สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 31 No. 2 Apr.-Jun. 2006 æÿ ∑∏∑“ ¿‘ °¢ÿ æÿ ∑∏»“ π“π‘ °“¬‡∂√«“∑ ·≈–°“√ªØ‘ √Ÿ ª¢Õßπ— °π« ¡— ¬π‘ ¬¡„πª√–‡∑»‰∑¬ (µà Õ) 350 Ò¯ Dhani Nivat Kromamun Bidyalabh, H.H. Prince. A History of Buddhism in Siam. Bangkok : Siam Society, 1965, 23. ∂÷ ß°“√„™â Õ”π“®Õ¬à “ßµà Õ‡π◊Ë ÕߢÕß ºŸâ ª°§√Õߪ√–‡∑» ‰¡à «à “®–‡ªì πæ√– ¡À“°…— µ√‘ ¬å √–∫Õ∫‡º¥Á ®°“√∑À“√ À√◊ Õ√— ∞∫“≈æ≈‡√◊ Õπ°Á µ“¡ ‡æ◊Ë ÕÕ“»— ¬ ∫∑∫“∑·≈–Àπâ “∑’Ë ¢Õߧ≥– ß¶å „π °“√ à ߇ √‘ ¡π‚¬∫“¬·≈–§«“¡¡—Ë π§ß ¢Õß√— ∞∫“≈„π¬ÿ § ¡— ¬π—È π Ê ·≈–„π ¢≥–‡¥’ ¬«°— π°Á µ— ¥ ‘ ∑∏‘ Õ”π“®¢Õß æ√– ߶å ∑’Ë ®–‡¢â “‰ª‡°’Ë ¬«¢â Õß°— ∫°“√ ª°§√Õߪ√–‡∑»¥— ß®–‡ÀÁ π‰¥â ®“° æ√–∫√¡√“™‚Õß°“√§√—È ß·√° Ê §√—È ß Àπ÷Ë ß¢Õßæ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–æÿ ∑∏- ¬Õ¥øÑ “®ÿ Ó‚≈°¡À“√“™ (√— ™°“≈∑’Ë Ò, §√Õß√“™¬å „π™à «ß æ.». ÚÛÚı- ÚÛÙÙ) æ√–¡À“°…— µ√‘ ¬å ºŸâ ∑√ß°à Õ µ—È ßæ√–√“™«ß»å ®— °√’ „π ¡— ¬√— µπ- ‚° ‘ π∑√å ¢Õ߉∑¬ ´÷Ë ß°≈à “«∂÷ ß°“√ ®— ¥Õß§å °√·≈–øóô πøŸ æÿ ∑∏»“ π“¢÷È π ¡“„À¡à À≈— ß®“°∑’Ë °√ÿ ß»√’ Õ¬ÿ ∏¬“‰¥â ∂Ÿ °æ¡à “∑”≈“¬ ‡√“ “¡“√∂¡Õ߇ÀÁ π æ√–«‘ — ¬∑— »πå ·≈–æ√–√“™»√— ∑∏“„π æÿ ∑∏»“ π“¢Õßæ√–Õß§å ‰¥â ®“°∫∑ æ√√≥π“¢Õ߇®â “𓬉∑¬æ√–Õߧå Àπ÷Ë ß ´÷Ë ß‰¥â °≈à “«∂÷ ß°“√∫Ÿ √≥– — ߧ¡ ‰∑¬¢Õß√— ™°“≈∑’Ë Ò ¿“¬À≈— ß°“√ µà Õ Ÿâ ·¬à ß™‘ ßÕ”π“®·≈–§«“¡«ÿà 𫓬 ∑’Ë ‡°‘ ¥®“°°“√≈à ¡ ≈“¬¢Õß°√ÿ ß»√’ Õ¬ÿ ∏¬“„π æ.». ÚÛÒ ‰«â ¥— ßπ’È ‡ªì π∏√√¡¥“∑’Ë ®–∑√ßæ√–√“™¥”√‘ Õ¬à “ß‡ªì π√–∫∫ ‡æ◊Ë Õ∑√ß°”Àπ¥ À≈— °»’ ≈∏√√¡ ”À√— ∫®— ¥µ—È ß¡“µ√∞“π„π°“√ª√–惵‘ ªØ‘ ∫— µ‘ ¢Õߧ≥– ß¶å µà Õ®“°π—È πæ√–Õß§å ‰¥â ∑√ß欓¬“¡¥Ÿ ·≈„Àâ æ °π‘ °√ ∑—È ß∑’Ë ‡ªì π¶√“«“ ·≈–∑’Ë ‡ªì π¿‘ °…ÿ ß¶å ‰¥â ª√–惵‘ µπ‡ªì π™“«æÿ ∑∏∑’Ë ¥’ æ√–√“™°√≥’ ¬°‘ ®∑“ߥ⠓ππ’È ®–‡ÀÁ π‰¥â ™— ¥®“°æ√–∫√¡√“™‚Õß°“√®”π«π¡“°∑’Ë ‡°’Ë ¬«¢â