สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 30 No. 1 Jan.-Mar. 2005 144 “√— µ∂– ∂“ªí µ¬°√√¡ ºŸâ ∑’Ë ‡¢â “‰ª„π∫â “π∑’Ë √⠓ߢ÷È πµ“¡ ª√— ™≠“¥—È ß‡¥‘ ¡¢Õß≠’Ë ªÿÉ π‡ªì π§√—È ß·√° ®–√Ÿâ ÷ °∑— π∑’ ∂÷ ߧ«“¡«à “߇ª≈à “ ‡æ√“– ‰¡à ¡’ ß“π»‘ ≈ª–·¢«π∫π°”·æß ‰¡à ¡’ æ√¡Àπ“ Ê À√◊ Õ¡à “πÀπ— ° Ê ∫â “π∑’Ë ®— ¥ ¿“¬„πµ“¡ª√–‡æ≥’ ¥—È ß‡¥‘ ¡®–¥Ÿ ‡À¡◊ Õπ «à “∑ÿ °Õ¬à “ß∂Ÿ °µ— ¥∑Õπ≈߉ª®π‡À≈◊ Õ ·µà ‘Ë ß∑’Ë ®”‡ªì π‡∑à “π—È π ‘Ë ß∑’Ë ‡√“®–‡ÀÁ π ·≈–√Ÿâ ÷ °‰¥â µ“¡¡“§◊ Õ §«“¡‰¡à §ß∑’Ë ¢Õß æ◊È π∑’Ë µà “ß Ê „π∫â “π ºπ— ß¿“¬„π‡≈◊Ë Õ𠉥â ∑”„Àâ Àâ Õß„À≠à ¢÷È πÀ√◊ Õ‡≈Á °≈ßµ“¡ §«“¡‡À¡“– ¡ Àâ Õß∑’Ë ‡§¬‡ªì πÀâ Õßπ—Ë ß ‡≈à πÀ√◊ ÕÀâ Õß√— ∫ª√–∑“πÕ“À“√ ∑’Ë ‡ªì π °“√„™â ™’ «‘ µ‡«≈“°≈“ß«— π∑’Ë ¡’ ¢π“¥„À≠à °Á ®–°≈“¬‡ªì πÀâ ÕßπÕπ Ú Àâ Õß ∑’Ë ¢π“¥ ¢Õß·µà ≈–Àâ Õ߇ªì π‡æ’ ¬ß§√÷Ë ßÀπ÷Ë ß¢Õß Àâ Õ߇¥‘ ¡ ‡§√◊Ë Õ߇√◊ Õπ∑’Ë ¡’ ‡æ’ ¬ß‰¡à °’Ë ™‘È π °Á ®–∂Ÿ °‡°Á ∫‡¢â “µŸâ ·≈–‡Õ“∑’Ë πÕπ (øÿ µß- futons) ÕÕ°¡“ªŸ °— ∫æ◊È π·∑π ‡¡◊Ë Õ ¿“«–·«¥≈â Õ¡¿“¬πÕ° ‡ª≈’Ë ¬πƒ¥Ÿ °“≈®“°ƒ¥Ÿ À𓫇ªì πƒ¥Ÿ „∫‰¡â º≈‘ °Á ®–‡≈◊Ë Õπ‚™–®‘ (shoji) ∑’Ë ∑” ¥â «¬°√Õ∫‰¡â ‡∫“ Ê ·≈–°√ÿ ¥â «¬°√–¥“… «“™‘ (washi) ´÷Ë ß¡’ ‡ªì π√â Õ¬™π‘ ¥‡æ◊Ë Õ„™â „Àâ ‡À¡“– ¡ °√–¥“…«“™‘ π—È π§≈â “¬°— ∫ °√–¥“… “ ·µà ¢“«·≈–‚ª√à ß· ß°«à “ ´÷Ë ß™à «¬°— π≈¡Àπ“«·µà ª≈à Õ¬„Àâ · ß ·≈–‡ß“‡¢â “¡“„Àâ §π∑’Ë Õ¬Ÿà ¿“¬„π — ¡º— ‰¥â æÕ∂÷ ߃¥Ÿ √â Õπ°Á ®–„™â ¡à “π‰¡â ‰ºà ª≈à Õ¬≈ß¡“∫— ß®“°™“¬§“Õ“§“√ ´÷Ë ß®– ∫— ß· ß·¥¥∑’Ë √â Õπ·≈–ª≈à Õ¬„Àâ ≈¡ºà “π ‡¢â “‰ª„πÕ“§“√‰¥â ‡¡◊Ë Õ∂÷ ߃¥Ÿ „∫‰¡â √à «ß °Á ®–∑”‡À¡◊ Õπ°— ∫ƒ¥Ÿ „∫‰¡â º≈‘ «π‡«’ ¬π °— π‰ªÕ¬à “ßπ—È πµ≈Õ¥ªï πÕ°®“°π—È π‡¡◊Ë Õƒ¥Ÿ °“≈‡ª≈’Ë ¬π °Á ®–¡’ °“√‡ª≈’Ë ¬π¿“æ«“¥„π°√–¥“… ¡â «π∑’Ë ·¢«πÕ¬Ÿà ∫πºπ— ߢÕß·∑à π∑’Ë Õ“® ®–¡’ ‡§√◊Ë Õߪíô π¥‘ π‡º“ À√◊ Õ°“√®— ¥¥Õ°‰¡â ∑’Ë ·µ°µà “ß°— πÕÕ°‰ª ·≈–‡À¡“– ¡ °≈¡°≈◊ π°— ∫ ¿“«–∏√√¡™“µ‘ ¿“¬πÕ° ∑’Ë ‡ª≈’Ë ¬π·ª≈߉ªµ“¡ƒ¥Ÿ °“≈ «π‡ªì π à «π∑’Ë ”§— ≠¡“°¢Õß ∂“ªí µ¬°√√¡≠’Ë ªÿÉ π ´÷Ë ß®–¡’ °“√¥Ÿ ·≈ Õ¬à “ß„ à „®∑’Ë ®–¢≈‘ ∫À≠â “ °«“¥°‘Ë ß‰¡â „∫‰¡â §√“¥ «π∑’Ë ‡ªì π°√«¥À√◊ Õ∑√“¬ ‡æ◊Ë Õ„Àâ ‡√’ ¬∫ À√◊ Õ‡æ◊Ë Õ‡ªì π — ≠≈— °…≥å ¢Õߧ≈◊Ë π Õß§å ª√–°Õ∫∑“ß ∂“ªí µ¬°√√¡ ≠’Ë ªÿÉ π∑’Ë ” §— ≠∑’Ë ÿ ¥ ‘Ë ß Àπ÷Ë ß §◊ Õ ‡ ◊Ë Õ (µ“µ“¡‘ -tatami) ´÷Ë ß¡’ ¢π“¥°«â “ß ˘ ´¡. ·≈–¬“« Ò¯ ´¡. ´÷Ë ß‡ªì π‡ ◊Ë Õ ∑”¥â «¬ø“ß ∑”„Àâ ¡’ º‘ «∑’Ë πÿà ¡·≈–Õ∫Õÿà π ·≈–‡ªì π¢π“¥¡“µ√∞“π∑’Ë ∑”„Àâ ∑—È ß ¿“¬„π·≈–¿“¬πÕ°¢Õß∫â “π¡’ ¢π“¥ ·≈–®— ßÀ«–∑’Ë ª√– “π°— π‰¥â Õ¬à “ß°≈¡°≈◊ π ∂÷ ß·¡â ®–‰¡à ‡∑à “°— π ∫â “π≠’Ë ªÿÉ πµ“¡ª√–‡æ≥’ ¥—È ß‡¥‘ ¡π—È π „™â «— ¥ÿ ‡æ’ ¬ß ı ™π‘ ¥ §◊ Õ ‡ ◊Ë Õµ“µ“¡‘ (tatami) ∑’Ë ∑”¥â «¬ø“ß ‰¡â ‰ºà °√–¥“… «“™‘ ‰¡â ·≈–À‘ π´÷Ë ß‡ªì π∞“π√“°√Õß√— ∫ Õ“§“√ ‘Ë ß∑’Ë ∑”„Àâ ∑ÿ °Õ¬à “ߥŸ ‡¢â “°— 𠉥â Õ¬à “ß°≈¡°≈◊ π°Á §◊ Õ√—È « ΩÑ “‡æ¥“𠇧√◊Ë Õß„™â µà “ß Ê ∑’Ë ∑”®“°«— ¥ÿ ∏√√¡™“µ‘ ´÷Ë ß à «π„À≠à ∑”®“°‰¡â ·≈–‰¡â ‰ºà Àâ ÕßÕ“∫πÈ ”¢Õß∫â “π≠’Ë ªÿÉ π¡— °®– ‡ªî ¥„Àâ — ¡º— °— ∫∏√√¡™“µ‘ ¿“¬πÕ°‰¥â À“°∫√‘ ‡«≥∑’Ë ¥‘ π‰¡à „À≠à æÕ°Á ®–¡’ √—È «ªî ¥ ≈â Õ¡‡æ◊Ë Õ§«“¡‡ªì π à «πµ— « ·¡â ·µà °“√ Õ“∫πÈ ”°Á ‡ªì π°“√„™â ∑√— 欓°√πÈ ”Õ¬à “ß ª√–À¬— ¥ §◊ Õ§πÕ“∫®–π—Ë ß¡â “‡µ’È ¬Õ¬Ÿà ¢â “ßÕà “ß„À≠à ∑’Ë Õÿà ππÈ ”‰«â ·≈–µ— °πÈ ”ÕÕ° ¡“Õ“∫¢— ¥øÕ°√à “ß°“¬·≈–™”√–≈â “ß„Àâ –Õ“¥ ·≈â «®÷ ß≈߉ª„πÕà “ß∑—È ßµ— «‡æ◊Ë Õ √— ∫§«“¡√â Õπ®“°πÈ ”Õÿà π ∑”„Àâ ∑ÿ °§π„π §√Õ∫§√— «„™â Õà “ßπÈ ”Õÿà π„À≠à ‰¥â ‡æ√“– ∑ÿ °§π∑’Ë ≈߉ª‰¥â ™”√–≈â “ß√à “ß°“¬ –Õ“¥ ·≈â « ‡ªì π°“√ª√–À¬— ¥∑—È ßπÈ ”·≈–æ≈— ßß“π ∑’Ë ∑”„Àâ πÈ ”Õÿà π®π‡°◊ Õ∫√â Õπ ·µà °Á ¬— ߇ªì π °“√Õ“∫πÈ ”∑’Ë –Õ“¥À¡¥®¥·≈–∂Ÿ ° ÿ ¢≈— °…≥– „πªí ®®ÿ ∫— π¡’ °“√¥— ¥·ª≈ß°“√„™â ‡§√◊Ë Õ߇√◊ Õπ„πÕ“§“√∑’Ë √⠓߉«â µ“¡ ª√–‡æ≥’ ¥—È ß‡¥‘ ¡¢Õß≠’Ë ªÿÉ π ¡’ °“√®— ¥ ‚µä –‡°â “Õ’È „πÀâ ÕßÕ“À“√ ·≈–‡§√◊Ë Õ߇√◊ Õπ ”À√— ∫Àâ Õß√— ∫·¢°·≈–Àâ ÕßπÕπ‡ ’ ¬„À¡à ‡æ◊Ë Õ‰¡à µâ Õßπ—Ë ßπÕπ°— ∫æ◊È πÕ¬à “ß‡¥‘ ¡ ·µà °Á ‡ªì π°“√¥— ¥·ª≈ß∑’Ë ¡’ √ π‘ ¬¡·≈– §«“¡‡§“√æµà Õ∫√√¬“°“»‡¥‘ ¡Õ¬à “ß Ÿ ß ‡æ√“–®–‡≈◊ Õ°‡§√◊Ë Õ߇√◊ Õπ∑’Ë ¥Ÿ „π¿“æ √«¡·≈â «‡¢â “°— π‰¥â °— ∫≈— °…≥–¢ÕßÀâ Õß ∑’Ë √⠓߉«â µ“¡ª√–‡æ≥’ “√— µ∂– ∂“ªí µ¬°√√¡ ◊ ∫∑Õ¥¡“ ®“°§µ‘ æ®πå çless is moreé ¢Õß ¡’ «“𠇥Õ√å ‚√Àå À√◊ Õ ◊ ∫∑Õ¥¡“®“° ∂“ªí µ¬°√√¡µ“¡«— ≤π∏√√¡ª√–‡æ≥’ ¢Õß≠’Ë ªÿÉ π ´÷Ë ß∑—È ß Ú ·π«∑“ßπ’È °Á ¡’ À≈— ° °“√¢Õߧ«“¡‡√’ ¬∫ßà “¬ ª√–À¬— ¥ ·≈– „™â «— ¥ÿ °à Õ √â “ßπâ Õ¬™π‘ ¥ ‡æ◊Ë Õ„Àâ ∑—È ß ¿“¬πÕ°·≈–¿“¬„π¢ÕßÕ“§“√‰¡à ¡’ °“√ª√–¥— ∫ª√–¥“∑’Ë √°√ÿ ß√— ß∑—È ß§Ÿà ·µ° µà “ß°— πµ√ß∑’Ë ¡’ «“𠇥Õ√å ‚√Àå ®– √â “ß √√§å §«“¡‡√’ ¬∫ßà “¬ ßà “ß“¡®“° «— ¥ÿ ∑’Ë ‡ªì πº≈º≈‘ µ¢ÕßÕÿ µ “À°√√¡ à «π ∂“ªí µ¬°√√¡µ“¡ª√–‡æ≥’ ‡¥‘ ¡ ¢Õß≠’Ë ªÿÉ ππ—È π¬÷ ¥ª√— ™≠“¢Õߧ«“¡ß“¡ ®“°§«“¡«à “߇ª≈à “ ‡√’ ¬∫ßà “¬ ´÷Ë ß‡ªì π ª√— ™≠“∑“߇µã “¢Õ߇À≈“®◊Ë Õ∑’Ë ‡¢â “¡“ „π√Ÿ ª¢Õß°“√ —Ë ß Õπ„πæÿ ∑∏»“ π“