สำนักราชบัณฑิตยสภา

«“√ “√ √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π ªï ∑’Ë Û ©∫— ∫∑’Ë Ú ‡¡.¬.-¡‘ .¬. ÚıÙ¯ 351 ‡æÁ ≠ ÿ ¿“ ÿ ¢§µ– „®Õ‘ π∑√å ÒÚ °√≥’ °“√‡º“‡¡◊ ÕߢÕßæ≠“¡— ß√“¬π’È À≈“¬ ∑à “π‰¡à ªí °„®‡™◊Ë Õ«à “‡ªì π‡√◊Ë Õß®√‘ ß ‡æ√“–¡Õß«à “ æ≠“¡— ß√“¬π— ∫∂◊ Õ»“ π“æÿ ∑∏‡™à π°— π ‡ÀÁ π ‰¥â ®“°°“√ √â “ß«— ¥µà “ß Ê ¡“°¡“¬„π‡«’ ¬ß °ÿ ¡°“¡·≈–‡™’ ¬ß„À¡à ·µà µ”π“πæ◊È π‡¡◊ Õß À≈“¬©∫— ∫∑’Ë ®“√∫π„∫≈“π¬◊ π¬— πµ√ß°— π«à “ ‡¥‘ ¡π—È πæ≠“¡— ß√“¬π— ∫∂◊ Õº’ ·∫∫™“«≈— «– ‰¡à ‡§¬√Ÿâ ®— °≈— ∑∏‘ ∫Ÿ ™“æ√–∏“µÿ ¡“°à Õπ ¢≥–∑’Ë ≈ß¡◊ Õ®ÿ ¥‰ø‡º“Õߧå æ√–∫√¡∏“µÿ À√‘ ¿ÿ ≠‰™¬ ‰¥â ‡°‘ ¥Õ— π’ ∫“µ∂÷ ß “¡§√—È ß “¡§√“ ·≈–„π ∑â “¬∑’Ë ÿ ¥æ≠“¡— ß√“¬°Á ‘È πæ√–™π¡å ¥â «¬°“√ ∂Ÿ °Õ— π’ ∫“µ√–À«à “ß∑√ߙ⠓߉ª‡¡◊ Õ߇™’ ¬ß Õ‘ π∑√å ÒÛ æ‘ √‘ ¬– ‰°√ƒ°…å , √». ¥√., æÿ ∑∏»“ ππ‘ ∑“π ∑’Ë ‡®¥’ ¬å ®ÿ ≈ª√–‚∑π, °√ÿ ߇∑æœ : ‚√ßæ‘ ¡æå æ√–®— π∑√å , ÚıÒ˜, Àπâ “ Ù, ı. ÒÙ ÿ ¿— ∑√¥‘ » ¥‘ »°ÿ ≈, ». ¡.®., »‘ ≈ª–„πª√–‡∑» ‰∑¬, Àπâ “‡¥’ ¬«°— π. Òı Promsak Jermsawatdi, Thai Art with Indian Influences, New Delhi, 1971, p.62. Òˆ Theodore Bowie, The Arts of Thailand, West Germany, 1964, pp. 40, 41. Ò˜ º“ ÿ ¢ Õ‘ π∑√“«ÿ ∏, ‡√◊Ë Õ߇¥‘ ¡, Àπâ “ ¯˜, ¯¯. Ò¯ ‡Õ‡¥√’ ¬π πÕ¥°√“ , ¥√., — ≠≈— °…≥å ·Àà ßæ√– ∂Ÿ ª, °√ÿ ߇∑æœ : ‚√ßæ‘ ¡æå ¡À“ «‘ ∑¬“≈— ¬∏√√¡»“ µ√å , Àπâ “ ÚÚ˘. Ò˘ æ‘ √‘ ¬– ‰°√ƒ°…å , √». ¥√., ª√–«— µ‘ »“ µ√å »‘ ≈ª„πª√–‡∑»‰∑¬ ©∫— ∫§Ÿà ¡◊ Õπ— °»÷ °…“, °√ÿ ߇∑æœ : Õ¡√‘ π∑√å °“√æ‘ ¡æå , ÚıÚ¯, Àπâ “ ÒÙ˜, ÒÙ¯. Ú æ‘ √‘ ¬– ‰°√ƒ°…å , √». ¥√., »‘ ≈ª«— µ∂ÿ „π æ‘ æ‘ ∏¿— ≥± ∂“π·Àà ß™“µ‘ À√‘ ¿ÿ ≠‰™¬, °√ÿ ߇∑æœ : Õ¡√‘ π∑√å °“√æ‘ ¡æå , ÚıÚÚ, Àπâ “ ı, ˆ. ÚÒ ‚¥¬ ¥√.æ‘ √‘ ¬– ‰°√ƒ°…å ‰¥â ∫√√¬“¬„Àâ π— °»÷ °…“¿“§«‘ ™“»‘ ≈ª‰∑¬ §≥–«‘ ®‘ µ√»‘ ≈ªá ¡À“«‘ ∑¬“≈— ¬‡™’ ¬ß„À¡à ‡¡◊Ë Õ‡¥◊ Õπ∏— 𫓧¡ ÚıÙÙ. ÚÚ ÿ æ‘ π¥“ ‡®’ ¬√æ‘ æ— ≤πå , °“√°”Àπ¥Õ“¬ÿ ‡«≈“ ¢Õß ∂Ÿ ª„π«— ¥®“¡‡∑«’ ®— ßÀ«— ¥≈”æŸ π , «‘ ∑¬“π‘ æπ∏å »‘ ≈ª»“ µ√å ¡À“∫— ≥±‘ µ “¢“ «‘ ™“ª√–«— µ‘ »“ µ√å §≥–»‘ ≈ª»“ µ√å ¡À“ «‘ ∑¬“≈— ¬∏√√¡»“ µ√å , ÚıÙÚ, Àπâ “ ÒÒÛ, ÒÚÛ. ÚÛ ·¡â ªÑ “¬§”∫√√¬“¬¢Õßæ‘ æ‘ ∏¿— ≥± ∂“π·Àà ß ™“µ‘ À√‘ ¿ÿ ≠‰™¬®–‡¢’ ¬π«à “‰¥â ¡“®“°«— ¥®“¡- ‡∑«’ ·µà ·∑â ®√‘ ß·≈â «‡¡◊Ë Õµ√«® Õ∫¥Ÿ ®“° ¡ÿ ¥ ∑–‡∫’ ¬π¢Õßæ‘ æ‘ ∏¿— ≥±å æ∫«à “°à ÕπÀπâ “π—È π »‘ ≈“®“√÷ °À≈— °π’È ‡§¬Õ¬Ÿà ∑’Ë ‡¡◊ Õßæ–‡¬“¡“°à Õπ ÚÙ æ√–æÿ ∑∏æÿ °“¡ ·≈–æ√–æÿ ∑∏≠“≥‡∂√–, µ”π“π¡Ÿ ≈»“ π“, Àπâ “ Ò¯. „πµ”π“π °≈à “««à “ π“ߪ∑ÿ ¡«¥’ ºŸâ ‡ªì πÕ— §√¡‡À ’ „Àâ °à Õ ‡®¥’ ¬å Õߧå Àπ÷Ë ß‡ªì π‡À≈’Ë ¬¡ ¿“¬¢â “ß°È ”‡Àπ◊ Õ ¡À“∏“µÿ ‡®â “ (À¡“¬∂÷ ßÕ¬Ÿà ∑“ß∑‘ »‡Àπ◊ Õ¢Õß Õߧå æ√–∏“µÿ À√‘ ¿ÿ ≠‰™¬-ºŸâ ‡¢’ ¬π) π“ß°Á „Àâ „ à ∑Õߧ”≈ß∑’Ë ¬Õ¥ ®÷ ß„Àâ ™◊Ë Õ«à “ ÿ «√√≥‡®¥’ ¬å Úı ¡‘ ∑∏‘ »‘ √‘ ¿— ∑√, »‘ ≈ª–≈æ∫ÿ √’ , ‡Õ° “√ ‚√‡π’ ¬«ª√–°Õ∫°“√∫√√¬“¬ §≥–‚∫√“≥§¥’ , ÚıÚı, Àπâ “ ¯, ˘. Úˆ √— µπ–ªí ≠≠“‡∂√–, ™‘ π°“≈¡“≈’ ª°√≥å , Àπâ “ ÒÛÛ. Ú˜ ÿ æ‘ π¥“ ‡®’ ¬√æ‘ æ— ≤πå , °“√°”Àπ¥Õ“¬ÿ ‡«≈“ ¢Õß ∂Ÿ ª„π«— ¥®“¡‡∑«’ ®— ßÀ«— ¥≈”æŸ π, Àπâ “ ÒÚÛ. Ú¯ π. ≥ ª“°πÈ ”, »‘ ≈ª‚∫√“≥„𠬓¡, °√ÿ ߇∑æœ : ”π— °æ‘ ¡æå ‡¡◊ Õß‚∫√“≥, ÚıÛ˜, Àπâ “ ÛÙ˘- ÛıÚ. Ú˘ ÿ ¿— ∑√¥‘ » ¥‘ »°ÿ ≈, ». ¡.®., »‘ ≈ª≈— ß°“, æ√–π§√ : §ÿ √ÿ ¿“, ÚıÒ˜, Àπâ “ ˆÛ. Û Pisit Charoenwongsa, Archaeology in Thailand, Geneva : Nagel Publishers, 1978, p. 94. ÛÒ ©Ë ” ∑Õߧ”«√√≥, 秔Õà “π»‘ ≈“®“√÷ °«— ¥ æ√–¬◊ π ®— ßÀ«— ¥≈”æŸ π,é «“√ “√»‘ ≈ª“°√ ªï ∑’Ë Ò ‡≈à ¡∑’Ë Ò (情¿“§¡ Úı) Àπâ “ ı˘- ˆ˘. ÛÚ ‰¡‡§‘ ≈ ‰√∑å , Ω√—Ë ß§≈—Ë ß ¬“¡, °√ÿ ߇∑æœ : »‘ ≈ª«— ≤π∏√√¡, ÚıÙÚ, Àπâ “ Ûˆ. ÛÛ ‡ªì π‡ â π∑“ß∑’Ë ¥Ÿ ‡À¡◊ ÕπÕâ Õ¡·≈–‰°≈ ·µà „𠧫“¡‡ªì π®√‘ ß·≈â «‡ªì π‡ â π∑“ß≈— ¥ µ— ¥µ√ß ·≈– –¥«°°«à “°“√≈ß∑–‡≈∑’Ë Õà “«‰∑¬- ™à Õß·§∫¡–≈–°“ ´÷Ë ß‡ ’Ë ¬ßµà Õ≈¡¡√ ÿ ¡¡“° ÛÙ Nelson Ikon Wu, Chinese and Indian Architecture. London : Pilgrim, 1979, p. 39. Ûı §ß‡¥™ ª√–æ— ≤πå ∑Õß , ‚∫√“≥§¥’ ª√–«— µ‘ »“ µ√å , °√ÿ ߇∑æœ : √ÿà ß»‘ ≈ªá °“√æ‘ ¡æå , ÚıÚ˘, Àπâ “ Ò˘Ù. §ß‡¥™„™â «‘ ∏’ ‡∑’ ¬∫‡§’ ¬ß ≈«¥≈“¬·≈–§«“¡ — ¡æ— π∏å √–À«à “ßÕ“≥“®— °√ æÿ °“¡°— ∫À√‘ ¿ÿ ≠‰™¬ ¥â «¬°√–∫«π°“√»÷ °…“ ¥â “πÕ— °¢√–®“√÷ °Õ— °…√¡Õ≠‚∫√“≥∑’Ë §≈â “¬ §≈÷ ß°— π Ûˆ — 𵑠‡≈Á ° ÿ ¢ÿ ¡, ». ¥√., ª√–«— µ‘ »“ µ√å »‘ ≈ª–‰∑¬, °√ÿ ߇∑æœ : ”π— °æ‘ ¡æå ‡¡◊ Õß ‚∫√“≥, ÚıÙÙ, Àπâ “ ¯Ú. Û˜ D.G.E.Hall, A History of South-East Asia. MacMillan : St. Martinûs Press, 1970, pp. 146, 147. „π æ.». Òı¯˜ π—È π‡ªì π ªï ∑’Ë æ√–‡®â “Õπ‘ √ÿ ∑∏‡√‘Ë ¡µâ π¬÷ ¥‡¡◊ Õß –‡∑‘ ¡¢Õß ¡Õ≠¡“‰«â „πÕ”π“® ·≈–µà Õ¡“ æ.». ÒˆÒ ®÷ ߬÷ ¥‡Õ“«— ≤π∏√√¡ –‡∑‘ ¡®“°æ√–‡®â “¡πŸ ¡–‡ŒÁ ß¡“Õ¬Ÿà ∑’Ë °√ÿ ßæÿ °“¡ µ√ß°— ∫ª≈“¬æÿ ∑∏- »µ«√√…∑’Ë Òˆ µâ πæÿ ∑∏»µ«√√…∑’Ë Ò˜ Û¯ æ√–‚æ∏‘ √— ß ’ , ®“¡‡∑«’ «ß»å , Àπâ “ ˜˘-¯Ò. Û˘ — 𵑠‡≈Á ° ÿ ¢ÿ ¡, ». ¥√., À√‘ ¿ÿ ≠™— ¬-≈â “ππ“, °√ÿ ߇∑æœ : ”π— °æ‘ ¡æå ‡¡◊ Õß‚∫√“≥, ÚıÛ¯, Àπâ “ Û, ÛÒ. Ù æ‘ ‡»… ‡®’ ¬®— π∑√å æß…å , À“æ√–À“‡®â “, °√ÿ ß ‡∑æœ : ”π— °æ‘ ¡æå ¡µ‘ ™π, ÚıÙı, Àπâ “ Û-Ûˆ. ÙÒ º“ ÿ ¢ Õ‘ π∑√“«ÿ ∏, ‡√◊Ë Õ߇¥‘ ¡, Àπâ “ ¯ˆ-¯¯. ÙÚ ‡¥à 𥓫 »‘ ≈ª“ππ∑å , çÀ≈— °∞“π„À¡à ®“°«— ¥ °Ÿà °ÿ ¥ ≈”æŸ π,é ‡¡◊ Õß‚∫√“≥ ªï ∑’Ë Ú ©∫— ∫∑’Ë Ò, Àπâ “ ÒÛÛ-ÒÛ˜. ÙÛ æ‘ √‘ ¬– ‰°√ƒ°…å , √». ¥√., Õ“√¬∏√√¡‰∑¬ æ◊È π∞“π∑“ߪ√–«— µ‘ »“ µ√å »‘ ≈ª– : ‡≈à ¡ Ò »‘ ≈ª–°à Õπæÿ ∑∏»µ«√√…∑’Ë Ò˘, °√ÿ ߇∑æœ : Õ¡√‘ π∑√å æ√‘ πµ‘È ß, ÚıÙÙ, Àπâ “ ÒÚ¯-ÒÛÒ.