สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 30 No. 3 Jul.-Sep. 2005 850 «‘ »«°√√¡ªí ≠≠“„π«‘ ∑¬“»“ µ√å ∏√√¡™“µ‘ √ÿ ªº≈¢Õß«‘ »«°√√¡ªí ≠≠“„π ºŸâ ‡√’ ¬π À≈— ß®“°®∫À≈— ° Ÿ µ√ ºŸâ ‡√’ ¬π ¡§«√®–‡ªì πºŸâ “¡“√∂ √ÿ ªº≈¢Õß «‘ »«°√√¡ªí ≠≠“„Àâ ª√“°Ø„πÀ— «¢â Õ µà “ß Ê ˆ À— «¢â Õµà Õ‰ªπ’È ‚¥¬º≈°“√ √ÿ ª ®–‡Õ◊È Õ„Àâ ‡°‘ ¥ ∞“πªí ≠≠“ ∑’Ë “¡“√∂ °”°— ∫∞“𧫓¡√Ÿâ Õ¬à “ß ¡®√‘ ß ¿“¬„µâ §«“¡§‘ ¥√«∫¬Õ¥¢Õß«‘ »«°√√¡ªí ≠≠“ „π«‘ ∑¬“»“ µ√å ∏√√¡™“µ‘ ®“° °“√ ‡°…µ√ Ÿà º≈‘ µ¿— ≥±å ‚¥¬ºŸâ ‡¢’ ¬π¢Õ ‡ πÕ Ÿ µ√°“√µ√«® Õ∫°“√ √â “ß∞“π ∑—È ß Õß §◊ Õ ∞“𧫓¡√Ÿâ ·≈–∞“πªí ≠≠“ ®“°°“√‡°Á ∫¢â Õ¡Ÿ ≈ ·≈–∫— π∑÷ °º≈°“√ ªØ‘ ∫— µ‘ ß“π„π ç°√–∫«π°“√º≈‘ µé √–¬– ¬“«µà Õ‡π◊Ë Õß ı-Ò ªï ¥— ßµà Õ‰ªπ’È „π À— «¢â Õ ç°“√ √â “ß∞“𧫓¡√Ÿâ ∫πÀ≈— ° ∞“πªí ≠≠“é ‡æ◊Ë Õ °“√∫√‘ À“√Õß§å °√ ¢â Õ √ÿ ª Ò. ®ÿ ¥¬◊ π¢Õßµπ‡Õß∫π∞“𧫓¡ √Ÿâ ∑’Ë √â “ßÕ“™’ æÕ¬à “ßºŸâ ¡’ ªí ≠≠“ Ú. °”Àπ¥‰¥â ¥â «¬µπ‡Õß«à “ Õ–‰√ „πß“π∑’Ë ‡°Á ∫√«∫√«¡‡ªì π ∞“𧫓¡√Ÿâ Û. °”Àπ¥‰¥â ¥â «¬µπ‡Õß«à “ Õ–‰√ „πß“π∑’Ë ‡°Á ∫√«∫√«¡ ‡ªì π ∞“πªí ≠≠“ Ù. √Ÿâ ®√‘ ß«à “°“√∫√‘ À“√®— ¥°“√„Àâ ∞“πªí ≠≠“‡ªì πÀ≈— °‡æ◊Ë Õ®–°”°— ∫∞“𠧫“¡√Ÿâ Õ¬à “ßµà Õ‡π◊Ë Õß ‚¥¬ µπ‡Õß·≈– ºŸâ √à «¡ß“π∑”‰¥â ı. ¡Õ߇ÀÁ π≈Ÿà ∑“ß„π°“√®— ¥‡°Á ∫ ¢â Õ¡Ÿ ≈ ‡æ◊Ë Õª√— ∫ ¡¥ÿ ≈„π√–¬–¬“«∑ÿ ° Ê ı-Ò ªï ¢Õß°“√≈ß∑ÿ π ˆ. “¡“√∂ à ߧ◊ π‡ß‘ π∑ÿ πÀ¡ÿ 𠇫’ ¬π‡æ◊Ë Õæ‘ ∑— °…å ∏√√¡™“µ‘ ¢Õß ¥‘ π πÈ ” ·≈–Õß§å