สำนักราชบัณฑิตยสภา

«“√ “√ √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π ªï ∑’Ë Û ©∫— ∫∑’Ë Û °.§.-°.¬. ÚıÙ¯ 619 ¡π— ÿ «√√≥ Û) ªí ®®— ¬∑’Ë ‡°’Ë ¬«¢â Õß°— ∫ º≈°√–∑∫¢Õßæ‘ ∫— µ‘ ¿— ¬ °“√»÷ °…“«‘ ®— ¬ ‡√◊Ë ÕߢÕßæ‘ ∫— µ‘ ¿— ¬ à «π„À≠à ‡πâ π‰ª∑’Ë °“√»÷ °…“ª√–‡¿∑¢Õßæ‘ ∫— µ‘ ¿— ¬·≈– §«“¡ Ÿ ≠‡ ’ ¬®“°æ‘ ∫— µ‘ ¿— ¬¡“°°«à “°“√ „Àâ §«“¡ ”§— ≠°— ∫ªí ®®— ¬∑’Ë °à Õ„Àâ ‡°‘ ¥º≈ °√–∑∫ ‘Ë ß∑’Ë πà “ π„®·≈–§«√‰¥â √— ∫°“√ æ‘ ®“√≥“¡“°¢÷È π§◊ Õ ªí ®®— ¬∑’Ë ‡°’Ë ¬«¢â Õß ªí ®®— ¬‡À≈à “π’È ‡¡◊Ë Õ∑√“∫·≈–‡¢â “„®Õ¬à “ß ∂à Õß·∑â ·≈â «Õ“®¡’ à «π∑”„Àâ ¡’ °“√∫√‘ À“√ ®— ¥°“√®π “¡“√∂≈¥À√◊ Õ∫√√‡∑“º≈ °√–∑∫∑’Ë ®–‡°‘ ¥¢÷È π‰¥â „π√–¥— ∫Àπ÷Ë ß ªí ®®— ¬‡°’Ë ¬«¢â Õß„π∑’Ë π’È ª√–°Õ∫¥â «¬ (Ò) ªí ®®— ¬∑’Ë ‡°’Ë ¬«¢â Õß °— ∫æ‘ ∫— µ‘ ¿— ¬‚¥¬µ√ß ‰¥â ·°à ª√–‡¿∑ §«“¡‡¢â ¡¢â π/√ÿ π·√ß √–¬–‡«≈“∑’Ë ‡°‘ ¥ ·≈–§«“¡∂’Ë ∑’Ë ‡°‘ ¥ (Ú) ªí ®®— ¬∑’Ë ‡°’Ë ¬«¢â Õß °— ∫∑’Ë µ—È ß·≈–∑”‡≈ (site & situation) °“√ µ—È ß∂‘Ë π∞“π·≈–¥”√ß™’ æÕ¬Ÿà „π∑’Ë ∑’Ë µà “ß°— π ¡’ ‚Õ°“ ‡ ’Ë ¬ßµà Õ°“√‰¥â √— ∫º≈°√–∑∫ ®“°æ‘ ∫— µ‘ ¿— ¬µà “ß°— π ª√–™“™π∑’Ë µ—È ß∂‘Ë π ∞“π„π∑’Ë √“∫≈ÿà ¡·¡à πÈ ” ¬à Õ¡¡’ ‚Õ°“ ‡ ’Ë ¬ßµà Õ°“√ª√– ∫¿— ¬πÈ ”∑à «¡ „π¢≥– ∑’Ë ª√–™“™π∑’Ë µ—È ß∂‘Ë π∞“πÕ¬Ÿà „π‡¡◊ Õß„À≠à ¬à Õ¡¡’ ‚Õ°“ ‡ ’Ë ¬ß°— ∫°“√‡°‘ ¥Õ— §§’ ¿— ¬ ·≈–¿— ¬∑“߇∑§‚π‚≈¬’ Ÿ ß (Û) ªí ®®— ¬ à «π∫ÿ §§≈ ‚¥¬‡©æ“–Õ¬à “ß¬‘Ë ß „πª√–‡¥Á π∑’Ë ‡°’Ë ¬« °— ∫°“√π÷ °§‘ ¥ (conception) °“√√— ∫√Ÿâ (perception) ·≈–°“√µÕ∫ πÕß (re- sponse) ¢Õߪ√–™“™πµà Õ¿— ¬æ‘ ∫— µ‘ (√“¬≈–‡Õ’ ¬¥ à «ππ’È ®–‰¥â °≈à “«„π≈”¥— ∫ µà Õ‰ª) Ú. °“√µÕ∫ πÕßµà Õæ‘ ∫— µ‘ ¿— ¬ ¢Õߪ√–™“™π ‰¡à ‡ªì π∑’Ë πà “·ª≈°„®¡“°π— ° ‡¡◊Ë Õ ∑√“∫«à “º≈°√–∑∫¢Õßæ‘ ∫— µ‘ ¿— ¬∑’Ë ‡°‘ ¥¢÷È π ·µà ≈–§√—È ß‰¥â √⠓ߧ«“¡ Ÿ ≠‡ ’ ¬µà Õ™’ «‘ µ ·≈–∑√— æ¬å ‘ π¡“°∫â “ßπâ Õ¬∫â “ß·µ°µà “ß °— π‰ªµ“¡ª√–‡¿∑ ·≈–§«“¡√ÿ π·√ߢÕß æ‘ ∫— µ‘ ¿— ¬π—È π Õ¬à “ß‰√°Á µ“¡ ¡— °æ∫‡ ¡Õ ‡™à π°— π«à “ æ‘ ∫— µ‘ ¿— ¬ª√–‡¿∑‡¥’ ¬«°— π ·≈–§«“¡√ÿ π·√߇∑à “‡∑’ ¬¡°— π ·¡â ®–‡°‘ ¥ „πæ◊È π∑’Ë ∑’Ë µà “ß°— π ·µà „π‡«≈“‡¥’ ¬«°— π À√◊ Õ‰≈à ‡≈’Ë ¬°— π À√◊ Õ‡°‘ ¥„πæ◊È π∑’Ë ‡¥’ ¬«°— π ·µà µà “ß‡«≈“°— π°Á µ“¡ ‰¥â √⠓ߧ«“¡‡ ’ ¬ À“¬„Àâ °— ∫æ◊È π∑’Ë ·µ°µà “ß°— π ªí ®®— ¬∑’Ë °à Õ „Àâ ‡°‘ ¥º≈°√–∑∫„π°√≥’ À≈— ßπ’È ¡‘ ‰¥â ¡’ Õ‘ ∑∏‘ æ≈‚¥¬µ√ß¡“®“°§ÿ ≥≈— °…≥–¢Õß æ‘ ∫— µ‘ ¿— ¬ À√◊ Õªí ®®— ¬∑’Ë ‡°’Ë ¬«¢â Õß°— ∫∑’Ë µ—È ß ·≈–∑”‡≈∑’Ë ‡°‘ ¥æ‘ ∫— µ‘ ¿— ¬ ·µà πà “®–‡ªì π º≈‚¥¬µ√ß®“°°“√π÷ °§‘ ¥ °“√√— ∫√Ÿâ ·≈– °“√µÕ∫ πÕߢÕߪ√–™“™πµà Õæ‘ ∫— µ‘ ¿— ¬π—È π Ê „πª√–‡¥Á π∑’Ë ‡°’Ë ¬«‡π◊Ë Õß°— ππ’È ºŸâ π„® “¡“√∂∑”§«“¡‡¢â “„®ª√“°Ø °“√≥å ·≈– ¿“æ°“√≥å ‰¥â Õ¬à “ß‡ªì π√–∫∫ À“°¡’ §«“¡√Ÿâ ¥â “π惵‘ °√√¡‡™‘ ß ‘Ë ß·«¥ ≈â Õ¡ (environmental behavior) ‡ªì π æ◊È π∞“π„π‡∫◊È Õßµâ π Ú.Ò æƒµ‘ °√√¡¢Õß¡πÿ …¬å (Hu- man behavior) ‚¥¬∏√√¡™“µ‘ ¡’ ªí ®®— ¬§à Õπ ¢â “ßÀ≈“°À≈“¬∑’Ë ¡’ Õ‘ ∑∏‘ æ≈µà Õ°“√ ª√–°Õ∫°‘ ®°√√¡À√◊ Õ°“√· ¥ßÕÕ° ¢Õß¡πÿ …¬å ªí ®®— ¬¥— ß°≈à “«∑—È ßÀ¡¥‡¡◊Ë Õ √«¡°— π‡¢â “®–¡’ ≈— °…≥–‡ªì π π“¡¢Õß ªí ®®— ¬∑’Ë ‡√’ ¬°«à “ π“¡‡™‘ ß®‘ µ«‘ ∑¬“ (psychological field) (Engel, 1972) ¥— ß· ¥ß„π√Ÿ ª∑’Ë Ò √Ÿ ª∑’Ë Ò π“¡‡™‘ ß®‘ µ«‘ ∑¬“