สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 30 No. 1 Jan.-Mar. 2005 20 ÿ √‘ ¬ÿ ª√“§“‡µÁ ¡¥«ß Ò¯ ‘ ßÀ“§¡ æ.». ÚÙÒÒ √ÿ ª√“¬ß“π¢Õߧ≥–π— °¥“√“»“ µ√å Ω√—Ë ß‡» ·≈– ÿ √‘ ¬ÿ ª√“§“™ÿ ¥À«â “°Õ ÿ √‘ ¬ÿ ª√“§“™ÿ ¥‡¥’ ¬«°— π°— ∫∑’Ë ‡§¬‡ÀÁ π ≥ À«â “°Õ ‡¡◊Ë Õ«— π∑’Ë Ò¯ ‘ ßÀ“§¡ æ.». ÚÙÒÒ ÿ √‘ ¬ÿ ª√“§“§√—È ßπ—È π‡ªì π∑’Ë √Ÿâ ®— °°— π¥’ ‡æ√“–æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “- ‡®â “Õ¬Ÿà À— «∑√ߧ”π«≥‰«â ≈à «ßÀπâ “ ·≈– æ√–Õß§å ‰¥â ‡ ¥Á ®æ√–√“™¥”‡π‘ π‰ª∑√ß ∑Õ¥æ√–‡πµ√∑’Ë À«â “°Õ ·¢«ß‡¡◊ Õß ª√–®«∫§’ √’ ¢— π∏å ¥â «¬æ√–Õß§å ‡Õߥ— ß°≈à “« ·≈â « (ªí ®®ÿ ∫— πÕ¬Ÿà „π‡¢µÕ”‡¿Õ‡¡◊ Õß ª√–®«∫§’ √’ ¢— π∏å ) ÿ √‘ ¬ÿ ª√“§“™ÿ ¥‡¥’ ¬«°— π ®–‡°‘ ¥∑ÿ ° ˆ,ı¯Û.ÛÚÒ «— π À√◊ Õ ª√–¡“≥ Ò¯ ªï Ò (À√◊ Õ ÒÒ «— π À√◊ Õ ÒÚ «— π ·≈â «·µà °√≥’ ) ™à «ß‡«≈“ √–À«à “ß°“√‡°‘ ¥ ÿ √‘ ¬ÿ ª√“§“™ÿ ¥‡¥’ ¬« °— ππ’È ‡√’ ¬°«à “ Ò ´“√Õ (saros) °“√ ‡°‘ ¥ ÿ √‘ ¬ÿ ª√“§“∑ÿ ° Ê ´“√Õ ¡’ ª√–‚¬™πå ·≈– –¥«°„π°“√§”π«≥ ÿ √‘ ¬ÿ ª√“§“ ≈à «ßÀπâ “‡ªì πÕ¬à “ß¬‘Ë ß ÿ √‘ ¬ÿ ª√“§“∑’Ë Õ¬Ÿà „π™ÿ ¥´“√Õ ‡¥’ ¬«°— π ‰¡à ‡°‘ ¥´È ”∑’Ë ‡¥‘ ¡ ·µà ®–‡°‘ ¥≥ª√–‡∑» ´÷Ë ß Õ¬Ÿà ÕÕ°Àà “ß‰ª∑“ß∑‘ »µ–«— πµ°ª√–¡“≥ ÒÚ Õß»“ „π™à «ß Û ´“√Õ ÿ √‘ ¬ÿ ª√“§“ ®–°≈— ∫¡“‡°‘ ¥„°≈â °— ∫‡ â π≈Õß®‘ ®Ÿ ¥‡¥‘ ¡ ·µà Õ“®®–Õ¬Ÿà „µâ À√◊ Õ‡Àπ◊ Õ‡ â π≈–µ‘ ®Ÿ ¥‡¥‘ ¡ ”À√— ∫ ÿ √‘ ¬ÿ ª√“§“™ÿ ¥À«â “°Õª√“°Ø«à “ ‡°‘ ¥„µâ ‡ â π≈–µ‘ ®Ÿ ¥‡¥‘ ¡ ¥— ßπ—È π§√—È ß ÿ ¥∑â “¬ ¢Õß ÿ √‘ ¬ÿ ª√“§“™ÿ ¥π’È ®÷ ߇°‘ ¥„°≈â ¢—È «‚≈°„µâ ‡ªì π∑’Ë πà “ — ߇°µ«à “ ÿ √‘ ¬ÿ ª√“§“™ÿ ¥∑’Ë ‡°‘ ¥ §√—È ß ÿ ¥∑â “¬„°≈â ¢—È «‚≈°„µâ ‡ªì π ÿ √‘ ¬ÿ ª√“§“ ∑’Ë ‡°‘ ¥¢≥–¥«ß®— π∑√å ºà “π®ÿ ¥‚Àπ¥¢÷È π À√◊ Õ®ÿ ¥√“ÀŸ °≈à “«§◊ Õ ¥«ß®— π∑√å ‡§≈◊Ë Õπ ®“°„µâ √–π“∫Õ‘ §≈‘ ªµ‘ °‰ªÕ¬Ÿà ‡Àπ◊ Õ √–π“∫Õ‘ §≈‘ ªµ‘ ° ·µà ∂â “‡ªì πÕÿ ª√“§“∑’Ë ‡°‘ ¥¢≥–¥«ß®— π∑√å °”≈— ßºà “π®ÿ ¥‚Àπ¥ ≈ß (®ÿ ¥‡°µÿ ) ®–‡ªì πÕÿ ª√“§“∑’Ë ‡°‘ ¥§√—È ß ÿ ¥∑â “¬„°≈â ¢—È «‚≈°‡Àπ◊ Õ ÿ √‘ ¬ÿ ª√“§“¡’ ¡“°¡“¬À≈“¬™ÿ ¥ ·µà ≈–™ÿ ¥¬“«π“π Ò,Ú-Ò,Û ªï ¥— ßπ—È π „π·µà ≈–ªï ®÷ ß¡’ ÿ √‘ ¬ÿ ª√“§“‰¥â À≈“¬§√—È ß §◊ Õ Õ¬à “ßπâ Õ¬ Ú §√—È ß Õ¬à “ß ¡“° ı §√—È ß ‡ªì πµâ π ÿ √‘ ¬ÿ ª√“§“™ÿ ¥À«â “°Õ‡°‘ ¥¢≥– ¥«ß®— π∑√å ºà “π®ÿ ¥√“ÀŸ §◊ Õ ºà “π¢÷È π ‡Àπ◊ Õ√–π“∫∑“ß‚§®√¢Õß‚≈°√Õ∫¥«ß Õ“∑‘ µ¬å ®ÿ ¥‡°‘ ¥¢Õß ÿ √‘ ¬ÿ ª√“§“™ÿ ¥π’È ®÷ ß ‡√‘Ë ¡∑“ߢ—È «‚≈°‡Àπ◊ Õ ‡ªì π ÿ √‘ ¬ÿ ª√“§“∑’Ë π— °¥“√“»“ µ√å ‡√’ ¬°«à “ ™ÿ ¥´“√Õ ∑’Ë ÒÛÛ „πÕ¥’ µ‡¡◊Ë Õ«— π∑’Ë Û ‡¡…“¬π æ.». ÒÛ ÒÛ ÚÚÛÒ ÿ √‘ ¬ÿ ª√“§“‡µÁ ¡¥«ß‰¥â ‡°‘ ¥„π ª√–‡∑»®’ π §√—È ßπ—È π‡ÀÁ π„πª√–‡∑»‰∑¬ ‡ªì π ÿ √‘ ¬ÿ ª√“§“∫“ß à «π ·≈– ¡‡¥Á ® æ√–π“√“¬≥å ¡À“√“™‰¥â ∑√ß∑Õ¥ æ√–‡πµ√∑’Ë ≈æ∫ÿ √’ ‚¥¬¡’ ∫“∑À≈«ß‡¬´Ÿ - Õ‘ µ ´÷Ë ß‡ªì ππ— °¥“√“»“ µ√å ™“«Ω√—Ë ß‡» µ—È ß°≈â Õß‚∑√∑√√»πå π”¿“æ¥«ßÕ“∑‘ µ¬å ¡“ª√“°Ø∫π©“°„Àâ ∑√ß∑Õ¥æ√–‡πµ√ Ò¯ ªï À≈— ß®“°π—È πæ√–∫“∑ ¡‡¥Á ® æ√–®Õ¡‡°≈â “ ‡ ®â “Õ¬Ÿà À— «°Á ‰¥â ‡ ¥Á ® æ√–√“™¥”‡π‘ π‰ª∑√ß∑Õ¥æ√–‡πµ√ ÿ √‘ ¬ÿ ª√“§“‡µÁ ¡¥«ß™ÿ ¥‡¥’ ¬«°— π∑’Ë À«â “°Õ ÿ √‘ ¬ÿ ª√“§“™ÿ ¥π’È ®– ‘È π ÿ ¥≈ß∑“ߢ—È «‚≈°„µâ ÿ √‘ ¬ÿ ª√“§“™ÿ ¥À«â “°Õ∑’Ë ‡°‘ ¥¢÷È π„π ª√–‡∑»‰∑¬ Ú §√—È ß ‚¥¬‡°‘ ¥Àà “ß°— π Ò¯ ªï ‡°‘ ¥„π¬ÿ §∑’Ë æ√–¡À“°…— µ√‘ ¬å ‰∑¬ Ú æ√–Õߧå πæ√–∑— ¬¥“√“»“ µ√å ¡’ ™“«µà “ß™“µ‘ §◊ Õ Ω√—Ë ß‡» ‡ªì ππ— ° ¥“√“»“ µ√å ‡¢â “¡“‡°’Ë ¬«¢â Õß∑—È ß Ú Àπ ∑—È ß ¡‡¥Á ®æ√–π“√“¬≥å ¡À“√“™·≈– æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— « ∑√߇ªî ¥ª√–‡∑»µâ Õπ√— ∫™“«µ–«— πµ° π— ∫‡ªì π‡Àµÿ °“√≥å ·≈–ª√“°Ø°“√≥å ∑’Ë πà “ π„®·≈–πà “Õ— »®√√¬å ¬‘Ë ßπ— ° ! ÒÛ