สำนักราชบัณฑิตยสภา

«“√ “√ √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π ªï ∑’Ë ÛÒ ©∫— ∫∑’Ë Ú ‡¡.¬.-¡‘ .¬. ÚıÙ˘ ¿— ∑√æ√ ‘ √‘ °“≠®π 333 ‡Õß·≈–ºŸâ Õ◊Ë π µ≈Õ¥®π∑”µπ„Àâ ‡ªì π ª√–‚¬™πå µà Õ™“µ‘ ∫â “π‡¡◊ Õß ‡¢“°Á ¬à Õ¡‰¥â ™◊Ë Õ«à “‡ªì π ç§π¥’ é µ“¡·π« æ√–√“™¥”√‘ Õ¬à “ß·πà πÕπ — ß§¡‰∑¬ ¬à Õ¡¡’ ∑—È ß ç§π¥’ é ·≈– ç§π‰¡à ¥’ é ‡ªì 𠉪‰¡à ‰¥â ∑’Ë ®–°”®— ¥§π‡≈«À√◊ Õ§π‰¡à ¥’ „Àâ ‘È π‰ª®“° — ߧ¡ ·µà ‡√“ “¡“√∂ ∑”πÿ ∫”√ÿ ß — ߧ¡„Àâ Õ¬Ÿà ‡¬Á π‡ªì π ÿ ¢‰¥â ∂â “‡√“‡°◊È ÕÀπÿ π ç§π¥’ é „Àâ ç§π¥’ é ‰¥â ¡’ ‚Õ°“ ª°§√Õß∫â “π‡¡◊ Õß ·≈– ¢à ¡ ç§π‰¡à ¥’ é ‰¡à „Àâ °à Õ§«“¡‡¥◊ Õ¥ √â Õπ„Àâ ºŸâ Õ◊Ë π‰¥â æ√–Õß§å ¡’ æ√–√“™- ¥”√— «à “ „π∫â “π‡¡◊ Õßπ—È π ¡’ ∑—È ß§π¥’ ·≈– §π‰¡à ¥’ ‰¡à ¡’ „§√®–∑”„Àâ §π∑ÿ °§π ‡ªì π§π¥’ ‰¥â ∑—È ßÀ¡¥ °“√∑”„Àâ ∫â “π ‡¡◊ Õß¡’ §«“¡ª√°µ‘ ÿ ¢‡√’ ¬∫√â Õ¬ ®÷ ß ¡‘ „™à °“√∑”„Àâ ∑ÿ °§π‡ªì π§π¥’ À“° ·µà Õ¬Ÿà ∑’Ë °“√ à ߇ √‘ ¡§π¥’ „Àâ §π¥’ ‰¥â ª°§√Õß∫â “π‡¡◊ Õß·≈–§«∫§ÿ ¡§π‰¡à ¥’ ‰¡à „Àâ ¡’ Õ”π“® ‰¡à „Àâ °à Õ§«“¡‡¥◊ Õ¥ √â Õπ«ÿà 𫓬‰¥â Ú¯ Àπâ “∑’Ë „π°“√ √â “ß √√§å ·≈– à ß ‡ √‘ ¡ ç§π¥’ é „π — ß§¡‰∑¬¢Õ߇√“π’È ¡‘ „™à Àπâ “∑’Ë ¢Õß√— ∞∫“≈·≈–ºŸâ ª°§√Õß ·µà ‡æ’ ¬ßÕ¬à “ß‡¥’ ¬« ·µà ‡ªì πÀπâ “∑’Ë ¢Õß §π‰∑¬∑ÿ °§π∑’Ë ®–‡ªì π ç§π¥’ é µ“¡ ·π«æ√–√“™¥”√‘ ‡√“®÷ ß®– “¡“√∂ ∫√√≈ÿ ‡ªÑ “À¡“¬§◊ Õ§«“¡Õ¬Ÿà √Õ¥ª≈Õ¥ ¿— ¬ ·≈–§«“¡√à ¡‡¬Á π‡ªì π ÿ ¢¢Õß™“µ‘ ∫â “π‡¡◊ Õß´÷Ë ß‡ªì πº≈„Àâ ‡√“∑ÿ °§π “¡“√∂¡’ ™’ «‘ µ§«“¡‡ªì πÕ¬Ÿà µ“¡∑’Ë ‡√“ ª√“√∂𓉥â ∫√√≥“πÿ °√¡ Ò. ¿“…“‰∑¬ °√–∑√«ß«— ≤π∏√√¡. æ√–∫√¡√“‚™«“∑·≈– æ√–√“™¥”√— æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–‡®â “ Õ¬Ÿà À— « æ√–√“™∑“π·°à ª√–™“™π™“«‰∑¬ ªï ÚÙ˘Û-ÚıÙ˜ . °√ÿ ߇∑æœ : ‚√ßæ‘ ¡æå Õß§å °“√√— ∫ à ß ‘ π§â “·≈–æ— ¥ÿ ¿— ≥±å , ÚıÙ¯. §≥–°√√¡°“√ ¿“«‘ ™— ¬·Àà