สำนักราชบัณฑิตยสภา

«“√ “√ √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π ¡ß§≈ ‡¥™π§√‘ π∑√å 229 ªï ∑’Ë ÛÚ ©∫— ∫∑’Ë Ú ‡¡.¬.-¡‘ .¬. Úıı Û Rhys Davids, T.W. & William Stede, eds. Pali-English Dictionary . Pali Text Society. London: LuZac & Co. Ltd., 1966, 717. Ù ‚¡¶√“™¡“≥«°ªí ≠À“π‘ ∑‡∑» ¢ÿ ∑∑°π‘ °“¬ æ√–‰µ√ªî Æ° ‡≈à ¡∑’Ë Û §“∂“∑’Ë ıı Àπâ “ Ò˘˜. ı æÿ ∑∏∑“ ¿‘ °¢ÿ . ¥«ßµ“∑’Ë ‡ªì π∏√√¡. °√ÿ ߇∑æœ : ”π— °æ‘ ¡æå ∏√√¡∫Ÿ ™“, æ.». ÚıÒÒ, Àπâ “ ÒÙ. „𧵑 ΩÉ “¬‡∂√«“∑π—È π ¡’ ·ßà ¡ÿ ¡ Ú Õ¬à “ß∑’Ë ·µ°µà “ß°— π§à Õπ¢â “ß¡“° ·µà °Á ‡°’Ë ¬«‡π◊Ë Õß°— π Õ¬à “ß·√° ÿ ≠≠µ“ ¡’ §«“¡À¡“¬‡À¡◊ ÕπÕπ— µµ“À√◊ Õ §«“¡‰√â ·°à π “√ Õ— π‡ªì π≈— °…≥– ‡™‘ ߪ√“°Ø°“√≥å ¢Õß∑ÿ ° ‘Ë ß∑ÿ °Õ¬à “ß §◊ Õ‡ªì 𧫓¡«à “ß‚¥¬æ◊È π∞“π¢Õß — µ«–∑—È ßÀ≈“¬ ÿ ≠≠µ“¬— ß¡’ §«“¡ À¡“¬Õ¬à “ß∑’Ë Ú ´÷Ë ß¡’ §«“¡ ”§— ≠ „π‡™‘ ß®√‘ ¬∏√√¡ §◊ ÕÀ¡“¬∂÷ ß ç§«“¡ «à “ß®“°°‘ ‡≈ µ— ≥À“ §«“¡™—Ë « ·≈– °√√¡é Û „πæÿ ∑∏»“ π“π‘ °“¬‡∂√«“∑ ‡∑à “∑’Ë ºà “π¡“π—È π §”«à “ ÿ ≠≠µ“ ®– „™â °— π¡“°∑’Ë ÿ ¥„𧫓¡À¡“¬¢Õß Õπ— µµ“ ∑’Ë ‡°’Ë ¬«°— ∫‚≈°¿“¬πÕ° §◊ ÕÀ¡“¬∂÷ ß·π«§‘ ¥‡°’Ë ¬«°— ∫§«“¡ ‰√â ·°à π “√¢Õß ‘Ë ßµà “ß Ê ¿“¬πÕ° √à “ß°“¬§π „π·ßà π’È ÿ ≠≠µ“®÷ ßÀ¡“¬ ∂÷ ߧ«“¡«à “ßÀ√◊ Õ§«“¡«à “߇ª≈à “¢Õß ‚≈° ¥— ß∑’Ë · ¥ß‰«â ¥â «¬¢â Õ§«“¡µà Õ ‰ªπ’È ®“°æ√– ÿ µµ— πµªî Æ° ¢ÿ ∑∑°- π‘ °“¬ §◊ Õ ç‡æ√“–«à “ß®“°µ— «µπÀ√◊ Õ ‘Ë ßµà “ß Ê ∑’Ë ‡°’Ë ¬«‡π◊Ë Õß°— ∫µ— «µπ ®÷ ß °≈à “«‰¥â «à “‚≈°π’È «à “ßé Ù §«“¡À¡“¬Õ¬à “ß∑’Ë Ú ¢Õß ÿ ≠≠µ“ °Á §◊ Õ§«“¡«à “ß®“°°‘ ‡≈ À√◊ Õ§«“¡‡»√â “À¡Õß∑“ß»’ ≈∏√√¡ ´÷Ë ß§µ‘ „πæÿ ∑∏»“ π“ À¡“¬∂÷ ß Õÿ ‡∫°¢“ À√◊ Õ§«“¡ ¡¥ÿ ≈∑“ß®‘ µ π—Ë π§◊ Õ¿“«–∑’Ë ®‘ µ¢Õߧπ‡√“‰¡à ∂Ÿ ° ¥÷ ߇¢â “À“À√◊ Õ∂Ÿ °º≈— °ÕÕ°®“°„§√ Ê À√◊ Õ ‘Ë ß„¥ Ê ·¡â «à “π‘ °“¬‡∂√«“∑·∫∫ ¥—È ß‡¥‘ ¡®–‡πâ π∑’Ë §«“¡À¡“¬Õ¬à “ß·√° ¢Õß ÿ ≠≠µ“ §◊ Õ‡πâ π∑’Ë §«“¡À¡“¬ ‡À¡◊ Õπ°— ∫Õπ— µµ“ §«“¡‰√â ·°à π “√ ¢Õß ‘Ë ßµà “ß Ê „π‚≈° ¥— ß∑’Ë °≈à “«‰«â ¢â “ß∫ππ’È °Á µ“¡ ‡¡◊Ë Õ∑à “πæÿ ∑∏∑“ · ¥ß·π«§‘ ¥‡√◊Ë Õß®‘ µ«à “ß ∑à “π°≈— ∫ ‡πâ π¡“°∑’Ë ÿ ¥∑’Ë §«“¡À¡“¬Õ¬à “ß∑’Ë Ú §◊ Õ§«“¡«à “ß®“°°‘ ‡≈ µ— ≥À“ „π°“√ ·ª≈§«“¡À¡“¬¢ÕßÕπ— µµ“π—È π ∑à “πæÿ ∑∏∑“ ‡πâ π¬È ”§«“¡ ”§— ≠ Ÿ ß ÿ ¥∑’Ë ¿“«–∑“ß®‘ µ∑’Ë ‰¡à ¬÷ ¥µ— «‡Õß ‡ªì π»Ÿ π¬å °≈“ßÀ√◊ Õ∑’Ë §«“¡‰¡à ‡ÀÁ π ·°à µ— «π—Ë π‡Õß ∑à “π‰¡à ‰¥â µ— ¥∑‘È ß§«“¡ À¡“¬Õ¬à “ß·√°¢ÕßÕπ— µµ“ÕÕ°‰ª ®“°ß“π‡¢’ ¬π¢Õß∑à “π ·µà ∑à “π‰¡à §à Õ¬®–‡πâ π¬È ”§«“¡À¡“¬π’È ‡∑à “‰√ π— ° °“√∑’Ë ∑à “π‡πâ π¬È ”§«“¡À¡“¬ ¢ÕßÕπ— µµ“À√◊ Õ®‘ µ«à “ß„π·ßà ¡ÿ ¡∑“ß ®√‘ ¬∏√√¡°Á ‡π◊Ë Õß®“°‡Àµÿ º≈„π∑“ß ªØ‘ ∫— µ‘ ¥— ߧ”°≈à “«¢Õß∑à “π∑’Ë «à “ °“√·ª≈§«“¡À¡“¬§”«à “ Õπ— µµ“ ·≈– Õ— µµ“ ‡∑à “∑’Ë ºà “π¡“π—È π ‰¡à ‰¥â °à Õª√–‚¬™πå Õ¬à “ß‡µÁ ¡∑’Ë ‡≈¬ ‡√“®–µâ Õß·ª≈§«“¡À¡“¬¢Õߧ”∑—È ß Õßπ’È ‡ ’ ¬ „À¡à ‡æ◊Ë Õ„Àâ Õ”π«¬ª√–‚¬™πå ·≈–‡ªì πª√–‚¬™πå ·°à §π‡√“∑ÿ °§π∑’Ë µâ Õß°“√ √–ß— ∫¥— ∫∑ÿ °¢å ı √ÿ ª·≈â « ∑à “πæÿ ∑∏∑“ ‡ÀÁ π«à “ §«“¡À¡“¬·∫∫¥—È ß‡¥‘ ¡¢ÕßÕπ— µµ“ ∑’Ë · ¥ß∂÷ ߧ«“¡‰√â ·°à π “√À√◊ Õµ— « µππ—È π ¬— ߉¡à ‰¥â °à Õª√–‚¬™πå Ÿ ß ÿ ¥ ·°à §«“¡æ¬“¬“¡„π∑“ߪؑ ∫— µ‘ ¢Õß ºŸâ ∑’Ë µâ Õß°“√∫√√≈ÿ §«“¡¥— ∫∑ÿ °¢å ∑à “π ‰¥â ·ª≈§«“¡À¡“¬¢Õß Õ— µµ“ ‡ ’ ¬ „À¡à «à “ 秫“¡¬÷ ¥µ— «‡Õ߇ªì π»Ÿ π¬å °≈“ßé ·≈–·ª≈§«“¡À¡“¬¢Õß Õπ— µµ“ ‡ ’ ¬„À¡à «à “ 秫“¡‰¡à ¬÷ ¥ µ— «‡Õ߇ªì π»Ÿ π¬å °≈“ßé ‚¥¬∑’Ë ∑à “π ‡ÀÁ π«à “§«“¡À¡“¬„À¡à ¢Õߧ”∑—È ß Õßπ’È ®–¡’ ª√–‚¬™πå ·°à °“√ªØ‘ ∫— µ‘ Ÿà §«“¡æâ π∑ÿ °¢å ‰¥â ¡“°°«à “§«“¡ À¡“¬·∫∫¥—È ß‡¥‘ ¡ ∑à “πæÿ ∑∏∑“ ¬— ߉¥â ∫— ≠≠— µ‘ »— æ∑å ¿“…“‰∑¬ ”À√— ∫§”«à “ Õ— µµ“ ∑’Ë ‡ªì π¿“…“∫“≈’ ‚¥¬„™â §”ª√– ¡«à “