สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 30 No. 1 Jan.-Mar. 2005 218 ªÑ Õ¡æ√–®ÿ ≈®Õ¡‡°≈â “°— ∫°“√√— °…“‡Õ°√“™¢Õß™“µ‘ ‡∑à “∑’Ë §«√·≈–®–‰¡à ·≈â «‡ √Á ®µ“¡°”Àπ¥ ‰¡à “¡“√∂„™â ªÑ Õß°— πæ√–π§√‰¥â Õ’ °∑—È ß ß∫ª√–¡“≥ª√–®”ªï æ.». ÚÙÛˆ ®“° °“√æ‘ ®“√≥“¢Õ߇ π“∫¥’ ¿“°Á ‰¡à ‰¥â ®— ¥ √√„Àâ ‡æ’ ¬ßæÕ Ú¯ ¥— ßπ—È π æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®ÿ ≈®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «®÷ ß∑√ß ¡’ æ√–√“™À— µ∂‡≈¢“∂÷ ߇ π“∫¥’ ¿“* ‡¡◊Ë Õ«— π∑’Ë Ò ‡¡…“¬π æ.». ÚÙÛˆ · ¥ßæ√–√“™ª√– ß§å ®–æ√–√“™∑“π ‡ß‘ π®”π«π Ò, ™—Ë ß (¯, ∫“∑) ´÷Ë ß‡ªì π‡ß‘ πæ√–§≈— ߢ⠓ß∑’Ë À√◊ Շߑ π à «πæ√–Õß§å ‡æ◊Ë Õ‡√à ß√— ¥°“√ √â “ßªÑ Õ¡ ·≈–´◊È Õ»“ µ√“«ÿ ∏‡æ◊Ë ÕªÑ Õß°— πæ√–π§√ æ√–√“™À— µ∂‡≈¢“∂÷ ߇ π“∫¥’ ¿“ „π«— π∑’Ë Ò ‡¡…“¬π æ.». ÚÙÛˆ π— ∫ ‡ªì π‡Õ° “√∑“ߪ√–«— µ‘ »“ µ√å ‰∑¬ ¡— ¬ „À¡à ∑’Ë ”§— ≠¡“° · ¥ß„Àâ ‡ÀÁ 𧫓¡ ¡ÿà ß¡—Ë π¢Õßæ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®ÿ ≈®Õ¡- ‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «„π°“√√— °…“‡Õ°√“™¢Õß ™“µ‘ „Àâ æâ π®“°°“√§ÿ °§“¡¢Õßªí ®®“¡‘ µ√ „Àâ ‰¥â ‡æ√“– ç©— π√Ÿâ µ— «™— ¥Õ¬Ÿà «à “ ∂â “§«“¡ ‡ªπ‡Õ°√“™¢Õß°√ÿ ß ¬“¡‰¥â ÿ ¥ ‘È π‰ª ‡¡◊Ë Õ„¥ ™’ «‘ µ√©— π°Á §ß®– ÿ ¥ ‘È π‰ª‡¡◊Ë Õ π—È π...é Ú˘ ”À√— ∫‡ß‘ πæ√–§≈— ߢ⠓ß∑’Ë ´÷Ë ß‡ªì π ‡ß‘ π à «πæ√–Õߧå π—È π æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ® æ√–®ÿ ≈®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— « ∑√ß·®â ß„Àâ ‡ π“∫¥’ ¿“∑√“∫«à “ æ√–Õß§å ‰¥â π” ‡ß‘ π à «πæ√–Õߧå Ω“°∏𓧓√‰«â „π™◊Ë Õ ¢Õßæ√–Õß§å ‡Õß®”π«π Ú, ™—Ë ß (Òˆ,, ∫“∑) ‡¡◊Ë ÕÀ≈“¬ªï ¡“·≈â « ‚¥¬µ—È