สำนักราชบัณฑิตยสภา

«“√ “√ √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π ªï ∑’Ë ÛÒ ©∫— ∫∑’Ë Ò ¡.§.-¡’ .§. ÚıÙ˘ ¬ß§å «‘ ¡≈ ‡≈≥∫ÿ √’ ·≈–™π¡å ∑‘ µ“ √— µπ°ÿ ≈ 49 ¬—Ë ß¬◊ π‡¡◊Ë Õ¡πÿ …¬å ∫√√≈ÿ «ÿ ≤‘ ¿“«–∑“ß ‡æ» (sexual maturation) ·µà „π ªí ®®ÿ ∫— π‡ªì π∑’Ë ‡¢â “„®Õ¬à “ß™— ¥‡®π·≈â « «à “ °√–¥Ÿ °‰¡à ‡§¬∂÷ ß ¿“«–∑’Ë ¬—Ë ß¬◊ π ¡«≈°√–¥Ÿ °¡’ °“√ Ÿ ≠À“¬Õ¬Ÿà ‡ ¡Õ ·≈–¡’ °“√‡ª≈’Ë ¬π·ª≈ß‚§√ß √â “ß °√–¥Ÿ °Õ¬à “ßµà Õ‡π◊Ë Õßµ≈Õ¥Õ“¬ÿ ¢— ¬ ‚¥¬∑’Ë Õ— µ√“°“√‡ª≈’Ë ¬π·ª≈ß®– Ÿ ߢ÷È π ‰ªµ“¡«— ¬ ®πÕ“®®–𔉪 Ÿà Õ“°“√ ¢Õß ‚√§°√–¥Ÿ °æ√ÿ π (osteoporosis) ´÷Ë ß‡°‘ ¥®“°°“√ Ÿ ≠‡ ’ ¬¡«≈°√–¥Ÿ ° Õ¬à “ß√ÿ π·√ß ®π∂÷ ß¡’ °√–¥Ÿ °·µ°À— ° ¥â «¬µπ‡Õß (spontaneous) Õ’ °¥â «¬ ‚√§°√–¥Ÿ °æ√ÿ π‡ªì 𠓇Àµÿ „À≠à ∑’Ë °à Õ„Àâ ‡°‘ ¥Õ“°“√‡®Á ∫ªÉ «¬ ·≈–°“√ µ“¬„π‡æ»À≠‘ ß«— ¬À¡¥ª√–®”‡¥◊ Õπ ¡’ °“√ª√–¡“≥‰«â «à “ºŸâ À≠‘ ß®– Ÿ ≠‡ ’ ¬ ¡«≈°√–¥Ÿ °√â Õ¬≈– Ò ¿“¬„π‡«≈“ ∑’Ë °”≈— ß®–À¡¥ª√–®”‡¥◊ Õπ ·≈–®– Ÿ ≠‡ ’ ¬°√–¥Ÿ °‡ª≈◊ Õ°πÕ° (cortical bone) ∂÷ ß√â Õ¬≈– Ûı ·≈– trabecular bone √â Õ¬≈– ı µ≈Õ¥Õ“¬ÿ ¢— ¬ (De- Cherney, 1993) °“√ªÑ Õß°— π·≈– ‡ª≈’Ë ¬π°≈— ∫¢Õß°“√ Ÿ ≠‡ ’ ¬¢Õß¡«≈ °√–¥Ÿ ° µâ Õß°“√§«“¡‡¢â “„®Õ¬à “ß≈÷ ° ´÷È ß‡°’Ë ¬«°— ∫°√–∫«π°“√ √â “ß°√–¥Ÿ ° °“√ ≈“¬°√–¥Ÿ ° √«¡‰ª∂÷ ß°“√ °√–∑”¢ÕߌÕ√å ‚¡π∑’Ë ”§— ≠µà “ß Ê ‡™à π ‡Õ ‚∑√‡®π ·≈–æ“√“‰∑√Õ¬¥å ŒÕ√å ‚¡π Albright ·≈–ºŸâ √à «¡ß“π (1941) ‡ªì πæ«°·√°∑’Ë ™’È «à “ °“√æ√à