สำนักราชบัณฑิตยสภา

«“√ “√ √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π ªï ∑’Ë Û ©∫— ∫∑’Ë Ò ¡.§.-¡’ .§. ÚıÙ¯ 263 »Ÿ π¬å ·Àà ߧ«“¡‡ªì π‡≈‘ »‡æ◊Ë Õ°“√»÷ °…“ ¥â “π ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡ ”À√— ∫≈Ÿ °‡ ◊ Õ·≈–‡¬“«™π ‡ª≈’Ë ¬π®“°πÈ ”¡— π‡ªì π·°ä ∏√√¡™“µ‘ ‡Õ∑“πÕ≈ ·≈–‰∫‚Õ¥’ ‡´≈ ¡’ °“√°”°— ∫§ÿ ≥¿“懙◊È Õ‡æ≈‘ ß ‡™à π °“√„™â πÈ ”¡— π‰√â “√µ–°—Ë « °“√°”Àπ¥„Àâ πÈ ”¡— π‡µ“¡’ °”¡–∂— πµË ” °“√ª√— ∫ª√ÿ ßπÈ ”¡— π¥’ ‡´≈ ·≈–‡∫π´‘ π πÕ°®“°π’È ¬— ߉¥â à ߇ √‘ ¡„Àâ ¡’ °“√„™â æ≈— ßß“π À¡ÿ π‡«’ ¬π„π°“√º≈‘ µ‰øøÑ “ °“√„™â æ≈— ßß“π®“°¡«≈™’ «¿“æ ¢¬– æ≈— ßß“π· ßÕ“∑‘ µ¬å œ≈œ ∑—È ßπ’È ‡æ◊Ë Õ≈¥°“√æ÷Ë ßæ“πÈ ”¡— 𠇙◊È Õ‡æ≈‘ ß à ߇ √‘ ¡§ÿ ≥¿“æ ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡ ·≈–‡æ‘Ë ¡¡Ÿ ≈§à “ ‘ π§â “ ‡°…µ√ ´÷Ë ß à ߺ≈¥’ µà Õ°“√æ— ≤π“™π∫∑ Õ’ °∑—È ß‡ªì π°“√¢¬“¬ ∞“𧫓¡√Ÿâ ¥â “π‡∑§‚π‚≈¬’ æ≈— ßß“π®“°¡«≈™’ «¿“æ∑’Ë ¥”‡π‘ π°“√„πªí ®®ÿ ∫— π ‰¥â ·°à °“√„™â ‡Õ∑“πÕ≈º ¡„π·°‚´ŒÕ≈ÕÕ°‡∑π ˘ı °“√º ¡ ‰∫‚Õ¥’ ‡´≈√â Õ¬≈– Ú - Ú ·≈– à ߇ √‘ ¡„Àâ „™â „π√∂ “∏“√≥– ·≈–√∂¢Õß à «π√“™°“√ °“√º≈‘ µ‰øøÑ “®“°¡«≈™’ «¿“æ à ߇ √‘ ¡™ÿ ¡™π„Àâ º≈‘ µæ≈— ßß“π®“°¡«≈™’ «¿“æ ´÷Ë ß®– à ߺ≈¥’ µà Õ ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡·≈–™à «¬≈¥ª√“°Ø°“√≥å ‡√◊ Õπ°√–®° ·π«∑“ß à ߇ √‘ ¡∫∑∫“∑‡¬“«™π„π¥â “πæ≈— ßß“π·≈– ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡¡’ ¥— ßπ’È Ò. ™’È „Àâ ‡¬“«™π‡ÀÁ 𧫓¡ ”§— ≠¢Õß°“√ª√–À¬— ¥ æ≈— ßß“π Ú. „Àâ §«“¡√Ÿâ ·≈–§«“¡‡¢â “„®∑’Ë ∂Ÿ °µâ Õß„π°“√Õπÿ √— °…å æ≈— ßß“π Û. √â “ßπ‘ — ¬∑’Ë ¥’ „π°“√Õπÿ √— °…å æ≈— ßß“π‡ªì π°‘ ®«— µ√ ª√–®”«— 𠇙à π °“√ªî ¥‰øøÑ “·≈–∂Õ¥ª≈—Í °‡§√◊Ë Õß„™â ‰øøÑ “ ∑ÿ °§√—È ß∑’Ë ‰¡à ‰¥â „™â Ù. √≥√ß§å „Àâ ‡ª≈’Ë ¬π惵‘ °√√¡‡æ◊Ë ÕÕπÿ √— °…å æ≈— ßß“π‡™à π °“√„™â µŸâ ‡¬Á πÕ¬à “ß∂Ÿ °µâ Õß ı. ∑”°‘ ®°√√¡ª√–À¬— ¥æ≈— ßß“π„Àâ ‡ªì π‡√◊Ë Õß∑’Ë ‡¢â “„®‰¥â ßà “¬ πÿ ° π“π πà “ π„® ‡™à π ®— ¥π‘ ∑√√»°“√ ª√–°«¥§”¢«— ≠ §”°≈Õπ °“√‡≈à π‡°¡ ≈Ÿ °‡ ◊ Õ´÷Ë ß‡ªì π‡¬“«™π¢Õß™“µ‘ ∑’Ë ®–‡µ‘ ∫‚µ‡ªì πºŸâ „À≠à ‡ªì πºŸâ π”„πÕ𓧵 ®–¡’ ∫∑∫“∑ ”§— ≠„π°“√Õπÿ √— °…å æ≈— ßß“π ‡π◊Ë Õß®“°‡¬“«™π™à “߇√’ ¬π√Ÿâ ™à “ß®¥®” ™à “ß — ߇°µ “¡“√∂ ª≈Ÿ °Ωí ß∑— »π§µ‘ √â “ßπ‘ — ¬Õπÿ √— °…å æ≈— ßß“π ·≈–‡ªì π ◊Ë Õ°≈“ß „π°“√∂à “¬∑Õ¥§à “π‘ ¬¡·°à §π√Õ∫¢â “߉¥â ¥√.¡≥∑‘ æ¬å »√’ √— µπ“ ∑“∫Ÿ °“πÕπ ºŸâ µ√«®√“™°“√ °√–∑√«ß∑√— 欓°√∏√√¡™“µ‘ ·≈– ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡ ‰¥â Õ¿‘ ª√“¬ ‡°’Ë ¬«°— ∫·π«§«“¡§‘ ¥‡√◊Ë Õß »Ÿ π¬å ·Àà ߧ«“¡‡ªì π‡≈‘ »‡æ◊Ë Õ°“√ »÷ °…“ ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡ ”À√— ∫≈Ÿ °‡ ◊ Õ·≈–‡¬“«™π«à “ §«√‡√‘Ë ¡µâ π ¥â «¬°“√°”Àπ¥Õß§å §«“¡√Ÿâ ·≈–°‘ ®°√√¡„Àâ ·°à ≈Ÿ °‡ ◊ Õ ‡æ◊Ë Õ„Àâ ‡°‘ ¥®‘ µ ”π÷ °¥â “π ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡∑’Ë ∂Ÿ °µâ Õß ´÷Ë ß¡’ Û ¢â ÕÀ≈— ° §◊ Õ Ò. °“√‡√’ ¬π√Ÿâ ‡°’Ë ¬«°— ∫ ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡ (learning about the environment) §◊ Õ °“√„Àâ ºŸâ ‡√’ ¬π¡’ §«“¡√Ÿâ ·≈–§«“¡‡¢â “„®°“√ ∑”ß“π¢Õß√–∫∫∏√√¡™“µ‘ ·≈– ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡µ≈Õ¥®πº≈°√–∑∫ ®“°°‘ ®°√√¡¢Õߧπ ∑—È ß„π√–¥— ∫∑â Õß∂‘Ë π ª√–‡∑» ·≈–‚≈° Ú. °“√ ‡ √’ ¬π√Ÿâ ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡ (learning in the environment) §◊ Õ °“√„Àâ ºŸâ ‡√’ ¬π¡’ ª√– ∫°“√≥å ®“°°“√ ≈ß¡◊ ժؑ ∫— µ‘ ¥â «¬µπ‡Õß„π∏√√¡™“µ‘ À√◊ Õ ¿“æ·«¥≈â Õ¡ ‚¥¬µ√ß ‡ªì π°“√Ωñ °·≈–æ— ≤π“∑— °…–∑’Ë ”§— ≠„π°“√µ— ¥ ‘ π„® ·≈–°“√·°â ªí ≠À“ Û. °“√‡√’ ¬π√Ÿâ ‡æ◊Ë Õ ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡ (learning for the environment) §◊ Õ °“√π” ‘Ë ß‡√’ ¬π√Ÿâ ∑—È ßÀ¡¥ Ÿà §«“¡µ—È ß„®®√‘ ß „π°“√ªØ‘ ∫— µ‘ ∑’Ë ‡ªì π§ÿ ≥µà Õ ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡·≈–∏√√¡™“µ‘ „π«‘ ∂’ ™’ «‘ µ®√‘ ß ∑—È ßπ’È ‡æ◊Ë Õ‡µ√’ ¬¡≈Ÿ °‡ ◊ Õ„Àâ ‡ªì πºŸâ π”¥â “π ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡·≈– 𔉪 Ÿà °“√æ— ≤π“ª√–‡∑»∑’Ë ¬—Ë ß¬◊ π ´÷Ë ß¡ÿà ߇πâ π°“√æ— ≤π“∑’Ë ¡’ ¥ÿ ≈¬¿“æ√–À«à “ß¡‘ µ‘ ∑“߇»√…∞°‘ ® — ߧ¡ ∑√— 欓°√∏√√¡™“µ‘ ·≈– ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡ ‡æ◊Ë Õ§«“¡Õ¬Ÿà ¥’ ¡’ ÿ ¢¢Õߪ√–™“™π ¥â «¬°“√ ∫√‘ À“√®— ¥°“√‡™‘ ßæ◊È π∑’Ë Õ¬à “ß∫Ÿ √≥“°“√ ·≈–¬÷ ¥√–∫∫π‘ ‡«» ‡ªì πÀ≈— ° ¿“¬„µâ °√–∫«π°“√¡’ à «π√à «¡¢Õߪ√–™“™π °“√ Õπÿ √— °…å ªÉ “‡¢µ√â Õπ ·≈–°“√§ÿâ ¡§√Õߧ«“¡À≈“°À≈“¬∑“ß ™’ «¿“æ µ≈Õ¥®π°“√Õπÿ √— °…å øóô πøŸ ·≈–√— °…“ ¿“æ·«¥≈â Õ¡ ™ÿ ¡™π »‘ ≈ª– «— ≤π∏√√¡ ·≈–·À≈à ß∑à Õ߇∑’Ë ¬«µà “ß Ê °“√æ— ≤π“ ∑’Ë ¬—Ë ß¬◊ πÕ“®∑”„π√Ÿ ª¢Õß¡“µ√°“√ ·ºπß“π ‚§√ß°“√µà “ß Ê √«¡∑—È ß¡“µ√°“√∑“ß¿“…’ ‡™à π ¿“…’ ‡æ◊Ë Õ ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡ µ— «Õ¬à “ß‚§√ß°“√ ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡»÷ °…“ ‡™à π - °“√‡√’ ¬π√Ÿâ ‰√à π“ «πº ¡ - °“√ªÑ Õß°— π‰øªÉ “ ≈Ÿ °‡ ◊ Õ§«√‡√’ ¬π√Ÿâ «à “‡¡◊Ë Õ‡°‘ ¥‰øªÉ “ ®–µâ Õß∑”Õ¬à “ß‰√ ·≈–‡√’ ¬π√Ÿâ °“√ª≈Ÿ °øóô πøŸ ªÉ “∑’Ë ¡’ ¿“æ ‡ ◊Ë Õ¡‚∑√¡ ‚¥¬¡’ à «π√à «¡„π°“√®— ¥°“√∑ÿ °¢—È πµÕπ - °“√¡’ à «π√à «¡„π°“√®— ¥°“√¢¬– °“√§— ¥·¬°¢¬– ≈¥°“√„™â ·≈–À≈’ °‡≈’Ë ¬ß«— ¥ÿ °”®— ¥¬“° °“√π”º≈‘ µ¿— ≥±å ¡“ „™â ´È ” ´à Õ¡·´¡°≈— ∫¡“„™â „À¡à π”°≈— ∫¡“º≈‘ µ„À¡à