สำนักราชบัณฑิตยสภา

«“√ “√ √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π ªï ∑’Ë Û ©∫— ∫∑’Ë Ò ¡.§.-¡’ .§. ÚıÙ¯ 241 ¿— ∑√æ√ ‘ √‘ °“≠®π ∑’Ë ‡°’Ë ¬«‡π◊Ë Õß°— ∫‡√◊Ë Õß‚∑…ª√–À“√™’ «‘ µ ·≈–„π∑’Ë ÿ ¥°Á √ÿ ª≈ß∑’Ë §«“¡°≈— «·≈– §«“¡‰¡à ·πà „®„𧫓¡Õ¬Ÿà √Õ¥ª≈Õ¥¿— ¬ ¢Õßµπ‡Õß·≈– — ߧ¡ À“°‚∑…ª√–À“√ ™’ «‘ µ∂Ÿ °‡æ‘ °∂ÕπÕÕ°‰ª®“°ª√–‡∑»‰∑¬ Ò. §ÿ ≥§à “¢Õß™’ «‘ µ¡πÿ …¬å §◊ Õ Õ–‰√ ‡¡◊Ë Õ°≈à “«∂÷ ß™’ «‘ µ¡πÿ …¬å ·≈â « ¬à Õ¡ ‡™◊Ë Õ‰¥â «à “ §π∑—Ë «‰ªµâ Õ߬ա√— ∫«à “‡ªì π ‘Ë ß∑’Ë ¡’ §ÿ ≥§à “ ·µà À“°∂“¡«à “ ç§ÿ ≥§à “¢Õß ™’ «‘ µ¡πÿ …¬å §◊ ÕÕ–‰√é §”µÕ∫∑’Ë ‰¥â Õ“® À≈“°À≈“¬®π∂÷ ߢ—È π — ∫ π«à “ ç§ÿ ≥§à “ ¢Õß™’ «‘ µ¡πÿ …¬å é Õ¬Ÿà „πµπ‡ÕßÀ√◊ ÕÕ¬Ÿà ¿“¬πÕ° Õ¬Ÿà ‡ªì π‡Õ°‡∑»À√◊ Õ¢÷È π°— ∫ ‘Ë ß Õ◊Ë π Ê ¡’ Õ¬Ÿà ®√‘ ßÀ√◊ Õ‡ªì π¡“¬“∑’Ë ¡¡ÿ µ‘ ¢÷È π¡“‡Õß π— °ª√— ™≠“·≈–π— °§‘ ¥∑“ß »“ π“À≈“¬§π欓¬“¡µÕ∫ªí ≠À“ ¥— ß°≈à “« ¥— ßÕ“®ª√–¡«≈·π«§‘ ¥‡√◊Ë Õß ¥— ß°≈à “«‰¥â ¥— ßµà Õ‰ªπ’È °. §ÿ ≥§à “¢Õß™’ «‘ µ¡πÿ …¬å Õ¬Ÿà ∑’Ë µ— «¡πÿ …¬å ‚¥¬‡Õ°‡∑» °“√∑’Ë ‡√“¬°¬à Õß«à “™’ «‘ µ¡πÿ …¬å ¡’ §«“¡À¡“¬ ¡’ §«“¡ ”§— ≠ ·≈–∑”„Àâ ¡πÿ …¬å ¡’ ∂“π¿“æ ¡°— ∫§«“¡‡ªì π ¡πÿ …¬å §◊ Õ°“√„Àâ §ÿ ≥§à “µà Õ™’ «‘ µ¢Õß ¡πÿ …¬å π— °ª√— ™≠“∫“ߧπæ‘ ®“√≥“ §ÿ ≥§à “¢Õß™’ «‘ µ¡πÿ …¬å ®“°µ— «µπ¢Õß ¡πÿ …¬å ‡Õß ‰¡à ‡°’Ë ¬«¢â Õß°— ∫§à “π‘ ¬¡¢Õß — ߧ¡À√◊ Õ°“√«“߇ß◊Ë Õπ‰¢®“° ‘Ë ß¿“¬ πÕ° ‡™à π ‡æ≈‚µ (Plato, ª√–¡“≥ªï ÙÚ˜-ÛÙ˜ °à Õπ §.».) ‰¥â · ¥ß‰«â „πß“π‡¢’ ¬π‡√◊Ë Õß Õÿ µ¡√— ∞ (Republic) «à “ §ÿ ≥§à “¢Õß™’ «‘ µ¡πÿ …¬å Õ¬Ÿà ∑’Ë ®‘ µ«‘ ≠≠“≥ ∑’Ë ¡’ ‡Àµÿ º≈À√◊ Õ¡’ ªí ≠≠“‰¡à µ°‡ªì π∑“ ¢Õßµ— ≥À“·≈–«— µ∂ÿ ·≈–§ÿ ≥§à “¥— ß°≈à “« ®– √⠓߇ √‘ ¡¢÷È π‰¥â ®“°°“√»÷ °…“ ‡æ≈‚µ „Àâ §«“¡ ”§— ≠µà Õ°“√µ√«® Õ∫·≈– ¢— ¥‡°≈“®‘ µ«‘ ≠≠“≥¡“°°«à “°“√ª√𠇪√Õ∑“ß√à “ß°“¬ ‡¢“°≈à “«‰«â „π Õÿ µ¡√— ∞ µÕπÀπ÷Ë ß«à “ Ò