สำนักราชบัณฑิตยสภา

«“√ “√ √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π ¡ß§≈ ‡¥™π§√‘ π∑√å 7 ªï ∑’Ë ÛÚ ©∫— ∫∑’Ë Ò ¡.§.-¡’ .§. Úıı §”«‘ æ“°…å «‘ ®“√≥å ¢Õß∑à “π æÿ ∑∏∑“ ¬— ߇°’Ë ¬«¢â Õß°— ∫≈— °…≥–‡™‘ ß Õπÿ √— °…å ·°à π·∑â „π√–∫∫°“√µ’ §«“¡ À≈— °§” Õπµ“¡«‘ ∏’ „À¡à ¢Õß∑à “π¥â «¬ ·¡â «à “∑— »π–À≈“¬ Ê Õ¬à “ß¢Õß∑à “π ®–‡ªì π ‘Ë ß·ª≈°„À¡à °Á µ“¡ ∑à “π°Á ¬— ß µ— ¥ ‘ 𧫓¡∂Ÿ °µâ Õß„π°“√µ’ §«“¡ À≈— °§” Õπµ“¡«‘ ∏’ „À¡à ¢Õß∑à “π‚¥¬ Õâ “ß«à “ «‘ ∏’ „À¡à π’È Õ¥§≈â Õß°— ∫æ√– æÿ ∑∏«®π–‡¥‘ ¡µ“¡∑’Ë ‰¥â ∫— π∑÷ °‰«â „π æ√– ÿ µµ— πµªî Æ° ¥— ßπ—È πæ√– ÿ µµ— πµ- ªî Æ°®÷ ߇ªì π à «π∑’Ë ∑à “πæÿ ∑∏∑“ ∂◊ Õ «à “ ”§— ≠∑’Ë ÿ ¥„π∫√√¥“ à «π∑—È ßÀ≈“¬ ¢Õßæ√–‰µ√ªî Æ° ´÷Ë ß‚¥¬‡©æ“–Õ¬à “ß ¬‘Ë ß°Á §◊ Õ à «πµà “ß Ê ∑’Ë æ√–æÿ ∑∏«®π– ¬— ߇ªì π∑’Ë ‚µâ ·¬â ß°— πÕ¬Ÿà ∑à “πæÿ ∑∏∑“ ‰¥â ¬÷ ¥·π«Õπÿ √— °…å ·°à π·∑â π’È ‡æ◊Ë Õµ’ ΩÉ “ ºà “π ‘Ë ß∑’Ë ∑à “π‡ÀÁ π«à “‡ªì 𧔵’ §«“¡º‘ ¥ æ≈“¥„πÕ√√∂°∂“™—È πÀ≈— ß ®π∑–≈ÿ ∂÷ ß·°à π·∑â ¥—È ß‡¥‘ ¡¢Õßæÿ ∑∏»“ π“ ¥â «¬‡Àµÿ π’È ‡¡◊Ë Õ∑à “πæÿ ∑∏∑“ °≈à “« «à “ çæ√–Õ¿‘ ∏√√¡ªî Æ°‰¡à ‰¥â Õ¬Ÿà „π √Ÿ ª¢Õßæ√–æÿ ∑∏«®π–é Òı ∑à “π°Á ‰¥â · ¥ß§«“¡‡ÀÁ π¢Õß∑à “πÕÕ°¡“¥â «¬ «à “ æ√–Õ¿‘ ∏√√¡ªî Æ°¢“¥ ‘ ∑∏‘ Õ”π“® ∑“ß»“ π“Õ¬à “ß∑’Ë ¡’ „πæ√– ÿ µµ— πµ- ªî Æ° ·≈–‰¡à §«√¡’ ∂“π¿“æ‡∑’ ¬∫ ‡∑à “æ√–æÿ ∑∏«®π–¢Õß·∑â ∑’Ë ∫— π∑÷ °‰«â „πæ√– ÿ µµ— πµªî Æ° ∑à “πæÿ ∑∏∑“ ¬— ߉¥â µ‘ µ‘ ß«‘ ∏’ °“√ »÷ °…“æ√–Õ¿‘ ∏√√¡ªî Æ°¢Õß™“«æÿ ∑∏ ‰∑¬µ“¡∑’Ë ªØ‘ ∫— µ‘ ◊ ∫µà Õ°— π¡“ √«¡ ∑—È ß«— µ∂ÿ ª√– ß§å ¢Õß°“√»÷ °…“π’È Õ’ ° ¥â «¬ ∑à “π°≈à “««à “ æ√–¿‘ °…ÿ ∑’Ë »÷ °…“ §” ÕπÕ¿‘ ∏√√¡„πª√–‡∑»‰∑¬π—È π ∑’Ë ®√‘ ß·≈â «æÕ„®Õ¬Ÿà ·µà ‡æ’ ¬ß∫√√¥“ Õ√√∂°∂“∑’Ë ¡’ ‘ ∑∏‘ Õ”π“®πâ Õ¬°«à “ æ√–Õ¿‘ ∏√√¡ªî Æ°‡Õ߇ ’ ¬¥â «¬´È ” ·≈–‰¡à ¬Õ¡»÷ °…“ª°√≥å ¥—È ß‡¥‘ ¡∑’Ë ‡¢â “„®‰¥â ¬“°°«à “ ∑à “πµ—È ß¢â Õ — ߇°µ«à “ „π√“«æÿ ∑∏»µ«√√…∑’Ë ÒÚ (§√‘ µå »µ«√√…∑’Ë ˆ-˜) Õ√√∂°∂“®“√¬å ™“«»√’ ≈— ß°“‰¥â ¬à Õ§«“¡æ√–Õ¿‘ ∏√√¡ ªî Æ°≈߇ªì πª°√≥å ∑’Ë °–∑— ¥√— ¥°«à “ ‡¥‘ ¡ §◊ Õ Õ¿‘ ∏√√¡— µ∂ — ߧÀ– Òˆ ·≈– µ≈Õ¥À≈“¬»µ«√√…∑’Ë ºà “π¡“°Á ‰¥â ¡’ ºŸâ ·µà ßÕ√√∂°∂“„À¡à Ê ¢÷È π ‚¥¬Õ‘ ß Õ“»— ¬ª°√≥å ©∫— ∫∑’Ë ¬à π¬à ÕÕ¬à “ß¡“° π’È ¢Õßæ√–Õ¿‘ ∏√√¡ªî Æ°‡¥‘ ¡ π“ß√‘ ‡¥«‘ ¥ å µ—È ß¢â Õ — ߇°µ«à “ §— ¡¿’ √å Õ¿‘ ∏√√¡— µ∂ — ߧÀ–π—È π ‰¡à «à “®–‡ªì π‡æ√“–‰¥â √«∫√«¡ ‘Ë ßµà “ß Ê ®“° ª°√≥å ∑’Ë ™◊Ë Õ«à “ Õ¿‘ ∏√√¡‰«â ‰¥â ¡“°°«à “§— ¡¿’ √å Õ◊Ë π Ê À√◊ Õ‡æ√“–‰¥â ¬à π¬à ÕÕ¿‘ ∏√√¡ ·∫∫√«∫√— ¥µ— ¥ —È πÕ¬à “ß¬‘Ë ß À√◊ Õ‡æ√“–‡ªì π§Ÿà ¡◊ Õ∑’Ë ¥’ ‡¬’Ë ¬¡°Á µ“¡ ‰¥â °√–µÿâ π„Àâ ¡’ ºŸâ ·µà ߪ°√≥å ‡ √‘ ¡¢÷È π¡“°°«à “ª°√≥å „¥ Ê ∑’Ë °≈à “«∂÷ ß°à Õππ’È [„π√“¬°“√Õ√√∂°∂“ ¿“…“∫“≈’ ] Ò˜ ∑à “πæÿ ∑∏∑“ ™’È «à “ Õ√√∂°∂“ µà “ß Ê ∑’Ë Õ‘ ߧ— ¡¿’ √å Õ¿‘ ∏√√¡— µ∂ — ߧÀ– π—È π ‡√’ ¬∫‡√’ ¬ß¢÷È π‡æ◊Ë Õ‡πâ π¬È ” ‘Ë ßπÕ° ‡Àπ◊ Õ∏√√¡™“µ‘ ·≈–Õ‘ ∑∏‘ ª“Ø‘ À“√‘ ¬å ·∑π∑’Ë ®–‡πâ π¬È ”°“√«‘ ‡§√“–Àå ¥—È ß‡¥‘ ¡ Òı æÿ ∑∏∑“ ¿‘ °¢ÿ . Õ¿‘ ∏√√¡§◊ ÕÕ–‰√ . °√ÿ ߇∑æœ : ”π— °Àπ— ß ◊ Õ∏√√¡∫Ÿ ™“, æ.». ÚıÒ˜ Àπâ “ Ù. Òˆ „π§”π”¢ÕßÀπ— ß ◊ Õ Õ¿‘ ∏√√¡— µ∂ — ߧÀ– ©∫— ∫∑’Ë ‰¥â ·°â ‰¢ª√— ∫ª√ÿ ߇ ’ ¬„À¡à π—È π π“ß√‘ ‡¥«‘ ¥ å ‰¥â °–ª√–¡“≥¬ÿ § ¡— ¬¢Õߢâ Õ§«“¡‡√’ ¬∫‡√’ ¬ß‡¥‘ ¡ ‚¥¬∑à “πÕπ‘ √ÿ ∑∏–«à “ Õ¬Ÿà „π™à «ß§√‘ µå »µ«√√…∑’Ë ¯-ÒÚ. Ò˜ Rhys Davids, Mrs. Compendium of Philosophy › Translation of the Abhidhammattha-Sanghaha. London: Pali Text Society, 1972, 8. Ò¯ √“¬≈–‡Õ’ ¬¥‡À≈à “π’È ‰¥â ¡“®“°¢â Õ§«“¡∑’Ë Õâ “ß∂÷ ßÀπ— ß ◊ Õ Õ¿‘ ∏√√¡§◊ ÕÕ–‰√ ¢Õß∑à “πæÿ ∑∏∑“ „π ∫ÿ ≠¡’ ‡¡∏“ß°Ÿ √. ‚µâ ∑à “πæÿ ∑∏∑“ ‡√◊Ë Õß®‘ µ«à “ß ‡≈à ¡ Ò . °√ÿ ߇∑æœ : Õß§å °“√æ‘ ∑— °…å æÿ ∑∏»“ π“ Õ¿‘ ∏√√¡¡Ÿ ≈π‘ ∏‘ , æ.». ÚıÚÚ Àπâ “ ÒÒ. „π§— ¡¿’ √å ¥— ß°≈à “«π’È ‡Õß‹ ∑à “πÕâ “ß«à “ ·π«‚πâ ¡°“√µ’ §«“¡Õ¿‘ ∏√√¡∑’Ë ‰ª ∑“ß ‘Ë ßπÕ°‡Àπ◊ Õ∏√√¡™“µ‘ ‡™à ππ’È ‰¥â æ— ≤π“‰ªÕ¬à “ß¡“°„πª√–‡∑»‰∑¬ ∂÷ ߢ—È π∑’Ë Õ¿‘ ∏√√¡Õ¬à “ß∑’Ë ‡√’ ¬π·≈– Õπ°— π„πª√–‡∑»‰∑¬ªí ®®ÿ ∫— ππ’È §«√ ‰¥â ™◊Ë Õ«à “ Õ¿‘ ∏√√¡√— ßÀπŸ Ò¯ ‡æ√“–¡’ ‘Ë ß ≈–Õ— πæ— π≈–πâ Õ¬‡µÁ ¡‰ªÀ¡¥ π—Ë π§◊ Õ ∑à “πæÿ ∑∏∑“ ‡ÀÁ π«à “ æ√–Õ¿‘ ∏√√¡ ªî Æ°‰¥â — ¡æ— π∏å ‡°’Ë ¬«¢â Õß°— ∫»“ π“