ßæ√–√“™Àƒ∑— ¬‰«â «à “ „π‡«≈“®– «√√§µ ç®–Õÿ ∑‘ »µâ π‡ß‘ πÀ¡◊Ë π™—Ë ß°— ∫∑—È ß ¥Õ°‡∫’È ¬ (´÷Ë ß¡‘ ‰¥â ™— °¡“„™â ®à “¬∫«°¢÷È π Õ¬Ÿà ‡ ¡Õ) ‡ªπ‡ß‘ π à «πªØ‘ — ߢ√≥å æ√– Õ“√“¡é ´÷Ë ßæ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡- ‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «∑√ß √â “ß∫â “ß ∑’Ë æ√–Õߧå ∑√ß √â “ß∫â “ßçÕ’ °À¡◊Ë π™—Ë ß°— ∫∑—È ß¥Õ°‡∫’È ¬ π—È π®–Õÿ ∑‘ »‡ªπ à «π ”À√— ∫„™â Õ¬„π °“√‚√߇√’ ¬π‚√ß欓∫“≈‚√߇≈’È ¬ß‡¥Á °é Û ∑’Ë æ√–Õߧå ∑√ß √⠓ߢ÷È π∫â “ß ‚¥¬ºŸâ Õ◊Ë π Õÿ ¥Àπÿ π∫â “ß µà Õ¡“¬— ß∑√ßΩ“°‡ß‘ πÕ’ ° À¡◊Ë π™—Ë ß ‡æ◊Ë Õ‡ªì π§à “ √â “ßæ√–‡¡√ÿ „À≠à ´÷Ë ß®–‰¡à ∑”„Àâ √“…Æ√≈”∫“°‡¡◊Ë Õæ√–Õß§å ‡ ¥Á ® «√√§µ Õ’ °∑—È ßÀ«— ß®–„Àâ ‡ªì π ª√–‚¬™πå „π°“√®–„Àâ ¡’ ç∑’Ë ‡≈à “‡√’ ¬π «‘ ™“Õ— π Ÿ ß¢÷È π‰ªÕ’ °é ´÷Ë ßπà “®–À¡“¬∂÷ ß ¡À“«‘ ∑¬“≈— ¬ Õ¬à “ß‰√°Á ¥’ ∑√ßπ÷ °Õ¬Ÿà ‡ ¡Õ«à “ ‡ß‘ π®”π«π Û À¡◊Ë π™—Ë ßπ’È √«¡ ∑—È ß‡ß‘ π à «πæ√–Õߧå ∑’Ë ¡’ Õ¬Ÿà ç∂â “‡«≈“„¥ ®–µâ Õß√— ∫„™â ‡æ◊Ë Õ‡ªπ°“√ªÑ Õß°— πƒÂ∂à “¬ ∂Õπæ√–π§√...°Á ®–∂Õπ‡ß‘ π∑’Ë ‰¥â Ω“°‰«â ·≈â « ·≈¬Õ¡¬°‡ß‘ π∑’Ë ¬— ß¡’ ‡À≈◊ ÕÕ¬Ÿà ...(„Àâ ) ®π ‘È π‡π◊È Õª√–¥“µ— «é ÛÒ §◊ Õ¬Õ¡¬°‡ß‘ π ∑—È ßÀ¡¥∑’Ë ∑√ß¡’ Õ¬Ÿà ‡æ◊Ë Õ𔉪„™â „π°“√ ªÑ Õß°— πÀ√◊ Õ‰∂à ∂Õπª√–‡∑» ∑’Ë ∑√߬ա ®π∂÷ ß ‘È π‡π◊È Õª√–¥“µ— «°Á ‡æ√“– ∂â “ ç‡Õ°√“™¢Õß°√ÿ ß ¬“¡‰¥â ÿ ¥ ‘È π‰ª‡¡◊Ë Õ „¥ ™’ «‘ µ√©— π°Á §ß®– ÿ ¥ ‘È π‰ª‡¡◊Ë Õπ—È πé ¥— ß∑’Ë ‰¥â °≈à “«¡“·≈â « æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®ÿ ≈®Õ¡‡°≈â “ ‡®â “Õ¬Ÿà À— «∑√ß·®â ßµà Õ‡ π“∫¥’ ¿“µà Õ ‰ª«à “ ∫— ¥π’È ‡ªì π‡«≈“∑’Ë ç¡’ ªí ®®“¡‘ µ√ ‡∫’ ¬¥‡∫’ ¬πé ª√–‡∑» æ√–Õß§å ®÷ ß ç¬Õ¡ ¡— §®–„À⠇ߑ πæ√–§≈— ߢ⠓ß∑’Ë ∑”°“√ „π·À≈¡øÑ “ºà “π’È „Àâ ·≈â « ”‡√Á ®‰¥â ‚¥¬ ‡√Á «...