สำนักราชบัณฑิตยสภา

«“√ “√ √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π ªï ∑’Ë Û ©∫— ∫∑’Ë Ú ‡¡.¬.-¡‘ .¬. ÚıÙ¯ 425 ¡π— ÿ «√√≥ °”À𥇪ì π·π«§‘ ¥À√◊ ÕÀ≈— °°“√‡ªì π À≈— ° à «π°“√𔉪 Ÿà °“√ªØ‘ ∫— µ‘ ®√‘ ß®– ¡’ ¡“°À√◊ Õπâ Õ¬‡æ’ ¬ß‰√ ·≈–¡’ §«“¡‡¢â ¡ ¢â π‡æ’ ¬ß‰√π—È π‡ªì πÕ’ °ª√–‡¥Á πÀπ÷Ë ß °√≥’ ¢Õߪ√–‡∑»‰∑¬ ∫√‘ ∫∑¢Õß °“√¡’ à «π√à «¡„π°“√∫√‘ À“√®— ¥°“√ °‘ ®°“√ “∏“√≥–∑’Ë ºà “π¡“ æ∫«à “¡’ §à Õπ ¢â “ßπâ Õ¬ ‡Àµÿ º≈ ”§— ≠§◊ Õ§«“¡§‘ ¥·≈– §«“¡√Ÿâ ÷ °¢Õߪ√–™“™π‡Õß∑’Ë «à “ ¡‘ „™à ∫∑∫“∑Àπâ “∑’Ë ∑’Ë ∫— ≠≠— µ‘ ‰«â ‡ªì π¢â Õ°Æ- À¡“¬∑’Ë ‡¢“µâ Õß°√–∑” ¥— ßπ—È π °“√¡’ à «π √à «¡∑’Ë ¡’ Õ¬Ÿà ∫â “ß®÷ ߇ªì π°“√¡’ à «π√à «¡¥â «¬ §«“¡ ¡— §√„® ´÷Ë ßÕ“®‡°‘ ¥®“°§«“¡√Ÿâ ÷ ° √— ∫º‘ ¥™Õ∫µà Õ — ߧ¡ à «π√«¡ ·≈–/À√◊ Õ ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡ À√◊ ÕÕ“®‡°‘ ¥‡æ√“–°‘ ®°“√ ¥— ß°≈à “«¡’ º≈‰¥â -º≈‡ ’ ¬°— ∫‡¢“‚¥¬µ√ß ‡Àµÿ º≈∑’Ë Õ“®‡ªì π‰ª‰¥â Õ’ °ª√–°“√Àπ÷Ë ß ¢Õß°“√¡’ à «π√à «¡¢Õߪ√–™“™π§◊ Õ ∂Ÿ °∫— ߧ— ∫À√◊ Õ¢Õ√â Õß ´÷Ë ßæ∫‡ÀÁ π‡ ¡ÕÊ „π — ß§¡‰∑¬∑’Ë ¬— ߧߡ’ §«“¡‡ªì π — ß§¡ Õÿ ª∂— ¡¿å °— πÕ¬Ÿà Õ¬à “ß‰√°Á µ“¡ „π à «π∑’Ë ‡°’Ë ¬«¢â Õß °— ∫·π«§‘ ¥·≈–À≈— °°“√„π°“√¡’ à «π √à «¡¢Õߪ√–™“™π ¡’ π— °«‘ ™“°“√∑—È ß™“« ‰∑¬·≈–™“«µà “ߪ√–‡∑»‡ªì π®”π«π ¡“°∑’Ë ‰¥â · ¥ß·≈–‡ πÕ‡Õ“‰«â ∑’Ë ®–‰¥â °≈à “«µà Õ‰ªπ’È ‡ªì πº≈®“°°“√∑∫∑«π À≈— °°“√·≈–·π«§‘ ¥¥— ß°≈à “« à «πÀπ÷Ë ß∑’Ë ‡ÀÁ π«à “ πà “®–‡ªì πª√–‚¬™πå À√◊ Õ‡ªì πæ◊È π ∞“𠔧— ≠ ”À√— ∫°“√‡ πÕ√Ÿ ª·∫∫¢Õß Õß§å °√¿“§ª√–™“™π „π°“√µ‘ ¥µ“¡ µ√«® Õ∫°“√∫√‘ À“√·≈–¥”‡π‘ π°‘ ®°“√ “∏“√≥–¢ÕßÕß§å °√ª°§√Õß à «π∑â Õß ∂‘Ë πµà Õ‰ª ‡√‘Ë ¡µâ π∑’Ë §«“¡À¡“¬¢Õß ç°“√¡’ à «π√à «¡é (participation) ¡’ ºŸâ „Àâ §«“¡ À¡“¬‰«â §à Õπ¢â “ßÀ≈“°À≈“¬´÷Ë ß°Á ¡’ §«“¡ Õ¥§≈â Õß°— πÕ¬Ÿà ‰æ√— µπå ‡¥™–√‘ π∑√å (ÚıÚˆ) „Àâ §«“¡À¡“¬¢Õß ç°“√¡’ à «π√à «¡é «à “ À¡“¬∂÷ ß °√–∫«π°“√∑’Ë √— ∞∫“≈∑”°“√ à ߇ √‘ ¡™— °π”·≈– √â “ß ‚Õ°“ „Àâ ª√–™“™π∑—È ß à «π∫ÿ §§≈ °≈ÿà ¡ ™π ™¡√¡ ¡“§¡ ¡Ÿ ≈π‘ ∏‘ ·≈–Õß§å °√ Õ“ “ ¡— §√ ‡¢â “¡“¡’ ∫∑∫“∑„π°“√ ¥”‡π‘ πß“π„π‡√◊Ë Õß„¥‡√◊Ë ÕßÀπ÷Ë ßÀ√◊ Õ À≈“¬ Ê ‡√◊Ë Õß·≈â «·µà °√≥’ „π¢≥–∑’Ë ¬ÿ «— ≤πå «ÿ ≤‘ ‡¡∏’ (ÚıÚˆ) „Àâ §«“¡À¡“¬ ¢Õß ç°“√¡’ à «π√à «¡é ‡ªì π°“√‡ªî ¥ ‚Õ°“ „Àâ ª√–™“™π‰¥â ¡’ à «π„π°“√§‘ ¥ √‘ ‡√‘Ë ¡ °“√æ‘ ®“√≥“µ— ¥ ‘ π„®√à «¡ªØ‘ ∫— µ‘ ·≈–√à «¡√— ∫º‘ ¥™Õ∫„π‡√◊Ë Õßµà “ß Ê Õ— π¡’ º≈°√–∑∫∂÷ ßµπ ª√–‡¥Á π‡¥’ ¬«°— π π‘ æ— ∑∏‡«™ ◊ ∫· ß (ÚıÛ˘) „Àâ §«“¡ À¡“¬ ç°“√¡’ à «π√à «¡é §◊ Õ °“√°√–µÿâ π „Àâ ª√–™“™πµ√–Àπ— °∂÷ ß ∂“π°“√≥å ¢Õ߇¢“«à “ ‡¢“§«√°√–∑”Õ¬à “ß‰√∫â “ß ‡æ◊Ë Õ°à Õ„Àâ ‡°‘ ¥°“√‡ª≈’Ë ¬π·ª≈ß¿“¬„µâ °“√°”Àπ¥·≈–°“√¥”‡π‘ π°“√¢Õß ª√–™“™π‡Õß ”À√— ∫ ÿ ¿“ß§å ®— π∑«“π‘ ™ ·≈–§≥– (ÚıÛÚ) ‰¥â „Àâ §«“¡À¡“¬ ¢Õß ç°“√¡’ à «π√à «¡é «à “ À¡“¬∂÷ ß °“√ ‡¢â “√à «¡Õ“®‡ªì π°“√‡¢â “√à «¡‚¥¬µ√ߥ⠫¬ µπ‡ÕßÀ√◊ Õ π— ∫ πÿ π„Àâ ºŸâ Õ◊Ë π‡¢â “√à «¡ ‚¥¬ºŸâ ‡¢â “√à «¡Õ“®Õ¬Ÿà „π∞“π–ºŸâ °√–∑”°“√ (actors) À√◊ ÕÕ“®Õ¬Ÿà „π∞“π–ºŸâ ‰¥â √— ∫º≈ ª√–‚¬™πå (beneficiary) ™“«µà “ߪ√–‡∑» Ú §π §◊ Õ ∑’ .