สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 30 No. 3 Jul.-Sep. 2005 618 °“√µÕ∫ πÕßµà Õæ‘ ∫— µ‘ ¿— ¬∏√√¡™“µ‘ ¢Õߪ√–™“™π : ∫∑«‘ ‡§√“–Àå °√≥’ ¢Õߪ√–‡∑»‰∑¬ ages) µà Õ∑√— æ¬å ‘ πÀ√◊ Õ‡ªì π‰ª‰¥â ∑—È ß Ú °√≥’ §«“¡ Ÿ ≠‡ ’ ¬¢Õßæ‘ ∫— µ‘ ¿— ¬¡’ ¡“° À√◊ Õπâ Õ¬æ‘ ®“√≥“‰¥â ®“°®”π«πºŸâ ‡ ’ ¬ ™’ «‘ µ·≈–§«“¡‡ ’ ¬À“¬®“°¿— ¬π—È π Ê ‡™à π °√≥’ ¢Õߧ≈◊Ë π¬— °…å ‡¡◊Ë Õ«— π∑’Ë Úˆ ∏— π«“ §¡ æ.». ÚıÙ˜ „π¡À“ ¡ÿ ∑√Õ‘ π‡¥’ ¬ ¡’ ºŸâ ‡ ’ ¬™’ «‘ µ√«¡∑—È ß ‘È π Ú¯,˘ÛÒ §π ·≈–擬ÿ ‡ŒÕ√å √‘ ‡§π®’ ππ’ (Jeanne) ‡¡◊Ë Õ ‡¥◊ Õ𰗠𬓬π ÚıÙ˜ ∑”„Àâ ™“«‡Œµ‘ (Haiti) ‡ ’ ¬™’ «‘ µ∂÷ ß Ú,˜ıÙ §π ·≈– °√≥’ ¢Õߧ«“¡‡ ’ ¬À“¬µà Õ∑√— æ¬å ‘ π„π √Ÿ ª·∫∫µà “ß Ê ‚¥¬ª√°µ‘ ®–§“¥ª√–¡“≥ ÕÕ°¡“‡ªì πµ— «‡ß‘ 𠇙à π ·ºà 𥑠π‰À« ‡¡◊Ë Õ‡¥◊ Õπµÿ ≈“§¡ ÚıÙ˜ „πª√–‡∑» ≠’Ë ªÿÉ π √⠓ߧ«“¡‡ ’ ¬À“¬‡ªì π¡Ÿ ≈§à “√“« Ú¯, ≈â “π¥Õ≈≈“√å À√— ∞ ·≈–§≈◊Ë π ¬— °…å ‡¡◊Ë Õ‡¥◊ Õπ∏— 𫓧¡ ÚıÙ˜ √â “ß §«“¡‡ ’ ¬À“¬„Àâ °— ∫ª√–‡∑»Õ‘ π‚¥π’ ‡´’ ¬ √“« Ù,Ùı ≈â “π¥Õ≈≈“√å À√— ∞ (www. cred.be) Ú) ª√–‡¿∑¢Õߺ≈°√–∑∫ ¡’ °“√·∫à ߪ√–‡¿∑º≈°√–∑∫¢Õßæ‘ ∫— µ‘ ¿— ¬·µ°µà “ß°— π‰ªµ“¡§«“¡ π„®¢Õß ·µà ≈– “¢“«‘ ™“°“√·≈–«‘ ™“™’ æ ∑’Ë πà “ π„®·≈–πà “®–‡ªì π∑’Ë ¬Õ¡√— ∫¡“°∑’Ë ÿ ¥ ‡π◊Ë Õß®“°§«“¡‡ªì π “°≈·≈–ßà “¬„π°“√ ∑”§«“¡‡¢â “„®√à «¡°— π§◊ Õ °“√·∫à ߢÕß Smith (2004) ´÷Ë ß·∫à ߺ≈°√–∑∫¢Õß æ‘ ∫— µ‘ ¿— ¬ÕÕ°‡ªì π Ù ª√–‡¿∑ §◊ Õ (Ò) º≈°√–∑∫‚¥¬µ√ß (direct effects) ´÷Ë ßÀ¡“¬∂÷ ߺ≈°√–∑∫ ∑’Ë ‡°‘ ¥¢÷È π‚¥¬µ√ß∑— π∑’ „π≈”¥— ∫·√°‡¡◊Ë Õ ‡°‘ ¥æ‘ ∫— µ‘ ¿— ¬ ‡™à π °“√‡ ’ ¬™’ «‘ µ Õ“§“√ ·≈– ‘Ë ß°à Õ √â “ß∂Ÿ °∑”≈“¬ (Ú) º ≈ ° √ – ∑ ∫ ‚ ¥ ¬ Õâ Õ¡ (indirect effects) ´÷Ë ßÀ¡“¬∂÷ ß º≈°√–∑∫∑’Ë ¡‘ ‰¥â ‡°‘ ¥∑— π∑’ À≈— ß®“°‡°‘ ¥ æ‘ ∫— µ‘ ¿— ¬ ‚¥¬ª√°µ‘ ®–‡ªì πº≈°√–∑∫∑’Ë ◊ ∫‡π◊Ë Õß¡“®“°º≈°√–∑∫ª√–‡¿∑·√° ‡™à π °“√ Ÿ ≠‡ ’ ¬‚Õ°“ ∑“߇»√…∞°‘ ® °“√µâ Õ߬⠓¬∑’Ë Õ¬Ÿà „À¡à (relocation) ·≈– °“√‡°‘ ¥‚√§‡§√’ ¬¥·≈–´÷ ¡‡»√â “ ‡ªì πµâ π (Û) º ≈ ° √ – ∑ ∫ ∑’Ë “¡“√∂§“¥ª√–¡“≥‡ªì πµ— «‡ß‘ π‰¥â (tangible effects) À¡“¬∂÷ ߧ«“¡‡ ’ ¬ À“¬∑’Ë ‡°‘ ¥·°à ∑√— æ¬å ‘ π∑’Ë “¡“√∂§“¥ ª√–¡“≥§à “‡ªì πµ— «‡ß‘ π‰¥â ‡™à 𠧫“¡‡ ’ ¬ À“¬¢ÕßÕ“§“√∫â “π‡√◊ Õπ·≈– — µ«å ‡≈’È ¬ß §à “„™â ®à “¬„π°“√¬â “¬∑’Ë Õ¬Ÿà Õ“»— ¬·≈–§«“¡ Ÿ ≠‡ ’ ¬„π∏ÿ √°‘ ®·≈–°“√≈ß∑ÿ π (Ù) º ≈ ° √ – ∑∫∑’Ë ‰ ¡à “¡“√∂§“¥ª√–¡“≥‡ªì πµ— «‡ß‘ π‰¥â (intangible effects) ´÷Ë ßÀ¡“¬∂÷ ߧ«“¡ ‡ ’ ¬À“¬µà Õ™’ «‘ µ ∑√— æ¬å ‘ π «‘ ∂’ ™’ «‘ µ ·≈–/À√◊ Õ ¿“æ·«¥≈â Õ¡∑’Ë ‰¡à Õ“® ª√–¡“≥§à “‡ªì πµ— «‡ß‘ π‰¥â ‡™à π §ÿ ≥§à “ ∑“ߪ√–«— µ‘ »“ µ√å ·≈–‚∫√“≥§¥’ ·≈– §«“¡ºŸ °æ— π„π«‘ ∂’ ™’ «‘ µ·≈–æ◊È π∑’Ë (iner- tia) ¢â Õ — ߇°µª√–°“√Àπ÷Ë ß„π à «π∑’Ë ‡°’Ë ¬«¢â Õß°— ∫º≈°√–∑∫¢Õßæ‘ ∫— µ‘ ¿— ¬§◊ Õ §π∑—Ë «‰ª¡— °®–¡Õߺ≈°√–∑∫¢Õßæ‘ ∫— µ‘ ¿— ¬„π∑“ß≈∫‡ªì 𠔧— ≠ ·∑â ®√‘ ß·≈â « æ‘ ∫— µ‘ ¿— ¬¡’ à «π°à Õ„Àâ ‡°‘ ¥º≈°√–∑∫„π ∑“ß∫«° (gains) ‰¥â ‡™à π‡¥’ ¬«°— π „π ¢≥–∑’Ë °“√√–‡∫‘ ¥¢Õß¿Ÿ ‡¢“‰ø∑”„Àâ ‡°‘ ¥ °“√ Ÿ ≠‡ ’ ¬µà Õ™’ «‘ µ·≈–∑√— æ¬å ‘ π ·µà ‡∂â “∂à “π°Á “¡“√∂ √⠓ߧ«“¡Õÿ ¥¡ ¡∫Ÿ √≥å °— ∫æ◊È π¥‘ π §«“¡‡ ’ ¬À“¬¢ÕßÕ“§“√ ∫â “π‡√◊ Õπ∑’Ë ·ÕÕ— ¥ ‰¡à ‡ªì π√–‡∫’ ¬∫ ®“° Õ— §§’ ¿— ¬À√◊ ÕπÈ ”∑à «¡ Õ“®∑”„Àâ ‰¥â ™ÿ ¡™π „À¡à ∑’Ë ¡’ §«“¡‡ªì π√–‡∫’ ¬∫·≈–πà “Õ¬Ÿà §π°≈ÿà ¡Àπ÷Ë ß‰¥â √— ∫§«“¡‡¥◊ Õ¥√â Õπ®“° æ‘ ∫— µ‘ ¿— ¬‡π◊Ë Õß®“°§«“¡ Ÿ ≠‡ ’ ¬≠“µ‘ æ’Ë πâ Õß·≈–∑√— æ¬å ‘ π ·µà §πÕ’ °°≈ÿà ¡Àπ÷Ë ß °≈— ∫‰¥â ª√–‚¬™πå ®“°°“√§â “·≈–/À√◊ Õ °“√ª√–°Õ∫∏ÿ √°‘ ® ‡™à π °“√§â “¢“¬«— ¥ÿ °à Õ √â “ß·≈–°“√√— ∫‡À¡“°à Õ √â “ß ‡À≈à “ π’È ‡ªì πµâ π °√≥’ π’È Smith (2004) ‰¥â √ÿ ª‡ªì π·ºπ¿Ÿ ¡‘ ‡æ◊Ë Õ§«“¡‡¢â “„®∑’Ë ßà “¬ ¢÷È π ¥— ß· ¥ß¢â “ß≈à “ßπ’È °“√ Ÿ ≠‡ ’ ¬™’ «‘ µ ·≈–∑√— æ¬å ‘ π °“√ Ÿ ≠‡ ’ ¬§ÿ ≥§à “ ‡™‘ ߪ√–«— µ‘ »“ µ√å §«“¡‡ ’ ¬À“¬ µà Õ∏ÿ √°‘ ® ·≈– °“√≈ß∑ÿ π - §«“¡‡§√’ ¬¥ - ´÷ ¡‡»√â “ - °“√µ—È ß∂‘Ë π∞“π„À¡à - ‡ß‘ π∫√‘ ®“§ - §«“¡™à «¬‡À≈◊ Õ „π√Ÿ ª·∫∫µà “ß Ê - ¥‘ π∑’Ë Õÿ ¥¡ ¡∫Ÿ √≥å - ¿Ÿ ¡‘ ∑— »πå „À¡à - ‘Ë ß°à Õ √â “ß„À¡à - “∏“√≥Ÿ ª‚¿§ - “∏“√≥Ÿ ª°“√ - »— °¬¿“懙‘ ß °“√∑à Õ߇∑’Ë ¬« - ∏ÿ √°‘ ®/°“√≈ß∑ÿ π INDIRECT DIRECT L O S S E S G A I N S