สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand °“√¢— ¥¢◊ πÕ¬à “ß ß∫„π — ß§¡ª√–™“∏‘ ª‰µ¬ : ∑√√»π–∑“ߪ√— ™≠“·≈–∫∑«‘ æ“°…å ‡™‘ ß®√‘ ¬»“ µ√å Vol. 32 No. 1 Jan.-Mar. 2007 62 ∑ÿ ° ‘Ë ßé (man is the measure of all thing) · ¥ß„Àâ ‡ÀÁ π«à “‰¡à ¡’ ∫à Õ‡°‘ ¥À√◊ Õ √“°∞“πÕ–‰√∑’Ë Õ¬Ÿà ‡Àπ◊ Õ§«“¡ “¡“√∂ °“√°√–∑”¢Õß¡πÿ …¬å Ò Œ‘ ªªï Õ— (Hippias) ‚´øî µå Õ’ °ºŸâ Àπ÷Ë ß Õπ ∫√√¥“»‘ …¬å «à “ ç®ß∑”∑ÿ °Õ¬à “ߥ⠫¬ µ— «∑à “π‡Õßé (do-it-yourself) ÒÒ §«“¡ §‘ ¥‡™à ππ’È ∑”„Àâ ‚´øî µå ‰¡à „Àâ §«“¡ ”§— ≠µà Õ‡√◊Ë Õß»“ π“ ¢π∫∏√√¡‡π’ ¬¡ ª√–‡æ≥’ √«¡∂÷ ß°ÆÀ¡“¬ §— ≈≈‘ ‡§≈ (Callicles) ‚´øî µå §π ”§— ≠Õ’ °ºŸâ Àπ÷Ë ß ªØ‘ ‡ ∏«à “°ÆÀ¡“¬‰¡à ‡§¬∑”„Àâ ‡°‘ ¥ §«“¡¬ÿ µ‘ ∏√√¡„π — ß§¡ ·≈–‡™◊Ë Õ«à “ çÕ”π“®§◊ Õ§«“¡∂Ÿ °µâ Õßé (might is right) §«“¡§‘ ¥¥— ß°≈à “«π’È π”‰ª Ÿà §«“¡ ‡ÀÁ π«à “°ÆÀ¡“¬‡ªì π‡§√◊Ë Õß¡◊ Õ¢Õß ºŸâ ¡’ Õ”π“®„π — ß§¡ ∑√“´’ ¡“§— (Thracymachus) ‡ªì π‚´øî µå ∑’Ë °≈à “« ∂÷ ߇√◊Ë Õßπ’È „πº≈ß“π¢Õ߇æ≈‚µ™◊Ë Õ The Republic ¬◊ π¬— π«à “°ÆÀ¡“¬‡ªì 𠇧√◊Ë Õß¡◊ Õ¢ÕߺŸâ ¡’ Õ”π“®„π — ß§¡ ºŸâ ∑’Ë ªØ‘ ∫— µ‘ µ“¡°ÆÀ¡“¬À√◊ Õ¥”√ßµπ ‡ªì πºŸâ ¡’ §«“¡¬ÿ µ‘ ∏√√¡‡ªì πºŸâ ∑’Ë ‡ ’ ¬ ‡ª√’ ¬∫ ·¡â ·µà °“√‡ ’ ¬¿“…’ „Àâ ·°à √— ∞ ºŸâ ∑’Ë ¬ÿ µ‘ ∏√√¡·≈–¡’ √“¬‰¥â πâ Õ¬‡ªì πºŸâ ∑’Ë µâ Õ߇ ’ ¬‡ß‘ π¿“…’ ¡“°°«à “ºŸâ ∑’Ë ‰¡à ¬ÿ µ‘ - ∏√√¡ ·≈–√Ë ”√«¬ ´÷Ë ß°≈— ∫‰¡à µâ Õ߇ ’ ¬ ¿“…’ À√◊ ÕÕ“®‡ ’ ¬¿“…’ ‡æ’ ¬ß‡≈Á °πâ Õ¬ ‡™à π‡¥’ ¬«°— ∫°√≥’ ¢ÕߺŸâ ∑’Ë ≈— °∑√— æ¬å ‘ π à «π∫ÿ §§≈„π — ß§¡‡¡◊Ë Õ∂Ÿ °®— ∫‰¥â °Á ®–∂Ÿ °µ”Àπ‘ ·≈–‡√’ ¬°¢“π«à “¢‚¡¬ À√◊ Õ‚®√ ¢≥–∑’Ë ºŸâ ‰¡à ¬ÿ µ‘ ∏√√¡·µà ¡’ Õ”π“®‚°ß∑√— æ¬å ‘ π¢Õߪ√–™“™π ®πµ— «‡Õß√Ë ”√«¬ ª√–™“™π°≈“¬‡ªì π ∑“ ∫ÿ §§≈‡™à ππ’È °≈— ∫‰¥â √— ∫°“√‡√’ ¬° ¢“π«à “ ºŸâ ¡’ ∫ÿ ≠∫“√¡’ ‡¡◊Ë Õ‡ªì π‡™à ππ’È ¬à Õ¡ √ÿ ª‰¥â «à “ §«“¡ ÿ ¢¢Õß™’ «‘ µ‡°‘ ¥ ®“°§«“¡‰¡à ¬ÿ µ‘ ∏√√¡ ‰¡à „™à ®“°§«“¡ ¬ÿ µ‘ ∏√√¡ (happiness, he concludes comes from injustice and not from justice) ÒÛ ∑√√»π–¢Õߧ≈Õ§Õπ·≈–‚´- øî µå ∂◊ Õ‰¥â «à “‡ªì π®ÿ ¥‡√‘Ë ¡µâ π¢Õß°“√ ‰¡à ¬Õ¡√— ∫§ÿ ≥§à “¢Õß°ÆÀ¡“¬ ·¡â «à “ ‚´øî µå ®–‰¡à ‰¥â æŸ ¥∂÷ ß°“√· ¥ßÕÕ° ∑’Ë ‡ªì π°“√¢— ¥¢◊ π°ÆÀ¡“¬Õ¬à “ß ß∫ ·µà §” Õπ¥— ß°≈à “«°Á ¡’ º≈µà Õ°“√ ‡ª≈’Ë ¬π°√–∫«π∑— »πå ¢Õ߇¬“«™π°√’ ° „π ¡— ¬π—È π ·≈–‡ªì π‡Àµÿ „Àâ ‚ °√“µ’ π— °ª√— ™≠“‡Õ° ¡— ¬π—È π · ¥ß∑√√»π– ‚µâ ·¬â ߇√◊Ë Õßπ’È ∑√√»π–¢Õß‚ °√“µ’ ‚ °√“- µ’ ‰¥â ™◊Ë Õ«à “‡ªì πç∫‘ ¥“¢Õß®√‘ ¬»“ µ√å é ‡æ√“–„Àâ §«“¡ π„®‡√◊Ë ÕߢÕß∏√√¡- ™“µ‘ ¡πÿ …¬å ·≈–¡πÿ …¬å §«√ª√–惵‘ ªØ‘ ∫— µ‘ µπÕ¬à “ß‰√ „π‡√◊Ë Õß∏√√¡™“µ‘ ¢Õß¡πÿ …¬å ‚ °√“µ’ „Àâ §«“¡ ”§— ≠ ·°à ç«‘ ≠≠“≥é (soul) ´÷Ë ß∂◊ Õ‡ªì π ∏“µÿ ·∑â ¢Õߧ«“¡‡ªì π¡πÿ …¬å ‡ªì π∫à Õ ‡°‘ ¥¢Õ߇Àµÿ º≈·≈–°“√°√–∑”¢Õß ¡πÿ …¬å ∏√√¡™“µ‘ ¢Õß¡πÿ …¬å ∑’Ë ”§— ≠ §◊ Õ§«“¡‡ªì π ‘Ë ß¡’ ¿“«–∑’Ë ¡’ ‡Àµÿ º≈ ‡Àµÿ º≈π”¡πÿ …¬å ‰ª Ÿà §«“¡√Ÿâ ∑’Ë ·∑â ®√‘ ß ‡Àµÿ º≈∑”„Àâ ¡πÿ …¬å “¡“√∂·¬°·¬– ∂Ÿ ° º‘ ¥ ¥’ ™—Ë « ·≈–𔉪 Ÿà °“√°√–∑” ∑’Ë ∂Ÿ °µâ Õß §«“¡§‘ ¥∑“ß®√‘ ¬»“ µ√å ¢Õß‚ °√“µ’ ∑’Ë „Àâ §«“¡ ”§— ≠‡√◊Ë Õß §«“¡√Ÿâ °— ∫°“√°√–∑”∑’Ë µâ Õߧ«∫§Ÿà °— π (knowing and doing) ¥â «¬‡Àµÿ π’È ‚ °√“µ’ ®÷ ߇™◊Ë Õ«à “ ç§ÿ ≥∏√√¡§◊ Õ §«“¡√Ÿâ é (virtue is knowledge) ´÷Ë ß À¡“¬∂÷ ß §ÿ ≥≈— °…≥–∑’Ë ¥’ ¢ÕߺŸâ ¡’ §«“¡√Ÿâ ∑’Ë · ¥ßÕÕ°„Àâ ‡ÀÁ π·≈–√— ∫√Ÿâ ‰¥â „π™’ «‘ µ®√‘ ß (moral character) ÒÙ ¥â «¬‡Àµÿ ∑’Ë ‡Àµÿ º≈‡ªì π∏“µÿ ·∑â ¢Õߧ«“¡‡ªì π¡πÿ …¬å ‚ °√“µ’ ®÷ ß Õ∏‘ ∫“¬«à “ §«“¡√— ∫º‘ ¥™Õ∫¢Õß∫ÿ §§≈ (personal responsibility) ®–µâ Õߧ«∫ §Ÿà °— ∫°“√°√–∑” ∫ÿ §§≈‰¡à “¡“√∂ À≈’ °‡≈’Ë ¬ßÀ√◊ ժؑ ‡ ∏‡ß◊Ë Õπ‰¢π’È ‰¥â ¥— ß π—È π °“√∑’Ë ∫ÿ §§≈®–µ— ¥ ‘ π„®°√–∑” À√◊ Õ‰¡à °√–∑” ‘Ë ß„¥®–µâ Õß„™â ‡Àµÿ º≈ ‡ªì πæ◊È π∞“π·≈–‡Àµÿ º≈¥— ß°≈à “«®– µâ Õߧ«∫§Ÿà §«“¡√Ÿâ ∑’Ë ¡’ À≈— °°“√ (objec- tive) ·≈–‡ªì π “°≈ ´÷Ë ß√Ÿâ ‰¥â ¥â «¬ª√’ ™“ ≠“≥ (wisdom) ∑”„Àâ §«“¡√Ÿâ ¥— ß°≈à “« ‡ªì π “°≈À√◊ Õ∑ÿ °§π∑’Ë ‡¢â “∂÷ ߉¥â ‘Ë ß ”§— ≠∑’Ë ‚ °√“µ’ ‡µ◊ Õπ§◊ Õ°“√∑’Ë ∫ÿ §§≈‡¢â “„®º‘ ¥·≈–µ‘ ¥Õ¬Ÿà ∑’Ë §«“¡√Ÿâ ®“°ª√– ∫°“√≥å ¥â “π„¥¥â “πÀπ÷Ë ß ∑”„Àâ §‘ ¥«à “µπ¡’ §«“¡√Ÿâ §«“¡‡¢â “„® „π‡√◊Ë ÕßÕ◊Ë π∑’Ë ‰¡à „™à §«“¡∂π— ¥À√◊ Õ §«“¡ “¡“√∂¢Õßµπ·≈–ÕÕ°§«“¡ ‡ÀÁ π«‘ æ“°…å «‘ ®“√≥å µ— ¥ ‘ π„π‡√◊Ë Õß ‡À≈à “π—È π ‚ °√“µ’ ¬°µ— «Õ¬à “ß«à “°“√ ‡ªì π™à “߉¡â ∑’Ë ‡°à ߉¡à ‰¥â À¡“¬§«“¡«à “ ®–‡°à ß„π‡√◊Ë ÕßÕ◊Ë π¥â «¬ À√◊ Õ°“√‡ªì π æà է⠓∑’Ë ª√– ∫§«“¡ ”‡√Á ®‰¡à ‰¥â À¡“¬∂÷ ß°“√‡ªì πºŸâ ∑’Ë ‡À¡“– ¡„π ‡√◊Ë ÕߢÕß°“√‡¡◊ ÕßÀ√◊ Õ°“√»÷ °…“ ¥— ßπ—È π ∫ÿ §§≈„¥∑’Ë ‰¡à ¡’ §«“¡ “¡“√∂ §«“¡√Ÿâ „π‡√◊Ë ÕßÕ◊Ë π·≈â «‰ªÕÕ°§«“¡ ‡ÀÁ πÀ√◊ Õµ— ¥ ‘ π„®‡√◊Ë Õßπ—È π‡ªì 𧫓¡ ‰¡à √–¡— ¥√–«— ß·≈–Õ— πµ√“¬ ‚ °√“µ’ ‡√’ ¬°°“√°√–∑”≈— °…≥–π’È «à “‡ªì π