·µπµå ‰¥â ∂à “¬∑Õ¥§«“¡√Ÿâ ∑“ß¥â “π«‘ ∑¬“»“ µ√å ·≈–°“√»÷ °…“·°à ™“«‰∑¬„π«“√–Õ◊Ë π Ê ·≈–π— ∫µ—È ß·µà æ.». ÚÛ˘Ù Õ— π‡ªì πªï ∑’Ë æ√–Õß§å ‰¥â æ√–√“™∑“π∑’Ë ¥‘ π √â “ß¡‘ ™- ™— π„Àâ ·°à ¡‘ ™™— ππ“√’ °≈ÿà ¡‡æ√ ‰∫∑’ ‡√’ ¬π ‡ªì πµâ π¡“ æ√–Õß§å °Á ∑√ßæ√–°√ÿ ≥“ æ√–√“™∑“π∑’Ë ¥‘ π∑”πÕßπ’È Õ’ °À≈“¬ §√—È ß‡æ◊Ë ÕµÕ∫·∑𧫓¡¡’ πÈ ”„®¢Õß ‡À≈à “¡‘ ™™— ππ“√’ „π™à «ß‡«≈“‰¡à °’Ë ªï µà Õ¡“ ¬— ߉¥â æ√–√“™∑“π∑’Ë ¥‘ π ”À√— ∫∑’Ë µ—È ß¡‘ ™- ™— π¢Õß°≈ÿà ¡‡Õ‡ÕÁ ¡‡Õ∑’Ë ¥‘ π √â “ßªÉ “™â “ ‚ª√‡µ ·µπµå ·≈–∑’Ë ¥‘ π∑’Ë µ—È ß‚∫ ∂å ‚ª√‡µ ·µπµå Õ’ °∑—È ß‰¥â æ√–√“™∑“π ‡ß‘ π®”π«πÒ,¥Õ≈≈“√å „Àâ ·°à ¿√√¬“ ¡à “¬¢Õß “∏ÿ §ÿ ≥·§ ‡«≈≈å Õ’ °¥â «¬À¡Õ ∫√— ¥‡≈∂◊ Õ«à “‡ß‘ πæ√–√“™∑“π§√—È ßπ’È ‡ªì π ‡ ¡◊ Õπ ç‡æ™√‡¡Á ¥ß“¡∑’Ë ª√–¥— ∫∫π ÒÚ ∫“ß°Õ°§“‡≈π‡¥Õ√å , æ.».ÚÙÒÚ, Àπâ “ ÒÚ-ÒÙ ÒÛ ¥’ ∫’ ∫’ ,ÚÒ æƒ»®‘ °“¬π æ.».ÚÛ¯¯; ·≈–Ú¯ 惻®‘ °“¬π æ.».ÚÛ¯˘ ÒÙ ¡“§¡‡«™»“ µ√å ‡¢µ√â Õπ·Àà ßµ–«— πÕÕ°‰°≈, √“¬ß“π°“√ª√–™ÿ ¡„À≠à §√—È ß∑’Ë 8th (Report of the ¯th Congress) , ÒÚ ‘ ßÀ“§¡ æ.».ÚÛ˘Ù; ·≈–·´¡«≈ ‡®. ¡‘ ∑, ¿“æ√à “ß‚¥¬¬à Õ¢Õß ¬“¡ (Brief Sketches of Siam) , Àπâ “ ÒÒ 537 537 ¡ß§≈ ‡¥™π§√‘ π∑√å ªï ∑’Ë Ú˘ ©∫— ∫∑’Ë Ú ‡¡.¬.-¡‘ .¬.ÚıÙ˜ «“√ “√ √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π æ√–¡ß°ÿ Æé∑’ ‡¥’ ¬« ·≈–µà Õ¡“„πæ.». ÚÙˆ ‡¡◊Ë Õπ“ß·§ ‡«≈≈å µâ Õß Ÿ ≠‡ ’ ¬ ∫ÿ µ√™“¬§πÀπ÷Ë ß‰ª„π ߧ√“¡°≈“ß ‡¡◊ ÕߢÕß À√— ∞Õ‡¡√‘ °“ æ√–Õß§å °Á ‰¥â æ√–√“™∑“π‡ß‘ π„Àâ ·°à À≈à ÕπÕ’ °®”π«π Àπ÷Ë ß ‡æ◊Ë Õ∑√ß· ¥ß§«“¡√–≈÷ °∂÷ ß “¡’ ¢ÕßÀ≈à Õπ Òı ‘Ë ßæ√–√“™∑“πµà “ß Ê ¥— ß°≈à “« ‡ªì π‡æ’ ¬ßµ— «Õ¬à “ß∑’Ë · ¥ß∂÷ ߧ«“¡ ´“∫´÷È ßæ√–√“™Àƒ∑— ¬∑’Ë ∑√ß· ¥ß·°à æ√– À“¬¡‘ ™™— ππ“√’ ¢Õßæ√–Õß§å „π™à «ß ∑’Ë ¬— ß∑√ß ¡≥‡æ»Õ¬Ÿà π—È π æ√–Õß§å ‰¥â ∑√ßæ∫ª– π∑π“°— ∫∫√√¥“¡‘ ™™— ππ“√’ Õ¬Ÿà ‡ªì πª√–®” ·µà ‡¡◊Ë Õ‡ ¥Á ®¢÷È π§√Õß √“™¬å ·≈â « æ√–√“™¿“√°‘ ®Õ— πÀπ— °Õ÷È ß °Á ∑”„Àâ æ√–Õß§å ‰¡à Õ“®‚ª√¥„Àâ æ«°‡¢“ ‡¢â “‡ΩÑ “‰¥â ∫à Õ¬ÊÕ¬à “ß·µà °à Õπ ¡‘ ™™— π- π“√’ ∑’Ë æ√–Õß§å ¡’ æ√–√“™ªØ‘ — π∂“√ Õ¬Ÿà ‡ªì πª√–®”°Á §◊ ÕÀ¡Õ∫√— ¥‡≈ 𓬠·æ∑¬å ‡Œ“ å ·≈–·™π¥å ‡≈Õ√å (Chandler) ·µà °— ∫¡‘ ™™— ππ“√’ §πÕ◊Ë π Ê æ√–Õß§å ®– ‚ª√¥„Àâ ‡¢â “‡ΩÑ “°Á ‡©æ“–‡¡◊Ë Õ¡’ ß“πæ√–- √“™æ‘ ∏’ Õ¬à “ß‡ªì π∑“ß°“√‡∑à “π—È π ¥â «¬ ‡Àµÿ π’È æ√–Õß§å ®÷ ß∑√ß欓¬“¡Õ¬à “ß ¡“°∑’Ë ®–· ¥ß§«“¡´“∫´÷È ßæ√–√“™- Àƒ∑— ¬·°à ‡À≈à “¡‘ ™™— ππ“√’ ∑ÿ °§√—È ß∑’Ë ¡’ ß“πæ√–√“™æ‘ ∏’ ·≈–ß“π‡©≈‘ ¡æ√–™π¡- æ√√…“¢Õßæ√–Õß§å ‡Õß ·≈–‡æ◊Ë Õ„Àâ ∫√√¬“°“»‡ªì π·∫∫µ–«— πµ°æ√–Õß§å ®– æ√–√“™∑“πß“π‡≈’È ¬ß·∫∫Ω√—Ë ß·µà ®–‰¡à ‚ª√¥„Àâ ®— ¥‡≈’È ¬ß‡§√◊Ë Õߥ◊Ë ¡∑’Ë ¡’ ·Õ≈- °ÕŒÕ≈å ‡¡◊Ë Õ¡’ ∫√√¥“¡‘ ™™— ππ“√’ ¡“√à «¡ ß“π¥â «¬ ·≈–∂â “„πªï „¥«— π‡©≈‘ ¡æ√–- ™π¡æ√√…“µ√ß°— ∫«— πÕ“∑‘ µ¬å æÕ¥’ „πªï π—È πæ√–Õß§å °Á ®–‚ª√¥„Àâ ‡≈◊Ë Õπ ß“πæ√–√“™∑“π‡≈’È ¬ß‰ª‡ªì π«— π∂— ¥‰ª ·∑π ∑’Ë ®–§ßÀ¡“¬°”Àπ¥°“√‰«â Õ¬à “ß ‡¥‘ ¡ ´÷Ë ß°Á ®–∑”„Àâ ‡À≈à “¡‘ ™™— ππ“√’ ‰¡à “¡“√∂¡“√à «¡ß“π‰¥â „πæ.».ÚÙ˜ ‡¡◊Ë Õ∫√√¥“æ«°æà է⠓·≈–°ß ÿ ≈™“« µà “ߪ√–‡∑»‰¡à ‡ÀÁ π¥â «¬°— ∫°“√∑’Ë ‚ª√¥ „Àâ ‡À≈à “¡‘ ™™— ππ“√’ ‰¥â ¡’ ∑’Ë π—Ë ß„°≈â ™‘ ¥°— ∫ æ√–Õß§å ·≈–‰¥â √— ∫°“√ªØ‘ ∫— µ‘ ∑’Ë ¥’ °«à “ æ√–Õß§å °Á ‚ª√¥„Àâ ®— ¥ß“π¥— ß°≈à “«¢÷È πÚ «— π «— πÀπ÷Ë ß ”À√— ∫„Àâ ¡‘ ™™— ππ“√’ ¡“√à «¡ à «πÕ’ °«— πÀπ÷Ë ß„Àâ æ«°æà է⠓·≈–°ß ÿ ≈ ™“«µà “ߪ√–‡∑»¡“√à «¡ ·µà «‘ ∏’ °“√π’È °Á ‰¡à Õ“®·°â ªí ≠À“‰¥â Õ¬à “ß ‘È π‡™‘ ß ‡æ√“– æ«°æà է⠓°— ∫°ß ÿ ≈°≈— ∫∑ÿà ¡‡∂’ ¬ß°— π‡Õß «à “ΩÉ “¬„¥§«√®–‰¥â ∑’Ë π—Ë ß‡¥‘ ¡¢Õ߇À≈à “ ¡‘ ™™— ππ“√’ Õ¬à “ß‰√°Á µ“¡ «‘ ∏’ °“√¢Õß æ√–Õß§å ‡™à π«à “π’È °Á ‰¥â · ¥ß„Àâ ‡ÀÁ π∂÷ ß πÈ ”æ√–∑— ¬∑’Ë ∑√ß¡’ ·°à ‡À≈à “¡‘ ™™— ππ“√’ ‰¥â ‡ªì πÕ¬à “ß¥’ «‘ ∏’ °“√∑’Ë æ√–Õß§å ‚ª√¥„Àâ ®— ¥ß“π¢÷È π Ú «— ππ’È ¡“®“°æ√–√“™¥”√‘ ¢Õßæ√–Õß§å ‡Õß ‡æ√“–‰¡à «à “®–®— ¥ß“π «— π‡¥’ ¬«À√◊ Õ Ú «— π æ«°¡‘ ™™— ππ“√’ °Á ‰¡à ‰¥â π„®‡√◊Ë Õß°“√®— ¥∑’Ë π—Ë ß∑’Ë ¥’ °«à “„Àâ ·°à æ«°‡¢“·µà Õ¬à “ß„¥‡≈¬ Òˆ ‡π◊Ë Õß®“°æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡- ‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «∑√ß欓¬“¡Õ¬à “ß¡“°∑’Ë ®–‡Õ“„®‡À≈à “¡‘ ™™— ππ“√’ ¥— ßπ—È π®÷ ߉¡à §à Õ¬®–¡’ ¢â Õ¢— ¥·¬â ß√–À«à “ßæ√–Õß§å °— ∫ ‡À≈à “ “«°™“«Õ‡¡√‘ °— π¢Õßæ√–‡¬´Ÿ §√‘ µå ¡“°π— °µ≈Õ¥√— ™°“≈¢Õßæ√–Õß§å ¡’ ‡æ’ ¬ß§√—È ß‡¥’ ¬«‡∑à “π—È π ∑’Ë ∑“ß°“√¢Õß ‰∑¬‰¥â · ¥ß§«“¡‰¡à æÕ„®Õ¬à “ß®√‘ ß®— ß ·°à ‡À≈à “¡‘ ™™— ππ“√’ ‡Àµÿ °“√≥å §√—È ß‡¥’ ¬« ∑’Ë √–§“¬‡§◊ Õßæ√–√“™Àƒ∑— ¬æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— « ‡°‘ ¥¢÷È π „π æ.». ÚÛ˘˜ ‡¡◊Ë Õ¡’ ∫∑§«“¡„π Àπ— ß ◊ Õæ‘ ¡æå ‘ ߧ‚ª√å ‡µ√µ å ‰∑¡ å (Singapore Straits Times) µ’ æ‘ ¡æå ¢â Õ§«“¡∑’Ë ≈∫À≈Ÿà æ√–‡°’ ¬√µ‘ æ√–Õß§å ¥â «¬‡Àµÿ º≈∫“ßÕ¬à “ß∑’Ë ‰¡à Õ“®∑√“∫‰¥â ·πà ™— ¥ ∑√ߧ“¥«à “ºŸâ ‡¢’ ¬π∫∑§«“¡π’È §◊ Õ ¡‘ ™™— ππ“√’ ºŸâ ¡’ ª√– ∫°“√≥å Ÿ ߧπÀπ÷Ë ß „πª√–‡∑»‰∑¬∑’Ë ™◊Ë Õ«à “ ·´¡«≈ ‡®. ¡‘ ∑ ´÷Ë ß‡∑à “∑’Ë ºà “π¡“ª√“°Ø«à “™Õ∫ ‡¢’ ¬π∫∑§«“¡· ¥ß§«“¡‰¡à ‡ÀÁ π¥â «¬ °— ∫æ√–Õߧå Õ¬Ÿà ‡π◊ Õß Ê „π√–À«à “ß∑’Ë ¬— ß ‰¡à ∑√“∫™— ¥«à “ºŸâ „¥‡ªì π§π‡¢’ ¬π∫∑§«“¡ ¥— ß°≈à “« æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “ ‡®â “Õ¬Ÿà À— «‰¥â ∑√ßµÕ∫‚µâ ¥â «¬°“√®”°— ¥ °“√‡¥‘ π∑“ßÕÕ°πÕ° ∂“π∑’Ë ¢Õß∫√√¥“ ¡‘ ™™— ππ“√’ ∑ÿ °§π ´÷Ë ß°Á ∂÷ ß°— ∫∑”„Àâ ¡’ ¢à “«≈◊ Õ¢÷È π¡“«à “ æ√–Õߧå Õ“®®–∑√ß æ‘ ®“√≥“‡π√‡∑»¡‘ ™™— ππ“√’ ∑ÿ °§π ÕÕ°πÕ°ª√–‡∑» ¬°‡«â πÀ¡Õ∫√— ¥- ‡≈°— ∫𓬷æ∑¬å ‡Œ“ å Õ¬à “ß‰√°Á µ“¡ Òı ®Õ√å ® ∫’ . ·¡°ø“√å ·≈π¥å (George B.McFarland), ∫√√≥“∏‘ °“√, ¿“æ√à “ß‡™‘ ߪ√–«— µ‘ »“ µ√å ¢Õß¡‘ ™™— π‚ª√‡µ ·µπµå „𠬓¡ æ.».ÚÛ˜Ò-ÚÙ˜Ò (Histori- cal Sketch of Protestant Missions in Siam, Ò¯Ú¯-Ò˘Ú¯), Àπâ “ Û˜ˆ; ¥’ ∫’ ∫’ , ÛÒ °√°Æ“§¡ æ.». ÚÙÙ; ÚÒ ∏— 𫓧¡ æ.». ÚÙÙ; ·≈– ÚÛ ‘ ßÀ“§¡ÚÙˆ Òˆ ¥’ ∫’ ∫’ , Ò¯ µÿ ≈“§¡ æ.».