สำนักราชบัณฑิตยสภา

«“√ “√ √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π ªï ∑’Ë Û ©∫— ∫∑’Ë Ú ‡¡.¬.-¡‘ .¬. ÚıÙ¯ 423 ¡π— ÿ «√√≥ µ≈Õ¥®π°“√‡ πÕ·π–∑“߇≈◊ Õ°Õ◊Ë π∑’Ë Õ“®¥’ °«à “é ”À√— ∫π— ¬∑’Ë Ú ‡ªì 𧫓¡À¡“¬∑’Ë ∫à ß∫Õ°∏√√¡™“µ‘ ¢ÕßÕ’ ‰Õ‡Õ„π∞“π–∑’Ë ‡ªì π°≈‰°Àπ÷Ë ß¢Õß°“√æ— ≤π“ çÕ’ ‰Õ‡ÕÀ¡“¬∂÷ ߇§√◊Ë Õß¡◊ Õ‡æ◊Ë Õ°“√ «“ß·ºπ (planning tool) ”À√— ∫ºŸâ ¡’ Õ”π“®µ— ¥ ‘ π„®«à “ ¡§«√®–„Àâ ¡’ °“√ ¥”‡π‘ π‚§√ß°“√æ— ≤π“À√◊ Õ‰¡à ∑—È ßπ’È ‚¥¬ Õ“»— ¬¢â Õ¡Ÿ ≈®“°√“¬ß“πº≈°“√«‘ ‡§√“–Àå º≈°√–∑∫¥â “π ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡‡ªì πæ◊È π∞“πé (Vanclay & Bronstein, eds., 1996) πÕ°‡Àπ◊ Õ®“°∑’Ë °≈à “«·≈â « ∏√√¡- ™“µ‘ ¢ÕßÕ’ ‰Õ‡Õ∑’Ë ”§— ≠Õ’ °ª√–°“√Àπ÷Ë ß §◊ Õ ¢—È πµÕπ·≈–«‘ ∏’ °“√„π°“√«‘ ‡§√“–Àå º≈ °√–∑∫ °√–∫«π°“√„π°“√®— ¥∑”Õ’ ‰Õ‡Õ ¡’ ¢—È πµÕπÀ≈— °∑’Ë ”§— ≠ Û ¢—È πµÕπ ¥— ßπ’È Ò) °“√√–∫ÿ À√◊ Õ∫à ß∫Õ°º≈ °√–∑∫∑’Ë Õ“® ‡ °‘ ¥®“° ‚§√ ß°“√ (identification) ¢—È πµÕππ’È §◊ Õ °“√ ·®°·®ßº≈°√–∑∫∑—È ß„π∑“ß∫«°·≈– ∑“ß≈∫∑’Ë πà “®–‡°‘ ¥¢÷È πÀ“°¡’ °“√¥”‡π‘ 𠂧√ß°“√æ— ≤π“„Àâ §√∫∂â «π„Àâ ¡“°∑’Ë ÿ ¥ ‡∑à “∑’Ë ®–∑”‰¥â Ú) °“√§“¥∑”π“¬º≈°√–∑∫ ∑’Ë ‡°‘ ¥¢÷È π (prediction) ‡¡◊Ë Õ¡’ °“√√–∫ÿ º≈°√–∑∫∑’Ë πà “®–‡°‘ ¥®“°‚§√ß°“√·≈â « °“√§“¥∑”𓬰“√‡ª≈’Ë ¬π·ª≈ߢÕß ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡®“°º≈°√–∑∫∑’Ë Õ“®‡°‘ ¥¢÷È π ‡™à π §ÿ ≥¿“æπÈ ” §ÿ ≥¿“æÕ“°“» ·≈– √–¥— ∫§«“¡¥— ߢÕ߇ ’ ¬ß §◊ Õ¢—È πµÕπ ∂— ¥¡“ Û) °“√ª√–‡¡‘ π§à “¢Õߧ«“¡ ‡ª≈’Ë ¬π·ª≈ß (evaluating) ¢—È πµÕππ’È ∂◊ Õ«à “‡ªì π¢—È πµÕπ∑’Ë ¬“°∑’Ë ÿ ¥„π°“√®— ¥ ∑”Õ’ ‰Õ‡Õ ‡æ√“–‡ªì π¢—È πµÕπ∑’Ë ‡°’Ë ¬«¢â Õß °— ∫°“√°”Àπ¥§à “‡™‘ ߪ√‘ ¡“≥„Àâ °— ∫§«“¡ ‡ª≈’Ë ¬π·ª≈ß∑’Ë ‡°‘ ¥¢÷È π °“√ª√–‡¡‘ π§à “ ∑’Ë ¢“¥§«“¡∂Ÿ °µâ Õß·≈–¢“¥§«“¡‡™◊Ë Õ∂◊ Õ “¡“√∂∑”„Àâ °“√«‘ ‡§√“–Àå º≈‰¥â -º≈‡ ’ ¬ (benefit-cost analysis) º‘ ¥æ≈“¥ ´÷Ë ß π—Ë πÀ¡“¬∂÷ ß §«“¡§≈“¥‡§≈◊Ë Õπ„π°“√ µ— ¥ ‘ π„®¥”‡π‘ π‚§√ß°“√¢ÕߺŸâ ¡’ Õ”π“® ¥â «¬‡™à π‡¥’ ¬«°— π ‡π◊Ë Õß®“°º≈°√–∑∫∑’Ë ‡°‘ ¥¢÷È π®“° ‚§√ß°“√À√◊ Õ°‘ ®°√√¡°“√æ— ≤π“¡‘ ‰¥â ®”°— ¥Õ¬Ÿà ‡©æ“–¥â “π ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡‡∑à “π—È π ·µà “¡“√∂ à ߺ≈°√–∑∫µà Õ ¿“æ — ߧ¡ ‡»√…∞°‘ ®·≈–«— ≤π∏√√¡¢Õß™ÿ ¡™π¥â «¬ ‡™à π‡¥’ ¬«°— π ¥— ßπ—È π „π°“√®— ¥∑”Õ’ ‰Õ‡Õ ¥â «¬À≈— °°“√®–‰¡à ¥”‡π‘ π°“√‚¥¬ºŸâ ‡™’Ë ¬« ™“≠‡©æ“–¥â “π‡æ’ ¬ß¥â “π‡¥’ ¬« ·µà ®”‡ªì π µâ ÕßÕ“»— ¬§«“¡√à «¡¡◊ Õ®“°À≈“¬ Ê ΩÉ “¬ ¥— ßπ’È Ô ºŸâ ‡™’Ë ¬«™“≠‡©æ“–®“°À≈“¬ “¢“ (technical specialists) Ô µ— «·∑π¢Õß¿“§√— ∞·≈–‡Õ°™π (individuals from GOs & NGOs) Ô ª√–™“™πºŸâ ∑’Ë ®–‰¥â √— ∫º≈°√–- ∑∫®“°‚§√ß°“√ (citizens potentially affected) Ô °“√µ— ¥ ‘ π®“°ºŸâ ¡’ §«“¡√Ÿâ §«“¡ “¡“√∂„π·µà ≈–¥â “πÕ¬à “ß·∑â ®√‘ ß (pro- fessional judgement) ë §«“¡ ”§— ≠¢ÕßÕ’ ‰Õ‡Õ Õ’ ‰Õ‡Õ À“°‰¥â ¡’ °“√®— ¥∑”‚¥¬ °“√¡’ à «π√à «¡¢Õß∫ÿ §§≈∑’Ë §«√¡’ à «π ‡°’Ë ¬«¢â Õß∑—È ß Ù °≈ÿà ¡¥— ß°≈à “«·≈â «¢â “ßµâ π ‚¥¬‡©æ“–Õ¬à “ß¬‘Ë ßª√–™“™πºŸâ ¡’ à «π ‰¥â - à «π‡ ’ ¬‚¥¬µ√ß®“°‚§√ß°“√ æ— ≤π“·≈–‡ªì π°“√®— ¥∑”‚¥¬ª√“»®“° Õ§µ‘ (bias) ¬à Õ¡¡’ §«“¡ ”§— ≠Õ¬à “ß¬‘Ë ß µà Õ‚§√ß°“√À√◊ Õ°‘ ®°√√¡°“√æ— ≤π“ ∑—È ß¡«≈ √“¬ß“π°“√«‘ ‡§√“–Àå º≈°√–∑∫ ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡∑’Ë ¡’ §«“¡∂Ÿ °µâ Õß·≈–‡™◊Ë Õ ∂◊ Õ‰¥â “¡“√∂™à «¬„Àâ ºŸâ ¡’ Õ”π“®„π°“√ µ— ¥ ‘ π„®æ‘ ®“√≥“‰¥â Õ¬à “ß∂Ÿ °µâ Õß„π ª√–‡¥Á πµà “ß Ê ¥— ßπ’È Ò) ¬°‡≈‘ ° ‰¡à ¥”‡π‘ π‚§√ß°“√ æ— ≤π“∑’Ë ‡ÀÁ π«à “‰¡à ¥’ æÕ (unsound pro- jects) ´÷Ë ßÕ“®À¡“¬∂÷ ß„Àâ º≈‰¥â ‰¡à §ÿâ ¡ °— ∫º≈‡ ’ ¬ ·≈–/À√◊ Õ¡’ º≈°√–∑∫µà Õ ‘Ë ß ·«¥≈â Õ¡Õ¬à “ß√ÿ π·√ß Ú) „Àâ §«“¡‡ÀÁ π™Õ∫°— ∫‚§√ß°“√ æ— ≤π“∑’Ë ¡’ ª√–‚¬™πå §ÿâ ¡§à “ Û) æ‘ ®“√≥“∑“߇≈◊ Õ°Õ◊Ë π∑’Ë ‡À¡“– ¡°«à “ ´÷Ë ßÕ“®À¡“¬∂÷ ß°“√‡≈◊ Õ°‚§√ß- °“√≈— °…≥–Õ◊Ë π À√◊ Õ‚§√ß°“√‡¥‘ ¡·µà æ◊È π∑’Ë Õ◊Ë π ‡ªì πµâ π Ù) ª√— ∫ª√ÿ ß·ºπÀ√◊ Õ‚§√ß°“√ æ— ≤π“„À¡à (reformulation of plan) ı) °”Àπ¥‡ªÑ “À¡“¬·≈–§«“¡ √— ∫º‘ ¥™Õ∫¢ÕßÕß§å °√À√◊ ÕÀπà «¬ß“π∑’Ë ¡’ à «π‡°’Ë ¬«¢â Õß°— ∫‚§√ß°“√„Àâ ™— ¥‡®π¢÷È π ˆ) æ‘ ®“√≥“≈¥¢π“¥À√◊ ÕÕÕ° ·∫∫‚§√ß°“√„À¡à ‡æ◊Ë Õ≈¥º≈°√–∑∫ „π∑“ß≈∫∑’Ë Õ“®‡°‘ ¥¢÷È π®“°‚§√ß°“√ ˜) ‡µ√’ ¬¡°“√ √⠓߇ √‘ ¡ øóô πøŸ ·≈–ª√— ∫ª√ÿ ß ¿“æ·«¥≈â Õ¡∑’Ë Õ“®‰¥â √— ∫ º≈°√–∑∫®“°‚§√ß°“√ ¯) ®— ¥‡µ√’ ¬¡æ◊È π∑’Ë ∑’Ë ¡’ ¿“æ·«¥ ≈â Õ¡§≈â “¬°— π°— ∫æ◊È π∑’Ë ‚§√ß°“√ ”À√— ∫ °“√‚¬°¬â “¬ (relocation) ª√–™“™π∑’Ë