สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 30 No. 1 Jan.-Mar. 2005 30 æ√–Õ— ®©√‘ ¬¿“æ∑“ß«‘ ∑¬“»“ µ√å ¢Õß æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— « «‘ ™“°“√ Õ— π®–Õ”π«¬ª√–‚¬™πå ·°à Õ“≥“ ª√–™“√“…Æ√å ¡≥™’ æ√“À¡≥å „π°“√ °”Àπ¥°‘ ®æ‘ ∏’ °√√¡ µ≈Õ¥®πæà է⠓ «“≥‘ ™„π°“√µ‘ ¥µà Õ ◊Ë Õ “√ ·≈–Àπà «¬ √“™°“√‰¥â °”Àπ¥∫— µ√À¡“¬‡ªì π°“√ ¡—Ë π§ß·≈–∑√ß»— °¥‘Ï πÕ°®“°π’È ¬— ߇ªì π À— «„®„π°“√¥”‡π‘ πß“π∑“ß«‘ ∑¬“»“ µ√å µà “ß Ê ∑’Ë ”§— ≠§◊ Õ °“√‡¥‘ π‡√◊ Õ À√◊ Õ °“√À“µ”·Àπà ß∑“߇ â π≈–µ‘ ®Ÿ ¥·≈– ≈Õß®‘ ®Ÿ ¥¢Õ߇√◊ ÕÀ≈«ß‰∑¬°≈“ß∑–‡≈ ‡æ√“–À≈— °°“√¢Õß celestial navigation π—È π®–µâ Õß¡’ π“Ãî °“‡¥‘ π‡√◊ Õchronometer √— °…“‡«≈“¡“µ√∞“π ”À√— ∫À“§«“¡ ·µ°µà “ß√–À«à “߇ â π≈Õß®‘ ®Ÿ ¥¢Õßµ”·Àπà ß ‡√◊ Õ°— ∫‡ â π≈Õß®‘ ®Ÿ ¥∑’Ë π“Ãî °“‡¥‘ π‡√◊ Õ„™â Õâ “ßÕ‘ ß ‚¥¬„™â °≈â Õß«— ¥·¥¥ À√◊ Õ sextant «— ¥¡ÿ ¡ Ÿ ߢÕߥ«ßÕ“∑‘ µ¬å „π‡«≈“√–À«à “ß ‡∑’Ë ¬ß«— π ª√“°Ø«à “æ√–Õߧå ∑√ß¡’ §«“¡ ™”π“≠„π°“√„™â °≈â Õß«— ¥·¥¥ sextant ‡æ◊Ë ÕÀ“µ”·Àπà ߇ â π≈–µ‘ ®Ÿ ¥·≈–≈Õß®‘ ®Ÿ ¥ ¢Õ߇√◊ Õ°≈‰øæ√–∑’Ë π—Ë ß°≈“ß∑–‡≈·≈–¬— ß ‰¥â ∑√ß„™â «— ¥À“µ”·Àπà ß∑’Ë µ—È ßæ≈— ∫æ≈“ À“¥À«â “°Õ ‡æ◊Ë Õ°“√µ√«® Õ∫°à Õπ ‡°‘ ¥§√“ „π«— π®√‘ ߥ⠫¬æ√–Õß§å ‡Õß µà Õ Àπâ “∑À“√‡√◊ ÕÕ— ß°ƒ…·≈–Ω√—Ë ß‡» ∑’Ë ®Õ¥‡√◊ Õ√∫Àπâ “À“¥À«â “°Õ ¿“æ´â “¬ ¡◊ Õπ’È §◊ Õ°≈â Õß sextant ¢Õßæ√–Õß§å ´÷Ë ß ‡®â “Àπâ “∑’Ë ∑â ÕßøÑ “®”≈Õß°√ÿ ߇∑æ ¥â «¬ §«“¡Õπÿ ‡§√“–Àå ¢Õß ”π— °æ√–√“™«— ß ‰¥â ∂à “¬¡“®“°æ√–µ”Àπ— ° „π«— ¥∫«√- π‘ ‡«»«‘ À“√ Õ— π· ¥ß„Àâ ‡ÀÁ π«à “æ√–Õß§å ‰¥â ∑√ß»÷ °…“«‘ ™“°“√™—È π Ÿ ß∑“ߧ≥‘ µ- »“ µ√å ·≈–¥“√“»“ µ√å µ—È ß·µà §√—È ß‡¡◊Ë Õ ¬— ß∑√߇ªì πæ√–¿‘ °…ÿ ®”æ√√…“Õ¬Ÿà „π æ√–Õ“√“¡π’È ¿“æ¢â “ß∫ππ’È §◊ Õ æ√–√“™- À— µ∂‡≈¢“ Ú ¢Õßæ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡ ‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— « æ√–√“™∑“π‰ª¬— ß°√¡ ¢ÿ π«√®— °√∏√“πÿ ¿“æ „π ¡— ¬‡¡◊Ë Õ¬— ß∑√ß °√¡‡ªì π°√¡À¡◊Ë π ‡ªì πº≈°“√∑√ß §”π«≥欓°√≥å ‡«≈“‡°‘ ¥ª√“°Ø°“√≥å ∑“ߥ“√“»“ µ√å ª√–®”«— 𠇪ì π√“¬«— π ´÷Ë ß∑√߇√’ ¬°«à “ ç¬Ë ”√ÿà ßé ·≈– ç¬Ë ”§Ë ”é ‡æ◊Ë Õ„Àâ ‡®â “Àπâ “∑’Ë ª√–®”ÀÕπ“Ãî °“À≈«ß — ߇°µ„π‡«≈“°à Õπ√ÿà ߇™â “·≈–°à Õπ æ≈∫§Ë ”„π·µà ≈–«— π ‡¡◊Ë Õæ∫«à “‰¥â ‡°‘ ¥ ‡Àµÿ °“√≥å ¥— ß°≈à “«π’È ‡¡◊Ë Õ„¥°Á „Àâ µ—È ß‡«≈“