ÚÛ˘Ù; Ò¯ µÿ ≈“§¡ æ.».ÚÙ¯; ∫“ß°Õ°§“‡≈π‡¥Õ√å , æ.». ÚÙ˜, çÀπâ “ ÒÚÚ; æ.».ÚÙ¯, Àπâ “ ÒÛÙ; ·≈– æ.».ÚÙ˘, Àπâ “ ÒÚ¯ 538 538 À¡Õ∫√— ¥‡≈°— ∫ª√–‡∑»‰∑¬ Vol. 29 No. 2 Apr.-Jun. 2004 The Journalof theRoyal InstituteofThailand æ√–Õß§å °Á ∑√ß∫√√‡∑“§«“¡‰¡à æÕæ√–- √“™Àƒ∑— ¬≈߉¥â ∫â “ß ‡¡◊Ë ÕÀ¡Õ∫√— ¥‡≈‰¥â ‡√’ ¬π„Àâ ‡®â “æ√–¬“æ√–§≈— ß∑√“∫«à “ ∑à “π®–‡ªì π§π√à “ß·∂≈ß°“√≥å ¢÷È π¡“ „ππ“¡¢Õß¡‘ ™™— ππ“√’ ∑ÿ °§π ‡æ◊Ë Õ ª√–°“»„Àâ ∑√“∫∑—Ë «°— π«à “æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «∑√߇ªì π °…— µ√‘ ¬å ∑’Ë ¡’ æ√–¢— 𵑠∏√√¡¡“°∑’Ë ÿ ¥„π ∫√√¥“°…— µ√‘ ¬å ∑ÿ °ª√–‡∑» ‡¡◊Ë Õ∑√ß ∑√“∫‡√◊Ë Õßπ’È ·≈â «°Á §≈“¬æ√–æ‘ ‚√∏ ·≈–‚ª√¥„Àâ ‡™‘ ≠¡‘ ™™— ππ“√’ ‰ª√à «¡ß“𠇩≈‘ ¡æ√–™π¡æ√√…“Õ¬à “ß·µà °à Õπ ·µà „π∫— µ√‡™‘ ≠π—È π¡’ ¢â Õ§«“¡‡¢’ ¬π‰«â «à “ À“°ºŸâ ∑’Ë ‰¥â √— ∫∫— µ√‡™‘ ≠ºŸâ „¥‡ÀÁ π«à “ æ√–‡®â “Õ¬Ÿà À— «∑√߉√â æ√–√“™∏√√¡¡“° ‡ ’ ¬®π‰¡à Õ“®∂«“¬æ√–æ√„Àâ ‰¥â ºŸâ π—È π °Á ‰¡à ®”‡ªì πµâ Õ߉ª√à «¡ß“π ª√“°Ø«à “ ∫√√¥“¡‘ ™™— ππ“√’ ‰¥â ‰ª√à «¡ß“π‡©≈‘ ¡ æ√–™π¡æ√√…“„πªï π—È π°— π∑ÿ °§π ¬° ‡«â π·´¡«≈ ‡®. ¡‘ ∑ ´÷Ë ß‰¡à ‰¥â √— ∫‡™‘ ≠ „Àâ ‰ª√à «¡¥â «¬ Ò˜ æ√–‚™§‰¡à ‡¢â “¢â “ßæ√–∫“∑ ¡‡¥Á ® æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— « ‡¡◊Ë Õ∫∑§«“¡∑’Ë ºŸâ ‡¢’ ¬ππ‘ √π“¡‡¢’ ¬π¢÷È πÀ≈Ÿà æ√–‡°’ ¬√µ‘ æ√–Õߧå π—È π ¡’ º≈ ◊ ∫‡π◊Ë Õ߇ªì 𧫓¡º‘ ¥ æ≈“¥∑“ß°“√∑Ÿ µ§√—È ßÀπ÷Ë ß„π∫√√¥“ §«“¡º‘ ¥æ≈“¥‰¡à °’Ë §√—È ßµ≈Õ¥√— ™°“≈ ¢Õßæ√–Õß§å ‡æ√“–‡¡◊Ë Õæ√–Õߧå ∑√ß ®”°— ¥¢Õ∫¢à “¬°‘ ®°√√¡¢Õ߇À≈à “¡‘ ™™— π- π“√’ „π§√—È ßπ—È π æ√–Õß§å ‰¥â ∑√ߧ«∫§ÿ ¡ °‘ ®°√√¡¢Õß™“«µ–«— πµ°§πÕ◊Ë π Ê „π °√ÿ ߇∑æœ ¥â «¬ ‚¥¬‡©æ“–Õ¬à “ß¬‘Ë ß™“« µ–«— πµ°∑’Ë µâ Õß°“√´◊È Õ∑’Ë ¥‘ π‡æ◊Ë Õ°“√§â “ æ.». ÚÛ˘˘ ‡¡◊Ë Õæ√–Õߧå ∑√ß∑√“∫«à “ ¡’ °“√‡®√®“µà Õ√Õ߇æ◊Ë Õ„Àâ æà է⠓™“« Õ— ß°ƒ…§πÀπ÷Ë ß‡™à “∑’Ë ¥‘ π¢Õß∑“ß√“™- °“√‰∑¬‡ªì π‡«≈“ ˘˘ ªï ‚¥¬‰¡à ‰¥â ¡’ æ√–∫√¡√“™“πÿ ≠“µÕ¬à “߇ªì π∑“ß°“√ æ√–Õß§å ®÷ ß¡’ æ√–√“™∫— ≠™“„Àâ ≈ßÕ“≠“ §π‰∑¬∑’Ë ‡ªì π欓π„π°“√‡®√®“°— ∫ æà է⠓՗ ß°ƒ… ¥â «¬°“√‚∫¬ ˘˘ §√—È ß ‡∑à “°— ∫®”π«πªï ∑’Ë ®–„Àâ ‡™à “∑’Ë ¥‘ π °“√ ≈ß‚∑…Õ¬à “ß√ÿ π·√߇™à ππ’È ∑”„Àâ ºŸâ µâ Õß Õ“≠“∂÷ ß°— ∫‡ ’ ¬™’ «‘ µ ‡π◊Ë Õß®“°ºŸâ µ“¬ ‡ªì π§π — ≠™“µ‘ ‰∑¬∑’Ë ∑”ß“π‡ªì π‡ ¡’ ¬π ™—È πºŸâ πâ Õ¬§πÀπ÷Ë ß„π ∂“π°ß ÿ ≈Õ— ß°ƒ… °ß ÿ ≈Õ— ß°ƒ…®÷ ߉¥â °≈à “«À“«à “æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— « ‰¥â ∑√ß °√–∑”°“√Õ— πÀ¡‘Ë πæ√–‡°’ ¬√µ‘ æ√–π“ß ‡®â “«‘ °µÕ‡√’ ¬ ¥â «¬°“√∑’Ë ∑√ß≈–‡¡‘ ¥ ‘ ∑∏‘ ∑“ß°“√∑Ÿ µ¢Õßæ¬“π™“«‰∑¬ºŸâ π—È π∑à “π °ß ÿ ≈‰¥â ¢Õ‡¢â “‡ΩÑ “‡ªì π°“√¥à «π·≈– ‡√’ ¬°√â Õß„Àâ ∑“ß√“™°“√‰∑¬ à ß»æ¢Õß ºŸâ µ“¬‰ª¬— ß ∂“π°ß ÿ ≈Õ— ß°ƒ…‡æ◊Ë Õ∑” æ‘ ∏’ Ωí ßµ“¡∏√√¡‡π’ ¬¡∑’Ë ‡À¡“– ¡ ·¡â «à “ °√≥’ π’È ¬— ßπà “ ß — ¬«à “®–Õâ “ß ‘ ∑∏‘ ∑“ß °“√∑Ÿ µ„Àâ ·°à ºŸâ µ“¬‰¥â À√◊ Õ‰¡à °Á µ“¡§«“¡ Àÿ πÀ— π‰¥â ∑”„Àâ æ√–∫√¡√“™«‘ π‘ ®©— ¬ ‡Õ’ ¬ß‰ª„π∑‘ »∑“ßµ√ߢ⠓¡°— ∫∑’Ë ∑√ß¡’ „πµÕπ·√°´÷Ë ß°Á π— ∫«à “‡ ’Ë ¬ßµà ÕÕ— πµ√“¬ Õ¬à “ß¡“° æ√–Õß§å ‰¥â ∑√ß°√–∑”µ“¡ ¢â Õ‡√’ ¬°√â Õß∑—È ß Õߪ√–°“√¢Õß°ß ÿ ≈ Õ— ß°ƒ…„π∑— π∑’ ·≈–∑√ß√— ∫¢â Õµ°≈ß«à “ „π¿“¬¿“§Àπâ “æ√–Õß§å ®–∑√ßÕπÿ ‚≈¡ µ“¡°µ‘ °“¢Õß°ß ÿ ≈Õ— ß°ƒ…‡°’Ë ¬«°— ∫ æ«°‡ ¡’ ¬π¢Õßµπ Ò¯ ‡æ◊Ë Õ· ¥ß∂÷ ߧ«“¡‡ ’ ¬æ√–∑— ¬ æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— « ‰¥â ∑√߇ πÕ∑’Ë ®–æ√–√“™∑“π∑’Ë ¥‘ π„Àâ √— ∞∫“≈Õ— ß°ƒ…„™â µ—È ß∑’Ë ∑”°“√ ∂“π °ß ÿ ≈„π°√ÿ ߇∑æœ ‡ªì π°“√∂“«√ ·≈– ®–‚ª√¥„Àâ √â “ßÕπÿ “«√’ ¬å ¢÷È πµ√ß∑’Ë ‡°‘ ¥ çÕ“™≠“°√√¡é ‡æ◊Ë Õ‡ªì π‡§√◊Ë Õ߇µ◊ Õπ „®∂÷ ß°“√ªØ‘ ∫— µ‘ ∑’Ë ¢“¥æ√–√“™∏√√¡ ·µà π— ∫«à “‚™§¥’ ”À√— ∫§«“¡ — ¡æ— π∏å √–À«à “߉∑¬°— ∫Õ— ß°ƒ…Õ— π¡’ ◊ ∫‡π◊Ë Õß µà Õ¡“ ∑’Ë ∑“ßΩÉ “¬Õ— ß°ƒ…¢Õ√— ∫æ√–√“™- ∑“π‡©æ“–∑’Ë ¥‘ π‡∑à “π—È π À¡Õ∫√— ¥‡≈π—È π ·¡â ®–æ≈Õ¬µ°„®‰ª°— ∫æ√–∫√¡√“™- «‘ π‘ ®©— ¬∑’Ë Àÿ πÀ— π ∑à “π°Á ‰¡à ‰¥â ‡¢â “„®º‘ ¥ ‡°’Ë ¬«°— ∫æ√–¡À“°√ÿ ≥“∑’Ë ∑√ß· ¥ßÕÕ° „π§√—È ßπ—È π ∑à “π§‘ ¥Õ¬à “ß¡’ ‡Àµÿ º≈ ·«¥≈â Õ¡‡æ’ ¬ßæÕ«à “ ∂÷ ß·¡â æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «®–¡‘ ‰¥â ‰√â πÈ ”æ√–√“™Àƒ∑— ¬‡ ’ ¬‡≈¬°Á µ“¡ °“√ ∑’Ë æ√–Õߧå æ√–√“™∑“πæ√–¡À“°√ÿ ≥“ „π‡Àµÿ °“√≥å §√—È ßπ’È πà “®–¡“®“°æ√– ª√‘ «‘ µ°«à “®–∑√ßÀ≈Ÿà æ√–‡°’ ¬√µ‘ æ√–π“ß ‡®â “«‘ °µÕ‡√’ ¬¡“°°«à “‡√◊Ë Õß°“√≈ß∑— ≥±å ‡ ¡’ ¬π°ß ÿ ≈Õ— ß°ƒ…®π∂÷ ßµ“¬ Ò˘ Ò˜ Àπ— ß ◊ Õ¢Õß¡Õø·øµ∑’Ë Õâ “ß∂÷ ß°à Õπ·≈â «, Àπâ “ Òıı-Òıˆ; ®Õ√å ® ‡ø≈∑— (George Feltus), ·´¡«≈ ‡√¬å ‚π≈¥ å ‡Œ“ å ·Àà ß ¬“¡ (Samuel Reynolds House of Siam) , Àπâ “ ÒÚ¯-ÒÚ˘; ¥’ ∫’ ∫’ ,Ú¯ °— 𬓬π æ.».ÚÛ˘˜; ·≈– ÒÚ µÿ ≈“§¡ æ.».ÚÛ˘˜ Ò¯ ¥’ ∫’ ∫’ ,Ú˘ °— 𬓬π æ.».ÚÛ˘˘; ·≈– ÒÚ µÿ ≈“§¡ æ.».ÚÛ˘˜ Ò˘ Àπ— ß ◊ Õ¢Õß·´¡«≈ ‡®. ¡‘ ∑ ∑’Ë Õâ “ß∂÷ ß°à Õπ·≈â «, Àπâ “ ÒÒ; ·≈–¥’ ∫’ ∫’ , ˆ µÿ ≈“§¡ æ.».ÚÛ˘˘ 539 539 ¡ß§≈ ‡¥™π§√‘ π∑√å ªï ∑’Ë Ú˘ ©∫— ∫∑’Ë Ú ‡¡.¬.-¡‘ .¬.ÚıÙ˜ «“√ “√ √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π ∂â “‰¡à π— ∫ªØ‘ °‘ √‘ ¬“∑’Ë æ√–Õߧå ∑√ß ¡’ µà Õ∫∑§«“¡¢ÕߺŸâ ‡¢’ ¬ππ‘ √π“¡∑’Ë µ’ æ‘ ¡æå „π ‘ ß§‚ª√å ‡µ√µ å ‰∑¡ å √«¡ ∑—È ß¡“µ√°“√∑’Ë ∑√ß„™â „π°√≥’ π’È ·≈â « æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— « °Á ‰¡à ∑√ß¡’ ªí ≠À“√â “¬·√ß°— ∫‡À≈à “¡‘ ™- ™— ππ“√’ Õ’ °‡≈¬ Õ¬à “ß‰√°Á µ“¡ æ√–Õߧå ∑√ß¡’ §«“¡¢— ¥·¬â ߇≈Á ° Ê πâ Õ¬ Ê Õ¬Ÿà ∫â “ß°— ∫æ«°‡¢“ ·µà à «π¡“°‡ªì 𧫓¡ ¢— ¥·¬â ß∑’Ë ∑√ß¡’ °— ∫À¡Õ∫√— ¥‡≈ ∑—È ßπ’È °Á ‡æ√“–§«“¡ — ¡æ— π∏å Õ— π π‘ ∑ π¡ √–À«à “ßæ√–Õß§å °— ∫À¡Õ∫√— ¥‡≈ Õ’ °∑—È ß «— µ∂ÿ ª√– ß§å „π°“√‡¢â “¡“ Ÿà ª√–‡∑» ‰∑¬¢ÕßÀ¡Õ∫√— ¥‡≈π—È π ¬à Õ¡®–°à Õ „Àâ ‡°‘ ¥§«“¡¢— ¥·¬â ß°— πÕ¬à “ß‰¡à ¡’ ∑“ß À≈’ °‡≈’Ë ¬ß ∂÷ ß°√–π—È π‰¡à «à “À¡Õ∫√— ¥‡≈ ®–¢— ¥·¬â ß°— ∫æ√–Õß§å ‡°’Ë ¬«°— ∫‡√◊Ë