‡Õ. ‰«πå (T.A. Wine, 1982) ·≈– ¥— ∫‡∫‘ ≈ ¬Ÿ . ‡ÕÕ√å «‘ π (W. Erwin, 1976) (Õâ “ß „π ÿ §π∑‘ æ¬å ‡º¬°≈‘Ë π, ÚıÙı) ‰¥â „Àâ §«“¡À¡“¬¢Õß°“√¡’ à «π√à «¡‰«â Õ¬à “ß πà “ π„®«à “ °“√¡’ à «π√à «¡ª√–°Õ∫¥â «¬ ¡‘ µ‘ µà “ß Ê Û ¡‘ µ‘ §◊ Õ (Ò) ¡’ à «π√à «¡ „π°“√µ— ¥ ‘ π„®«à “®–∑”Õ–‰√·≈–®–∑” Õ¬à “ß‰√ (Ú) “¡“√∂¡’ à «π√à «¡‰¥â „π≈— °…≥–„¥ ·≈– (Û) ®–·∫à ߪí πº≈ ª√–‚¬™πå Õ¬à “ß‰√®“°°“√¥”‡π‘ π°“√ °“√¡’ à «π√à «¡µâ Õ߇ªî ¥‚Õ°“ „Àâ ª√–- ™“™π√à «¡§‘ ¥ √à «¡µ— ¥ ‘ π„® ·°â ªí ≠À“ ‚¥¬‡πâ π°“√¡’ à «π√à «¡Õ¬à “ß·¢Á ߢ— π „™â §«“¡™”π“≠„π°“√§‘ ¥ √â “ß √√§å ·≈–„™â «‘ ∑¬“°√∑’Ë ‡À¡“– ¡ √«¡‰ª∂÷ ß °“√µ‘ ¥µ“¡º≈°“√ªØ‘ ∫— µ‘ ß“π¢Õß Õß§å °√·≈–‡®â “Àπâ “∑’Ë ∑’Ë ‡°’Ë ¬«¢â Õߥ⠫¬ °“√∑∫∑«π·π«§‘ ¥·≈–À≈— °°“√ ‡°’Ë ¬«°— ∫°“√¡’ à «π√à «¡¢Õߪ√–™“™π ‡™à π‡¥’ ¬«°— π∑”„Àâ ∑√“∫«à “ ∏√√¡™“µ‘ ∑’Ë ·∑â ®√‘ ߢÕß°“√¡’ à «π√à «¡„πÕ— π∑’Ë ®–∑” „Àâ °“√¥”‡π‘ π°“√„¥Ê ª√– ∫º≈ ”‡√Á ® ‰¥â π—È π µâ Õ߇ªì π°“√‡ªî ¥‚Õ°“ „Àâ ¡’ à «π √à «¡„π∑ÿ °¢—È πµÕπ À√◊ Õ¡“°¢—È πµÕπ¡“° ∑’Ë ÿ ¥ ¡‘ „™à ¡’ à «π√à «¡‡æ’ ¬ß¢—È πµÕπ„¥ ¢—È πµÕπÀπ÷Ë ß ∑”πÕߧ≈â “¬°— π°— ∫§«“¡ À¡“¬¢Õß ç°“√¡’ à «π√à «¡é ”À√— ∫ ¢—È πµÕπ°“√¡’ à «π√à «¡ π— °«‘ ™“°“√µà “ß °Á ‡ πÕ·π–·π«§‘ ¥·≈–À≈— °°“√·µ° µà “ß°— π‰ª¡“°∫â “ßπâ Õ¬∫â “ß ‚§‡Œπ ·≈– Õ— æŒÕøøá (Cohen and Uphoff, 1997) °≈à “««à “ °“√„Àâ ª√–™“™π¡’ ∫∑∫“∑„π °“√¡’ à «π√à «¡π—È π µâ Õ߇ªî ¥‚Õ°“ „Àâ ¡’ à «π√à «¡„π Ù ¢—È πµÕπ ¥— ßπ’È Ò) °“√¡’ à «π√à «¡„π°“√µ— ¥ ‘ π„® ´÷Ë ß√«¡∂÷ ß°“√√‘ ‡√‘Ë ¡µ— ¥ ‘ π„® °“√¥”‡π‘ π °“√µ— ¥ ‘ π„®·≈–°“√µ— ¥ ‘ π„®ªØ‘ ∫— µ‘ °“√ Ú) °“√¡’ à «π√à «¡„π°“√ªØ‘ ∫— µ‘