สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand «‘ ‡§√“–Àå 擬ÿ À¡ÿ π‡¢µ√â Õπ °“√∫à ¡º≈‰¡â „Àâ ÿ ° 1182 Vol. 31 No. 4 Oct.-Dec. 2006 „π√Ÿ ª¢Õß “√≈–≈“¬ “¡“√∂∑”‰¥â ßà “¬‡æ√“– “¡“√∂«— ¥µ«ßª√‘ ¡“µ√ ·≈–®ÿà ¡º≈‰¡â ≈ß„π “√≈–≈“¬ À√◊ Õ ©’ ¥æà πº≈‰¡â ¥â «¬ “√≈–≈“¬π’È ‰¥â “√≈–≈“¬π’È ¡’ ™◊Ë Õ‡√’ ¬°∑“߇§¡’ §◊ Õ 2-chloroethyl phosphonic acid ·≈– ¡’ ™◊Ë Õ “¡— ≠ (common name) ‡√’ ¬° ∑—Ë «‰ª«à “ ‡Õ∑‘ øÕπ (ethephon) ∫√‘ …— ∑∑’Ë ‡°’Ë ¬«¢â Õ߉¥â º≈‘ µ “√π’È ‚¥¬ „™â ™◊Ë Õ∑“ß°“√§â “ (commercial name) ‡™à π Ethrel ·≈– Prothrel “√≈–≈“¬∑’Ë º≈‘ µ®–¡’ ¿“懪ì π°√¥ (pH 3-4) ´÷Ë ß∑”„Àâ ¡’ ‡ ∂’ ¬√¿“æ ‰¡à ·µ°µ— «‰¥â ßà “¬ ·≈– “¡“√∂‡°Á ∫ √— °…“‰«â ‰¥â π“π ‡¡◊Ë Õπ” “√≈–≈“¬π’È ¡“„™â ß“π ‡æ’ ¬ß·µà ‡µ‘ ¡πÈ ”‡æ◊Ë Õ‡®◊ Õ ®“ß„Àâ ‰¥â §«“¡‡¢â ¡¢â πµ“¡∑’Ë µâ Õß°“√ °Á ®–∑”„Àâ “√≈–≈“¬π’È ¡’ pH ‡æ‘Ë ¡¢÷È π ‰ª∑“߇ªì π¥à “ß ·≈–∑”„Àâ “√≈–≈“¬ π’È ·µ°µ— «ßà “¬·≈–‰¥â ·°ä ‡Õ∑‘ ≈’ π (C 2 H 4 ) ¥— ß ¡°“√ Cl - CH 2 - CH 2 - PO 3 H 2 + OH C 2 H 4 + Cl + H 3 PO 4 - - ·°ä ‡Õ∑‘ ≈’ π∑’Ë ‰¥â ®“°°“√·µ°µ— «¢Õß ‡Õ∑‘ øÕππ’È ¡’ ¡∫— µ‘ ‡À¡◊ Õπ°— ∫‡Õ∑‘ - ≈’ π∑’Ë º≈‰¡â √⠓ߢ÷È π‡æ◊Ë Õ°√–µÿâ π°“√ ÿ °¢Õߺ≈‰¡â ‡Õß ·≈–‡À¡◊ Õπ°— ∫·°ä ‡Õ∑‘ ≈’ π∑’Ë Õ¬Ÿà „π∂— ߇°Á ∫§«“¡¥— π Ÿ ß ‡°…µ√°√·≈–æà է⠓·¡à §â “„πª√–‡∑» ‰∑¬„™â “√≈–≈“¬π’È ∫à ¡º≈‰¡â °— πÕ¬à “ß ·æ√à À≈“¬ Õ¬à “ß‰√°Á µ“¡ „πµà “ß ª√–‡∑»‰¡à „™â “√≈–≈“¬π’È „π°“√∫à ¡ º≈‰¡â ·µà ®–„™â ‡æ◊Ë Õ«— µ∂ÿ ª√– ߧå Õ◊Ë π ‡™à π °“√ª≈‘ ¥º≈∫“ß à «π‡¡◊Ë Õµâ π ‰¡â µ‘ ¥º≈¡“°‡°‘ π‰ª °“√™— °π”„Àâ æ◊ ™ÕÕ°¥Õ°‡√Á « °“√∑”„Àâ º≈‰¡â ·°à æ√â Õ¡°— π °“√∑”„Àâ º≈‰¡â √à «ßßà “¬ ‡¡◊Ë Õ„™â ‡§√◊Ë Õß®— °√°≈‡°Á ∫‡°’Ë ¬« ·≈– °“√∑”≈“¬°“√æ— °µ— «¢Õßæ◊ ™À— «∫“ß ™π‘ ¥ Ú. ∂à “π·°ä (calcium car- bide, CaC 2 ) °“√∫à ¡º≈‰¡â ¥â «¬∂à “π ·°ä À√◊ Õ·§≈‡´’ ¬¡§“√å ‰∫¥å ¬— ߇ªì π ∑’Ë π‘ ¬¡ªØ‘ ∫— µ‘ ¢Õß ‡°…µ√°√·≈– æà է⠓·¡à §â “ ‡æ√“– “¡“√∂®— ∫À√◊ Õ — ¡º— ‡æ◊Ë Õ™—Ë ß ·≈–À“´◊È Õ‰¥â ßà “¬ ∂à “π ·°ä π’È ¡’ ≈— °…≥–‡ªì π°â Õπ¢Õß·¢Á ß §≈â “¬°— ∫°â ÕπÀ‘ π ·µà “¡“√∂∑ÿ ∫„Àâ ·µ°‡ªì π°â Õπ¢π“¥‡≈Á °‰¥â ßà “¬·≈– ‡À¡“– ¡°— ∫°“√„™â ß“π ∂à “π·°ä π’È ®–∑”ªØ‘ °‘ √‘ ¬“°— ∫‰ÕπÈ ”„π∫√√¬“- °“»¥— ß ¡°“√ CaC 2 + H 2 O C 2 H 4 + CaO ´÷Ë ß®–„Àâ ·°ä Õ–‡´∑‘ ≈’ π (acetylene, C 2 H 2 ) ·≈–·°ä Õ–‡´∑‘ ≈’ ππ’È ∑”Àπâ “∑’Ë °√–µÿâ π„Àâ º≈‰¡â ÿ °‡À¡◊ Õπ°— ∫‡Õ∑‘ ≈’ π ·µà ª√– ‘ ∑∏‘ ¿“æµË ”°«à “‡Õ∑‘ ≈’ π¡“° ∂à “π·°ä π’È ®–ª≈à Õ¬·°ä Õ–‡´∑‘ ≈’ π ÕÕ°¡“µ≈Õ¥‡«≈“∑’Ë ∑”ªØ‘ °‘ √‘ ¬“°— ∫ ‰ÕπÈ ”„π∫√√¬“°“» ‚¥¬∑’Ë ·°ä Õ–‡´- ∑‘ ≈’ ππ’È µ‘ ¥‰ø ¥— ßπ—È π ®–µâ Õ߇°Á ∫√— °…“ ∂à “π·°ä ‰«â „π¿“™π–ªî ¥µ≈Õ¥‡«≈“ (√Ÿ ª∑’Ë Û ´â “¬) ‡¡◊Ë Õµâ Õß°“√„™â ®÷ ßπ” ÕÕ°¡“∑ÿ ∫„Àâ ¡’ ¢π“¥‡≈Á ° ·≈â «Àà ե⠫¬ °√–¥“…Àπ— ß ◊ Õæ‘ ¡æå ª√–¡“≥ ı °√— ¡µà ÕÀà Õ π”Àà Õ∂à “π·°ä π’È ‰ª‰«â „π ¿“™π–∫√√®ÿ ∑’Ë ¡’ º≈‰¡â ‚¥¬„™â „πÕ— µ√“ º≈‰¡â ª√–¡“≥ ı °‘ ‚≈°√— ¡µà Õ∂à “π ·°ä ı °√— ¡ (√Ÿ ª∑’Ë Û ¢«“) À≈— ß®“° π—È π®÷ ߇ªî ¥Ω“¿“™π–∫√√®ÿ º≈‰¡â °“√ ∫à ¡º≈‰¡â ‚¥¬∂à “π·°ä ‰¡à µâ Õ߇µ‘ ¡πÈ ” ≈ß∫π°â Õπ∂à “π·°ä ¡‘ ©–π—È π®–‡°‘ ¥ ªØ‘ °‘ √‘ ¬“·≈–ª≈à Õ¬·°ä Õ–‡´∑‘ ≈’ π ÕÕ°¡“ Ÿà ∫√√¬“°“»Õ¬à “ß√«¥‡√Á «®π ‰¡à ¡’ ·°ä Õ–‡´∑‘ ≈’ π‡À≈◊ ÕÕ¬Ÿà „π∫√√- ¬“°“»æÕ∑’Ë ®–°√–µÿâ π°“√ ÿ °¢Õß º≈‰¡â ‰¥â ∂à “π·°ä ∑’Ë Õ¬Ÿà „πÀà ÕÀπ— ß ◊ Õ æ‘ ¡æå ®–§à Õ¬ Ê ∑”ªØ‘ °‘ √‘ ¬“°— ∫‰ÕπÈ ” „π∫√√¬“°“»∑’Ë ‡°‘ ¥¢÷È π‡æ√“–º≈‰¡â §“¬πÈ ”ÕÕ°¡“ ∂à “π·°ä ®–§à Õ¬ Ê ª≈à Õ¬·°ä Õ–‡´∑‘ ≈’ π‰ª°√–µÿâ π°“√ ÿ °¢Õߺ≈‰¡â °“√∫à ¡º≈‰¡â ¥â «¬∂à “π ·°ä µâ Õß√–«— ßÕ¬à “„™â ∂à “π·°ä ¡“° ‡°‘ π‰ª ‡æ√“–®–∑”„Àâ º≈‰¡â ÿ °¥Ÿ ¥ °≈‘Ë π¢Õß∂à “π·°ä ·≈–∑”„Àâ º≈‰¡â ÿ °¡’ °≈‘Ë πº‘ ¥ª√°µ‘ ´÷Ë ß‰¡à ‡ªì π∑’Ë µâ Õß