Õ߇≈Á °Ê πâ Õ¬ Ê ∫à Õ¬ — °‡æ’ ¬ß‰√°Á µ“¡ ∑à “π°Á ‰¡à ‰¥â ®¥∫— π∑÷ °‡ÀπÁ ∫·π¡¢â Õ∫°æ√à Õß ¢Õßæ√–Õß§å ‰«â „π∫— π∑÷ °√“¬«— π¢Õß∑à “π ¥— ß∑’Ë ºŸâ — ߇°µ°“√≥å ™“«µ–«— πµ°§πÕ◊Ë πÊ ¡— °®–∑” ¡’ ™“«µ–«— πµ°À≈“¬ Ê §π √Ÿâ ÷ °æÕ„®¡“°∑’Ë ‰¥â ‡ªî ¥‡º¬µ— «Õ¬à “ß §«“¡∫°æ√à Õß„π°“√„™â ¿“…“Õ— ß°ƒ… ¢Õßæ√–Õß§å ‡æ√“–·¡â «à “æ√–Õß§å ®– µ√— ¿“…“Õ— ß°ƒ…‰¥â Õ¬à “ß§≈à Õß·§≈à « ”π«π¿“…“¢Õßæ√–Õß§å °Á øí ߧ≈â “¬ °— ∫¬°¡“®“°Àπ— ß ◊ Õ‡√’ ¬π∑—È ß¥ÿâ π ´÷Ë ß ‡√◊Ë Õßπ’È °Á ¡’ à «π®√‘ ßÕ¬Ÿà ∫â “ß ∫“ߧ√—È ß®– ∑√ßµâ Õπ√— ∫™“«µ–«— πµ°¥â «¬°“√ æ√–√“™∑“πæ√–À— µ∂å „Àâ æ√â Õ¡°— ∫µ√— ‡ªì π¿“…“Õ— ß°ƒ…«à “ ç°Ÿä ¥∫“¬é ·µà ¢â Õ º‘ ¥æ≈“¥µà “ßÊ „π°“√„™â ¿“…“Õ— ß°ƒ… ¢Õßæ√–Õߧå π—È π ∑’Ë ·∑â ‡°‘ ¥®“°°“√∑’Ë æ√–Õߧå ∑√ß„™â §«“¡À¡“¬∑’Ë ·µ°µà “ß °— π¢Õߧ”‡¥’ ¬«°— π ‚¥¬∑’Ë ∑√ߧ“¥«à “„™â ·∑π°— π‰¥â π—Ë π‡Õß Ú Õ¬à “ß‰√°Á µ“¡ À¡Õ∫√— ¥‡≈‰¡à ‡§¬‡Õà ¬∂÷ ß«‘ ∏’ °“√„™â ¿“…“ Õ— ß°ƒ…¢Õßæ√–Õß§å ‡≈¬ ‡æ√“–∑à “π π„® “√–¢Õß ‘Ë ß∑’Ë æ√–Õß§å µ√— ·≈– ‰¡à π„®«à “æ√–Õß§å ®–µ√— º‘ ¥‰«¬“°√≥å À√◊ Õ‰¡à ·≈–‡¡◊Ë Õ∑à “π«‘ æ“°…å «‘ ®“√≥å æ√–Õߧå ∑à “π°Á ‡πâ π‰ª∑’Ë æ√–√“™∑— »π– ‰¡à „™à ∑’Ë «“°¬ — ¡æ— π∏å „π¿“…“¢Õß æ√–Õߧå Õ¬à “ß‰√°Á µ“¡ π— °»÷ °…“ªí ®®ÿ ∫— π∑’Ë ‰¥â Õà “π‡Õ° “√· ¥ß§«“¡ — ¡æ— π∏å √–À«à “ßæ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “ ‡®â “Õ¬Ÿà À— «°— ∫À¡Õ∫√— ¥‡≈ À≈— ß®“°∑’Ë ‡«≈“‰¥â ºà “π‰ª·≈â «√“«Àπ÷Ë ß»µ«√√… Õ“®√Ÿâ ÷ °‰¥â «à “°“√æ∫ª–À√◊ Õ‰¡à æ∫ª– °— π√–À«à “ß∫ÿ §§≈∑—È ß Õßπ’È ∫“ߧ√—È ßÕÕ° ®–·ª≈°ª√–À≈“¥Õ¬Ÿà ‰¡à πâ Õ¬ æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «∑√߇ÀÁ 𠧫“¡ ”§— ≠¢Õߧ”·π–π”∑’Ë À¡Õ∫√— ¥‡≈ °√“∫∑Ÿ ≈∂«“¬ ·≈–¡— °®–∑√߇√’ ¬°„™â ∑à “π„π‡«≈“§Ë ”§◊ π ´÷Ë ß°Á ∑”„Àâ ∑à “πµâ Õß ≈ÿ °¢÷È π®“°∑’Ë πÕπ„πµÕπ¥÷ °Õ¬Ÿà ∫à Õ¬ Ê ‡π◊Ë Õß®“°À¡Õ∫√— ¥‡≈‰¡à §à Õ¬®–Õ¥∑π∑’Ë ∂Ÿ °‡√’ ¬°‰ª™à «¬ß“π√“™°“√¡“°π— ° ·µà ∂â “‡ªì