สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 30 No. 3 Jul.-Sep. 2005 606 §«“¡©≈“¥∑“ßÕ“√¡≥å (EQ) °— ∫æ— ≤π“°“√∑“ß®√‘ ¬∏√√¡ §«“¡©≈“¥∑“ßÕ“√¡≥å (EQ) °— ∫æ— ≤π“°“√∑“ß®√‘ ¬∏√√¡ ¿— ∑√æ√ ‘ √‘ °“≠®π ¿“§’ ¡“™‘ ° ”π— °∏√√¡»“ µ√å ·≈–°“√‡¡◊ Õß √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“𠧔 ”§— ≠ : §«“¡©≈“¥∑“ßÕ“√¡≥å , ‡™“«πå ªí ≠≠“, ®√‘ ¬∏√√¡ Ò Plato, Republic , quoted in Frank N. Magill, ed., Masterpieces of World Philosophy (New York : Harper & Row, Publishers, 1961), p. 92. Ú Ibid., p. 93. Û ∑’ . ª. ÒÒ/ÛÚÛ/ÛÒı-ÛÒˆ. ¡À“®ÿ Ó≈ß°√≥√“™«‘ ∑¬“≈— ¬ „πæ√–∫√¡√“™Ÿ ª∂— ¡¿å , æ√–‰µ√ªî Æ°¿“…“‰∑¬ ©∫— ∫¡À“®ÿ Ó≈ß°√≥√“™«‘ ∑¬“≈— ¬ , ‡≈à ¡ ÒÒ (°√ÿ ߇∑æœ : ‚√ßæ‘ ¡æå ¡À“®ÿ Ó≈ß°√≥√“™«‘ ∑¬“≈— ¬, ÚıÛ˘), Àπâ “ ÛÒı, ÛÒˆ. Ù æ√–∏√√¡ªî Æ° (ª.Õ. ª¬ÿ µ⁄ ‚µ), ‡®µ‚°»≈À√◊ Õª√’ ™“‡™‘ ßÕ“√¡≥å , Õ— ¥ ”‡π“, ÚıÙÚ, Õâ “ß„π °√¡ ÿ ¢¿“殑 µ °√–∑√«ß»÷ °…“∏‘ °“√, √“¬ß“π«‘ ®— ¬°“√æ— ≤π“ ·∫∫ª√–‡¡‘ 𧫓¡©≈“¥∑“ßÕ“√¡≥å ”À√— ∫ª√–™“™π‰∑¬ Õ“¬ÿ ÒÚ-ˆ ªï (°√ÿ ߇∑æœ : «ß»å °¡≈‚ª√¥— °™—Ë π, ÚıÙÙ), Àπâ “ Ú. Õ“√¡≥å ‡ªì π ¿“«–∑“ß∏√√¡™“µ‘ Õ¬à “ßÀπ÷Ë ß∑’Ë §π‡√“¡’ Õ¬Ÿà µ—È ß·µà ‡°‘ ¥ ∑ÿ °§π ‡§¬¡’ Õ“√¡≥å √— ° ‡°≈’ ¬¥ æÕ„® ‡ ’ ¬„® µ≈Õ¥®π‰¥â √— ∫·√ߪ–∑–®“°Õ“√¡≥å ¢Õß ºŸâ Õ◊Ë π°— π¡“·≈â «∑—È ß ‘È π ·¡â ‡√“Õ¬“°®–„Àâ ¿“«–®‘ µ„®¢Õ߇√“ ß∫√“∫‡√’ ¬∫‡À¡◊ Õπ ∑â Õß∑–‡≈¬“¡‰√â §≈◊Ë π≈¡ ·µà ‰¡à ™â “‰¡à π“π ®‘ µ„®¢Õ߇√“°Á ∂Ÿ °§≈◊Ë πÕ“√¡≥å ∑—È ß¢Õßµπ ‡Õß·≈–¢ÕߺŸâ Õ◊Ë π´— ¥°√–ÀπË ”„Àâ — ∫ π «ÿà 𫓬‡¢â “®π‰¥â π— °ª√— ™≠“·≈–π— °§‘ ¥ ∑“ß»“ π“À≈“¬∑à “π®÷ ß¡’ ∑— »π§µ‘ ‡™‘ ß ≈∫µà Õ çÕ“√¡≥å é ·≈– à ߇ √‘ ¡°“√«“ß ¡“µ√°“√®— ¥°“√°— ∫ çÕ“√¡≥å é µ—È ß·µà √–¥— ∫°“√§«∫§ÿ ¡‰ª®π∂÷ ß°“√°”®— ¥„Àâ Ÿ ≠ ‘È π‡≈¬∑’ ‡¥’ ¬« ‡æ◊Ë Õ¡‘ „Àâ çÕ“√¡≥å é “¡“√∂¢— ¥¢«“ߧ«“¡§‘ ¥·≈–°“√°√–∑” ∑’Ë √â “ß √√§å ∑“ß®√‘ ¬∏√√¡‰¥â ‡æ≈‚µ (Plato, ÙÚ¯-ÛÙ¯ °à Õπ §.».) à ߇ √‘ ¡„Àâ „™â ªí ≠≠“À√◊ Õ‡Àµÿ º≈ §«∫§ÿ ¡Õ“√¡≥å ‡æ◊Ë Õ„Àâ ‡°‘ ¥§«“¡°â “«Àπâ “ ∑“ß®√‘ ¬∏√√¡ Ò ‚¥¬‡æ≈‚µ¡’ ·π«§‘ ¥ ª√— ™≠“«à “ √à “ß°“¬‡ªì π ‘Ë ß∑’Ë À¬“∫ ‰¡à ª√–≥’ µ ·≈–‡ªì π∑’Ë Õ“»— ¬¢Õߪ√– “∑ — ¡º— ´÷Ë ß‡ªì π‡§√◊Ë Õß°à Õ‡°‘ ¥·≈–°√–µÿâ π Õ“√¡≥å ¢Õß¡πÿ …¬å ºŸâ ∑’Ë ‡°“–¬÷ ¥Õ¬Ÿà °— ∫ Õ“√¡≥å ·≈–√à “ß°“¬¬à Õ¡‰¡à “¡“√∂À≈ÿ ¥ æâ π‰ª Ÿà ‚≈°·Àà ߧ«“¡®√‘ ßÀ√◊ Õ‚≈°·Àà ß ·∫∫‰¥â Ú à «π·π«§‘ ¥„πæ√–æÿ ∑∏»“ π“ π—È π∂◊ Õ«à “Õ“√¡≥å §◊ Õ ª√“°Ø°“√≥å ∑’Ë ‡°‘ ¥®“°°“√ — ¡º— °— π¢ÕßÕ“¬µπ–¿“¬ „π (µ“ ÀŸ ®¡Ÿ ° ≈‘È π °“¬ ·≈–„®) °— ∫ Õ“¬µπ–¿“¬πÕ° [√Ÿ ª ‡ ’ ¬ß °≈‘Ë π √ °“¬ — ¡º— (‚ºØ∞— ææ–) ·≈–®‘ µ — ¡º— (∏√√¡“√¡≥å ) Û ] ‡™à 𠵓¡Õ߇ÀÁ π√Ÿ ª À√◊ ÕÀŸ ‰¥â ¬‘ π‡ ’ ¬ß ∑”„Àâ ‡°‘ ¥Õ“√¡≥å µà “ß Ê ‡™à π Õ“√¡≥å ‚°√∏ À√◊ ÕÕ“√¡≥å √— ° Õ“√¡≥å ¥— ß°≈à “«¡’ º≈µà Õµπ‡Õß·≈– µà ÕºŸâ Õ◊Ë π ¥— ß∑’Ë æ√–∏√√¡ªî Æ° (ª.Õ. ª¬ÿ µ⁄ ‚µ) ´÷Ë ßªí ®®ÿ ∫— π¥”√ß ¡≥»— °¥‘Ï ∑’Ë æ√– æ√À¡§ÿ ≥“¿√≥å ‰¥â Õ∏‘ ∫“¬«à “ çÕ“√¡≥å §◊ Õ ¿“殑 µπ—Ë π‡Õß ·≈– ¿“殑 µ°Á ‰¥â ‚¬ß‰ª∂÷ ß惵‘ °√√¡§«“¡ — ¡æ— π∏å °— ∫ ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡ ‡æ√“–Õ“√¡≥å À√◊ Õ ¿“殑 µπ—È π Õ“»— ¬æƒµ‘ °√√¡‡ªì π ™à Õß∑“ß ◊Ë Õ “√°“√· ¥ßÕÕ° ‡ ¡◊Ë Õ Õ“√¡≥å À√◊ Õ ¿“殑 µ‰¥â √— ∫°“√æ— ≤π“ ™’È ™à Õßπ”∑“ߢ¬“¬¢Õ∫‡¢µ·≈–ª≈¥ ª≈à Õ¬¥â «¬ªí ≠≠“„Àâ ◊Ë Õ “√· ¥ßÕÕ° ‰¥â º≈¥’ ¥â «¬æƒµ‘ °√√¡∑“ß°“¬ «“®“ °Á π— ∫‰¥â «à “ √–∫∫§«“¡ — ¡æ— π∏å ·Àà ß æƒµ‘ °√√¡ ®‘ µ„® ·≈–ªí ≠≠“ ‡¢â “¡“ ª√– “π∫√√®∫‡ªì πÕߧå √«¡ ‡¡◊Ë Õ¥”‡π‘ π ‰ªÕ¬à “ß∂Ÿ °µâ Õß °Á ®–Õ¬Ÿà „π¿“«– ¡¥ÿ ≈ „Àâ ‡°‘ ¥º≈¥’ ∑—È ß·°à µπ‡Õß·≈–§πÕ◊Ë π µ≈Õ¥®π — ߧ¡·≈– ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡∑—È ßÀ¡¥é Ù §”Õ∏‘ ∫“¬‡™à ππ’È ¡’ π— ¬„Àâ ‡¢â “„®‰¥â «à “ °“√ª≈à Õ¬„Àâ Õ“√¡≥å ‚≈¥·≈à π‰ªÕ¬à “ß ∫∑ ∫√√≥“∏‘ °“√