ª√–°Õ∫°“√º≈‘ µ„π ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡ ∑’Ë §«∫§ÿ ¡‰¥â ¥â «¬µπ‡Õß·≈–ºŸâ √à «¡ß“π °“√ √â “ß∞“𧫓¡√Ÿâ ∫πÀ≈— °∞“π ªí ≠≠“ °“√‡°…µ√®“°∏√√¡™“µ‘ Ÿà º≈‘ µ- ¿— ≥±å π—È π¢÷È π°— ∫°≈‰° Û Õß§å ª√–°Õ∫ ∑’Ë ”§— ≠ °≈‰°∑—È ß “¡‰¥â ∫— ߇°‘ ¥¢÷È π„π — ß§¡¡πÿ …¬å π— ∫‡ªì πÕ“√¬∏√√¡∑’Ë ‰¥â æ— ≤π“¡“Õ¬à “ß´— ∫´â Õπ √–À«à “ߧ√‘ µå »µ«√√…∑’Ë Ú ‡¢â “ Ÿà §√‘ µå »µ«√√…∑’Ë ÚÒ °≈‰°∑—È ß “¡ ‰¥â ·°à Ò. «— ≤π∏√√¡ ª√–‡æ≥’ (culture) Ú. ‡»√…∞°‘ ® (economics) Û. Õÿ µ “À°√√¡ (industry) ∑à “¡°≈“ß°“√ª√–°Õ∫Õ“™’ æÕ¬à “ß ºŸâ ¡’ «‘ ™“™’ æ ∫π∞“π‡°…µ√°√√¡∑’Ë ¡’ ∫√‘ ∫∑¢Õß∏√√¡™“µ‘ ‡ªì π·¡à ∫∑ ·≈–¡’ °“√≈ß∑ÿ π„π√–∫∫‡»√…∞°‘ ®¬ÿ §„À¡à ∑’Ë Õ‘ ßÕÿ µ “À°√√¡Õ¬à “ßÀ≈’ °‡≈’Ë ¬ß‰¡à ‰¥â „π‚≈°¬ÿ §‚≈°“¿‘ «— µπå Õß§å ª√–°Õ∫∑—È ß “¡¬à Õ¡¢÷È π°— ∫ºŸâ ª√–°Õ∫°“√ ´÷Ë ß¬ÿ § „À¡à ‘ π§â “∑’Ë º≈‘ µÕÕ° Ÿà µ≈“¥ ºŸâ º≈‘ µ ®”‡ªì πµâ Õßæ‘ ∑— °…å ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡ æ√â Õ¡ ∑—È ß à ߧ◊ π∑ÿ πÀ¡ÿ π‡«’ ¬π ‡°…µ√∏√√¡™“µ‘ Õ— π‡ªì π¡√¥°∏√√¡™“µ‘ ‡æ◊Ë Õ„Àâ ‰¥â º≈‘ µ- ¿— ≥±å À≈— °∑’Ë ª≈Õ¥¿— ¬ Ÿà µ≈“¥ º≈‘ µ- ¿— ≥±å ∑’Ë §π‰∑¬ — π∑— ¥¡— °®–‡ªì πÕ“À“√ ‡™à 𠇪ì π Õ“À“√ª≈Õ¥¿— ¬ (food safety) ®÷ ß®–‡ªì π ‘ π§â “ ∑’Ë ®– “¡“√∂ §√Õßµ≈“¥ºŸâ ∫√‘ ‚¿§ ¬ÿ §‡∑§‚π‚≈¬’ ≈È ”¬ÿ §‰¥â ºŸâ ‡¢’ ¬π¡Õ߇ÀÁ π«à “°“√§”π÷ ß∂÷ ß §ÿ ≥§à “ (value) ‡æ◊Ë Õ§”π«≥À“¡Ÿ ≈§à “ (cost) ∑’Ë