Plato, Republic, quoted in Ethel M. Albert, Theodore C. Denise, and Sheldon P. Peterfreund, Great Traditions in Ethics (New York : D. Van Nostrand Company, 1969), p.32. ºŸâ ∑’Ë ‰¡à ∂Ÿ °µ√«® Õ∫‡≈¬¬à Õ¡¡’ ·µà ‡≈«≈ß „π¢≥–∑’Ë ºŸâ ∑’Ë ∂Ÿ °µ√«® Õ∫·≈– ∂Ÿ °≈ß‚∑… ®–¡’ ∏√√¡™“µ‘ à «π∑’Ë ‚À¥√â “¬ ¬∫≈ß ·≈–‰¥â √— ∫°“√°≈à Õ¡‡°≈“„Àâ ¡°— ∫‡ªì π¡πÿ …¬å à «π∑’Ë Õà Õπ‚¬π¡“°°«à “°Á ®–‰¥â √— ∫°“√ª≈¥ª≈à Õ¬ ·≈–®‘ µ«‘ ≠≠“≥ ∑—È ß ‘È π¢Õ߇¢“®– ¡∫Ÿ √≥å ·≈–√Ÿâ ®— °ª√–¡“≥·≈–ªí ≠≠“ ´÷Ë ß¥’ °«à “√à “ß°“¬∑’Ë ·¡â ®– ‰¥â √— ∫°“√ª√π‡ª√ե⠫¬§«“¡ß“¡ æ≈–°”≈— ß ·≈– ÿ ¢¿“æ°Á µ“¡ ‡π◊Ë Õß®“°®‘ µ «‘ ≠≠“≥¡’ ‡°’ ¬√µ‘ Ÿ ß°«à “√à “ß°“¬... ºŸâ ∑’Ë ¡’ §«“¡√Ÿâ §«“¡‡¢â “„®®÷ ßÕÿ ∑‘ »æ≈— ß„π™’ «‘ µ¢Õßµπ ‡æ◊Ë Õ‡ªÑ “À¡“¬Õ— π ª√–‡ √‘ ∞¡“°¢÷È π¥— ß°≈à “« ‚¥¬‡∫◊È Õß·√° ‡¢“¬à Õ¡¬°¬à Õß°“√»÷ °…“´÷Ë ß®–ª√–∑— ∫ §ÿ ≥ ¡∫— µ‘ µà “ßÊ ‡À≈à “π’È ≈ß∫π®‘ µ«‘ ≠≠“≥¢Õ߇¢“ ·≈–‰¡à §”π÷ ß∂÷ ß ‘Ë ßÕ◊Ë π„¥Õ’ ° Ò „π∑— »π–¢Õ߇æ≈‚µ §ÿ ≥§à “¢Õß ™’ «‘ µ¡πÿ …¬å ‰¡à ‰¥â Õ¬Ÿà ∑’Ë ‡°’ ¬√µ‘ ¬»∑’Ë ºŸâ Õ◊Ë π ¡Õ∫„Àâ ‰¡à ‰¥â Õ¬Ÿà ∑’Ë ª√–‚¬™πå ∑’Ë ‡¢“ √â “ß ¢÷È π„Àâ ª√–®— °…å ·µà Õ¬Ÿà ∑’Ë §ÿ ≥¿“æ„π µ— «µπ„π®‘ µ«‘ ≠≠“≥¢Õ߇¢“∑’Ë ª√–‡ √‘ ∞ ‡æ√“–¡’ ‡Àµÿ º≈·≈–¡’ ªí ≠≠“·π∫‡π◊Ë ÕßÕ¬Ÿà ∑— »π–¢Õß ‡æ≈‚µ∑’Ë ¬Õ¡√— ∫«à “ ¡πÿ …¬å ‡ªì π ‘Ë ß¡’ ™’ «‘ µ∑’Ë ¡’ ‡Àµÿ º≈ (rational being) ‰¥â à ß∑Õ¥¡“¬— ßÕ‘ ¡¡“πŸ ‡Õ≈ §“πµå (Immanuel Kant, §.». Ò˜ÚÙ - Ò¯Ù) ´÷Ë ß∂◊ Õ«à “ §«“¡¡’ ‡Àµÿ º≈π’È ‡Õß∑’Ë ∑”„Àâ ¡πÿ …¬å ¡’ §ÿ ≥§à “¡“°°«à “ ‘Ë ßÕ◊Ë π·≈–·µ° µà “ß°— ∫ ‘Ë ßÕ◊Ë π„π‚≈°∏√√¡™“µ‘ §“πµå Õ∏‘ ∫“¬«à “ ‘Ë ß∑’Ë ‰¡à ¡’ ‡Àµÿ º≈„πµπ‡Õ߬à Õ¡ ¡’ §ÿ ≥§à “ — ¡æ— ∑∏å §◊ Õ ¥’ À√◊ Õ™—Ë « ¢÷È π°— ∫ ‘Ë ß¿“¬πÕ°‡ªì πºŸâ °”Àπ¥ ¡— π®÷ ß ¡§«√ ®–∂Ÿ °‡√’ ¬°«à “ ç ‘Ë ßé „π¢≥–∑’Ë ‘Ë ß¡’ ™’ «‘ µ ∑’Ë ¡’ ‡Àµÿ º≈ “¡“√∂°”Àπ¥‡ªÑ “À¡“¬„Àâ