สำนักราชบัณฑิตยสภา

«“√ “√ √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π «ÿ ≤‘ ™— ¬ ¡Ÿ ≈»‘ ≈ªá 1155 ªï ∑’Ë ÛÒ ©∫— ∫∑’Ë Ù µ.§.-∏.§. ÚıÙ˘ Õπ÷Ë ß „πª≈“¬ ¡— ¬‚∑–°ÿ ß–«– ≠’Ë ªÿÉ π‰¥â µ—È ß ”π— °·ª≈Àπ— ß ◊ Õ¢Õß ‚≈°µ–«— πµ°‡ªì π¿“…“≠’Ë ªÿÉ π ·≈– ‰¥‡¡’ ¬«À≈“¬·§«â π‰¥â à ß§π‰ª‡√’ ¬π „πµà “ߪ√–‡∑»¥â «¬ ‡™à 𠉥‡¡’ ¬« ·§«â π´– ÷ ¡– à ß ‚¡–√‘ Õ–√‘ ‚π–√‘ (Mori Arinori §.». Ò¯Ù˜-Ò¯¯˘, æ.». ÚÛ¯-ÚÙÛÚ) ‰ª»÷ °…“∑’Ë Õ— ß°ƒ… µà Õ¡“‡¢“®–‡ªì π√— ∞¡πµ√’ «à “°“√°√–∑√«ß»÷ °…“∏‘ °“√ °“√ ‡º¬·ºà »“ π“§√‘ µå „π ≠’Ë ªÿÉ π ‰¥â ‡√‘Ë ¡„À¡à Õ’ °§√—È ß‡¡◊Ë Õ≠’Ë ªÿÉ π ‡ªî ¥ª√–‡∑» À≈— ß®“°∂Ÿ °Àâ “¡‡º¬ ·ºà ¡“‡ªì π‡«≈“°«à “ ÚÚ ªï ‚¥¬¡’ ∑—È ßπ‘ °“¬‚ª√‡µ ·µπµå §“∑Õ≈‘ ° ·≈–ÕÕ√å ∑Õ¥Õ°´å ´÷Ë ß¡’ ∫∑∫“∑ ”§— ≠µà Õ≠’Ë ªÿÉ π„πÀ≈“¬¥â “π ∑—È ß°“√ »÷ °…“ °“√ Õπ °“√√«∫√«¡æ®π“- πÿ °√¡¿“…“≠’Ë ªÿÉ π-Õ— ß°ƒ… ∑”πÕß ‡¥’ ¬«°— ∫„π‰∑¬ §«“¡µ◊Ë πµ— «„π°“√· «ßÀ“ §«“¡√Ÿâ ‡ªì π‡√◊Ë Õ߇¥à π∑’Ë πà “ª√–∑— ∫„® ¢Õß≠’Ë ªÿÉ π°à Õπ°“√‡√‘Ë ¡µâ π ¡— ¬‡¡®‘ ß“π‡¢’ ¬π‡√◊Ë Õß ‡´‚® ®‘ ‚® (Seijo jijo À√◊ Õ ¿“æ°“√≥å ¢Õß‚≈°µ–«— πµ°) ‚¥¬ øÿ °ÿ ´–«– ¬ÿ °‘ ™‘ (Fukuzawa Yukichi §.». Ò¯Ûı-Ò˘Ò, æ.». ÚÛ˜¯-ÚÙÙÙ) ´÷Ë ß‡§¬‡¥‘ π∑“ß√à «¡ §≥–∑Ÿ µ¢Õß‚™°ÿ π‰ª À√— ∞Õ‡¡√‘ °“ ‡¡◊Ë Õ §.». Ò¯ˆ (æ.». ÚÙÛ) ·≈– ‰ª¬ÿ ‚√ª„π §.». Ò¯ˆÚ (æ.». ÚÙı) ‡¡◊Ë Õæ‘ ¡æå ÕÕ°¡“ „π §.». Ò¯ˆˆ (æ.». ÚÙ˘) ª√“°Ø«à “¢“¬‰¥â ∂÷ ß Òı, ‡≈à ¡ „π©∫— ∫æ‘ ¡æå §√—È ß·√° ¬‘Ë ß°«à “π’È ‡¡◊Ë Õøÿ °ÿ ´–«– ¬ÿ °‘ ™‘ ‡¢’ ¬π Àπ— ß ◊ Õ‡√◊Ë Õß °–°ÿ ¡Õπ ‚π– ´ÿ ´ÿ ‡¡– (Gakumon no susume À√◊ Õ™— °™«π „Àâ »÷ °…“‡≈à “‡√’ ¬π) „π §.». Ò¯˜Ú ª√“°Ø«à “¢“¬‰¥â ¡“°°«à “ ˜, ‡≈à ¡ ¯ Û. Õÿ ¥¡°“√≥å „π°“√æ— ≤π“°“√ »÷ °…“¢Õ߉∑¬·≈–≠’Ë ªÿÉ π æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®ÿ ≈®Õ¡ ‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «∑√߇ªì π°…— µ√‘ ¬å ∑’Ë ‰¥â √— ∫°“√»÷ °…“∑—È ßµ“¡·∫∫·ºπª√–- ‡æ≥’ ·≈– ¡— ¬„À¡à ‡¡◊Ë Õ‡ ¥Á ®ª√–æ“ µà “ߪ√–‡∑»∑√ßµ√–Àπ— °„𧫓¡ ”§— ≠¢Õß°“√»÷ °…“¡“°¬‘Ë ß¢÷È π ‡¡◊Ë Õ ‡ ¥Á ®°≈— ∫®“° ‘ ߧ‚ª√å (æ.». ÚÙÒÙ) ‚ª√¥‡°≈â “œ „Àâ §— ¥‡≈◊ Õ°À¡à Õ¡‡®â “ À¡à Õ¡√“™«ß»å ∑’Ë ‡¬“«å «— ¬ à ߉ª‡√’ ¬π ∑’Ë ‘ ߧ‚ª√å ÒÙ Õß§å ·≈–‡¡◊Ë Õ‡ ¥Á ® °≈— ∫®“°Õ‘ π‡¥’ ¬ (æ.». ÚÙÒı) ‚ª√¥ ‡°≈â “œ „Àâ µ—È ß‚√߇√’ ¬π Õπ¿“…“ Õ— ß°ƒ…¢÷È π æ√ –∫√¡√ “ ‚ ™«“∑ ”§— ≠∑’Ë · ¥ß„Àâ ‡ÀÁ π«à “æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√– ®ÿ ≈®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «∑√ßµ√–Àπ— ° „𧫓¡ ”§— ≠¢Õß°“√»÷ °…“ ‡™à π ‡¡◊Ë Õ§√—È ß‡ ¥Á ®æ√–√“™¥”‡π‘ π‰ªæ√– √“™∑“π√“ß«— ≈·°à π— °‡√’ ¬π‚√߇√’ ¬π æ√–µ”Àπ— ° «π°ÿ À≈“∫ ∑’Ë Õ∫‰≈à ‰¥â ‡¡◊Ë Õ æ.». ÚÙÚ˜ «à “ ç«‘ ™“Àπ— ß ◊ Õ‡ªπ«‘ ™“∑’Ë π— ∫∂◊ Õ ·≈‡ªπ∑’Ë √√‡ √‘ ≠¡“·µà ‚∫√“≥ «à “ ‡ªπ«‘ ™“Õ¬à “ßª√–‡ √‘ ∞ ´÷Ë ßºŸâ ∑’Ë ‡ªπ „À≠à ¬‘Ë ß π— ∫·µà æ√–¡À“°…— µ√‘ ¬å ‡ªπ µâ π ®πµ≈Õ¥√“…Æ√æ≈‡¡◊ Õß ¡§«√ ·≈®”‡ªπ®–µâ Õß√Ÿâ ...©— π®÷ ߉¥â ¡’ §«“¡ ¡ÿà ßÀ¡“¬µ—È ß„®∑’Ë ®–®— ¥°“√‡≈à “‡√’ ¬π ∑—Ë «‰ª ∑—È ß∫â “π∑—È ß‡¡◊ Õß„Àâ ‡ªπ°“√ √ÿà ߇√◊ Õ߇®√‘ ≠¢÷È π‚¥¬‡√Á «... ®÷Ë ß¢Õ∫Õ° ‰¥â «à “ °“√‡≈à “‡√’ ¬π„π∫â “π‡¡◊ Õ߇√“ π’È ®–‡ªπ¢â Õ ”§— ≠∑’Ë Àπ÷Ë ß´÷Ë ß©— π®– Õÿ à “Àå ®— ¥„Àâ ‡®√‘ ≠¢÷È π®ß‰¥â é ˘ æ√–√“™¥”√— ∑’Ë ”§— ≠Õ’ °§√—È ß Àπ÷Ë ß‡°’Ë ¬«°— ∫°“√»÷ °…“§◊ Õ ‡¡◊Ë Õ‡ ¥Á ® ª√–æ“ ¬ÿ ‚√ª§√—È ß∑’Ë Ò (æ.». ÚÙÙ) æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®ÿ ≈®Õ¡‡°≈â “ ‡®â “Õ¬Ÿà À— «¡’ æ√–√“™¥”√— µà ÕºŸâ µ“¡ ‡ ¥Á ®«à “ §«“¡‡®√‘ ≠¢Õß™“µ‘ µ–«— π µ°‡°‘ ¥¢÷È π‰¥â ‡æ√“–°“√‡≈à “‡√’ ¬π∑’Ë ◊ ∫µà Õ Ê °— π¡“ §π‰∑¬°Á ‡ªì π¡πÿ …¬å ‡™à π‡¥’ ¬«°— ∫Ω√—Ë ß ‰¡à ¡’ Õ–‰√∑’Ë ‡≈«°«à “ ·µà §«“¡·µ°µà “ß°— π‡ªì π‡æ√“– ç‡√“ ¡’ §«“¡√Ÿâ πâ Õ¬°«à “‡¢“‡∑à “π—È πé Ò æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®ÿ ≈®Õ¡ ‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «∑√ßµ√–Àπ— °∂÷ ߧ«“¡ ”§— ≠¢Õß°“√»÷ °…“·≈–‡√à ß√— ¥°“√ ®— ¥°“√»÷ °…“¿“¬„πª√–‡∑»µ≈Õ¥ √— ™ ¡— ¬ ∑√ß„Àâ »÷ °…“·∫∫Õ¬à “ß°“√ ®— ¥°“√»÷ °…“„πµà “ߪ√–‡∑»∑—È ß„π ¯ John K. Fairbank, Edwin O. Reischauer and Albert M. Craig, East Asia, The Modern Transformation, p. 273. ˘ «ÿ ≤‘ ™— ¬ ¡Ÿ ≈»‘ ≈ªá , °“√ªØ‘ √Ÿ ª°“√»÷ °…“„π·ºà 𥑠πæ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®ÿ ≈®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— «, Àπâ “ ˜ı, ˜ˆ. Ò «ÿ ≤‘ ™— ¬ ¡Ÿ ≈»‘ ≈ªá , æ√–∫“∑ ¡‡¥Á ®æ√–®ÿ ≈®Õ¡‡°≈â “‡®â “Õ¬Ÿà À— « ‡ ¥Á ®ª√–æ“ ¬ÿ ‚√ª √.». ÒÒˆ (æ.». ÚÙÙ), Àπâ “ ˆÙ.