สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 30 No. 1 Jan.-Mar. 2005 230 ·π«§«“¡§‘ ¥π‘ ¬— µ‘ π‘ ¬¡∑“ß¿Ÿ ¡‘ »“ µ√å ©— µ√™— ¬ æß»å ª√–¬Ÿ √ √“™∫— ≥±‘ µ ”π— °∏√√¡»“ µ√å ·≈–°“√‡¡◊ Õß √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π ·π«§«“¡§‘ ¥π‘ ¬— µ‘ π‘ ¬¡∑“ß¿Ÿ ¡‘ »“ µ√å ∫∑§— ¥¬à Õ ªí ≠À“·π«§«“¡§‘ ¥π‘ ¬— µ‘ π‘ ¬¡∑“ß¿Ÿ ¡‘ »“ µ√å ®— ¥‡ªì 𧫓¡∫°æ√à Õß∑“ß«‘ ™“°“√¢Õß “¢“«‘ ™“ Õ— π‡°‘ ¥®“°°“√ √ÿ ª °Æ‡°≥±å ‡√Á «‡°‘ π‰ª ‡π◊Ë Õß®“°‰¡à ‡§¬æ‘ Ÿ ®πå §â π§«â “„π‡™‘ ß∑ƒ…Æ’ ¡“°à Õπ πÕ°®“°‡ªì π‡æ’ ¬ß√“¬«‘ ™“∑’Ë ‡°’Ë ¬«°— ∫°“√æ√√≥- π“¡“°à Õπ ‡¡◊Ë Õø√’ ¥√‘ ™ √— ∑‡´≈‰¥â ‡ πÕ·π«§«“¡§‘ ¥„π√Ÿ ª¢Õߧ«“¡ — ¡æ— π∏å √–À«à “ß¡πÿ …¬å °— ∫ ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡„πº≈ß“π ‡°’Ë ¬«°— ∫¿Ÿ ¡‘ »“ µ√å ¡πÿ …¬å µ“¡·π«§«“¡§‘ ¥«‘ «— ≤π“°“√¢Õߥ“√å «‘ π ºŸâ ‡ªì π»‘ …¬å ¢Õß√— ∑‡´≈À≈“¬∑à “π‰¥â ‡ πÕ¢â ÕÕ∏‘ ∫“¬ ¢Õßµπ‡Õ߉ª„π≈— °…≥–∑’Ë ÕÕ°‰ª∑“ߥ⠓πÕ‘ ∑∏‘ æ≈¢Õß ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡«à “Õ¬Ÿà ‡Àπ◊ Õ¡πÿ …¬å ‚¥¬ª√“»®“°°“√¬◊ π¬— πæ‘ Ÿ ®πå ¥â «¬À≈— °∞“π∑“ß«‘ ™“°“√ πÕ°®“°π’È ¬— ß¡’ ·π«§«“¡§‘ ¥∑“ß¥â “π¿Ÿ ¡‘ √— ∞»“ µ√å ·≈–√— ∞«à “Õ¬Ÿà ‡Àπ◊ Õ¡πÿ …¬å Õ’ °¥â «¬ ‚¥¬ ‰¥â √— ∫°“√ π— ∫ πÿ π®“°π— °¿Ÿ ¡‘ »“ µ√å „π√–À«à “ß™à «ß ß§√“¡‚≈°∑—È ß Õߧ√—È ß ·≈–§à Õ¬ Ê À¡¥§«“¡ ”§— ≠≈߇¡◊Ë Õ “¢“ «‘ ™“¿Ÿ ¡‘ »“ µ√å ªØ‘ √Ÿ ªµ— «‡Õß„π™à «ß∑»«√√… Ò˘ı ‡ªì πµâ π¡“ §” ”§— ≠ : π‘ ¬— µ‘ π‘ ¬¡, ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡, ¿Ÿ ¡‘ √— ∞»“ µ√å , √— ∑‡´≈, ¥“√å «‘ π, ‡´¡‡ªî ≈ §”π” ≈Õßæ‘ ®“√≥“¢â Õ§«“¡µà Õ‰ªπ’È ç‡π◊Ë Õß®“°ª√–‡∑»≠’Ë