สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 31 No. 1 Jan.-Mar. 2006 °“√ªØ‘ √Ÿ ª°“√‡√’ ¬π√Ÿâ ∑—È ß‚√߇√’ ¬π : ªí ®®— ¬‡Õ◊È Õµà Õ§«“¡ ”‡√Á ® ·≈–¢â Õ‡ πÕ·π– 144 ·≈– A (action) ®π°√–∑—Ë ßºŸâ ‡√’ ¬π ‡°‘ ¥º≈ — ¡ƒ∑∏‘Ï µ“¡‡ªÑ “À¡“¬ ´÷Ë ß„π ∑’Ë ÿ ¥ §√Ÿ °Á ®–‰¥â π«— µ°√√¡°“√‡√’ ¬π °“√ Õπ∑’Ë µπ‰¥â ∑¥≈Õß·≈–æ— ≤π“ ¡“‡ªì π√–¬– Ê „π√–À«à “ß∑’Ë §√Ÿ ¥”‡π‘ π °“√¥— ß°≈à “« ºŸâ ∫√‘ À“√°Á ®–∑”Àπâ “∑’Ë „Àâ °“√ π— ∫ πÿ π¥â “πªí ®®— ¬‡°◊È ÕÀπÿ π ∑’Ë §√Ÿ -ºŸâ ‡√’ ¬πµâ Õß°“√ ®— ¥√–∫∫π‘ ‡∑» ¿“¬„π‡æ◊Ë Õ™à «¬„Àâ §√Ÿ ‡°‘ ¥°“√‡√’ ¬π√Ÿâ ·≈–æ— ≤π“ß“π ·≈– à ߇ √‘ ¡„Àâ ™ÿ ¡™π ‡¢â “¡“¡’ à «π√à «¡„π°“√æ— ≤π“ºŸâ ‡√’ ¬π ·≈–‚√߇√’ ¬π ∑—È ßπ’È ºŸâ ∫√‘ À“√Õ“®∑” «‘ ®— ¬·≈–æ— ≤π“ß“π¢Õßµπ À√◊ Õ∑” «‘ ®— ¬≈— °…≥–Õ◊Ë π Ê „π‡√◊Ë Õß∑’Ë µπ π „®§«∫§Ÿà ‰ª¥â «¬ à «ππ— °«‘ ™“°“√®“° ¿“¬πÕ°°Á ®–„Àâ §«“¡™à «¬‡À≈◊ Õ∑“ß «‘ ™“°“√·°à §√Ÿ ·≈–ºŸâ ∫√‘ À“√ ·≈– · «ßÀ“¬ÿ ∑∏«‘ ∏’ „π°“√°√–µÿâ π·≈– à ß ‡ √‘ ¡„Àâ §√Ÿ ·≈–ºŸâ ∫√‘ À“√ªØ‘ ∫— µ‘ ß“π„Àâ ”‡√Á ® ‚¥¬Õ“®∑”«‘ ®— ¬§«∫§Ÿà ‰ª¥â «¬ °“√¥”‡π‘ π°“√µ“¡°√–∫«π°“√ ¥— ß°≈à “« ¥”‡π‘ π°“√‡ªì π√–¬– Ê √–¬– ≈– ˆ ‡¥◊ Õπ ‡¡◊Ë Õ‡ √Á ® ‘È π√–¬–∑’Ë Ù ‚√߇√’ ¬π¥”‡π‘ π°“√ — ߇§√“–Àå º≈°“√ ¥”‡π‘ π°“√®“°§√Ÿ ∑ÿ °§π ∑”„Àâ ∑√“∫ «à “ºŸâ ‡√’ ¬π∑—È ß‚√߇√’ ¬π„π¿“æ√«¡¡’ º≈ — ¡ƒ∑∏‘Ï µ“¡‡ªÑ “À¡“¬∑’Ë ‡ªì π®ÿ ¥‡πâ π ¢Õß‚√߇√’ ¬π‡æ’ ¬ß„¥ πÕ°®“°π—È π ¬— ß “¡“√∂ — ߇§√“–Àå «‘ ∏’ °“√∑’Ë §√Ÿ ‰¥â ∑¥≈Õß„™â ·≈–æ— ≤π“¡“‡ªì π√–¬– Ê ∑”„Àâ ‚√߇√’ ¬π‰¥â π«— µ°√√¡°“√‡√’ ¬π °“√ Õπ∑’Ë ‰¥â ºà “π°“√«‘ ®— ¬·≈–æ— ≤π“ „π∫√‘ ∫∑¢Õßµπ¡“‡ªì π‡«≈“ Ú ªï πÕ°®“°π—È π ¬— ߉¥â Õß§å §«“¡√Ÿâ ®“° °“√«‘ ®— ¬‡°’Ë ¬«°— ∫°“√∫√‘ À“√«‘ ™“°“√ ¢ÕߺŸâ ∫√‘ À“√·≈–°“√‡ √‘ ¡ ¡√√∂- ¿“æ∑“ß«‘ ™“°“√‚¥¬π— °«‘ ™“°“√®“° ¿“¬πÕ° √«¡∑—È ß¡’ §√Ÿ ®”π«πÀπ÷Ë ß‰¥â ∑”«‘ ®— ¬ªØ‘ ∫— µ‘ °“√„π™—È π‡√’ ¬π‡æ◊Ë Õ·°â ªí ≠À“ ·≈–æ— ≤π“°“√‡√’ ¬π√Ÿâ ¢ÕߺŸâ ‡√’ ¬π¥â «¬ ªí ®®— ¬‡Õ◊È Õ·≈–ªí ≠À“∑’Ë ¡’ Õ‘ ∑∏‘ æ≈ µà Õ§«“¡ ”‡√Á ® ·≈–¢â Õ‡ πÕ·π– „π°“√ªØ‘ √Ÿ ª°“√‡√’ ¬π√Ÿâ ∑—È ß‚√߇√’ ¬π ®“°°“√¥”‡π‘ πß“π«‘ ®— ¬·≈– æ— ≤π“ ‡ æ◊Ë ÕªØ‘ √Ÿ ª°“ √ ‡ √’ ¬π√Ÿâ ∑—È ß ‚√߇√’ ¬πµ“¡°√–∫«π°“√∑’Ë °≈à “«‰«â ¢â “ßµâ π §≥–«‘ ®— ¬‰¥â ¢â Õ§â πæ∫À≈“¬ ª√–°“√ ´÷Ë ß„π∑’Ë π’È ®–¢Õ°≈à “«∂÷ ߢâ Õ §â πæ∫‡°’Ë ¬«°— ∫ªí ®®— ¬‡Õ◊È Õ∑’Ë ¡’ Õ‘ ∑∏‘ æ≈ µà Õ§«“¡ ”‡√Á ® ªí ≠À“∑’Ë æ∫·≈–¢â Õ ‡ πÕ·π– ´÷Ë ß®–‡ªì πª√–‚¬™πå µà Õ ‚√߇√’ ¬πÕ’ °®”π«π¡“°∑’Ë µâ Õß°“√ ªØ‘ √Ÿ ª°“√‡√’ ¬π√Ÿâ „Àâ ”‡√Á ® ªí ®®— ¬∑’Ë ¡’ Õ‘ ∑∏‘ æ≈µà Õ§«“¡ ”‡√Á ® ¢Õß°“√ªØ‘ √Ÿ ª°“√‡√’ ¬π√Ÿâ π—È π §«“¡ ®√‘ ß¡’ Õ¬Ÿà ®”π«π¡“° ·µà ∑’Ë ”§— ≠∑’Ë ÿ ¥ ¡’ Ù ª√–°“√§◊ Õ (Ò) ºŸâ ∫√‘ À“√ (Ú) ∑’ ¡·°ππ”°“√‡ª≈’Ë ¬π·ª≈ß (change agent) ¢Õß‚√߇√’ ¬π (Û) π— °«‘ ™“°“√ ®“°¿“¬πÕ°‚√߇√’ ¬π ·≈– (Ù) §≥– §√Ÿ ·π«∑“ß„π°“√™à «¬„Àâ ‚√߇√’ ¬π ¥”‡π‘ π°“√ªØ‘ √Ÿ ª°“√‡√’ ¬π√Ÿâ „Àâ ”‡√Á ® °Á §◊ Õ °“√ à ߇ √‘ ¡„Àâ ‚√߇√’ ¬π¡’ Õß§å ª√–°Õ∫∑—È ß ’Ë ∑’Ë §√∫∂â «π·≈– ¡∫Ÿ √≥å (∑‘ »π“ ·¢¡¡≥’ ·≈–§≥–, ÚıÙ¯) Ò. ªí ®®— ¬¥â “πºŸâ ∫√‘ À“√‚√ß- ‡√’ ¬πÀ√◊ Õ ∂“π»÷ °…“ : ¢â Õ§â πæ∫ ·≈–¢â Õ‡ πÕ·π– ®“°°“√µ‘ ¥µ“¡°“√¥”‡π‘ π ß“π¢ÕߺŸâ ∫√‘ À“√‚√߇√’ ¬πÀ√◊ Õ ∂“π »÷ °…“ ®”π«π ÒÛı §π æ∫«à “ ºŸâ ∫√‘ À“√∑’Ë ª√– ∫§«“¡ ”‡√Á ®„π°“√ ∑”ß“π §◊ Õ ºŸâ ∑’Ë ¡’ §ÿ ≥≈— °…≥–∑—È ß Û ª√–°“√ À√◊ Õª√–°“√„¥ª√–°“√Àπ÷Ë ß ¥— ßπ’È °. ‡ªì πºŸâ ∑’Ë ¡’ §«“¡ “¡“√∂ ∑“ß«‘ ™“°“√ Ÿ ß ‡ªì πºŸâ π”∑“ß«‘ ™“°“√ ¡’ §«“¡ “¡“√∂·≈–§ÿ ≥ ¡∫— µ‘ ∑’Ë ∑” „Àâ ∫ÿ §≈“°√‡°‘ ¥§«“¡»√— ∑∏“ ‡™◊Ë Õ∂◊ Õ ·≈–¬‘ π¥’ ªØ‘ ∫— µ‘ µ“¡§”·π–π” ¢. ‡ªì πºŸâ ∑’Ë ¡’ ¡πÿ …¬ — ¡æ— π∏å ¥’ ‡Õ“„®„ à „πß“π „Àâ ‡«≈“°— ∫ß“π¢Õß ‚√߇√’ ¬π ªØ‘ ∫— µ‘ ß“π¥â «¬§«“¡µ—È ß„® ∑ÿà ¡‡∑ ‡ªì π·∫∫Õ¬à “ß„π°“√∑”ß“π ·≈–¡’ §ÿ ≥∏√√¡ ºŸâ ∫√‘ À“√∑’Ë ¡’ ≈— °…≥–π’È ¡— °‰¥â √— ∫§«“¡√à «¡¡◊ Õ®“°§≥–§√Ÿ „π °“√¥”‡π‘ πß“πµà “ß Ê §. ‡ªì πºŸâ ∫√‘ À“√ß“π·∫∫¡’ à «π√à «¡§◊ Õ‡ªì πºŸâ ∫√‘ À“√∑’Ë ¡’ §«“¡‡ªì π ª√–™“∏‘ ª‰µ¬ ‡§“√æ√— ∫øí ߧ«“¡§‘ ¥ ‡ÀÁ π¢Õß∫ÿ §≈“°√ ‡ªî ¥‚Õ°“ à ߇ √‘ ¡ ·≈– π— ∫ πÿ π„Àâ §√Ÿ ¡’ à «π√à «¡„π°“√ ∫√‘ À“√ß“π °√–®“¬Õ”π“® ‡ √‘ ¡ √⠓ߧ«“¡‡¢â ¡·¢Á ß„π°“√∑”ß“π‡ªì π ∑’ ¡ ·≈– à ߇ √‘ ¡°“√∑”ß“πÕ¬à “ß‡ªì π √–∫∫ ®–‡ÀÁ π‰¥â «à “ ºŸâ ∫√‘ À“√∑’Ë ª√– ∫§«“¡ ”‡√Á ®π—È π ¡’ À≈“¬ ≈— °…≥–¥â «¬°— π ¡’ ∑—È ßºŸâ ∑’Ë ¡’ §«“¡ “¡“√∂∑“ß«‘ ™“°“√ Ÿ ß À√◊ Õ·¡â ®– ‰¡à ¡’ §«“¡ “¡“√∂ Ÿ ß ·µà ∂â “¡’ §«“¡ µ—È ß„®„π°“√∑”ß“π Õÿ ∑‘ »µπ Õÿ ∑‘ » ‡«≈“„Àâ °— ∫°“√ªØ‘ ∫— µ‘ ß“π ‡ªì π·∫∫