ß™“µ‘ “¢“‡»√…∞- »“ µ√å . ‡»√…∞°‘ ®æÕ‡æ’ ¬ß¢Õß„πÀ≈«ß °— ∫°“√«‘ ‡§√“–Àå §«“¡À¡“¬¢Õßπ— ° ‡»√…∞»“ µ√å . °√ÿ ߇∑æœ : ‡°…µ√∫≈Ÿ æ√‘È πµå , ÚıÙˆ. æ√–‰µ√ªî Æ°¿“…“‰∑¬ ©∫— ∫¡À“®ÿ Ó≈ß°√≥- √“™«‘ ∑¬“≈— ¬ . ‡≈à ¡∑’Ë ÒÒ, Ú, Úı ·≈– Ú˜. °√ÿ ߇∑æœ : ‚√ßæ‘ ¡æå ¡À“®ÿ Ó≈ß- °√≥√“™«‘ ∑¬“≈— ¬, ÚıÛ˘. æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–‡®â “Õ¬Ÿà À— «¿Ÿ ¡‘ æ≈Õ¥ÿ ≈¬- ‡¥™œ. æ√–¡À“™π° (The Story of Mahajanaka) . °√ÿ ߇∑æœ : ∫√‘ …— ∑ Õ¡√‘ π∑√å æ√‘È πµ‘È ß ·Õπ¥å æ— ∫≈‘ ™™‘Ë ß ®”°— ¥ (¡À“™π), ÚıÛÒ. æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–‡®â “Õ¬Ÿà À— «¿Ÿ ¡‘ æ≈Õ¥ÿ ≈¬- ‡¥™œ. ‡√◊Ë Õß∑Õß·¥ß . °√ÿ ߇∑æœ : ∫√‘ …— ∑ Õ¡√‘ π∑√å æ√‘È πµ‘È ß ·Õπ¥å æ— ∫≈‘ ™™‘Ë ß ®”°— ¥ (¡À“™π), ÚıÙı. «“√ “√ æ. .≈ . ªï ∑’Ë ÛÛ ©∫— ∫∑’Ë ÚÚˆ (惻- ®‘ °“¬π-∏— 𫓧¡ ÚıÙÛ) : ˜Û. «“√ “√ æ. .≈. ªï ∑’Ë ÛÙ ©∫— ∫∑’Ë ÚÛÚ (惻- ®‘ °“¬π-∏— 𫓧¡ ÚıÙÙ) : ˜˘. ”π— °ß“π§≥–°√√¡°“√«— ≤π∏√√¡·Àà ß™“µ‘ °√–∑√«ß»÷ °…“∏‘ °“√, æ√–√“™¥”√— ‡π◊Ë Õß „π‚Õ°“ «— π¢÷È πªï „À¡à . °√ÿ ߇∑æœ : ‚√ß æ‘ ¡æå °“√»“ π“ °√¡°“√»“ π“, ‰¡à √–∫ÿ ªï ∑’Ë æ‘ ¡æå . Ú. ¿“…“Õ— ß°ƒ… Albert, Ethel M.; Denise, Theodore C.; and Peterfreund, Sheldon P. Great Traditions in Ethics . New York : D. Van Nostrand Company, 1969. Reese, William L. Dictionary of Philosophy and Religion . Atlantic Highlands, N.J. : Humanities Press Inc., 1980. Ú¯ æ√–∫√¡√“‚™«“∑ „πæ‘ ∏’ ‡ªî ¥ß“π™ÿ ¡πÿ ¡≈Ÿ °‡ ◊ Õ·Àà ß™“µ‘ §√—È ß∑’Ë ˆ ≥ §à “¬≈Ÿ °‡ ◊ Õ«™‘ √“«ÿ ∏ Õ”‡¿Õ»√’ √“™“ ®— ßÀ«— ¥™≈∫ÿ √’ «— πæƒÀ— ∫¥’ ∑’Ë ÒÒ ∏— 𫓧¡ ÚıÒÚ „π °√–∑√«ß«— ≤π∏√√¡, æ√–∫√¡√“‚™«“∑·≈–æ√–√“™¥”√— æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–‡®â “Õ¬Ÿà À— «æ√–√“™∑“π·°à ª√–™“™π™“«‰∑¬ ªï ÚÙ˘Û- ÚıÙ˜ , Àπâ “ Úˆ.