สำนักราชบัณฑิตยสภา

«“√ “√ √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π ªï ∑’Ë Û ©∫— ∫∑’Ë Ù µ.§.-∏.§. ÚıÙ¯ 891 ‘ «≈’ »‘ √‘ ‰≈ »— °¥‘Ï »√’ §ÿ ≥§à “ ¢Õߧ«“¡‡ªì π∫ÿ §§≈ ‘ «≈’ »‘ √‘ ‰≈ ¿“§’ ¡“™‘ ° ”π— °∏√√¡»“ µ√å ·≈–°“√‡¡◊ Õß √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π Ò John Harris, The value of life, London : Routledge and Kegan Paul, 1895. p 9.9 Ú Samuel E. Stumpf, Elements of Philosophy, 2 nd ed., New York : McGraw-Hill Book Company, 1987. p 36, 37 Û John Harris, Op. cit., p 15. ° “ √ ‡ § “ √æ§ « “ ¡ ‡ ªì π∫ÿ §§ ≈ (respect for person) ‡ªì πÀ≈— ° ®√‘ ¬∏√√¡ “°≈∑’Ë ª√–°“»·≈–√Ÿâ °— π ∑—Ë «‰ª„π — ß§¡¬ÿ §‚≈°“¿‘ «— µπå ∫ÿ §§≈ ·µà ≈–§π¡’ §«“¡‡∑à “‡∑’ ¬¡°— π∑’Ë ®–≈à «ß ≈–‡¡‘ ¥ ∑”√â “¬ ≈∫À≈Ÿà ¥Ÿ À¡‘Ë π°— π¡‘ ‰¥â §«“¡À¡“¬¢ÕßÀ≈— °®√‘ ¬∏√√¡¢â Õπ’È Õ∏‘ ∫“¬‰¥â ∑—È ß„π‡™‘ ß°ÆÀ¡“¬ ª√— ™≠“ ·≈–»“ π“ “√– ”§— ≠¢ÕßÀ≈— °°“√ Õ¬Ÿà ∑’Ë «à “ 秫“¡‡ªì π∫ÿ §§≈é ¡’ §ÿ ≥≈— °…≥– æ‘ ‡»…Õ¬à “ß‰√ ¡’ º≈Õ¬à “ß‰√µà Õ°“√ ¥”√ß™’ «‘ µ¡πÿ …¬å ∑—È ß„π¥â “π à «πµ— « ·≈–„π¥â “π™’ «‘ µ — ߧ¡∑’Ë µâ ÕßÕ¬Ÿà √à «¡°— ∫ ºŸâ Õ◊Ë π Ò ¡— ¬°√’ °‚∫√“≥π— °ª√— ™≠“„™â §” «à “ 秫“¡‡ªì π¡πÿ …¬å é (man as man À√◊ Õ human being) ·∑π§”«à “ ç∫ÿ §§≈é ·≈–‰¥â À¬‘ ∫¬°ª√–‡¥Á ππ’È ¡“∂°‡∂’ ¬ß °— π«à “§ÿ ≥≈— °…≥–æ‘ ‡»…¢Õߧ«“¡‡ªì 𠧔 ”§— ≠ : »— °¥‘Ï »√’ §ÿ ≥§à “¢Õߧ«“¡‡ªì π∫ÿ §§≈ ¡πÿ …¬å ∑’Ë ·µ°µà “ß®“° ‘Ë ß¡’ ™’ «‘ µÕ◊Ë π Ê §◊ ÕÕ–‰√ Õ“√‘ ‚µ‡µ‘ ≈ (Aristotle) Õ∏‘ ∫“¬ ‡√◊Ë Õßπ’È Õ¬à “ß™— ¥‡®π·≈–‡ªì π√–∫∫‚¥¬ ™’È „Àâ ‡ÀÁ π«à “§«“¡‡ªì π¡πÿ …¬å ‰¡à ‰¥â À¡“¬ ∂÷ ß°“√¡’ ™’ «‘ µÀ√◊ Õ§«“¡√Ÿâ ÷ ° ‡æ√“– §ÿ ≥≈— °…≥–∑—È ß Ú ª√–°“√π’È æ◊ ™·≈– — µ«å ´÷Ë ß‡ªì π ‘Ë ß¡’ ™’ «‘ µ°Á ¡’ ‡™à π‡¥’ ¬«°— π ·µà ‘Ë ß∑’Ë ¡πÿ …¬å ·µ°µà “ß®“°æ◊ ™·≈– — µ«å §◊ Õ§«“¡‡ªì πºŸâ ¡’ ‡Àµÿ º≈·≈–ªí ≠≠“ ´÷Ë ß‡ªì π à «π ”§— ≠¢Õß«‘ ≠≠“≥¡πÿ …¬å (rational part) ‡Àµÿ º≈·≈–ªí ≠≠“‡ªì π ‘Ë ß∑’Ë ∑”„Àâ ¡πÿ …¬å ‡√“·¬°·¬–¥’ ™—Ë « ∂Ÿ ° º‘ ¥‰¥â ¡πÿ …¬å ®÷ ß¡’ ¿“«–·ΩߢÕߧ«“¡ ‡ªì π§π¥’ Õ¬Ÿà „πµ— « ‡¡◊Ë Õ¡πÿ …¬å æ— ≤π“ §«“¡§‘ ¥¢Õßµπ‚¥¬„™â ªí ≠≠“·≈– ‡Àµÿ º≈‡ªì πÀ≈— °®–∑”„Àâ §‘ ¥‰¥â Õ¬à “ß∂Ÿ ° µâ Õß √Ÿâ ®— °‡≈◊ Õ°Õ¬à “ß∂Ÿ °µâ Õß ·≈–ªØ‘ ∫— µ‘ ‰¥â Õ¬à “ß∂Ÿ °µâ Õßµ≈Õ¥™’ «‘ µ ∂◊ Õ‰¥â «à “‡ªì π ™’ «‘ µ∑’Ë ¡’ §ÿ ≥∏√√¡ ¡’ §«“¡ ÿ ¢ ·≈–‡ªì π °“√¥”√ßÕ¬Ÿà Õ¬à “ß¡’ §ÿ ≥§à “·≈–»— °¥‘Ï »√’ ¢Õߧ«“¡‡ªì π¡πÿ …¬å Ú §«“¡§‘ ¥¥— ß°≈à “«π’È ◊ ∫‡π◊Ë Õß¡“ ®π∂÷ ß™à «ß√–¬–‡«≈“¢Õߪ√— ™≠“ ¡— ¬ „À¡à ®ÕÀå π ≈Á Õ° (John Locke) π— ° ª√— ™≠“™“«Õ— ß°ƒ…Õ∏‘ ∫“¬§«“¡À¡“¬ ¢Õߧ”«à “ ç∫ÿ §§≈é „πº≈ß“π™◊Ë Õ An Essay Concerning Human Under- standing (§.». Ò˘ˆÙ) ¡’ „®§«“¡ ”§— ≠«à “ “√— µ∂– ”§— ≠¢Õߧ«“¡‡ªì π ∫ÿ §§≈§◊ Õ ¡’ ‡Àµÿ º≈·≈–°“√§‘ ¥Õ¬à “ß ‰µ√à µ√Õß (reason and reflection) °“√ ¡’ µ‘ √Ÿâ µ— ««à “°”≈— ߧ‘ ¥Õ–‰√ ·≈–∑”Õ–‰√ §ÿ ≥≈— °…≥–¥— ß°≈à “«π’È ·¬°ÕÕ°‰¡à ‰¥â ®“°§«“¡‡ªì π∫ÿ §§≈ Û πÕ°®“°π’È ¬— ß À¡“¬§«“¡√«¡∂÷ ß°“√√Ÿâ ®— °§ÿ ≥§à “¢Õß µπ‡Õß °“√„Àâ §ÿ ≥§à “·°à ‘Ë ßÕ◊Ë π Ê √Õ∫ µ— «‡√“ °“√‡¢â “„®∑— »π§µ‘ ¢Õ߇√“∑’Ë ¡’ µà Õ ‘Ë ßµà “ß Ê ·≈–¥â «¬§ÿ ≥≈— °…≥–¥— ß°≈à “«