สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand æ— ≤π“°“√∑“ß°“√»÷ °…“¢Õ߉∑¬ ¡— ¬√— ™°“≈∑’Ë ı ®— °√æ√√¥‘ ·¡°´’ ¡’ ‡≈’ ¬π °— ∫¡ß°ÿ ÆÀπ“¡·Àà ߇¡Á °´‘ ‚° 768 Vol. 31 No. 3 Jul.-Sep. 2006 °“√„Àâ ¬°‡≈‘ °°ÆÀ¡“¬¥— ß°≈à “« à «π æ«°‡ √’ π‘ ¬¡·≈–æ«° “∏“√≥√— ∞- π‘ ¬¡‚¥¬∑—Ë «‰ªπ—È π ®— °√æ√√¥‘ ·¡°´’ - ¡’ ‡≈’ ¬π∑√߇ªì π§πµà “ß™“µ‘ ∑’Ë ‰¡à æ÷ ß ª√“√∂π“ ·≈–°“√ ∂“ªπ“®— °√«√√¥‘ ‡¡Á °´‘ ‚°°Á ¢— ¥°— ∫Õÿ ¥¡°“√≥å ∑“ß°“√ ‡¡◊ Õß·≈–√–∫Õ∫°“√ª°§√Õß·∫∫ “∏“√≥√— ∞π‘ ¬¡∑’Ë ‡ªì π‡ªÑ “À¡“¬¢Õß æ«°‡¢“ ¢≥–‡¥’ ¬«°— π „πµâ π §.». Ò¯ˆı ‡Àµÿ °“√≥å ߧ√“¡°≈“߇¡◊ ÕßÕ‡¡√‘ - °— π°Á ‡√‘Ë ¡§≈’Ë §≈“¬·≈–¬ÿ µ‘ ≈ß„π‡¥◊ Õπ ‡¡…“¬π À√— ∞Õ‡¡√‘ °“´÷Ë ß‰¥â ªØ‘ ‡ ∏ °“√√— ∫√Õß®— °√«√√¥‘ ‡¡Á °´‘ ‚°°Á π” π‚¬∫“¬°“√µà “ߪ√–‡∑»µ“¡À≈— ° °“√¡Õπ‚√ (Monroe Doctrine) ∑’Ë Àâ “¡π“π“ª√–‡∑»„π¿“§æ◊È π∑«’ ª Õ◊Ë π·ºà Õ”π“®·≈–Õ‘ ∑∏‘ æ≈µ≈Õ¥®π °“√‡¢â “·∑√°·´ß°‘ ®°“√¿“¬„π¢Õß ª√–‡∑»„π∑«’ ªÕ‡¡√‘ °“¡“„™â Õ¬à “ß ‡¢â ¡ß«¥ ·≈–¬◊Ë π§”¢“¥„Àâ Ω√—Ë ß‡» ∂Õπ°”≈— ßÕÕ°®“°‡¡Á °´‘ ‚° πÕ°®“° π’È À√— ∞Õ‡¡√‘ °“¬— ß„Àâ §«“¡™à «¬‡À≈◊ Õ ¥â “πÕ“«ÿ ∏¬ÿ ∑‚∏ª°√≥å Õ¬à “ß≈— ∫ Ê ·°à §— «‡√´·≈–æ«° “∏“√≥√— ∞π‘ ¬¡ „π°“√ Ÿâ √∫°— ∫Ω√—Ë ß‡» Õ’ °¥â «¬ °“√ µà յ⠓π¢Õß À√— ∞Õ‡¡√‘ °“¥— ß°≈à “« ®÷ ß∑”„Àâ §«“¡À«— ߢÕß®— °√æ√√¥‘ ·¡°´’ ¡’ ‡≈’ ¬π∑’Ë ®–æ◊È πøŸ ∞“π–∑“ß°“√ ‡ß‘ π‚¥¬°“√°√–µÿâ π„Àâ ™“«Õ‡¡√‘ °— π ¡“≈ß∑ÿ π„π‡¡Á °´‘ ‚°®÷ ߇ªì πÕ— π¬ÿ µ‘ ≈ß ª√–‡∑»®÷ ßµ°Õ¬Ÿà „π¿“«–≈â ¡≈–≈“¬ ∂“π°“√≥å ¿“¬„π‰¥â ‡≈«√â “¬ ≈߉ªÕ’ °‡¡◊Ë ÕΩ√—Ë ß‡» °¥¥— π„Àâ ®— °√- æ√√¥‘ ·¡°´’ ¡’ ‡≈’ ¬π‚µâ µÕ∫ΩÉ “¬µ√ß ¢â “¡¥â «¬°“√ÕÕ°æ√–√“™°ƒ…Æ’ °“ ©∫— ∫«— π∑’Ë Ú µÿ ≈“§¡ §.». Ò¯ˆı °≈à “«À“æ«°§— «√‘ µ“ (Ju á ristas) À√◊ Õæ«° “∏“√≥√— ∞π‘ ¬¡«à “‡ªì π°≈ÿà ¡ ‚®√·≈–„Àâ ≈ß‚∑…‰¥â ¥â «¬°“√¬‘ ß∑‘È ß æ√–√“™°ƒ…Æ’ °“¥— ß°≈à “«π’È ®÷ ß∑” „Àâ §«“¡∫“¥À¡“ß√–À«à “ßΩÉ “¬µà Õ µâ “π√— ∞∫“≈°— ∫ΩÉ “¬∑“ß°“√¢¬“¬ µ— «¬‘Ë ß¢÷È π®π¬“°·°à °“√ª√– “π °Õª√°— ∫∑à “∑’ ∑’Ë °â “«√â “«¢Õß√— ∞∫“≈ À√— ∞Õ‡¡√‘ °“ ¥— ßπ—È π „π«— π∑’Ë Ò¯ °√°Æ“§¡ §.». Ò¯ˆˆ ®— °√æ√√¥‘ π‚ª‡≈’ ¬π∑’Ë Û ®÷ ß∑√߬‘ π¬Õ¡µ°≈ß ∑’Ë ®–¬ÿ µ‘ °“√ √â “ß®— °√«√√¥‘ §“∑Õ≈‘ ° (Catholic Empire) ¢÷È π„π∑«’ ªÕ‡¡- √‘ °“·≈– — ≠≠“∑’Ë ®–∂Õπ°Õß°”≈— ß Ω√—Ë ß‡» ÕÕ°®“°‡¡Á °´‘ ‚°¿“¬„𠇫≈“ Ò¯ ‡¥◊ Õπ ∑à “∑’ ¢ÕßΩ√—Ë ß‡» ¥— ß°≈à “«®÷ ß ∑”„Àâ ®— °√æ√√¥‘ π’ °“√å ≈Õµµ“´÷Ë ß∑√ß æ¬“¬“¡®–™à «¬‡À≈◊ Õæ√–√“™ «“¡’ „Àâ æâ π¿— ¬·≈–¥”√ß®— °√«√√¥‘ ‡¡Á °´‘ ‚° µà Õ‰ªµâ Õ߇ ¥Á ®°≈— ∫∑«’ ª¬ÿ ‚√ª æ√– Õß§å ‡ ¥Á ®‰ª‡¢â “‡ΩÑ “®— °√æ√√¥‘ π‚ª- ‡≈’ ¬π∑’Ë Û ≥ √“™ ”π— °Ω√—Ë ß‡» ·≈– — πµ–ª“ª“‰æÕ— ∑’Ë ˘ (Pius IX §.». Ò¯Ùˆ-Ò¯˜¯) ·Àà ß°√ÿ ß‚√¡ „π‡¥◊ Õπ ‘ ßÀ“§¡·≈–‡¥◊ Õ𰗠𬓬π §.». Ò¯ˆˆ µ“¡≈”¥— ∫ ‡æ◊Ë Õ∑√ß∑— ¥ ∑“πΩ√—Ë ß‡» ∑’Ë ®–∂Õπ°Õß°”≈— ßÕÕ° ®“°‡¡Á °´‘ ‚° ·≈–¢Õ§«“¡ π— ∫ πÿ π ®“° — πµ–ª“ª“ ·µà ‰¡à ª√– ∫§«“¡ ”‡√Á ® §«“¡º‘ ¥À«— ߥ— ß°≈à “«∑”„Àâ æ√–Õ“√¡≥å ·ª√ª√«π¬‘Ë ß¢÷È π ®π §«∫§ÿ ¡‰¡à ‰¥â ·≈–‡ ’ ¬æ√– µ‘ „π∑’Ë ÿ ¥ Õ’ °∑—È ß‰¡à ¡’ ‚Õ°“ ∑’Ë ®–‡ ¥Á ®°≈— ∫‰ª Õ¬Ÿà ‡§’ ¬ß¢â “ßæ√–√“™ «“¡’ „π‡¡Á °´‘ ‚° ‰¥â Õ’ °µà Õ‰ª «“√– ÿ ¥∑â “¬¢Õß®— °√æ√√¥‘ ·¡°- ´’ ¡’ ‡≈’ ¬π ¢≥–∑’Ë Ω√—Ë ß‡» °”≈— ߇µ√’ ¬¡°“√ ‡æ◊Ë Õ∂Õπ∑— æÕÕ°®“°‡¡Á °´‘ ‚°π—È π ®— °√æ√√¥‘ ·¡°´’ ¡’ ‡≈’ ¬π∑√ßµ— ¥ ‘ π æ√–∑— ¬∑’Ë ®–‡ ¥Á ®µ“¡‰ª¥â «¬ „𠇥◊ Õπµÿ ≈“§¡ §.». Ò¯ˆˆ ∑√ß√à “ß æ√–√“™‚Õß°“√°“√ ≈–√“™ ¡∫— µ‘ Õ’ °∑—È ß¬— ß∑√ß¡’ æ√–∫— ≠™“„Àâ à ߢÕß „™â à «πæ√–Õß§å ‰ª¬— ߇¡◊ Õß∑à “‡«√“- °√Ÿ ´ ‡æ◊Ë Õ≈”‡≈’ ¬ß≈߇√◊ Õµà Õ‰ª¬— ß ÕÕ ‡µ√’ ¬ Õ¬à “ß‰√°Á ¥’ µà Õ¡“®— °√- æ√√¥‘ ·¡°´’ ¡’ ‡≈’ ¬π∑√߇ª≈’Ë ¬πæ√– ∑— ¬µ“¡§”™— °®Ÿ ߢÕߺŸâ „°≈â ™‘ ¥·≈– ‡¢â “∫— ≠™“°“√°Õß∑À“√‡¡Á °´‘ ‚° ®”π«π Òı,-Ú, §π‡æ◊Ë Õ µà Õ Ÿâ °— ∫æ«° “∏“√≥√— ∞π‘ ¬¡µà Õ‰ª ç°Õß∑À“√·Àà ß™“µ‘ é ∑’Ë ®ß√— °¿— °¥’ µà Õæ√–Õß§å ¥— ß°≈à “«‰¥â ‰ªµ—È ß¡—Ë π∑’Ë ‡¡◊ Õ߇°‡√µ“‚√ (Quer é taro) ª√–- ¡“≥ Òˆ °‘ ‚≈‡¡µ√ ∑“ßµÕπ‡Àπ◊ Õ ¢Õß°√ÿ ߇¡Á °´‘ ‚°´‘ µ’ ´÷Ë ß∂Ÿ °æ«° “∏“√≥√— ∞π‘ ¬¡¬÷ ¥‰¥â ·µà µà Õ¡“°Á ‰¥â µ°Õ¬Ÿà „π«ß≈â Õ¡¢Õß°Õß°”≈— ß »— µ√Ÿ Ò Ò Richard OûConner, The Cactus Throne : The Tragedy of Maximlian and Carlatta (Toronto : Longmans, 1971), p. 209-314.