สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 30 No. 4 Oct.-Dec. 2005 1038 ¥πµ√’ ª√–™— π ·π«¥πµ√’ °“√·µà ߇æ≈ß„π√–¬–‡√‘Ë ¡·√° ‰¡à «à “„π«— ≤π∏√√¡¥πµ√’ ¢Õß™“µ‘ „¥ ®– ‡√‘Ë ¡®“°¥πµ√’ ·π«‡¥’ ¬« (monophony) §◊ Õ ¡’ ∑”πÕß ”À√— ∫√â ÕßÀ√◊ Õ∫√√‡≈ß ‡æ’ ¬ß·π«‡¥’ ¬« ‚πâ µ·µà ≈–µ— «®–¡’ §«“¡ —È π¬“«·µ°µà “ß°— π‡æ’ ¬ß‡≈Á °πâ Õ¬ §«“¡ ¬“«¢Õß‚πâ µ·µà ≈–µ— «‰¡à ¡’ §«“¡·µ° µà “ß°— π™— ¥‡®πÕ¬à “ß¡’ π— ¬ ”§— ≠ ‚¥¬ ª√°µ‘ ‚πâ µµ— « ÿ ¥∑â “¬¢Õߪ√–‚¬§®– ∑Õ¥¬“«∑’Ë ÿ ¥ „π¥πµ√’ µ–«— πµ°·≈– ¥πµ√’ ‰∑¬°Á ‡™à π°— π ‡¡◊Ë Õ¥πµ√’ æ— ≤π“ ¢÷È π¡“µ“¡≈”¥— ∫ ∑”πÕß„π¥πµ√’ µ–«— π µ°®–¡’ §«“¡ —È π¬“«°”°— ∫√–¥— ∫‡ ’ ¬ß Ÿ ßµË ”¡“¥â «¬Õ¬à “ßµ“¬µ— « ‡ªì π∑”πÕß∑’Ë µâ Õß¡’ ≈— °…≥–®— ßÀ«–·≈–Õ— µ√“®— ßÀ«– ”À√— ∫¥πµ√’ ‰∑¬°Á ®–¡’ Àπâ “∑— ∫æà «ß¡“ °— ∫∑”πÕß´÷Ë ß¡’ §«“¡ —È π¬“«¢Õ߇ ’ ¬ß ¬◊ ¥À¬ÿà π„π°√Õ∫‚πâ µÀ≈— °¢Õß∑”πÕß ≈Ÿ °¶â Õß Õ— π‡ªì π≈— °…≥–‡©æ“–¢Õß ¥πµ√’ ‰∑¬ °“√ª√–™— π·π«¥πµ√’ ¢Õßµ–«— π µ° „πÕ“√¬∏√√¡¢Õߥπµ√’ µ–«— πµ° æ∫¥πµ√’ ·π«‡¥’ ¬«∑’Ë ∂◊ Õ‡ªì π¡“µ√∞“π ‰¥â „π‡æ≈ß√â Õß„π‚∫ ∂å µ—È ß·µà ¬ÿ §°≈“ß (Middle Ages, ª√–¡“≥ §.». ˘- ÒÙı) ´÷Ë ß‡√’ ¬°«à “‡æ≈ß «¥‡°√°Õ- ‡√’ ¬π (Gregorian chant) ·≈–‰¥â √— ∫ °“√æ— ≤π“Õ¬à “ßµà Õ‡π◊Ë Õß®π∂÷ ߬ÿ §øóô πøŸ »‘ ≈ª«‘ ∑¬“ (Renaissance period, §.». ÒÙı-Òˆ) „π≈— °…≥–¢Õß ¥πµ√’ ·π«‡¥’ ¬«∑’Ë ´— ∫´â Õπ¢÷È π ∑—È ß„π·ßà ¢Õß™à «ß‡ ’ ¬ß∑”πÕß ∑‘ »∑“ß∑”πÕß °“√‡¥‘ π∑”πÕß §«“¡¬“«¢Õ߇ ’ ¬ß´÷Ë ß „π‡«≈“µà Õ¡“°≈“¬‡ªì π≈— °…≥–®— ßÀ«– ∑’Ë ¡’ ·∫∫·ºπ ·≈– “¡“√∂ ◊Ë Õ “√‰¥â ¥â «¬°“√∫— π∑÷ °‚πâ µ„π√Ÿ ª≈— °…≥å µà “ß Ê „π¬ÿ §øóô πøŸ »‘ ≈ª«‘ ∑¬“‡√‘Ë ¡¡’ °“√ ·µà ß∑”πÕßÕ’ °·π«Àπ÷Ë ß∑’Ë ‰¡à ‡À¡◊ Õπ °— ∫·π«À≈— ° ∑”„Àâ ‡°‘ ¥∑”πÕß Õß·π« ¢÷È π‡ªì π§√—È ß·√° ≈— °…≥–¢Õß°“√ª–∑– °— π√–À«à “ß∑”πÕß∑—È ß Õß∂◊ Õ‡ªì π®ÿ ¥‡√‘Ë ¡ µâ π¢Õß°“√ª√–™— π„π√–¥— ∫‡∫◊È Õßµâ 𠇪ì π°“√ª√–™— π√–À«à “ß·π«∑”πÕß´÷Ë ß µà Õ¡“‰¥â √— ∫°“√æ— ≤𓇪ì π¥πµ√’ À≈“° ·π« (polyphony) Õ— π‡ªì π‡π◊È Õ¥πµ√’ ∑’Ë ”§— ≠∑’Ë ÿ ¥„π¬ÿ §∫“‚√° (Baroque period, §.». Òˆ-Ò˜ı) ‡∑§π‘ § ∑’Ë ‡ªì πÀ— «„®„π¥πµ√’ À≈“°·π«§◊ Õ °“√ Õ¥ª√– “π·π«∑”πÕß (counter- point) π— °·µà ߇æ≈ß∑’Ë æ— ≤π“√Ÿ ª·∫∫ ¢Õß°“√ Õ¥ª√– “π·π«∑”πÕß®π∂÷ ß ®ÿ ¥∑’Ë ´— ∫´â Õπ∑’Ë ÿ ¥°Á §◊ Õ ‚¬Œ— ππå ‡´∫“ - ‡µ’ ¬π ∫“§ (Johann Sebastian Bach, §.». Òˆ¯ı-Ò˜ı) °“√ª√–™— π√–À«à “ß∑”πÕß·π« µà “ß Ê ‡ªì 𧫓¡´— ∫´â Õπ∑’Ë æ∫„π·ßà ¢Õß°“√ª√–æ— π∏å ‡æ≈ß ∂â “·µà ≈–·π« ‡≈à π‚¥¬π— °¥πµ√’ ·µà ≈–§π„π«ß¥πµ√’ °Á ®–∑”„Àâ ‡°‘ ¥°“√ª√–™— π„π·ßà ¢Õß°“√ ∫√√‡≈ߥ⠫¬ °“√ª√–™— π°— π√–À«à “ß ·π«∑”πÕß„π‡ ’ ¬ßª√– “π√–∫∫Õ‘ ß °ÿ ≠·®‡ ’ ¬ß‰¥â æ— ≤π“ Ÿ ß ÿ ¥·≈â «µ—È ß·µà ¬ÿ §∫“‚√° À≈— ß®“°π—È π„π¬ÿ §§≈“ ‘ ° (Classical period, §.». Ò˜ı- Ò¯Û) ¥πµ√’ À≈“°·π«´÷Ë ß¡’ °“√ ª√–™— π°— π√–À«à “ß∑”πÕßµà “ß Ê °Á ‡ ◊Ë Õ¡ §«“¡π‘ ¬¡≈ß ·≈–¡’ ¥πµ√’ ª√– “π·π« (homophony) ‡¢â “¡“·∑π∑’Ë ¥πµ√’ ª√– “π·π«‡ªì π‡π◊È Õ¥πµ√’ ∑’Ë ¡’ ·π« ∑”πÕß ”§— ≠‡æ’ ¬ß∑”πÕ߇¥’ ¬«‚¥¬¡’ ·π«Õ◊Ë πÕ’ °À≈“¬·π«‡ªì π·π«ª√– “π À√◊ Õ·π«ª√–°Õ∫´÷Ë ß¡’ ∫∑∫“∑‡ªì π√Õß ≈¥À≈—Ë π°— π‰ª ¥πµ√’ ª√– “π·π«‡ªì π ¥πµ√’ ∑’Ë ¡’ ∑—È ßµ— «‡Õ°·≈–µ— «ª√–°Õ∫ ·π«§«“¡§‘ ¥√–À«à “ߥπµ√’ À≈“°·π« ·≈–¥πµ√’ ª√– “π·π«·µ°µà “ß°— π ‚¥¬ ‘È π‡™‘ ß ‡¡◊Ë Õ‡¢â “ Ÿà ¬ÿ §‚√·¡πµ‘ ° (Romantic period, §.». Ò¯Û- Ò˘) ®÷ ß¡’ °“√º ¡º “π‡π◊È Õ¥πµ√’ „Àâ °≈¡°≈◊ π°— π√–À«à “ߥπµ√’ ª√– “π ·π«°— ∫¥πµ√’ À≈“°·π« ·µà ¥πµ√’ ª√– “π·π«°Á ¬— ߇ªì πÀ≈— °‚¥¬‰«¬“- °√≥å ‡ ’ ¬ßª√– “π¡’ ∫∑∫“∑ ”§— ≠·≈– ¡’ æ— ≤π“°“√Õ¬à “ßµà Õ‡π◊Ë Õß®π∂÷ ߬ÿ § »µ«√√…∑’Ë Ú ¥πµ√’ À≈“°·π«„Àâ §«“¡ ”§— ≠°— ∫‡ ’ ¬ß„π·π«πÕπ·≈– °“√ Õ¥ª√– “π∑’Ë ≈ßµ— «√–À«à “ß·π« µà “ß Ê ¥â «¬‡ ’ ¬ßª√– “π„π·π«µ—È ß∑’Ë Õ¥§≈â Õß°≈¡°≈◊ π „π¢≥–∑’Ë ¥πµ√’ ª√– “π·π«„Àâ §«“¡ ”§— ≠°— ∫‡ ’ ¬ß „π·π«µ—È ß·≈–°“√¥”‡π‘ π§Õ√å ¥®“° ®ÿ ¥Àπ÷Ë ß‰ª¬— ßÕ’ °®ÿ ¥Àπ÷Ë ß ∑’Ë °≈à “«¡“π’È ‡ªì π°“√ª√–™— π°— π„π·ßà ¢Õ߇π◊È Õ¥πµ√’ ∑’Ë ¡’ ·π«‡ ’ ¬ßª–∑–°— π„π∫∑‡æ≈ßÕ¬à “ß ·π∫‡π’ ¬π„π¡‘ µ‘ ∑’Ë ·µ°µà “ß°— π °“√®— ¥ ·π«‡ ’ ¬ß„Àâ ª–∑–°— π¥â «¬™—È π‡™‘ ߇™à ππ’È ∑”„Àâ ‡°‘ ¥§«“¡´— ∫´â Õπ¥â “π°“√·µà ß ‡æ≈ß ∂◊ Õ‡ªì π°“√¬°√–¥— ∫ß“π»‘ ≈ª– °“√·µà ߇æ≈ß∑’Ë ºà “π°√–∫«π§«“¡§‘ ¥ √–¥— ∫ Ÿ ß