π‡√◊Ë Õß„πæ√–√“™Àƒ∑— ¬æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— « ∑à “π°Á ‰¡à «à “Õ–‰√ ¥— ßπ—È π „π∫“ߧ√—È ß∑à “π°Á ®– ∫Õ°·°à ‡®â “æπ— °ß“π à ß “√«à “∑à “π®– ‰ª‡¢â “‡ΩÑ “„πµÕπ‡™â “ ·≈â «°Á °≈— ∫‰ª πÕπµ“¡‡¥‘ ¡ „π∑“ß°≈— ∫°— π ∫“ߧ√—È ß æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “œ ´÷Ë ß∑√ß ß“π¥÷ °‡ªì πª√–®” °Á µ◊Ë π∫√√∑¡ “¬®π ‡≈¬‡«≈“∑’Ë ∑√ßπ— ¥‰«â °— ∫À¡Õ∫√— ¥‡≈ À¡Õ∫√— ¥‡≈‰¡à ‡§¬°√“∫∑Ÿ ≈¢Õæ√–√“™- ∑“πÕ¿— ¬ ∑’Ë ∫“ߧ√—È ß∑à “π‰¡à ‡¢â “‡ΩÑ “„π µÕπ¥÷ °‡æ◊Ë Õ™à «¬ß“π√“™°“√ ∑—È ßπ’È °Á ‡æ√“–∑à “π‡¢â “‡ΩÑ “∑ÿ °‡«≈“‡¡◊Ë Õ∂Ÿ ° ‡√’ ¬°‰ª∂«“¬°“√√— °…“欓∫“≈ à «π æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— « π—È π ®–µ√— ¢ÕÕ¿— ¬∑ÿ °§√—È ß∑’Ë µ◊Ë π∫√√∑¡ “¬ ·≈–∑√ߺ‘ ¥π— ¥°— ∫À¡Õ∫√— ¥‡≈ ‡æ√“–„π¡ÿ ¡¡ÕߢÕß™“«µ–«— πµ°·≈â « °“√º‘ ¥π— ¥π—È π∂◊ Õ‡ªì π°“√¥Ÿ À¡‘Ë π°— π ·µà ∂÷ ß®–¡’ ¢â Õ¢— ¥·¬â ß°— πÕ¬Ÿà ∫⠓߇ªì π∫“ß §√—È ß§«“¡ — ¡æ— π∏å Õ— π®√‘ ß„®√–À«à “ß æ√–Õß§å °— ∫À¡Õ∫√— ¥‡≈°Á ¡‘ ‰¥â –¥ÿ ¥ À¬ÿ ¥≈ß æ√–Õߧå ∑√߬‘ π¥’ √— ∫§”°√“∫ ∫— ߧ¡∑Ÿ ≈‡ πÕ·π–∑ÿ °Õ¬à “ߢÕßÀ¡Õ ∫√— ¥‡≈‚¥¬¡‘ ∑√߇∫◊Ë ÕÀπà “¬ à «πÀ¡Õ ∫√— ¥‡≈°Á ¬‘ π¥’ ∑”ß“π πÕßæ√–‡¥™ æ√–§ÿ ≥Õ¬à “ß‰¡à ¬à Õ∑â Õ ·≈– «¥Õâ Õπ «Õπæ√–‡ªì π‡®â “Õ¬Ÿà ‡ ¡ÕÊ ‡æ◊Ë Õ„Àâ æ√– ‡ªì π‡®â “∑√ß∫— π¥“≈„Àâ æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ® æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «∑√߇ª≈’Ë ¬π‰ª π— ∫∂◊ Õ§√‘ µå »“ π“ ÚÒ „π«— π∑’Ë Ú˜¡°√“§¡æ.».ÚÛ˘ı ¡’ ‡Àµÿ °“√≥å ∑’Ë · ¥ß«à “ æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ® Ú æ√–Õß§å ‡®â “®ÿ ≈®— °√æß…å , ‡®â “™’ «‘ µ, Àπâ “ Ò¯Ú; ·≈– ·µπ‡≈¬å ‡≈π-æŸ ‡≈ (Stanley Lane-Poole), ™’ «‘ µ¢Õ߇´Õ√å ·Œ√å √’ æ“√° å (The Life of Sir Harry Parkes) , ‡≈à ¡ Ò, Àπâ “Ú˜ ÚÒ ¥’ ∫’ ∫’ , Û ∏— 𫓧¡ æ.».ÚÛ˘ı; ˘ ¡‘ ∂ÿ π“¬π æ.».ÚÙÒ; ·≈– ÒÒ ¡‘ ∂ÿ π“¬π æ.».ÚÙÒ