Õß‡Õ - ‚∑√‡®π‡ªì 𠓇Àµÿ Àπ÷Ë ß∑’Ë °à Õ„Àâ ‡°‘ ¥ ‚√§°√–¥Ÿ °æ√ÿ π„π«— ¬À¡¥ª√–®” ‡¥◊ Õπ „πªí ®®ÿ ∫— π‡ªì π∑’Ë ¬Õ¡√— ∫‚¥¬ ∑—Ë «°— π«à “ °“√æ√à Õß‡Õ ‚∑√‡®π¡’ ∫∑∫“∑ ”§— ≠µà Õ°“√‡°‘ ¥°“√‡®Á ∫ ªÉ «¬¥â «¬‚√§°√–¥Ÿ °æ√ÿ π °“√√— °…“ ‚¥¬„Àâ ‡Õ ‚∑√‡®π∑¥·∑π “¡“√∂ ªÑ Õß°— π°“√ Ÿ ≠‡ ’ ¬¡«≈°√–¥Ÿ °„π «— ¬À¡¥ª√–®”‡¥◊ Õπ ·≈–≈¥§«“¡ ‡ ’Ë ¬ßµà ÕÕ“°“√°√–¥Ÿ °·µ°À— ° ·µà °≈‰°„π°“√∑’Ë ‡Õ ‚∑√‡®π¡’ Õ”π“® µà Õ°√–∫«π°“√ √â “ß°√–¥Ÿ °π—È π ¬— ß ‰¡à ‡ªì π∑’Ë ‡¢â “„®Õ¬à “ß·∑â ®√‘ ß ·≈–‡π◊Ë Õß ®“°°“√∑¥·∑π¥â «¬‡Õ ‚∑√‡®π¡’ §«“¡‡ ’Ë ¬ßµà Õº≈¢â “߇§’ ¬ß °“√„Àâ ‡Õ ‚∑√‡®π∑¥·∑πÕ¬à “ßµà Õ‡π◊Ë Õß ®÷ ߉¡à ‡ªì π∑’Ë ‰«â «“ß„® ∑—È ßπ’È æ∫«à “‡Õ - ‚∑√‡®π¡’ º≈¢â “߇§’ ¬ß‡™‘ ߇¿ — ™°√√¡ µà Õ‡π◊È Õ‡¬◊Ë Õ‚§√ß°√–¥Ÿ ° ·≈–°“√‰À≈ ¢Õ߇≈◊ Õ¥„π°√–¥Ÿ °¥Ÿ ‡À¡◊ Õπ®–∂Ÿ ° °¥„Àâ Õà Õπ≈ß‚¥¬‡Õ ‚∑√‡®π ‡Õ - ‚∑√‡®π√–¥— ∫ Ÿ ß¡’ º≈„Àâ ‡°‘ ¥°“√ Ÿ ≠ ‡ ’ ¬πÈ ”Àπ— °¢ÕßÀπŸ ∑¥≈Õß (Moon et al ., 1991) ·≈–¬— ßæ∫«à “¡’ °“√ ‡æ‘Ë ¡¢Õ߇π◊È ÕßÕ°„πÀπŸ ¡’ Õ“¬ÿ À≈— ß ®“°∑’Ë „Àâ ŒÕ√å ‚¡π‡Õ ‚∑√‡®π‡ªì 𠇫≈“π“π ‡æ◊Ë Õ»÷ °…“ª√“°Ø°“√≥å µà “ß Ê Õ¬à “ß„°≈â ™‘ ¥ ‡√“®”‡ªì πµâ Õß¡’ µ— «·∫∫ ∑’Ë ¡‡Àµÿ ¡º≈¢Õß°√–∫«π°“√ √â “ß ·≈– ≈“¬°√–¥Ÿ °´÷Ë ß “¡“√∂„™â Õ∏‘ ∫“¬ ‘Ë ß∑’Ë ∂Ÿ ° — ߇°µ ·≈–√“¬ß“π®“°°“√ ∑¥≈ÕßÀ√◊ Õ¢â Õ¡Ÿ ≈‡™‘ ߧ≈‘ π‘ ° (clinical data) µà “ß Ê ∑’Ë °à Õ„Àâ ‡°‘ ¥§«“¡‰¡à ·πà „®„π°“√ªÑ Õß°— π·≈–√— °…“‚√§°√–¥Ÿ ° æ√ÿ π √«¡∑—È ß°≈‰°¢Õß°√–∫«π°“√ √â “ß·≈– ≈“¬°√–¥Ÿ °„π√à “ß°“¬¢Õß ¡πÿ …¬å °“√ √â “ßµ— «·∫∫∑“ߧ≥‘ µ»“ µ√å °√–¥Ÿ °∂Ÿ °§«∫§ÿ ¡‚¥¬ PTH (æ“√“‰∑√Õ¬¥å ŒÕ√å ‚¡π) (Kroll, 2000) ÕÕ ∑’ ‚Õ§≈“ µå ≈“¬°√–¥Ÿ ° ·≈–ª≈à Õ¬·§≈‡´’ ¬¡„Àâ ‡ªì πÕ‘ √– ·µà ‰¡à ¡’ receptors ”À√— ∫ PTH à «π preosteoblastic precursors ·≈– preosteoblasts ¡’ receptors ”À√— ∫ PTH ´÷Ë ß®–™— °π”„Àâ ‡°‘ ¥°“√ √â “ß preosteoblasts ®“° precursors ·≈– ÕÕ ∑’ ‚Õ∫≈“ µå ®“° preosteoblasts ·≈â « ÕÕ ∑’ ‚Õ∫≈“ µå °Á ®– √â “ß IL-6 ´÷Ë ß™— °π” preosteoblasts „Àâ °≈“¬ ‡ªì πÕÕ ∑’ ‚Õ∫≈“ µå (Kroll, 2000) ¥— ßπ—È π °“√ √â “ß°√–¥Ÿ ° (bone remodeling) ‡ªì π«ß®√µà Õ‡π◊Ë ÕߢÕß °“√∑”≈“¬·≈– √â “ß°√–¥Ÿ °„À¡à ‚¥¬ ‡´≈≈å ÕÕ ∑’ ‚Õ§≈“ µå ·≈–ÕÕ ∑’ ‚Õ- ∫≈“ µå (Marcus, 1994) „π°√–∫«π °“√π’È ÕÕ ∑’ ‚Õ§≈“ µå ®–ª√“°Ø¢÷È π ∫πº‘ «¢Õß°√–¥Ÿ °∑’Ë inactive ·≈â « ¢ÿ ¥„Àâ ‡°‘ ¥ lacuna ∫πº‘ «¢Õ߇ª≈◊ Õ° °√–¥Ÿ °∑’Ë ‡√’ ¬°«à “ resorption tunnel À≈— ß®“°π—È πÕÕ ∑’ ‚Õ§≈“ µå °Á ®–∂Ÿ ° ·∑π∑’Ë ¥â «¬ÕÕ ∑’ ‚Õ∫≈“ µå ´÷Ë ß®–‡µ‘ ¡ ‚æ√ß°“√ ≈“¬°√–¥Ÿ ° (resorption cavity) „Àâ ‡µÁ ¡¢÷È π ‡¡◊Ë ÕÕÕ ∑’ ‚Õ- ∫≈“ µå ‰¥â «“ß protein-based ‡¡- ∑√‘ °´å (osteoid) ≈߉«â ‡√’ ¬∫√â Õ¬·≈â « °Á ®–Ωí ßµ— «Õ¬Ÿà ‡ªì π‡¡∑√‘ °´å °√–¥Ÿ ° °≈“¬‡ªì π osteocytes À√◊ Õ°≈— ∫‰ª ‡ªì π‡´≈≈å ∑’Ë inactive ´÷Ë ß‡√’ ¬ßµ— «Õ¬Ÿà ∫π º‘ «¢Õß°√–¥Ÿ ° (Turner et al ., 1994) ¥— ßπ—È π Õ— µ√“°“√ – ¡°√–¥Ÿ ° ¢÷È πÕ¬Ÿà °— ∫®”π«π¢Õ߇´≈≈å ÕÕ ∑’ ‚Õ-