สำนักราชบัณฑิตยสภา

«“√ “√ √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π ªï ∑’Ë ÛÒ ©∫— ∫∑’Ë Ú ‡¡.¬.-¡‘ .¬. ÚıÙ˘ ¡≈‘ «— ≈¬å ·µß·°â «øÑ “ 617 ‡Õßæ√–¬“ ÿ √‘ ¬«ß»å ¡πµ√’ (¥‘ » ∫ÿ π π“§) ‰¥â √— ∫·µà ßµ—È ß„Àâ ¡“¥”√ßµ”- ·Àπà ߇ π“∫¥’ °√¡æ√–§≈— ß ‡®â “æ√– ¬“æ√–§≈— ß (¥‘ ») π’È ‡ªì πæ√–≠“µ‘ π‘ ∑¢Õß°√¡À¡◊Ë π ÿ √‘ π∑√√— °…å ‡æ√“– ∑√ß¡’ ‡®â “®Õ¡¡“√¥“‡ªì π√“™π‘ °ÿ ≈ “¬∫ÿ π𓧠·≈–°√¡À¡◊Ë π ÿ √‘ π∑√ √— °…å ‡ªì πæ√–ªî µÿ ≈“ (Õ“) ∑’Ë ¡’ Õ“¬ÿ ‰≈à ‡≈’Ë ¬°— π¢Õß°√¡À¡◊Ë π‡®…Æ“∫¥‘ π∑√å ®÷ ߧ∫°— π‡ªì π‡æ◊Ë Õπ π‘ ∑∑’Ë √— °„§√à °— π ¡“° ·≈–‡ªì πÀπ÷Ë ß„π°≈ÿà ¡°“√‡¡◊ Õß ΩÉ “¬æ√–Õß§å ‡®â “ ‡®â “æ√–¬“æ√–§≈— ß (¥‘ ») π’È πÕ°®“°®–¥Ÿ ·≈°“√§â “¢Õß æ√–¡À“°…— µ√‘ ¬å ·≈â «¬— ß®–¥Ÿ ·≈°“√ §â “ ”‡¿“„Àâ °— ∫°√¡À¡◊Ë π‡®…Æ“- ∫¥‘ π∑√å ‡ªì π°“√ à «πæ√–Õß§å ¥â «¬ ∑”„Àâ ∞“π–∑“ß°“√‡ß‘ π¢Õß°√¡À¡◊Ë π ‡®…Æ“∫¥‘ π∑√å ¡—Ë ß§—Ë ß¢÷È π¡“° à «π µ— «‡®â “æ√–¬“æ√–§≈— ߇Õß°Á ¢÷È π™◊Ë Õ«à “ ¡’ °‘ ®°“√§â “¡“°∑’Ë ÿ ¥ ° √¡À¡◊Ë π ‡ ®…Æ“∫¥‘ π∑√å ¡’ Õ”π“®·≈–∫“√¡’ ∑“ß√“™°“√Õ¬à “ß ‡¥à π™— ¥ ∑√ß¡’ Õ”π“®§«∫§ÿ ¡°‘ ®°“√ ”§— ≠¢Õߪ√–‡∑»‰¥â ∑—È ß ‘È π‚¥¬‡ªì π ‡®â “π“¬∑’Ë °”°— ∫°√¡¡“°∑’Ë ÿ ¥ ·≈– ‰¡à ‰¥â ª≈à Õ¬„Àâ µ”·Àπà ßµà “ß Ê ∑’Ë ∑√ß ‰¥â √— ∫¡Õ∫À¡“¬π—È π‡ªì π ‘Ë ß∑’Ë ‰√â §«“¡ À¡“¬ ∑√ß√— ∫º‘ ¥™Õ∫„πÀπâ “∑’Ë Õ¬à “ß ‡µÁ ¡∑’Ë ´÷Ë ß𓬧√Õ«å ‡øî √å ¥ (John Crawfurd) √“™∑Ÿ µ¢ÕßÕ— ß°ƒ…∑’Ë ‡¢â “ ¡“°√ÿ ߇∑æœ „πª≈“¬ ¡— ¬√— ™°“≈ ∑’Ë Ú ·≈–æ”π— °Õ¬Ÿà „π°√ÿ ߇∑æœ ‡ªì 𠇫≈“ Ù ‡¥◊ Õπ ™à «ß æ.». ÚÛˆı ¡’ §«“¡‡ÀÁ π«à “æ√–Õߧå ∑√ßæ√–ª√’ ™“ “¡“√∂·≈–√Õ∫√Ÿâ ‡ªì π‡≈‘ » Û˜ à «π π“¬øî π‡≈¬å — π (George Finlayson) ºŸâ ™à «¬¢Õ߇¢“‰¥â ∫— π∑÷ °‡Õ“‰«â «à “ Û¯ ...