สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 30 No. 2 Apr.-Jun. 2005 424 °“√¡’ à «π√à «¡¢Õߪ√–™“™π„π°√–∫«π°“√«‘ ‡§√“–Àå º≈°√–∑∫ ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡ ‰¥â √— ∫º≈°√–∑∫„π°√≥’ ∑’Ë ¡’ §«“¡®”‡ªì π (Vanclay & Bronstein, eds., 1996) ë æ— ≤π“°“√¢ÕßÕ’ ‰Õ‡Õ Õ’ ‰Õ‡Õ¡’ ®ÿ ¥°”‡π‘ ¥§√—È ß·√°„π §.». Ò˘ˆ˘ ‡¡◊Ë Õ√— ∞∫“≈¢Õß À√— ∞Õ‡¡√‘ °“ ÕÕ°°ÆÀ¡“¬«à “¥â «¬π‚¬∫“¬ ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡ ·Àà ß™“µ‘ (National Environmental Policy Act of 1969) “‡Àµÿ ”§— ≠∑’Ë º≈— °¥— π „Àâ ¡’ °“√µ√“°ÆÀ¡“¬¥— ß°≈à “«¢÷È π§◊ Õ ªí ≠À“ ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡∑’Ë ‡°‘ ¥¢÷È πÕ¬à “ß°«â “ß ¢«“ßÕ— π‡ªì πº≈¡“®“°°“√æ— ≤𓂧√ß √â “ßæ◊È π∞“π¢Õß√— ∞∫“≈Õ‡¡√‘ °— π‡Õß “√– ”§— ≠¢Õß°ÆÀ¡“¬©∫— ∫¥— ß°≈à “« §◊ Õ „Àâ Àπà «¬ß“πÀ√◊ ÕÕß§å °√¢Õß√— ∞∑’Ë √— ∫º‘ ¥™Õ∫‚§√ß°“√æ— ≤π“æ‘ ®“√≥“∂÷ ß º≈°√–∑∫¥â “π ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡®“°‚§√ß°“√ æ— ≤π“∑’Ë Õ“®‡°‘ ¥¢÷È π ‚¥¬æ¬“¬“¡À“∑“ß ªÑ Õß°— π ·°â ‰¢ ·≈–≈¥º≈°√–∑∫∑’Ë Õ“® ‡°‘ ¥¢÷È π ∑—È ßπ’È „Àâ §”π÷ ß∂÷ ߧÿ ≥¿“æ ‘Ë ß ·«¥≈â Õ¡∑’Ë ¥’ ¢Õߪ√–™“™π‡ªì 𠔧— ≠ (Vanclay & Bronstein, 1996) µâ π∑»«√√… Ò˘˘ °«à “ Ù ª√–- ‡∑»∑—Ë «‚≈°‰¥â √— ∫‡Õ“À≈— °°“√Õ’ ‰Õ‡Õ∑’Ë ‡√‘Ë ¡„™â „π À√— ∞Õ‡¡√‘ °“‰ªª√— ∫„™â „Àâ ‡¢â “ °— ∫∫√‘ ∫∑¢Õߪ√–‡∑»µπ‡Õß ∑—È ß∫√‘ ∫∑ ¢Õß‚§√ß°“√æ— ≤π“ ·≈–∫√‘ ∫∑∑“ß¥â “π — ß§¡-°“√‡¡◊ Õß °√≥’ ¢Õߪ√–‡∑»‰∑¬ °“√®— ¥∑”Õ’ ‰Õ‡Õ ”À√— ∫‚§√ß°“√æ— ≤π“ ‡√‘Ë ¡ª√“°ØÕ¬à “ß™— ¥‡®π‡¡◊Ë Õ¡’ °“√µ√“ æ√–√“™∫— ≠≠— µ‘ à ߇ √‘ ¡·≈–√— °…“§ÿ ≥- ¿“æ ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡·Àà