Õ¬Ÿà ‰¥â „π√–¬–¬“«¥â «¬‡°…µ√ ¬—Ë ß¬◊ π ¬à Õ¡µâ Õß„™â ªí ≠≠“ (wisdom) ‚¥¬ºŸâ ªØ‘ ∫— µ‘ ß“πµâ Õß¡’ §«“¡ “¡“√∂ ∑’Ë ∫√‘ À“√®— ¥°“√ (management) „Àâ ‰¥â §ÿ ≥¿“æ (quality) ¥â «¬ª√– ‘ ∑∏‘ ¿“æ (efficiency) „Àâ ∂÷ ߪ√– ‘ ∑∏‘ º≈ (effec- tiveness) ¥— ßπ—È π ºŸâ ‡¢’ ¬π®÷ ߢՇ πÕ °“√ √â “ßÀ≈— °‡æ◊Ë Õ«‘ ‡§√“–Àå Ÿ µ√ °“√ µ‘ ¥µ“¡ß“π„π°√–∫«π°“√º≈‘ µ ¥â «¬ √Ÿ ª∑’Ë Ú ·ºπº— ßß“π ·≈– Ÿ µ√™◊Ë Õ«à “ “¡„πÀπ÷Ë ß (Tree in One) ´÷Ë ßß“ππ’È π— °°“√»÷ °…“®”‡ªì πµâ Õß„ à „® µ‘ ¥µ“¡ ‡æ◊Ë Õ®— ¥«‘ ∂’ °“√‡√’ ¬π√Ÿâ „Àâ ‡¢â “∂÷ ß °“√ √â “ß ªí ≠≠“‡ªì πÀ≈— °‡æ◊Ë Õ°”°— ∫§«“¡√Ÿâ „Àâ ‰¥â ‚¥¬‡©æ“–§«“¡ “¡“√∂‡©æ“– µ— «¢ÕߺŸâ ª√–°Õ∫°“√ ·≈–À√◊ Õ°“√ √â “ß«— ≤π∏√√¡Õß§å °√∑’Ë ¡ÿà ß¡—Ë π°“√ æ— ≤π“ªí ≠≠“‡ªì πÀ≈— ° ∑’Ë „π Ÿ µ√„Àâ ‡ªì π §à “ K ∑’Ë ®–µâ Õߺ— π·ª√‰ªµ“¡°“≈‡«≈“ ∫ÿ §§≈·≈– ∂“π∑’Ë °“√æ— ≤π“„π√–¬–¬“«µà Õ‡π◊Ë Õß ∑ÿ ° ı-Ò ªï ®”‡ªì πµâ Õ߇°Á ∫√«∫√«¡ ¢â Õ¡Ÿ ≈ ‡æ◊Ë Õ°“√æ— ≤π“Õß§å °√·≈–Ωñ ° Õ∫√¡∫ÿ §§≈„πÕß§å °√ ¥— ß√Ÿ ª∑’Ë Û ·ºπ º— ß· ¥ß§«“¡ — ¡æ— π∏å ¢Õߢâ Õ¡Ÿ ≈√–¬– ¬“« ı-Ò ªï ‡æ◊Ë Õ®–· «ßÀ“§ÿ ≥§à “ (value) ·≈–ªí ≠≠“ (wisdom) ∑’Ë ¡’ §à “ §ßµ— «‡©æ“–„πºŸâ º≈‘ µ·≈–Õß§å °√‡æ◊Ë Õ √— °…“§à “ K „Àâ ‰¥â µ“¡ ¿“«∏√√¡ °“√º≈‘ µ ∑’Ë ®”‡ªì πµâ Õߺ— π·ª√·≈–®— ¥ ¡¥ÿ ≈ °“√∫√‘ À“√Õß§å °√ „π∑â “¬∫∑§«“¡π’È ºŸâ ‡¢’ ¬π¢Õ‡ πÕ °“√∫√‘ À“√Õß§å °√„Àâ ‡¢â “®— ßÀ«–°— ∫ §«“¡‡ªì π∏√√¡™“µ‘ ´÷Ë ß¡’ ¡√¥°∏√√¡–