ªÿÉ π¡’ ¿Ÿ ¡‘ ª√–‡∑» ‡ªì π¿Ÿ ‡¢“ ¡’ ∑’Ë √“∫∑”°“√‡°…µ√‰¥â πâ Õ¬ ¡“° ª√–™“°√®÷ ß∂Ÿ °∫— ߧ— ∫„Àâ ¬÷ ¥Õ“™’ æ ∑“ß∑–‡≈é À√◊ Õ∑’Ë «à “ ç‡π◊Ë Õß®“° À√“™Õ“≥“- ®— °√¡’ ∑à “‡√◊ Õ∑’Ë ¥’ µ“¡∏√√¡™“µ‘ ·≈–¡’ ªÉ “µâ π‚Õä °Õ— π «¬ß“¡ ®÷ ß “¡“√∂ √â “ß °Õ߇√◊ ÕÕ— π “¡“√∂‡ªì π‡®â “∑–‡≈‰¥â é π’È §◊ Õ¢â Õ§«“¡∑’Ë «à “¥â «¬ªí ®®— ¬∑“ß ¥â “𰓬¿“æÕ— π∫à ß™’È ª√–‡¿∑À√◊ Õ√–¥— ∫ Õ“√¬∏√√¡¢Õß — ߧ¡Àπ÷Ë ß Ê ‡¡◊Ë Õ°â “« ∂÷ ß√–¥— ∫∑’Ë ‡√’ ¬°«à “π‘ ¬— µ‘ π‘ ¬¡„π∑“ß “¢“ «‘ ™“¿Ÿ ¡‘ »“ µ√å ´÷Ë ß¡’ ¡“π“π·≈â «µ—È ß·µà ¡— ¬°√’ °-‚√¡— π ·µà ·π«§«“¡§‘ ¥‰¥â À«π°≈— ∫¡“¡’ Õ‘ ∑∏‘ æ≈„À¡à „πµÕπª≈“¬ §√‘ µå »µ«√√…∑’Ë Ò˘ ·≈–‰¥â √— ∫°“√ µÕ∫√— ∫®“°π— °¿Ÿ ¡‘ »“ µ√å Õ¬à “ß¡“° ®π°√–∑—Ë ß¬à “ß‡¢â “ Ÿà ¡— ¬ª√‘ ¡“≥«‘ ‡§√“–Àå ®÷ ߉¥â ´∫‡´“‡æ√“–∂Ÿ °µà յ⠓π ®π„π ∑’Ë ÿ ¥ª√–¡“≥ §.». Ò˘ˆ ®÷ ߉¥â ‡ß’ ¬∫ À“¬‰ª®“°«ß°“√§â π§«â “«‘ ®— ¬ «— µ∂ÿ ª√– ß§å ¢Õß∫∑§«“¡π’È °Á ‡æ◊Ë Õ ◊ ∫ “«ª√–«— µ‘ ∑’Ë ¡“¢Õß·π«§«“¡§‘ ¥ π‘ ¬— µ‘ π‘ ¬¡∑“ß ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡ (environ- mental determinism) „π∑“ß “¢“«‘ ™“ ¿Ÿ ¡‘ »“ µ√å «à “¡’ º≈°√–∑∫µà Õ§«“¡‡®√‘ ≠ ßÕ°ß“¡¢Õß “¢“«‘ ™“Õ¬à “ß‰√∫â “ß ‚¥¬ ‡©æ“–∑“ߥ⠓π∑ƒ…Æ’ ·≈–°Æ‡°≥±å Õ— 𧓥À«— ß®“°π— °¿Ÿ ¡‘ »“ µ√å √ÿà ππ—È π µ≈Õ¥®π°“√æ— ≤π“‚¥¬∑—Ë «‰ª¢Õß “¢“ «‘ ™“„π™à «ß‡«≈“¥— ß°≈à “«¥â «¬ µ—È ß·µà ¡πÿ …¬å ‡√‘Ë ¡‡ªì π§π∑’Ë §‘ ¥‰¥â ¡πÿ …¬å ®–µâ Õߢ∫§‘ ¥«à “‚≈°√Õ∫µ— «‡¢“¡’ º≈°√–∑∫µà Õ™’ «‘ µª√–®”«— πÕ¬à “ß‰√ 欓¬“¡∑’Ë ®–ª≈Õ∫„®ºà “π»“≈æ√–¿Ÿ ¡‘ ¿Ÿ µº’ æ√–‡ªì π‡®â “ Õ— π‡¢â “„®«à “¡’ Õ”π“® ‡Àπ◊ Õ ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡ ·¡â «à “¡πÿ …¬å ªí ®®ÿ ∫— π