ß™“µ‘ æ.». ÚıÛı ( ¿“∑𓬧«“¡·Àà ߪ√–‡∑»‰∑¬, ÚıÛ¯) °à ÕπÀπâ “π—È π ‡ªì π‡æ’ ¬ß°“√ °”Àπ¥·π«π‚¬∫“¬·Àà ß√— ∞‡°’Ë ¬«°— ∫ °“√§ÿâ ¡§√Õß ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡·≈–∑√— 欓°√ ∏√√¡™“µ‘ ‰«â ‡ªì π§√—È ß·√°„π√— ∞∏√√¡πŸ ≠ ·Àà ß√“™Õ“≥“®— °√‰∑¬ æ.». ÚıÒ˜ µà Õ¡“„π æ.». ÚıÒ¯ ‰¥â ¡’ °“√º≈— °¥— π „Àâ ¡’ °ÆÀ¡“¬·≈–Õß§å °√∑’Ë ®–¥Ÿ ·≈ ªí ≠À“ ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡¢÷È π„πª√–‡∑»‰∑¬ „π∑’Ë ÿ ¥‰¥â ¡’ °“√µ√“æ√–√“™∫— ≠≠— µ‘ à ß ‡ √‘ ¡·≈–√— °…“§ÿ ≥¿“æ ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡·Àà ß ™“µ‘ æ.». ÚıÒ¯ ·≈–¡’ º≈∫— ߧ— ∫„™â ¡“ µ—È ß·µà ‡¥◊ Õπ°ÿ ¡¿“æ— π∏å ÚıÒ¯ Õ¬à “ß‰√ °Á µ“¡ „π°ÆÀ¡“¬∑—È ß Ú ©∫— ∫ ¡‘ ‰¥â °≈à “«∂÷ ß°“√®— ¥∑”Õ’ ‰Õ‡Õ‚¥¬µ√ß ‡æ’ ¬ß ·µà ¡ÿà ߇πâ π°“√¥Ÿ ·≈·≈–√— °…“§ÿ ≥¿“æ ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡‡∑à “π—È π µ√“∫®π°√–∑—Ë ß ¡’ °“√·°â ‰¢ ‡æ‘Ë ¡‡µ‘ ¡æ√–√“™∫— ≠≠— µ‘ ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡‡¡◊Ë Õ æ.». ÚıÚÒ ∑’Ë ‰¥â ¡’ °“√‡æ‘Ë ¡¡“µ√“∑’Ë «à “¥â «¬À≈— °°“√®— ¥ §ÿ ≥¿“æ ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡ ¡— ¬„À¡à ‚¥¬„Àâ ¡’ °“√π”√–∫∫°“√«‘ ‡§√“–Àå º≈°√–∑∫ ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡¡“ª√–¬ÿ °µå „™â „πª√–‡∑» ‰∑¬ (∑«’ «ß»å »√’ ∫ÿ √’ , ÚıÙÒ) ·π«§‘ ¥·≈–À≈— °°“√°“√¡’ à «π √à «¡¢Õߪ√–™“™π ë §«“¡À¡“¬·≈–¢—È πµÕπ„π °“√¡’ à «π√à «¡ „π‚§√ß°“√æ— ≤π“„¥Ê ∑’Ë ‡°’Ë ¬« ¢â Õß°— ∫°“√∫√‘ À“√®— ¥°“√°‘ ®°“√ “∏“√≥– ‚¥¬‡©æ“–Õ¬à “ß¬‘Ë ß ¿“¬„µâ §«“¡√— ∫º‘ ¥ ™Õ∫‚¥¬Õß§å °√À√◊ ÕÀπà «¬ß“π¢Õß√— ∞ °“√‡ªî ¥‚Õ°“ „Àâ ª√–™“™π¡’ à «π√à «¡ ∂◊ Õ«à “‡ªì πÀ≈— °°“√ ·≈–/À√◊ Õ°ÿ »‚≈∫“¬ ∑’Ë ”§— ≠Õ¬à “ßÀπ÷Ë ß∑’Ë ®–∑”„Àâ ‚§√ß°“√ π—È π Ê ª√– ∫º≈ ”‡√Á ®‰¥â ßà “¬¢÷È π °“√ ‡ªî ¥‚Õ°“ „Àâ ª√–™“™π¡’ à «π√à «¡¡‘ „™à ‡æ’ ¬ß‡æ◊Ë Õ≈¥°√–· °“√µà յ⠓πÀ√◊ Õ°“√ §— ¥§â “π°“√¥”‡π‘ π‚§√ß°“√‡∑à “π—È π ·µà ‘Ë ß∑’Ë ‡ªì πº≈æ≈Õ¬‰¥â µ“¡¡“‡ ¡Õ§◊ Õ °“√√à «¡·√ß√à «¡„® √à «¡§«“¡§‘ ¥ ·≈– Õ“®√«¡‰ª∂÷ ß°“√√à «¡∑ÿ π∑√— æ¬å ”À√— ∫ ‚§√ß°“√æ— ≤π“π—È π¥â «¬ ∑’Ë ”§— ≠¬‘Ë ßÕ’ ° ª√–°“√Àπ÷Ë ßπÕ°‡Àπ◊ Õ‰ª®“°∑’Ë °≈à “« ·≈â «§◊ Õ °“√„Àâ ª√–™“™π‡¢â “¡“¡’ à «π √à «¡À√◊ Õ¡’ ∫∑∫“∑¬— ߇∑à “°— ∫‡ªì π°“√„Àâ ‡°’ ¬√µ‘ °— π„π∞“π–∑’Ë ‡¢“‡ªì πºŸâ ¡’ à «π‰¥â à «π‡ ’ ¬ (stakeholders) À√◊ Õ„π∞“π– ∑’Ë ‡ªì π‡®â “¢Õß∑√— 欓°√ ·≈–π’È ‡Õß∑’Ë ∂◊ Õ «à “‡ªì π°ÿ »‚≈∫“¬¢ÕߺŸâ ∫√‘ À“√‚§√ß°“√ ∑’Ë ®–∑”„Àâ °“√æ— ≤π“ª√– ∫º≈‰¥â ßà “¬ ¢÷È π‡™à π‡¥’ ¬«°— π À“°æ‘ ®“√≥“¬â Õπ°≈— ∫‰ª„πÕ¥’ µ ‚¥¬‡©æ“–Õ¬à “ß¬‘Ë ß °à Õπ∑’Ë √— ∞∏√√¡πŸ ≠ ·Àà ß√“™Õ“≥“®— °√‰∑¬©∫— ∫ªí ®®ÿ ∫— π (æ.». ÚıÙ) ®–¡’ º≈∫— ߧ— ∫„™â ‰¡à ¡’ °“√ °”À𥉫â Õ¬à “ß™— ¥‡®π„π¢â Õ°ÆÀ¡“¬ ‡°’Ë ¬«°— ∫°“√„Àâ ª√–™“™π¡’ à «π√à «¡„π °“√∫√‘ À“√°‘ ®°“√ “∏“√≥–¢Õß√— ∞ ·¡â ·µà °“√µ‘ ¥µ“¡µ√«® Õ∫„π à «π¢Õß ª√–™“™π‡Õß°Á ∑”πÕ߇¥’ ¬«°— π ¬— ߉¡à ¡’ §«“¡√Ÿâ §«“¡‡¢â “„®„πÕ”π“®Àπâ “∑’Ë ¢Õß µπ¥’ æÕ„π°“√∫√‘ À“√·≈–¥”‡π‘ π°‘ ®°“√ ¥— ß°≈à “« ª√–™“™π à «π„À≠à ¬— ß¡’ §«“¡ §‘ ¥«à “ °“√∫√‘ À“√®— ¥°“√ “∏“√≥Ÿ ª‚¿§ “∏“√≥Ÿ ª°“√„¥Ê ‡ªì πÀπâ “∑’Ë ¢ÕßÀπà «¬ ß“πÀ√◊ ÕÕß§å °√¢Õß√— ∞‚¥¬µ√ß ª√–™“™π ‰¡à µâ Õß¡’ Àπâ “∑’Ë √— ∫º‘ ¥™Õ∫„¥ Ê πÕ°‡Àπ◊ Õ ®“°°“√‡ ’ ¬¿“…’ ¥â «¬‡Àµÿ ¥— ß°≈à “« °“√¡’ à «π√à «¡¢Õߪ√–™“™π„π°‘ ®°“√ À√◊ Õ‚§√ß°“√æ— ≤π“„¥ Ê ¢Õß√— ∞®÷ ß∂Ÿ °