‡√◊Ë Õß√“™°“√‰¡à «à “„π°√¡°Õß„¥Õ¬Ÿà „πæ√–À— µ∂å ¢Õßæ√–Õߧå ∑—È ß ‘È π æ√–Õߧå ∑√ß· ¥ßæ√–ª√’ ™“ “¡“√∂„Àâ ‡ªì π∑’Ë ª√–®— °…å „πæ√–√“™- ¿“√°‘ ®∑’Ë æ√–Õߧå ∑√߉¥â √— ∫¡Õ∫À¡“¬ ‡√◊Ë Õßµà “ß Ê ∑’Ë ‡°’Ë ¬«¢â Õß°— ∫ §«“¡ ß∫ ÿ ¢¢Õß∫â “π‡¡◊ Õß °“√µ‘ ¥µà Õ°— ∫µà “ߪ√–‡∑»À√◊ Õ°Æ √–‡∫’ ¬∫¢Õß∫â “π‡¡◊ Õß °“√°”Àπ¥π‚¬∫“¬·≈–§«“¡¬ÿ µ‘ ∏√√¡®– ‡ªì π‰ªµ“¡æ√–ª√– ß§å ¢Õ߇®â “π“¬æ√–Õߧå π’È ∑—È ß ‘È π... °√¡À¡◊Ë π‡®…Æ“∫¥‘ π∑√å ∑√ß ª√–∑— ∫∑’Ë «— ß∑à “æ√– Û˘ µ—È ß·µà ‰¥â √— ∫ ‚ª√¥‡°≈â “œ „Àâ ∑√ß°√¡‡æ√“–æ√– ∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–æÿ ∑∏‡≈‘ »À≈â “π¿“≈— ¬ æ√–√“™∫‘ ¥“∑√ß„™â æ√–√“™‚Õ√ Õߧå π’È „π√“™°“√ ”§— ≠ Ê Õ¬Ÿà µ≈Õ¥‡«≈“ ®÷ ß„Àâ ª√–∑— ∫„°≈â æ√–∫√¡¡À“√“™«— ß ®–‰¥â ‡¢â “‡ΩÑ “‰¥â –¥«°∑ÿ °«— π Ù °“√ ß“π∑’Ë ”§— ≠∑’Ë ∑√ß∫— ≠™“°“√∑’Ë «— ß ∑à “æ√–§◊ Õ °√¡∑à “ (°√¡æ√–§≈— ß) °√¡æ√–µ”√«® °“√»“≈Æ’ °“·≈–»“≈ ∑—È ßª«ß °“√™à “ß‚¬∏“ ·≈–‚√ß∑“π ∂÷ ß·¡â «à “√“™°“√°√¡æ√–µ”√«® ·≈–°“√»“≈®–‡ªì πÀπâ “∑’Ë ¢Õß°√¡ æ√–√“™«— ß∫«√ ∂“π¡ß§≈ ·µà °√¡ À¡◊Ë π‡®…Æ“∫¥‘ π∑√å ∑√ß™à «¬√“™°“√ π’È ¡“µ≈Õ¥µ—È ß·µà µâ π√— ™°“≈ ®π æ.». ÚÛˆı ‡¡◊Ë Õæ√–Õß§å ¢÷È π¡“‡ªì πºŸâ ”- ‡√Á ®√“™°“√µà “ßæ√–‡πµ√æ√–°√√≥ ®÷ ߉¥â «à “√“™°“√‡µÁ ¡∑’Ë ∑√ß™”√–§«“¡ Õ¬à “ß¬ÿ µ‘ ∏√√¡·≈–√«¥‡√Á «‡ ¡Õ ¡’ πÈ ”æ√–∑— ¬‡Õ◊È ÕÕ“√’ µà Õ™π∑ÿ °™—È π∑ÿ ° √–¥— ∫ ∑”„Àâ æ√–Õß§å ‡ªì π∑’Ë π‘ ¬¡Õ¬à “ß °«â “ߢ«“ß„πÀ¡Ÿà ‡®â “𓬷≈–¢ÿ ππ“ß Û˜ John Crawfurd, Journal of an Embassy to the Courts of Siam and Cochin China, (London : Oxford University Press, 1967), p. 193. Û¯ George Finlayson, The Mission to Siam and Hue 1821-1822, (Singapore : Oxford University Press, 1988), p. 128. Û˘ ∑’Ë µ—È ß¡À“«‘ ∑¬“≈— ¬»‘ ≈ª“°√„πªí ®®ÿ ∫— π Ù ÿ ‡¡∏ ™ÿ ¡ “¬ ≥ Õ¬ÿ ∏¬“, ç«— ß∑à “æ√– °√¡™à “ß ‘ ªªá À¡Ÿà ·≈–‡√◊Ë Õßæ‘ ¥“√Õ◊Ë π Ê,é «“√ “√¡À“«‘ ∑¬“≈— ¬»‘ ≈ª“°√ ©∫— ∫æ‘ ‡»… °√ÿ ß√— µπ‚° ‘ π∑√å Ú ªï , ÚıÚı, Àπâ “ ÒÚ.