สำนักราชบัณฑิตยสภา

«“√ “√ √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π ªï ∑’Ë Û ©∫— ∫∑’Ë Ò ¡.§.-¡’ .§. ÚıÙ¯ 117 «‘ π— ¬ æß»å »√’ ‡æ’ ¬√ ∫“ߧ√—È ß∑√߇≈◊ Õ°∑’Ë ®–·µà ßµ—È ß¢ÿ ππ“߉ª ª°§√Õß °Á ∂◊ Õ«à “ ¢ÿ ππ“ß∑à “ππ—È π‰¥â √— ∫ ‡°’ ¬√µ‘ ¬»Õ¬à “ß Ÿ ß æ— ≤π“°“√∑“ß°“√‡¡◊ ÕߢÕßÕ¬ÿ ∏¬“ µ—È ß·µà √— ™°“≈ ¡‡¥Á ®æ√–∫√¡‰µ√‚≈°- π“√∂¡“∑”„Àâ °“√ª°§√ÕßÀ— «‡¡◊ Õß ‡ª≈’Ë ¬π‰ª °“√¢¬“¬Õ”π“®ÕÕ°‰ª Ÿà ¥‘ π·¥πÕ◊Ë π À¡“¬∂÷ ß °“√¡’ À— «‡¡◊ Õß „À¡à ´÷Ë ß‡ª≈’Ë ¬π ∂“π¿“殓°‡¡◊ Õß ª√–‡∑»√“™ ¡“‡ªì π‡¡◊ Õß„π — ß°— ¥√–∫∫ √“™°“√¢ÕßÕ¬ÿ ∏¬“ ‚¥¬∑’Ë ‰¡à ‰¥â ¡’ °“√ ·µà ßµ—È ß‡®â “𓬉ªª°§√Õß‚¥¬µ√ß ∑—È ßπ’È ‡æ◊Ë Õ√— °…“πÈ ”„®¢ÕߺŸâ π”∑â Õß∂‘Ë π∑’Ë ¬Õ¡ «“¡‘ ¿— °¥‘Ï ·µà ¡’ ·π«‚πâ ¡∑’Ë √“™ ”π— ° ®–„™â ¡“µ√°“√„π°“√§«∫§ÿ ¡À— «‡¡◊ Õß Õ¬à “ß„°≈â ™‘ ¥¡“°¢÷È π Õ— π‡ªì π à «πÀπ÷Ë ß ¢Õß°“√¥÷ ßÕ”π“®‡¢â “ Ÿà à «π°≈“ß „π ¢≥–‡¥’ ¬«°— 𠧫“¡‡ ◊Ë Õ¡¢Õß√–∫∫ °“√ª°§√ÕßÀ— «‡¡◊ Õß·∫∫‡¡◊ ÕßÕÿ ª√“™ Õ— πª√–°Õ∫‰ª¥â «¬‡¡◊ Õß≈Ÿ °À≈«ß‡Õ° ·≈–‡¡◊ ÕßÀ≈“πÀ≈«ß‡¡◊ Õß‚∑ ‡ªì πº≈ ¡“®“°§«“¡√Ÿâ ÷ °∑’Ë «à “ √–∫∫‡¡◊ ÕßÕÿ ª√“™ ‡ªì π¿— ¬µà Õ√“™ ”π— ° ‡æ√“–‡®â “π“¬´÷Ë ß ∑√߇ªì πæ√–√“™Õπÿ ™“·≈–æ√–‚Õ√ ºŸâ ‰¥â ‰ªª°§√ÕßÀ— «‡¡◊ Õ߇հ‚∑√“¬√Õ∫ √“™∏“π’ à «π„À≠à ¡’ ‘ ∑∏‘ ∏√√¡„π°“√ ·¢à ߢ— π°— π¢÷È π‡ªì πæ√–¡À“°…— µ√‘ ¬å ·≈– ∑√ß “¡“√∂ √â “ß∞“πÕ”π“®∑“ß°“√ ‡¡◊ Õ߉¥â ¥— ßπ—È π æ√–¡À“°…— µ√‘ ¬å ®÷ ß ∑√ßæÕæ√–∑— ¬∑’Ë ®–„Àâ ‡®â “π“¬Õ¬Ÿà „π √“™∏“π’ ¡“°°«à “·≈–∂à “¬‚ÕπÕ”π“®„π °“√ª°§√Õß„Àâ ·°à ∑—È ßºŸâ π”∑â Õß∂‘Ë π·≈– ¢â “√“™°“√∑’Ë ·µà ßµ—È ß‰ª®“°‡¡◊ ÕßÀ≈«ß ‡π◊Ë Õß®“°¢â “∑Ÿ ≈≈–ÕÕß·≈–¢â “√“™°“√ ·¡â ®–¡’ Õ”π“®«“ π“‡æ’ ¬ß„¥ ·µà °Á ¢“¥ §ÿ ≥ ¡∫— µ‘ Õ— π‡ªì π ‘ ∑∏‘ ∏√√¡ ”§— ≠∑’Ë ®– ¬°¢÷È π¡“Õ⠓߇æ◊Ë Õ·¬à ß™‘ ß√“™ ¡∫— µ‘ °“√ ≈¥§«“¡ ”§— ≠¢Õß√–∫∫‡¡◊ ÕßÕÿ ª√“™ ≈ß∂Ÿ °™¥‡™¬¥â «¬°“√ ∂“ªπ“‡¡◊ Õß æ√–¡À“Õÿ ª√“™¢÷È π ‡™à π ‡¡◊Ë Õ ¡‡¥Á ® æ√–∫√¡‰µ√‚≈°π“√∂‡ ¥Á ®¢÷È π‰ª§√Õß √“™¬å ∑’Ë ‡¡◊ Õßæ√–æ‘ …≥ÿ ‚≈°„π §.». ÒÙˆÛ/Úˆ ‰¥â ‚ª√¥„Àâ ¡‡¥Á ® æ√–Õπÿ ™“∏‘ √“™ (?) §√Õß√“™¬å ∑’Ë °√ÿ ß »√’ Õ¬ÿ ∏¬“„πæ√–π“¡ ¡‡¥Á ®æ√–∫√¡- √“™“∏‘ √“™ ·≈–‡¡◊Ë Õ ¡‡¥Á ®æ√–√“¡“∏‘ ∫¥’ ∑’Ë Ú §√Õß√“™¬å π—È π ‰¥â ∑√ß ∂“ªπ“ ¡‡¥Á ®æ√–Õ“∑‘ µ¬å ‡®â “∑’Ë ¡‡¥Á ®æ√– Àπà Õæÿ ∑∏“ß°Ÿ √‡ªì πæ√–¡À“Õÿ ª√“™ §√Õ߇¡◊ Õßæ‘ …≥ÿ ‚≈° „π §.». ÒıÚˆ/ Úˆ˘ √“¬ß“π¢Õߥ— µ™å „π°≈“ß∑»«√√… ÒˆÙ ∑”„Àâ ‡√“∑√“∫«à “ ¡‡¥Á ®æ√–‡®â “ ª√“ “∑∑Õß¡’ æ√–√“™ª√“√¿∑’Ë ®–·µà ß µ—È ß„Àâ ¡‡¥Á ®æ√–»√’ ÿ ∏√√¡√“™“ æ√– Õπÿ ™“∏‘ √“™¢÷È π‰ª‡ªì πÕÿ ª√“™§√Õ߇¡◊ Õß æ‘ …≥ÿ ‚≈°‡™à π°— π ·µà ¥Ÿ ‡À¡◊ Õπ ¡‡¥Á ® æ√–Õπÿ ™“∏‘ √“™‰¡à ‡µÁ ¡æ√–∑— ¬∑’Ë ®–‰ª ‡Àµÿ º≈∑’Ë ·πà ™— ¥§◊ Õ æ√–Õß§å ‰¡à µâ Õß°“√ ‰ª®“°»Ÿ π¬å °≈“ßÕ”π“®∑’Ë Õ¬ÿ ∏¬“‡æ√“– Õ“®‰¡à ¡—Ë πæ√–∑— ¬„π‡√◊Ë Õß ∂“π¿“æ ¢Õßæ√–Õß§å ·≈–‡ ∂’ ¬√¿“æ∑“ß°“√ ‡¡◊ Õß Ù §«“¡®√‘ ß·≈â « °“√‡≈‘ °√–∫∫‡¡◊ Õß ≈Ÿ °À≈«ß‡Õ°·≈–À≈“πÀ≈«ß‚∑ Õ“® √⠓ߧ«“¡æÕ„®„Àâ ·°à ∑—È ß√“™ ”π— °·≈– ‡®â “𓬠”§— ≠Ê ‡æ√“–‰¥â ª√–∑— ∫Õ¬Ÿà ≥ ‡¡◊ ÕßÀ≈«ß·≈– “¡“√∂µ‘ ¥µ“¡§«“¡ ‡§≈◊Ë Õπ‰À«∑“ß°“√‡¡◊ Õ߉¥â Õ¬à “ß„°≈â ™‘ ¥ √«¡∑—È ß∑√ß¡’ ‚Õ°“ √⠓߇§√◊ Õ¢à “¬§«“¡ — ¡æ— π∏å °— ∫¢â “∑Ÿ ≈≈–ÕÕß·≈–‡®â “𓬠æ√–Õߧå Õ◊Ë π Ê °“√·µà ßµ—È ßºŸâ π”∑â Õß∂‘Ë π ¢÷È π‡ªì π‡®â “‡¡◊ Õß·∑π‡®â “π“¬¡‘ ‰¥â À¡“¬ §«“¡«à “ ‰¡à ‡°‘ ¥ªí ≠À“‡ ∂’ ¬√¿“æ∑“ß °“√‡¡◊ Õß·≈–°“√∑â “∑“¬Õ”π“®¢Õß √“™ ”π— °‡≈¬ ‚¥¬‡©æ“–Õ¬à “ß¬‘Ë ß„π ™à «ß«‘ °ƒµ‘ ¢Õß∫â “π‡¡◊ Õß µ— «Õ¬à “ß∑’Ë ‡ÀÁ π ‰¥â ™— ¥§◊ Õ °√≥’ °∫Ø¢Õ߇®â “‡¡◊ Õßæ‘ ™— ¬ ·≈– «√√§‚≈°„π√— ™ ¡— ¬ ¡‡¥Á ®æ√– ¡À“∏√√¡√“™“∏‘ √“™ ¿“¬À≈— ß°“√‡ ’ ¬ °√ÿ ß»√’ Õ¬ÿ ∏¬“§√—È ß·√° ‡π◊Ë Õß®“°‡®â “ ‡¡◊ Õß∑—È ß Õß·¡â Õ“®‡ªì π¢â “À≈«ß‡°à “ ¢Õßæ√–¡À“°…— µ√‘ ¬å ·µà °Á ‰¡à ¡—Ë π„®„π °“√∑’Ë ¡‡¥Á ®æ√–π‡√»«√¡À“√“™∑√ß ∑” ߧ√“¡°Õ∫°Ÿâ Õ‘ √¿“æ √— ™ ¡— ¬ ¡‡¥Á ®æ√–π‡√»«√¡À“√“™ πà “®–‡ªì π™à «ß‡«≈“·Àà ß°“√ªØ‘ √Ÿ ª°“√ ª°§√ÕßÀ— «‡¡◊ Õß ‡¡◊Ë Õæ√–¡À“°…— µ√‘ ¬å ∑√ß¡’ æ√–√“™Õ”π“®¡“°·≈–¢ÿ ππ“ß À«—Ë π‡°√ß „π ¡— ¬Õ¬ÿ ∏¬“µÕπ°≈“ß ‚¥¬ ‡©æ“–Õ¬à “ß¬‘Ë ß µ—È ß·µà √— ™°“≈ ¡‡¥Á ® æ√–√“‡¡»«√ (‡Õ°“∑»√∂) ®π∂÷ ß √— ™°“≈ ¡‡¥Á ®æ√–π“√“¬≥å ¡À“√“™ ‡ªì π™à «ß‡«≈“∑’Ë ∂“∫— π¢ÿ ππ“ßµ°µË ” ·≈–æ√–¡À“°…— µ√‘ ¬å ∑√ß„™â ¡“µ√°“√ µà “ß Ê „π°“√§«∫§ÿ ¡¢ÿ ππ“ß∑—È ß„π à «π °≈“ß·≈–À— «‡¡◊ Õß ‡ π“∫¥’ À≈“¬§π∂Ÿ ° ¬â “¬µ”·Àπà ßÀπâ “∑’Ë À√◊ Õ·¡â °√–∑—Ë ß∂Ÿ ° ¬â “¬‰ªª°§√ÕßÀ— «‡¡◊ Õߥ⠫¬‡Àµÿ º≈‡√◊Ë Õß §«“¡‰¡à ‰«â «“ß„®¢Õßæ√–¡À“°…— µ√‘ ¬å Ù Dhiravat na Pombejra, A Political History of Siam under the Prasatthong Dynasty, 1629-1688, A Thesis submitted to the School of Oriental and African Studies, the University of London, for the degree of Doctor of Philosophy, January 1984, p 253.