สำนักราชบัณฑิตยสภา

«“√ “√ √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π ªï ∑’Ë ÛÒ ©∫— ∫∑’Ë Ú ‡¡.¬.-¡‘ .¬. ÚıÙ˘ ¡ß§≈ ‡¥™π§√‘ π∑√å 347 Ò Õ— §§— ≠ Ÿ µ√ ∑’ ¶π‘ °“¬ æ√–‰µ√ªî Æ° ‡≈à ¡∑’Ë ÒÒ/§“∂“∑’Ë ıÒ-˜Ú Àπâ “ ˆÒ-˜ı. ÒÒ Õâ “ß∂÷ ß„π Tambia, Stanley J. World Conqueror and World Renouncer-A Study of Buddhism and Polity in Thailand Against a Historical Background. Cambridge : Cambridge University Press, 1976, 13. ‡ªì π°“√µ’ §«“¡À≈— °§” Õπ ´÷Ë ß∫à Õ¬ §√—È ßª√–°Õ∫¥â «¬∑— »π–·≈–°“√π” ‡ πÕ‡√◊Ë Õß„À¡à Ê ‡°’Ë ¬«°— ∫§” Õπ ·≈–§— ¡¿’ √å µâ πµ”√— ∫Õ¬Ÿà ¥â «¬ Õ’ °Õ¬à “ß Àπ÷Ë ß °“√∑’Ë À≈— °‡Àµÿ º≈‰¡à §à Õ¬ ”§— ≠ π— °°Á ‰¡à ‰¥â À¡“¬§«“¡«à “ À≈— °§” Õπ„πæÿ ∑∏»“ π“®– ‰¡à ¡’ à «π ‡°’Ë ¬«¢â Õß·µà Õ¬à “ß„¥°— ∫ª√–‡¥Á π¥â “π ª√— ™≠“ À√◊ Õª√–‡¥Á πÕ◊Ë π Ê ∑’Ë ¡’ °“√ ‚µâ ·¬â ß°— π„π‡™‘ ß∑ƒ…Æ’ Õ¬à “ß·∑â ®√‘ ß «à “µ“¡®√‘ ß·≈â « à «π„À≠à ¢Õßß“π «‘ ®— ¬π’È ®— ¥∑”¢÷È π‚¥¬æ‘ ®“√≥“·ßà ¡ÿ ¡ ∑“ߪ√— ™≠“¢Õߪ√–‡¥Á πµà “ß Ê ∑’Ë ‡°‘ ¥®“°°“√µ’ §«“¡À≈— °§” Õπµ“¡ ·π«∑“ß„À¡à ¢Õß∑à “πæÿ ∑∏∑“ π—Ë π ‡Õß ®“°¡ÿ ¡¡ÕßÕ’ °¡ÿ ¡Àπ÷Ë ß æÿ ∑∏- »“ π“π—È πµ—È ßÕ¬Ÿà ∫π∞“π¢Õߧ«“¡ ‡¢â “„®‡°’Ë ¬«°— ∫‡Àµÿ º≈·≈–°“√‚µâ ·¬â ß ∑“ß∑ƒ…Æ’ ∑’Ë ·µ°µà “ß°— ∫∞“π∑’Ë √Õß √— ∫°“√»÷ °…“§â π§«â “·∫∫µ–«— πµ° º≈ ◊ ∫‡π◊Ë Õß®“°π’È °Á §◊ Õ«à “ ¢â Õ·µ°µà “ß ¥— ß°≈à “«´÷Ë ß‡°’Ë ¬«¢â Õß°— ∫°“√„Àâ §ÿ ≥ §à “·°à ‡Àµÿ º≈·≈–°“√À“‡Àµÿ º≈‡æ◊Ë Õ §«“¡√Ÿâ ¢Õߧπ‡√“π—È π ‰¥â à ߺ≈°√–∑∫ „π√–¥— ∫Àπ÷Ë ß ´÷Ë ß‡ªì π°“√®”°— ¥æ— ≤π“ °“√¢Õß ‘Ë ß·«¥≈â Õ¡∑“ß¿Ÿ ¡‘ ªí ≠≠“ ™π‘ ¥∑’Ë ‰¡à ¡’ ‡ß◊Ë Õπ‰¢∫— ߧ— ∫·∫∫‡°‘ π À≈— °‡Àµÿ º≈¡“‡ªì πÕÿ ª √√§·°à °“√ ◊ ∫ Õ∫·∫∫„™â ‡Àµÿ º≈ Õ¬à “ß‰√°Á µ“¡ ‡ß◊Ë Õπ‰¢∫— ߧ— ∫ ¿“¬„π∑—Ë «‰ª∑’Ë ®”°— ¥‡Àµÿ º≈·≈–°“√ ‚µâ ·¬â ߪ√– ‡¥Á π¥â “πÀ≈— °§” Õπ Õ¬à “ß∑’Ë °≈à “«‰«â §√à “« Ê ¢â “ß∫ππ’È °Á ‰¥â ¡’ Õ¬Ÿà „πæÿ ∑∏»“ π“µ—È ß·µà ·√°‡√‘Ë ¡ ∂÷ ß°√–π—È π°Á ¬— ß¡’ ∫“ß™à «ß∫“߇«≈“„π ª√–«— µ‘ »“ µ√å ¢Õß»“ π“π’È ∑’Ë æ∫«à “ ¡’ °‘ ®°√√¡∑“ß¿Ÿ ¡‘ ªí ≠≠“·≈–π«— µ- °√√¡∑“ß∑ƒ…Æ’ ¥— ßπ—È π °“√∑’Ë æÿ ∑∏- »“ π“·∫∫ª√–‡æ≥’ π‘ ¬¡¢Õ߉∑¬¡’ ≈— °…≥–∑’Ë ·∑∫®–‰¡à ¢¬— ∫‡¢¬◊È Õπ‡≈¬ π—È π ®÷ ߉¡à πà “®–‡°‘ ¥®“°·π«‚πâ ¡∑“ß °“√µà Õµâ “π¿Ÿ ¡‘ ªí ≠≠“¿“¬„π¢Õß æÿ ∑∏»“ π“Õ¬à “ß‡¥’ ¬« ∂÷ ß·¡â ®–‡ªì π ∑’Ë ·πà ™— ¥Õ¬à “߉¡à µâ Õß ß — ¬«à “ ‡ß◊Ë Õπ ‰¢∫— ߧ— ∫¥— ß°≈à “«¢â “ßµâ π§◊ Õµ— «°“√ ”§— ≠∑’Ë ‡Àπ’Ë ¬«√—È ßæ— ≤π“°“√¢Õß°“√ «‘ æ“°…å À≈— °§” Õπ∑“ß»“ π“ „π ª√–‡∑»µà “ß Ê ∑’Ë π— ∫∂◊ Õæÿ ∑∏»“ π“ π‘ °“¬‡∂√«“∑ ‡√“®÷ ß®”‡ªì πµâ ÕßÀ— π‰ª æ‘ ®“√≥“·ßà ¡ÿ ¡∑’Ë ‡ªì π√Ÿ ª∏√√¡¡“°¢÷È π ‡°’Ë ¬«°— ∫∞“π–¢Õßæÿ ∑∏»“ π“„π — ß§¡‰∑¬ ‡æ◊Ë Õ®–‰¥â ‡¢â “„®‡Àµÿ º≈∑’Ë §µ‘ Õπÿ √— °…π‘ ¬¡∑“ß»“ π“·≈–À≈— ° §” Õπ„πª√–‡∑»‰∑¬ ‰¥â ∑”„Àâ ‰¡à ¡’ π«— µ°√√¡∑“ߥ⠓ππ’È Õ¬Ÿà ‡ªì π‡«≈“ π“πÀ≈“¬»µ«√√… ∑—È ßπ’È °Á ‡æ√“–«à “ æÿ ∑∏»“ π“„π∞“π–∑’Ë ‡ªì π à «π ”§— ≠ Õ— π®–¢“¥‡ ’ ¬¡‘ ‰¥â ¢Õß — ߧ¡‰∑¬π—È π ‡§¬‰¥â √— ∫Õ‘ ∑∏‘ æ≈®“°¿“¬πÕ° ´÷Ë ß µ“¡ª√–«— µ‘ »“ µ√å ·≈â «°Á ‡ªì πµ— «°“√ ∑’Ë ®”°— ¥°“√§“¥§–‡π∑“ß¿Ÿ ¡‘ ªí ≠≠“ ‡°’Ë ¬«°— ∫À≈— °§” Õπ¥â «¬‡™à π°— π æÿ ∑∏»“ π“„π∞“π–∑’Ë ‡ªì 𧵑 π‘ ¬¡ ¢ÕߺŸâ ª°§√Õߪ√–‡∑»‰∑¬ æÿ ∑∏»“ π“π‘ °“¬‡∂√«“∑„π ª√–‡∑»‰∑¬π—È π πÕ°®“°®–¡’ ‡√◊Ë Õß ¢Õߧ«“¡À≈ÿ ¥æâ π·≈â « ¬— ß¡’ π— ¬ ”§— ≠‡°’Ë ¬«°— ∫§«“¡‡ªì π‰ª„π‚≈° π’È Õ¬à “ß™— ¥‡®πÕ’ °¥â «¬ À≈— °°“√·≈– ·π«§‘ ¥µà “ß Ê „πæÿ ∑∏»“ 𓉥â ∑”„Àâ §π‰∑¬‰¥â √Ÿâ ∂÷ ߢâ Õ§‘ ¥‡°’Ë ¬«°— ∫ √— ∞∫“≈ °“√‡¡◊ Õß ·≈–ªØ‘ — ¡æ— π∏å „π — ß§¡ πÕ°®“°π’È §” Õπ∑’Ë ¥Ÿ ®– ‡°’Ë ¬«¢â Õß°— ∫‡√◊Ë Õß∑“ß®‘ µ«‘ ≠≠“≥„π æÿ ∑∏»“ π“ °Á ‰¥â ∂Ÿ °„™â µ— ¥ ‘ 𧫓¡ ∂Ÿ °µâ ÕߢÕß°“√§√ÕßÕ”π“®∑“ß°“√ ‡¡◊ Õßµ≈Õ¥¡“ °“√∑’Ë æ√–¡À“°…— µ√‘ ¬å ºŸâ π— ∫∂◊ Õæÿ ∑∏»“ 𓉥â 𔧔 Õπ ·≈–«‘ ∏’ °“√ª°§√Õß — ߧ¡µ“¡∑’Ë ¡’ „π »“ π“π’È ¡“„™â „π∑“ß — ߧ¡·≈–°“√ ‡¡◊ Õßπ—È π ‰¥â √— ∫°“√ π— ∫ πÿ π à ߇ √‘ ¡ ‡ªì πÕ¬à “ß¥’ ®“°«√√≥°√√¡∑“ß»“ π“ „π Õ— §§— ≠ Ÿ µ√ Ò ¢Õßæ√– ÿ µµ— πµ- ªî Æ° ¡’ ¢â Õ§«“¡«à “ ‡π◊Ë Õß®“°¡’ §«“¡ ‚≈¿·≈–§«“¡«ÿà 𫓬„πÀ¡Ÿà ¡πÿ …¬å æ«°·√°∑’Ë ‡°‘ ¥¢÷È π„π‚≈°π’È æ«°‡¢“ ®÷ ߪ√–™ÿ ¡°— π·≈–∂°‡∂’ ¬ß°— π‡√◊Ë Õß §«“¡®”‡ªì π∑’Ë ®–µâ Õ߇≈◊ Õ°§π∑’Ë ¥’ ∑’Ë ÿ ¥‡ªì πÀ— «Àπâ “ ´÷Ë ß®– ç· ¥ß§«“¡ ‚°√∏‡¡◊Ë Õ‡ÀÁ π«à “§«√‚°√∏... ª√–≥“¡ ‘Ë ß∑’Ë §«√ª√–≥“¡ ·≈–¢— ∫‰≈à ∫ÿ §§≈ ∑’Ë §«√¢— ∫‰≈à é ÒÒ ·∑¡‡∫’ ¬ ‰¥â °≈à “«∂÷ ß æ√– Ÿ µ√π’È «à “ ‰¥â „Àâ ∑ƒ…Æ’ ‡°’Ë ¬«°— ∫