สำนักราชบัณฑิตยสภา

«“√ “√ √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π «ÿ ≤‘ ™— ¬ ¡Ÿ ≈»‘ ≈ªá 1159 ªï ∑’Ë ÛÒ ©∫— ∫∑’Ë Ù µ.§.-∏.§. ÚıÙ˘ Ú ¿“…“ „Àâ ‡√’ ¬π∑—È ß¿“…“‰∑¬·≈– ¿“…“∑â Õß∂‘Ë π ‡∑à “∑’Ë °≈à “«¡“‚¥¬ √ÿ ª ‡ÀÁ π‰¥â «à “ µ≈Õ¥√— ™ ¡— ¬æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ® æ√–®ÿ ≈®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— « √–∫∫ °“√»÷ °…“¢Õ߉∑¬¬— ߉¡à ≈ßµ— «·≈– ‰¡à ™— ¥‡®π ‚§√ß°“√»÷ °…“¡’ À≈“¬ ©∫— ∫ ·µà °“√ªØ‘ ∫— µ‘ ¬— ß∑”‰¥â „π∫“ß √–¥— ∫ ‚¥¬‡©æ“–™—È πª√–∂¡»÷ °…“ ·µà ¬— ߉¡à ¡’ °“√»÷ °…“¿“§∫— ߧ— ∫ √–¥— ∫ ¡— ∏¬¡»÷ °…“¬— ß®”°— ¥„π∫“ßæ◊È π∑’Ë ¡’ ‚√߇√’ ¬π ”À√— ∫º≈‘ µ¢â “√“™°“√¢Õß À≈«ß‰æ»“≈»‘ ≈ª»“ µ√å (‡®â “æ√–¬“∏√√¡»— °¥‘Ï ¡πµ√’ ) ‡®â “°√¡µ√«®„π°√–∑√«ß∏√√¡°“√ ª≈“¬ ¡— ¬√— ™°“≈∑’Ë ı µπ„πÀ≈“¬°√–∑√«ß ·µà º≈‘ µ‰¥â ‰¡à ¡“°π— ° √–¥— ∫Õÿ ¥¡»÷ °…“¬— ߉¡à ¡’ ¬— ß ‰¡à ¡’ °“√§«∫§ÿ ¡‚√߇√’ ¬π‡Õ°™π ´÷Ë ß„π‡«≈“π—È π¡’ ∑—È ß‚√߇√’ ¬π¢ÕßΩÉ “¬ §√‘ µå »“ π“ ‚√߇√’ ¬π®’ π Õπ¿“…“ ®’ π ‚√߇√’ ¬π Õπ¿“…“‰∑¬¢Õߧπ ‰∑¬ ·≈–‚√߇√’ ¬π ”À√— ∫‡®â “π“¬ à «π°“√®— ¥°“√»÷ °…“¢Õß≠’Ë ªÿÉ π π—È π °√–∑√«ß»÷ °…“∏‘ °“√¢Õß≠’Ë ªÿÉ π µ—È ß¢÷È π‡¡◊Ë Õ§.». Ò¯˜Ò (æ.». ÚÙÒÙ) ‚¥¬¬÷ ¥Ω√—Ë ß‡» ‡ªì π·¡à ·∫∫ §◊ Õ ®— ¥ °“√»÷ °…“·∫∫√«¡»Ÿ π¬å Õ”π“®‰«â ∑’Ë »Ÿ π¬å °≈“ß ·≈–„πªï π—È π≠’Ë ªÿÉ π‰¥â à ß §≥–∑Ÿ µ™ÿ ¥„À≠à 牪· «ßÀ“§«“¡ √Ÿâ ®“°∑—Ë «‚≈°é ‡ªì π‡«≈“ Ò ªï Ò ‡¥◊ Õπ √–À«à “߇¥◊ Õπ∏— 𫓧¡ §.». Ò¯˜Ò ∂÷ ߇¥◊ Õ𰗠𬓬π §.». Ò¯˜Û (æ.». ÚÙÒÙ-ÚÙÒˆ) À— «Àπâ “§≥–∑Ÿ µ§◊ Õ ‡®â “™“¬Õ‘ «–°ÿ √– ‚∑–‚¡–¡‘ (Iwakura Tomomi §.». Ò¯Úı-Ò¯¯Û, æ.». ÚÛˆ¯-ÚÙÚˆ) ¡’ §‘ ‚¥– ∑–°–‚¬–™‘ (Kido Takayoshi À√◊ Õ§‘ ‚¥– ‚§Õ‘ π - Kido Koin §.». Ò¯ÛÛ-Ò¯˜˜, æ.». ÚÛ˜Ù-ÚÙÚ) ‚Õ°ÿ ‚∫– ‚∑–™‘ ¡‘ ™‘ (Okubo Toshimichi §.». Ò¯Û- Ò¯˜¯, æ.». ÚÛ˜Û-ÚÙÚÒ) ‡ªì π √ÕßÀ— «Àπâ “ §≥–∑Ÿ µ¡’ §π ”§— ≠ ‡™à π Õ‘ ‚µ Œ‘ ‚√–∫ÿ ¡‘ ºŸâ π”∑’Ë ”§— ≠„π√— ∞∫“≈ ≠’Ë ªÿÉ π„π‡«≈“µà Õ¡“√à «¡¥â «¬ §≥–∑Ÿ µ ™ÿ ¥π’È ¡’ ∑—È ßÀ¡¥‡°◊ Õ∫ Ò §π ‡ªì π µ√’ ı §π ´÷Ë ß®–‡ªì πºŸâ ∫ÿ °‡∫‘ °°“√ »÷ °…“·∫∫µ–«— πµ° ”À√— ∫ µ√’ ·≈– ¡’ π— °‡√’ ¬π‰ª»÷ °…“µà Õµà “ßª√–‡∑» ıÙ §π ÒÛ √ –À«à “ ß∑’Ë §≥–∑Ÿ µÕ‘ « –°ÿ √ – »÷ °…“¥Ÿ ß“π„π À√— ∞Õ‡¡√‘ °“ §‘ ‚¥– ∑–°–‚¬™‘ ‰¥â ∫— π∑÷ °‰«â µÕπÀπ÷Ë ß«à “ ç‰¡à ¡’ Õ–‰√®”‡ªì π√’ ∫¥à «π ”À√— ∫‡√“ (≠’Ë ªÿÉ π) ‡∑à “°— ∫‚√߇√’ ¬πé ·≈– ç§π ¢Õ߇√“ (≠’Ë ªÿÉ π) ‰¡à ¡’ Õ–‰√·µ°µà “ß ®“°§πÕ‡¡√‘ °— πÀ√◊ Õ™“«¬ÿ ‚√ª‡≈¬„π ªí ®®ÿ ∫— π ∑’Ë ·µ°µà “ß°Á §◊ Õ °“√»÷ °…“ À√◊ Õ¢“¥°“√»÷ °…“é ÒÙ ¥â «¬§«“¡µ√–Àπ— °„𧫓¡ ”§— ≠¢Õß°“√»÷ °…“„π §.». Ò¯˜Ú (æ.». ÚÙÒı) ´÷Ë ß‡ªì π‡«≈“ Ò ªï ÒÛ ·¡√‘ Õÿ ∫’ . ·®π‡ π, ‚≈°∑— »πå ≠’Ë ªÿÉ π, «ÿ ≤‘ ™— ¬ ¡Ÿ ≈»‘ ≈ªá ∫√√≥“∏‘ °“√·ª≈, Àπâ “ ˜ı-˜˜, John K. Fairbank, Edwin O. Reischauer and Albert M. Craig, op.cit., p. 271. √“¬ß“π¢Õߧ≥–∑Ÿ µÕ‘ «–°ÿ √–¡’ °“√·ª≈‡ªì π¿“…“Õ— ß°ƒ… ·≈–æ‘ ¡æå ‚¥¬ ”π— °æ‘ ¡æå ¡À“«‘ ∑¬“≈— ¬æ√‘ π´å µ— π À√— ∞Õ‡¡√‘ °“ ‡¡◊Ë Õ §.». ÚÚ ¡’ §«“¡¬“« ı ‡≈à ¡™ÿ ¥ ÒÙ Marius B. Jansen, The Making of Modern Japan, p. 356. ∑— »π–‡™à ππ’È ‡À¡◊ Õπ°— ∫∑’Ë æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®ÿ ≈®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «¡’ æ√–√“™- ¥”√— ‡¡◊Ë Õ æ.». ÚÙÙ ∑’Ë °≈à “«¡“·≈â « §≥–∑Ÿ µÕ‘ «–°ÿ √– ‡®â “™“¬Õ‘ «–°ÿ √– (°≈“ß„π‡§√◊Ë Õß·µà ß°“¬·∫∫≠’Ë ªÿÉ π) ®“°´â “¬‰ª¢«“ §‘ ‚¥– ∑–°–‚¬™‘ , ¬–¡–§ÿ ®‘ π–‚Õ–‚¬™‘ , Õ‘ ‚µ Œ‘ ‚√–∫ÿ ¡‘ ·≈–‚Õ°ÿ ‚∫– ‚∑–™‘ ¡‘ ™‘