Õß°— ∫°“√§«∫§ÿ ¡ §«“¡ª√–惵‘ ¢Õß ß¶å ·≈–¶√“«“ Ò¯ „π§√‘ µå »µ«√√…∑’Ë Ú «‘ ∏’ °“√ „™â æÿ ∑∏»“ 𓇪ì π‡§√◊Ë Õß¡◊ Õ √â “ß §«“¡™Õ∫∏√√¡„πß“πª°§√ÕߢÕß ª√–‡∑»‰∑¬ ‰¥â ¡’ °“√‡ª≈’Ë ¬π·ª≈ß∑’Ë ”§— ≠√«¡ Ú §√—È ß °“√‡ª≈’Ë ¬π·ª≈ß §√—È ß·√°‡°‘ ¥¢÷È π„π∑»«√√…µâ π Ê ¢Õߧ√‘ µå »µ«√√…∑’Ë Ú ‚¥¬°“√∑’Ë æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–¡ß°ÿ Ƈ°≈â “‡®â “ Õ¬Ÿà À— « (√— ™°“≈∑’Ë ˆ, §√Õß√“™¬å „π™à «ß æ.». ÚÙıÛ-ÚÙˆÙ) ∑√߇πâ π¬È ” «à “æÿ ∑∏»“ 𓇪ì π ‘Ë ß§È ”®ÿ π∑—È ß ∂“- ∫— πæ√–¡À“°…— µ√‘ ¬å ·≈– ∂“∫— 𙓵‘ æ√–Õߧå ∑√߇πâ 𧫓¡‡ªì π‰∑¬·≈– §«“¡ ”§— ≠¢Õßæÿ ∑∏»“ π“ „π°“√ √⠓ߧ«“¡¡—Ë π§ß·≈– «— ¥‘ ¿“æ¢Õß ª√–‡∑» Õ’ °∑—È ß∑√ß«“ß·π«∑“ß∑’Ë ®–∑”„Àâ æÿ ∑∏»“ 𓇪ì π∞“π√Õß√— ∫ ∑“ߧµ‘ π‘ ¬¡ ”À√— ∫√— ∞∫“≈æ≈‡√◊ Õπ∑’Ë °â “«¢÷È π§√ÕßÕ”π“®„π æ.». ÚÙ˜ı §«“¡À¡“¬°Á §◊ Õ«à “ ‡¡◊Ë ÕÕ”π“®∑“ß °“√‡¡◊ Õ߉¥â ¬â “¬∞“π®“°æ√–¡À“ °…— µ√‘ ¬å Ÿà π— °°“√‡¡◊ Õß ·≈–µà Õ¡“°Á ‰ª Ÿà §≥–∑À“√ ∫∑∫“∑¢Õßæÿ ∑∏»“ π“ „π°“√ √⠓ߧ«“¡™Õ∫∏√√¡„Àâ ·°à ºŸâ ª°§√Õߪ√–‡∑»®÷ ßæ≈Õ¬¢¬— ∫ ¢¬“¬µ“¡‰ª¥â «¬ π— ∫µ—È ß·µà æ.». ÚÙ˜ı ‡ªì πµâ π¡“ æÿ ∑∏»“ π“Õ— 𠇪ì π ∂“∫— πÕ¬à “ßÀπ÷Ë ß¢Õß™“µ‘ ‰¥â °≈“¬‡ªì πªÑ Õ¡ª√“°“√‡™‘ ߧµ‘ π‘ ¬¡∑’Ë §ÿâ ¡°— π√— ∞‰∑¬¬ÿ §„À¡à ‡™à π‡¥’ ¬«°— ∫ ∑’Ë ‡§¬·≈–¬— ߧß∑”Àπâ “∑’Ë π’È „Àâ ·°à ∂“∫— πæ√–¡À“°…— µ√‘ ¬å ºŸâ π”∑“ß °“√ ‡¡◊ ÕߢÕ߉∑¬µ—È ß·µà ¡— ¬π—È π ‡ªì πµâ π¡“ ‰¥â „Àâ §«“¡ ”§— ≠·°à °“√ Õÿ ª∂— ¡¿å ·≈–§«∫§ÿ ¡§≥– ß¶å ¡“° æÕ Ê °— ∫∑’Ë æ√–¡À“°…— µ√‘ ¬å „π ¡— ¬ ¡∫Ÿ √≥“≠“ ‘ ∑∏‘ √“™¬å ‡§¬∑√ß°√–- ∑”¡“°à Õπ ¥— ßπ—È π ®÷ ß¡’ §«“¡µà Õ‡π◊Ë Õß ‡ªì πÕ¬à “ß¥’ √–À«à “ß√–∫∫°“√ª°§√Õß ¢Õßæ√–¡À“°…— µ√‘ ¬å ‰∑¬„πÕ¥’ µ°— ∫ √–∫∫¢Õß√— ∞‰∑¬¬ÿ §„À¡à „π·ßà ¢Õß °“√„™â — ≠≈— °…≥π‘ ¬¡¢Õßæÿ ∑∏- »“ π“„π°“√ √⠓ߧ«“¡™Õ∫∏√√¡ ∑“ßÕ”π“®°“√ª°§√Õß §”¢«— ≠¢Õß æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–¡ß°ÿ Ƈ°≈â “‡®â “