สำนักราชบัณฑิตยสภา

«“√ “√ √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π ÿ ¿— ∑√“ π’ ≈«— ™√– «√√≥æ‘ ≥ 751 ªï ∑’Ë ÛÒ ©∫— ∫∑’Ë Û °.§.-°.¬. ÚıÙ˘ Õ‘ µ“≈’ °— ∫°≈ÿà ¡ª√–‡∑»§«“¡µ°≈ß ‰µ√¿“§’ (Triple Entente) ´÷Ë ß ª√–°Õ∫¥â «¬Õ— ß°ƒ… Ω√—Ë ß‡» ·≈– √— ‡´’ ¬ ª√–‡∑»‡À≈à “π’È ≈â «π·µà ¡’ Õ“≥“π‘ §¡¡“°∫â “ßπâ Õ¬∫â “ß·≈–¬— ß §ßµâ Õß°“√· «ßÀ“Õ“≥“π‘ §¡‡æ‘Ë ¡ ¢÷È π ‚¥¬‡©æ“–Õ¬à “ß¬‘Ë ß‡¬Õ√¡π’ ´÷Ë ß °â “«¢÷È π¡“‡ªì πª√–‡∑» ”§— ≠∑“ß ¥â “πÕÿ µ “À°√√¡·≈–¡À“Õ”π“® ∑“ß∑À“√ ®π‡ªì π§Ÿà ·¢à ߢÕßÕ— ß°ƒ… ´÷Ë ß‡ªì π¡À“Õ”π“® ”§— ≠ °“√√— °…“¥ÿ ≈·Àà ßÕ”π“®„π ¬ÿ ‚√ª¥”‡π‘ π‰ªÕ¬à “ߧà Õπ¢â “߉¥â º≈ ®π°√–∑—Ë ß‡°‘ ¥«‘ °ƒµ°“√≥å À≈“¬§√—È ß „π·À≈¡∫Õ≈¢à “π (Balkan) ∑“ß µ–«— πÕÕ°‡©’ ¬ß„µâ ¢Õ߬ÿ ‚√ª·≈–∑” „Àâ ¥ÿ ≈·Àà ßÕ”π“®µâ Õ߇ ’ ¬‰ª „π∑’Ë ÿ ¥ °Á 𔉪 Ÿà ߧ√“¡√–À«à “ߪ√–‡∑»„π ¬ÿ ‚√ª «‘ °ƒµ°“√≥å §√—È ß ”§— ≠§◊ Õ °“√ ∑’Ë °≈ÿà ¡™“µ‘ π‘ ¬¡™“« ≈“ø (Slavic nationalist) „π·À≈¡∫Õ≈¢à “πµâ Õß °“√¢¬“¬¥‘ π·¥π‡´Õ√å ‡∫’ ¬ (Serbia) ´÷Ë ß‡ªì πª√–‡∑»‡Õ°√“™ ‚¥¬ºπ«° °— ∫¥‘ π·¥π∫Õ ‡π’ ¬ (Bosnia) ·≈– ‡ŒÕ√å ‡´‚°«’ π“ (Herzegovina) ´÷Ë ß‡§¬ ‡ªì π à «πÀπ÷Ë ß¢Õß®— °√«√√¥‘ ÕÕµ‚µ¡— π (Ottoman Empire) ·µà ∂Ÿ °¬÷ ¥‡ªì π ®— ßÀ«— ¥Àπ÷Ë ß¢Õß®— °√«√√¥‘ ÕÕ ‡µ√’ ¬- Œ— ß°“√’ (Austro-Hungarian Empire) ∑”„Àâ ‡°‘ ¥‡Àµÿ °“√≥å ≈Õ∫ — ßÀ“√¡°ÿ Æ √“™°ÿ ¡“√¢Õß®— °√«√√¥‘ ÕÕ ‡µ√’ ¬- Œ— ß°“√’ ∑’Ë ‡¡◊ Õß´“√“‡¬‚« (Sarajevo) „π∫Õ ‡π’ ¬‡¡◊Ë Õ«— π∑’Ë Ú¯ ¡‘ ∂ÿ π“¬π §.». Ò˘ÒÙ ‚¥¬°≈ÿà ¡°à Õ°“√√â “¬ ™“« ≈“ø∑’Ë ¡’ ™◊Ë Õ«à “°≈ÿà ¡·∫≈Á °·Œπ¥å (Black Hand) ÕÕ ‡µ√’ ¬-Œ— ß°“√’ ´÷Ë ß °— ß«≈¡“π“π·≈â ««à “ ‡´Õ√å ‡∫’ ¬µâ Õß °“√¢¬“¬¥‘ π·¥π∑“ßµÕπ„µâ ‡æ◊Ë Õ √«∫√«¡™“« ≈“ø„π∫Õ ‡π’ ¬‡¢â “‰«â „πª√–‡∑»¢Õßµπ®÷ ߪ√÷ °…“‡¬Õ√¡π’ ´÷Ë ß‡ªì πæ— π∏¡‘ µ√ ‡¬Õ√¡π’ π— ∫ πÿ π ÕÕ ‡µ√’ ¬-Œ— ß°“√’ „Àâ ¥”‡π‘ ππ‚¬∫“¬ ·¢Á ß°√â “«µà Õ∫Õ ‡π’ ¬ ‡´Õ√å ‡∫’ ¬®÷ ß À— π‰ª¢Õ§«“¡ π— ∫ πÿ π®“°√— ‡´’ ¬ ´÷Ë ß‡ªì π™π‡ºà “ ≈“ø¥â «¬°— π ∑”„Àâ √— ‡´’ ¬À— π‰ªæ÷Ë ßΩ√—Ë ß‡» ´÷Ë ß‡ªì πæ— π∏- ¡‘ µ√¢Õßµπ‡™à π°— π ¥— ßπ—È π „π™à «ß ª≈“¬‡¥◊ Õπ°√°Æ“§¡ ÕÕ ‡µ√’ ¬- Œ— ß°“√’ ®÷ ߪ√–°“» ߧ√“¡µà Õ‡´Õ√å - ‡∫’ ¬ ‚¥¬Õâ “ß«à “√— ∞∫“≈‡´Õ√å ‡∫’ ¬‡ÀÁ π ¥â «¬°— ∫°≈ÿà ¡ºŸâ °à Õ°“√√â “¬∑’Ë µà յ⠓π ÕÕ ‡µ√’ ¬-Œ— ß°“√’ ¢≥–‡¥’ ¬«°— π √— ‡´’ ¬°Á ‡√‘Ë ¡√–¥¡æ≈¢Õßµπ¥â «¬ à «π‡¬Õ√¡π’ ´÷Ë ß π— ∫ πÿ π„Àâ ÕÕ ‡µ√’ ¬-Œ— ß°“√’ ‡¢â “ Ÿà ߧ√“¡·≈– ¡—Ë π„®«à “®–µâ Õ߇°‘ ¥ ߧ√“¡¢÷È πÕ¬à “ß ·πà πÕπµ“¡·ºπ°“√¢Õßµπ ®÷ ß ª√–°“» ߧ√“¡µà Õ√— ‡´’ ¬°à Õπ‡¡◊Ë Õ «— π∑’Ë Ò ‘ ßÀ“§¡ §.». Ò˘ÒÙ ·≈– ª√–°“» ߧ√“¡µà ÕΩ√—Ë ß‡» „πÕ’ ° Ú «— πµà Õ¡“ à «πÕ— ß°ƒ…¬— ߧß√’ √ÕÕ¬Ÿà ·µà ‡¡◊Ë Õ‡¬Õ√¡π’ ∫ÿ °‡∫≈‡¬’ ¬¡‡æ◊Ë Õ¡ÿà ß Ÿà Ω√—Ë ß‡» Õ— ß°ƒ…®÷ ߪ√–°“» ߧ√“¡ µà Õ‡¬Õ√¡π’ „π«— π∑’Ë Ù ‘ ßÀ“§¡ „π ∑’Ë ÿ ¥µÿ √°’ ‰¥â ‡¢â “√à «¡°— ∫‡¬Õ√¡π’ ·≈– ÕÕ ‡µ√’ ¬-Œ— ß°“√’ ´÷Ë ß‡√’ ¬°«à “ΩÉ “¬¡À“ Õ”π“®°≈“ß ¢≥–∑’Ë ≠’Ë ªÿÉ π·≈–Õ‘ µ“≈’ ‡¢â “°— ∫ΩÉ “¬Õ— ß°ƒ… Ω√—Ë ß‡» ·≈– √— ‡´’ ¬ ´÷Ë ß‡√’ ¬°«à “ΩÉ “¬ — ¡æ— π∏¡‘ µ√ ≠’Ë ªÿÉ πª√–°“» ߧ√“¡µà Õ‡¬Õ√¡π’ „π«— π∑’Ë ÚÛ ‘ ßÀ“§¡ §.». Ò˘ÒÙ ·≈–©«¬‚Õ°“ ‡¢â “¬÷ ¥¡≥±≈™“π µß (Shandong) ‡¢µÕ‘ ∑∏‘ æ≈¢Õß ‡¬Õ√¡π’ „π®’ π ߧ√“¡‚≈°§√—È ß∑’Ë Ò ®÷ ߇ªî ¥©“°¢÷È π „π√–¬–·√°ª√–∏“π“∏‘ ∫¥’ «Ÿ ¥ ‚√«å «‘ ≈ — π (Woodrow Wilson §.». Ò˘ÒÛ-Ò˘ÚÒ) ·Àà ß À√— ∞Õ‡¡√‘ °“ ·≈–«‘ ≈‡≈’ ¬¡ ‡®ππ‘ ß å ‰∫√Õ— π (William Jennings Bryan) √— ∞¡πµ√’ «à “°“√°√–∑√«ß°“√µà “ߪ√–‡∑» µà “ß ¬÷ ¥¡—Ë π„𧫓¡‡ªì π°≈“ßÕ¬à “ß‡§√à ß §√— ¥ ‚¥¬ª√–°“»µ— «‡ªì π°≈“ß´÷Ë ß‡ªì π À≈— °°“√¢Õßπ‚¬∫“¬µà “ߪ√–‡∑» ∑’Ë À√— ∞Õ‡¡√‘ °“¬÷ ¥∂◊ Õ¡“‚¥¬µ≈Õ¥ ‡¡◊Ë Õ‡°‘ ¥ ߧ√“¡„π¬ÿ ‚√ª ª√–∏“π“- ∏‘ ∫¥’ «‘ ≈ — π‰¥â °≈à “««à “ ç‡√“µâ Õ߇ªì π °≈“ß∑—È ß„π§«“¡§‘ ¥·≈–°“√°√–∑”é (We must be impartial in thouglt as well as in action.) ¥— ßπ—È π „π √–¬–·√° À√— ∞Õ‡¡√‘ °“®÷ ߉¡à ‡¢â “‰ª ‡°’Ë ¬«¢â Õß°— ∫ ߧ√“¡ ·µà „π∑’Ë ÿ ¥ À√— ∞Õ‡¡√‘ °“°Á ‰¡à “¡“√∂√— °…“ §«“¡‡ªì π°≈“߉«â ‰¥â ‡π◊Ë Õß®“°ªí ®®— ¬ À≈“¬ª√–°“√ ‰¥â ·°à ª√–°“√·√° À√— ∞Õ‡¡√‘ °“‡ªì π ª√–‡∑»ºŸâ º≈‘ µ ‘ π§â “√“¬„À≠à ∑’Ë ÿ ¥ ¢Õß‚≈°„π¢≥–π—È π ‘ π§â “∑’Ë ”§— ≠ ‰¥â ·°à Õ“À“√ ΩÑ “¬ ‡À≈Á ° ‡À≈Á °°≈â “