é ·µà §à “„™â ®à “¬§ß‰¡à ∂÷ ßÀ¡◊Ë π™—Ë ß ·µà æ√–Õߧå ∑√߬‘ π¥’ ∑’Ë ç®–„Àâ À¡◊Ë π™—Ë ßé ∂â “¡’ ç‡ß‘ π‡À≈◊ Õ®“°∑”°“√°à Õ √â “ß ®–‰¥â „™â ´◊È Õ»“ µ√“«ÿ ∏¬ÿ ∑∏¿— ≥±å µà “ß Ê ”À√— ∫ªÑ Õ¡ π—È π„Àâ ∫√‘ ∫Ÿ √≥å é ÛÚ „πµÕπ∑â “¬¢Õßæ√–√“™À— µ∂‡≈¢“ æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®ÿ ≈®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «∑√ߢՄÀâ ‡ π“∫¥’ ∑ÿ °∑à “π„π‡ π“∫¥’ ¿“‰¥â ª√–™ÿ ¡ª√÷ °…“æ√â Õ¡°— ∫æ√–Õߧå - ‡®â “¢®√®√— «ß…å (µà Õ¡“§◊ Õ æ√–«√«ß»å ‡∏Õ °√¡À¡◊Ë πª√“∫ª√ªí °…å æ.». ÚÛ¯ˆ- ÚÙÙÒ) ºŸâ §«∫§ÿ ¡°“√°à Õ √â “ßªÑ Õ¡ ·≈–æ√–¬“™≈¬ÿ ∑∏‚¬∏‘ π∑√å (Andr è du Plessis de Richelieu æ.». ÚÛ˘ı - ÚÙ˜Ù) π“¬∑À“√‡√◊ Õ™“«‡¥π¡“√å ° ∑’Ë √— ∫√“™°“√°— ∫‰∑¬ ç„Àâ ‰¥â ≈ß¡◊ Õ∑”ß“π ·≈ —Ë ß¢Õß‚¥¬‡√Á ««— π∑’Ë ÿ ¥∑’Ë ®–∑”‰¥â é æ√â Õ¡°— ππ—È π∑√ß·®â ß«à “ ªÑ Õ¡∑’Ë ·À≈¡ øÑ “ºà “π’È çÕ¬“°®–„Àâ ™◊Ë ÕªÑ Õ¡®ÿ Ó≈ß°√≥å ƒÂæ√–®ÿ ≈®Õ¡‡°≈â “é ¢Õ„Àâ ∑’Ë ª√–™ÿ ¡ ‡ π“∫¥’ ¿“‡≈◊ Õ°¥â «¬ ‡æ◊Ë Õ ç„Àâ ‡ªπ∑’Ë Ú¯ √“¬ß“π°“√ª√–™ÿ ¡‡ π“∫¥’ ¿“ √.». ÒÒÚ «— π∑’Ë Û ‡¡…“¬π √.». ÒÒÚ (æ.». ÚÙÛˆ) √“¬ß“ππ’È °”≈— ߥ”‡π‘ π°“√æ‘ ¡æå ‚¥¬§≥–°√√¡°“√™”√–ª√–«— µ‘ »“ µ√å ‰∑¬ * ‡ π“∫¥’ ¿“ §◊ Õ ¿“¢Õ߇ π“∫¥’ ·µà ‡¥‘ ¡§◊ Õ ≈Ÿ °¢ÿ π ≥ »“≈“ ¥Ÿ √“¬≈–‡Õ’ ¬¥„π «ÿ ≤‘ ™— ¬ ¡Ÿ ≈»‘ ≈ªá , æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®ÿ ≈®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «°— ∫°“√«“ß √“°∞“πª√–™“∏‘ ª‰µ¬, Àπâ “ ˆ˜ - ˘ˆ. Ú˘ ªÑ Õ¡æ√–®ÿ ≈®Õ¡‡°≈â “, Àπâ “ ÚÙ. Û ‡æ‘Ë ßÕâ “ß, Àπâ “ Ò¯. ÛÒ ‡æ‘Ë ßÕâ “ß, Àπâ “ Ò˘. (§«“¡„π«ß‡≈Á ∫‡µ‘ ¡‚¥¬ºŸâ ‡¢’ ¬π) ÛÚ ‡æ‘Ë ßÕâ “ß, Àπâ “ Ú, ÚÒ.