สำนักราชบัณฑิตยสภา

«“√ “√ √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π ¿— ∑√æ√ ‘ √‘ °“≠®π 255 ªï ∑’Ë ÛÚ ©∫— ∫∑’Ë Ú ‡¡.¬.-¡‘ .¬. Úıı ·∫∫ — 𵑠«‘ ∏’ µ“¡·π«∑“߇™à π‡¥’ ¬« °— ∫∑— »π–¢Õß∑Õ‚√·≈–·π«∑“ߢÕß ¡À“µ¡– §“π∏’ §”π’È ¡ÿà ß· ¥ßÕ“√¡≥å √à «¡¢Õß°≈ÿà ¡¡“°°«à “§«“¡À¡“¬µ“¡ À≈— °¿“…“ ‡æ√“–µ“¡À≈— °¿“…“‰∑¬ °“√𔧔¿“…“∫“≈’ - — π °ƒµ ‡™à π çÕ“√¬–é ¡“ ¡“ °— ∫§”¿“…“‰∑¬ §◊ Õ ç¢— ¥¢◊ πé ‡ªì π°“√∑”¿“…“«‘ ∫— µ‘ ·≈–‰¡à ∂Ÿ °µâ Õß ·µà ºŸâ ∫— ≠≠— µ‘ »— æ∑å π’È ‰¡à ‰¥â µâ Õß°“√√— °…“§«“¡∂Ÿ °µâ Õß ¢Õß¿“…“·≈–µâ Õß°“√‡æ’ ¬ß √⠓ߧ” · ¥ßÕ“√¡≥å (emotive word) ‡∑à “ π—È π §”«à “ çµÿ ≈“°“√¿‘ «— µπå é °Á ‡™à 𰗠𠇪ì π§”∑’Ë ¡’ ºŸâ ∫— ≠≠µ‘ ¢÷È π„™â „π™à «ß∑’Ë Õ”π“®∫√‘ À“√·≈–Õ”π“®π‘ µ‘ ∫— ≠≠— µ‘ À¡¥æ≈— ß≈ß — ߧ¡®÷ ßæ÷Ë ßæ‘ ß‰¥â ·µà ‡æ’ ¬ßÕ”π“®¢Õßµÿ ≈“°“√„π°“√ √— °…“§«“¡ ß∫‡√’ ¬∫√â Õ¬ „π∑“ßÀ≈— ° ¿“…“ çµÿ ≈“°“√¿‘ «— µπå é §◊ Õ ¿“…“ «‘ ∫— µ‘ ‡æ√“–§”«à “ ç¿‘ «— µπå é ‰¡à ¡’ „π ¿“…“‰∑¬ ¡’ ·µà çÕ¿‘ «— µπå é ‡¢â “„®«à “ ºŸâ ∫— ≠≠— µ‘ À√◊ Õ √⠓ߧ”π’È ¡“„™â ‰¥â ‡≈’ ¬π ·∫∫§”«à “ ç‚≈°“¿‘ «— µπå é ‚¥¬‰¡à ‡¢â “„®À≈— °¿“…“‰∑¬·≈–‰¡à √Ÿâ §«“¡ À¡“¬¢Õß»— æ∑å ®÷ ߇¢â “„®«à “ ç‚≈°“ ¿‘ «— µπå é ¡“®“°§”«à “ ç‚≈°“é °— ∫ ç¿‘ «— µπå é ´÷Ë ß∑’Ë ®√‘ ߧ”π’È ¡“®“° ç‚≈°é °— ∫ çÕ¿‘ «— µπå é ¡“√«¡°— πµ“¡À≈— °°“√ π∏‘ §” ®÷ ßÕ“®°≈à “«‰¥â «à “ çµÿ ≈“°“√ ¿‘ «— µπå é ‡ªì 𧔷 ¥ßÕ“√¡≥å («à “ ‘Ë ßπ’È ¥’ À√◊ ÕºŸâ æŸ ¥‡ÀÁ π™Õ∫) ‡™à π‡¥’ ¬« °— ∫§”Õ◊Ë π Ê §◊ Õ ç¡«≈™πé ´÷Ë ß· ¥ß Õ“√¡≥å §«“¡‡ªì πæ«°‡¥’ ¬«°— π„π °“√µà Õµâ “π°— ∫ çπ“¬∑ÿ πé ´÷Ë ß‡ªì π ª√ªí °…å ·≈–‡ªì πΩÉ “¬‰¡à ¥’ Û. §«“¡√Ÿâ ÷ °·≈–Õ“√¡≥å °— ∫ ‡Àµÿ º≈ : ¢â Õ∂°‡∂’ ¬ß∑“ß®√‘ ¬- »“ µ√å ª√— ™≠“¬ÿ §°√’ °‚∫√“≥‚¥¬ ‡©æ“–Õ¬à “ß¬‘Ë ßª√— ™≠“¢Õ߇æ≈‚µ ¬°¬à Õ߇Àµÿ º≈«à “‡ªì πÕß§å ª√–°Õ∫ ∑’Ë ”§— ≠∑’Ë ÿ ¥¢Õß¡πÿ …¬å „π°“√∑” „Àâ ¡’ ™’ «‘ µ∑’Ë ¡∫Ÿ √≥å ‡æ≈‚µ¡’ ∑— »π– «à “™’ «‘ µ∑’Ë „™â ·µà ç‡Àµÿ º≈é π”∑“ß ¬à Õ¡‡ªì π™’ «‘ µ∑’Ë ¡’ §«“¡ ÿ ¢∑’Ë ÿ ¥·≈– ¥’ ∑’Ë ÿ ¥ ‡æ√“–‡Àµÿ º≈‡ªì π∫à Õ‡°‘ ¥¢Õß §«“¡√Ÿâ ∑’Ë ∂Ÿ °µâ Õß·≈–∑”„Àâ ‡√“‡ªì π ¡πÿ …¬å ∑’Ë ¡’ §ÿ ≥ ¡∫— µ‘ °≈¡°≈◊ π°— π (harmonious man) À¡“¬§«“¡ «à “ ‡¡◊Ë Õ ç‡Àµÿ º≈é ‰¥â §«∫§ÿ ¡µ— ≥À“ (desire) ·≈–Õ“√¡≥å √ÿ π·√ß (pas- sion) ·≈â « ‡√“°Á ®–¡’ ∫ÿ §≈‘ °¿“æ∑’Ë ‡ªì π√–∫∫√–‡∫’ ¬∫ ·≈–¡’ ¡¥ÿ ≈Õ¬à “ß ¥’ §«“¡√Ÿâ ∑’Ë ¡’ ç‡Àµÿ º≈é ‡ªì π√“°∞“π ‡∑à “π—È π∑’Ë “¡“√∂π”‡√“‰ª Ÿà §«“¡ ‡ªì π§ÿ ≥∏√√¡ (virtue) ÚÒ ‰¥â °≈à “« Õ’ °Õ¬à “ßÀπ÷Ë ß°Á §◊ Õ ‡√“®– “¡“√∂ ‡ªì πºŸâ ∑’Ë ¡’ 秫“¡√Ÿâ §Ÿà §ÿ ≥∏√√¡é ‰¥â À√◊ Õ∑—È ß‡°à ß∑—È ß¥’ ‰¥â °Á µà Õ‡¡◊Ë Õ‡√“¡’ ™’ «‘ µ∑’Ë „™â ç‡Àµÿ º≈é ‡ªì π‡§√◊Ë Õßπ”∑“ß ∂â “§π‡√“‚ßà ‡¢≈“‡∫“ªí ≠≠“·≈â « ∫ÿ §≈‘ °¿“æ¢Õ߇√“°Á ®–‰¡à ‡ªì π√–∫∫ √ – ‡ ∫’ ¬∫ ‡æ√ “ –∂Ÿ °§√Õ∫ß”¥â «¬ µ— ≥À“·≈–Õ“√¡≥å √ÿ π·√ß„Àâ ∑” ‘Ë ß µà “ß Ê Õ¬à “ß‰√â ∑‘ »∑“ß „πß“π‡¢’ ¬π‡√◊Ë Õß Õÿ µ¡√— ∞ (The Republic) ‡æ≈‚µ‰¥â · ¥ß∑— »π– ¬°¬à Õß ç‡Àµÿ º≈é ‚¥¬ºà “πµ— «≈–§√ §◊ Õ ‚ °√“µ’ (Socrates, °à Õπ §.». Ù˜-°à Õπ §.». Û˘˘) ‡¢“°≈à “« «‘ æ“°…å §«“¡‚ßà ‡¢≈“‡∫“ªí ≠≠“¢Õß ¡πÿ …¬å (ignorance) «à “‡ªì 𠓇Àµÿ ∑’Ë ∑”„Àâ ¡πÿ …¬å À≈ß„À≈Õ¬Ÿà °— ∫§«“¡ πÿ ° π“π‡æ≈‘ ¥‡æ≈‘ π´÷Ë ß‡ªì πµ— ≥À“ ·≈–‡ªì π ‘Ë ß™—Ë «√â “¬ ∑—È ßπ’È ‡æ√“–‰¡à ¡’ „§√‡µÁ ¡„®®–∑”™—Ë «À√◊ Õ∑”„π ‘Ë ß∑’Ë ‡¢“ §‘ ¥«à “™—Ë « ºŸâ ∑’Ë ¡’ ç‡Àµÿ º≈é ∫ß°“√ ™’ «‘ µ®÷ ߉¡à ‡¥‘ πÀ≈ß∑“ß „πß“π‡¢’ ¬π ‡√◊Ë Õß The Republic ‡æ≈‚µ‰¥â Õ∏‘ ∫“¬ ¢¬“¬§«“¡À≈— °°“√‡√◊Ë Õß ç§ÿ ≥∏√√¡ §◊ Õ§«“¡√Ÿâ é ´÷Ë ß¡’ ·π«§‘ ¥«à “ Ò) ®‘ µ «‘ ≠≠“≥¢Õ ß ∫ÿ §§≈ ª√–°Õ∫¥â «¬Õß§å ª√–°Õ∫æ◊È π∞“π Û à «π §◊ Õ ‡Àµÿ º≈ (reason) ®‘ µ (spirit) ·≈– §«“¡Õ¬“° (desire) Ú) π‘ — ¬„®§Õ·≈–惵‘ °√√¡ ¢Õß∫ÿ §§≈¢÷È πÕ¬Ÿà °— ∫§«“¡‡µ‘ ∫‚µ¢Õß Õß§å ª√–°Õ∫∑—È ß “¡π’È µ≈Õ¥®π°“√ §√Õ∫ß”¢ÕßÕß§å ª√–°Õ∫ à «π„¥ °Á µ“¡‡Àπ◊ Õ à «πÕ◊Ë π ