สำนักราชบัณฑิตยสภา

«“√ “√ √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π ‘ «≈’ »‘ √‘ ‰≈ 63 ªï ∑’Ë ÛÚ ©∫— ∫∑’Ë Ò ¡.§.-¡’ .§. Úıı 秫“¡º‘ ¥æ≈“¥∑“ß»’ ≈∏√√¡é (moral faults) ∫ÿ §§≈®÷ ßæ÷ ß· «ßÀ“§«“¡√Ÿâ ·≈–°“√„™â ‡Àµÿ º≈‡æ◊Ë Õ¢®— ¥§«“¡‰¡à √Ÿâ ¢Õßµπ (ignorance) ·≈–𔉪 Ÿà °“√ µ— ¥ ‘ π„®·≈–°“√°√–∑”∑’Ë ∂Ÿ °µâ Õß ¥â «¬‡Àµÿ ∑’Ë ∫ÿ §§≈·µà ≈–§π‡ªì π ª√–™“™π¢Õß — ߧ¡ §«“¡§‘ ¥°“√ °√–∑”¢Õß∫ÿ §§≈¬à Õ¡ à ߺ≈°√–∑∫ µà Õ — ߧ¡‚¥¬ à «π√«¡ ‚ °√“µ’ ¡’ §«“¡‡™◊Ë Õ«à “§«“¡¡—Ë π§ßª≈Õ¥¿— ¬∑—È ß ∑“ß»’ ≈∏√√¡·≈–°“√‡¡◊ ÕߢÕß — ߧ¡ À√◊ Õ√— ∞¢÷È πÕ¬Ÿà °— ∫§«“¡‡ªì πºŸâ ¡’ »’ ≈∏√√¡ ¢Õߪ√–™“™π·µà ≈–§π (...the moral and political health of a society de- pends on the moral soundness of each individual citizen) Òı §«“¡§‘ ¥¢Õß ‚ °√“µ’ ‡√◊Ë Õßπ’È ª√“°Ø„πº≈ß“π¢Õß ‡æ≈‚µ™◊Ë Õ Apology ·≈–π’Ë §◊ Õ‡Àµÿ º≈ ”§— ≠∑’Ë ‚ °√“µ’ ‡∑’Ë ¬«ÕÕ°‰ª π∑π“ °— ∫‡¥Á °Àπÿà ¡™“«‡Õ‡∏π å ‡æ◊Ë Õ°√–µÿâ 𠧫“¡§‘ ¥„π‡√◊Ë Õßπ’È °“√∑’Ë ∫ÿ §§≈·µà ≈–§π· «ßÀ“ §«“¡√Ÿâ „π‡√◊Ë ÕߢÕß°“√°√–∑”∑’Ë ∂Ÿ ° µâ Õ߇™◊Ë Õ¡‚¬ß‰ª∂÷ ß°“√°√–∑”∑’Ë ¡ÿà ß ‰ª Ÿà §«“¡¥’ ‚¥¬ à «π√«¡ (the com- mon goal) ‚ °√“µ’ À¡“¬§«“¡«à “ °“√°√–∑”∑’Ë ∂Ÿ °µâ Õ߉¡à ®”°— ¥‡©æ“– µ— «ªí ®‡®°™π‡∑à “π—È π ·µà ®–µâ Õß· ¥ß „Àâ ‡ÀÁ π∂÷ ß°“√°√–∑”∑’Ë ¡ÿà ߉ª Ÿà §«“¡¥’ ‚¥¬ à «π√«¡¢Õß — ߧ¡ √«¡∂÷ ß°“√ «‘ æ“°…å «‘ ®“√≥å ∑“ß»’ ≈∏√√¡ °Á ®–µâ Õß ¡ÿà ߉ª Ÿà §«“¡¥’ ‚¥¬ à «π√«¡¢Õß — ߧ¡ ‡™à π°— π °“√«‘ æ“°…å «‘ ®“√≥å ®–µâ Õß §«∫§Ÿà °— ∫°“√°√–∑”∑’Ë · ¥ßÕÕ°Õ¬à “ß ‡ªî ¥‡º¬À¡“¬∂÷ ߺŸâ «‘ æ“°…å «‘ ®“√≥å µâ Õߪؑ ∫— µ‘ µ“¡§«“¡§‘ ¥¢Õßµπ‰¡à „™à ‡æ’ ¬ß·µà æŸ ¥ ‚ °√“µ’ ‡Õß· ¥ß„Àâ ‡ÀÁ π∂÷ ߧ” Õπ‡√◊Ë Õßπ’È ¥â «¬°“√ÕÕ°‰ª π∑π“·≈°‡ª≈’Ë ¬π§«“¡§‘ ¥‡ÀÁ π·≈– °√–µÿâ π‡¥Á °Àπÿà ¡™“«‡Õ‡∏π å „Àâ ‡ÀÁ 𠧫“¡ ”§— ≠¢Õ߇√◊Ë Õߧ«“¡¬ÿ µ‘ ∏√√¡ ·≈–§«“¡¥’ ‚¥¬ à «π√«¡¢Õ߇Շ∏π å º≈∑’Ë µ“¡¡“§◊ Õ°“√∂Ÿ °®— ∫®“°∑“ß°“√ ¥â «¬¢â ÕÀ“∑’Ë √ÿ π·√ß Ú ª√–°“√ §◊ Õ °“√™— °®Ÿ ߇¥Á °Àπÿà ¡™“«‡Õ‡∏π å „Àâ ¡’ 惵‘ °√√¡µà յ⠓π∑“ß°“√·≈–°“√ ≈∫À≈Ÿà »“ π“¢Õß™“«‡Õ‡∏π å ´÷Ë ß¡’ ≈— °…≥–‡ªì πæÀÿ ‡∑«π‘ ¬¡ ‚ °√“µ’ ∂Ÿ °æ‘ æ“°…“„Àâ √— ∫‚∑…ª√–À“√™’ «‘ µ ¥â «¬°“√¥◊Ë ¡¬“æ‘ … ∫√√¥“¡‘ µ√ À“¬ ·≈–»‘ …¬å ‰¥â ™— °™«π·≈–¢Õ√â Õß„Àâ ‚ °√“µ’ Àπ’ ‰ª ·µà ‚ °√“µ’ ªØ‘ ‡ ∏ „πº≈ß“π¢Õ߇æ≈‚µ ™◊Ë Õ‰§√‚µ (Crito) ´÷Ë ß‡ªì π™◊Ë Õ¢Õß¡‘ µ√·≈–»‘ …¬å §π π‘ ∑ §πÀπ÷Ë ß¢Õß‚ °√“µ’ ‰¥â ∫— π∑÷ °¢â Õ §«“¡∑’Ë ‰§√‚µ·≈–‚ °√“µ’ π∑π“ ‚µâ µÕ∫°— 𠉧√‚µÕ⠓߇Àµÿ º≈„Àâ ‚ - °√“µ’ ‡ÀÁ π«à “°“√∑’Ë ‚ °√“µ’ ¬Õ¡√— ∫ ‚∑…ª√–À“√™’ «‘ µ·≈–∂Ÿ °§ÿ ¡¢— ß√Õ«— π ª√–À“√πÕ°®“°®–‰¡à ‡ªì π∏√√¡µà Õ µ— «‚ °√“µ’ ‡Õß·≈â « ¬— ß¡’ º≈°√–∑∫ µà Õ§√Õ∫§√— «¢Õß‚ °√“µ’ °√–∑∫ µà Õ§«“¡ª√“√∂π“¥’ ¢Õß¡‘ µ√ À“¬ ·≈–‡ªì π°“√· ¥ß∂÷ ß°“√∑’Ë ‚ °√“µ’ ‰¡à 欓¬“¡√— °…“™’ «‘ µ¢Õßµπ‡Õß ‚ °√“µ’ ‰¡à ªØ‘ ‡ ∏‡Àµÿ º≈∑’Ë ‰§√‚µ Õâ “ß·µà °Á ¬— ߧ߬◊ π¬— π‡®µπ“‡¥‘ ¡∑’Ë ®– √— ∫‚∑…‚¥¬„Àâ ‡Àµÿ º≈«à “ ∫ÿ §§≈·µà ≈– §π„π∞“π–ª√–™“™π¢Õß — ߧ¡ ¡’ Àπâ “∑’Ë ¢â ÕºŸ °æ— πµà Õ — ߧ¡ Àπâ “∑’Ë ·≈– ¢â ÕºŸ °æ— π¥— ß°≈à “«π’È ‡ªì πæ— π∏–∑“ß »’ ≈∏√√¡ (moral bond) ∑’Ë ‡°‘ ¥¢÷È π®“° §«“¡∂Ÿ °µâ Õß (right) ·≈–‡ªì π¢â ÕºŸ °æ— π (obligations) — ߧ¡„Àâ ‘Ë ß∑’Ë ¥’ ¡’ §ÿ ≥§à “ À≈“¬ª√–°“√·°à ∫ÿ §§≈ ‰¥â ·°à §«“¡ ¡—Ë π§ßª≈Õ¥¿— ¬ °“√»÷ °…“ °“√§â “¢“¬ °“√∂à “¬∑Õ¥∑“ß«— ≤π∏√√¡ ¥â «¬ º≈ª√–‚¬™πå ·≈–§«“¡¥’ ¥— ß°≈à “« ®÷ ß ‡ªì π‡ß◊Ë Õπ‰¢·≈–¢â ÕºŸ °æ— π∑’Ë ∫ÿ §§≈ ·µà ≈–§π„π — ß§¡®–µâ Õ߇§“√æ°√Õ∫ °µ‘ °“¢Õß — ߧ¡ Òˆ °“√‡§“√æ„π∑’Ë π’È À¡“¬∂÷ ß°“√¬Õ¡√— ∫°“√µ— ¥ ‘ π¢Õß — ߧ¡¥â «¬ °ÆÀ¡“¬‡ªì 𰵑 °“ª√–- °“√Àπ÷Ë ß¢Õß — ߧ¡ ‡¡◊Ë Õ°ÆÀ¡“¬ ¡’ §”æ‘ æ“°…“µ— ¥ ‘ π¡“∫ÿ §§≈°Á µâ Õß ¬Õ¡√— ∫ ∑—È ßπ’È ‡æ√“–„π — ß§¡‡Õ‡∏π å ´÷Ë ß‡ªì π — ß§¡ª√–™“∏‘ ª‰µ¬ °ÆÀ¡“¬ ‡°‘ ¥®“°§«“¡‡ÀÁ π¢â Õµ°≈ß∑’Ë ª√–™“™π „π — ß§¡¡’ §«“¡‡ÀÁ π·≈–¬Õ¡√— ∫«à “ ‡ªì π ‘Ë ß∑’Ë ∂Ÿ °µâ Õß·≈–‡ªì π ‘Ë ß∑’Ë ¥’ ‡®µ ®”πߢÕߪ√–™“™π§◊ Õ°“√«‘ π‘ ®©— ¬ ∑’Ë Ÿ ß ÿ ¥ (ultimate judge) ‚ °√“µ’ °≈à “««à “µπ‡ªì πª√–™“™π¢Õ߇Շ∏π å °Á µâ Õß„Àâ §«“¡‡§“√æµà Õ°ÆÀ¡“¬·≈– ¬Õ¡√— ∫‡ß◊Ë Õπ‰¢¥— ß°≈à “«π’È ¡‘ ‡™à ππ—È π ·≈â «°Á ®–‡°‘ ¥º≈‡ ’ ¬·°à — ߧ¡‡Õ‡∏π å ¢≥–‡¥’ ¬«°— π‚ °√“µ’ °Á ¬◊ π¬— π«à “ ∫ÿ §§≈„¥∑’Ë ‰¡à ‡™◊Ë Õ„π§«“¡‡¢â ¡·¢Á ß ∑“ß»’ ≈∏√√¡¢Õß — ߧ¡ ‰¡à ¬Õ¡√— ∫ æ— π∏–∑“ß»’ ≈∏√√¡∑’Ë µπ¡’ °— ∫ — ߧ¡ ‰¡à Õ“®‰¥â ™◊Ë Õ«à “‡ªì πºŸâ ∑’Ë √— ∫º‘ ¥™Õ∫ ·≈–¿— °¥’ µà Õ — ߧ¡ Ò˜ ‚ °√“µ’ ¬◊ π¬— π°— ∫‰§√‚µ«à “ ‡¡◊Ë Õ∫ÿ §§≈‡º™‘ ≠ ∂“π°“√≥å ¢— ¥·¬â ß ∑“ß®√‘ ¬∏√√¡ (ethical dilemma) ∑’Ë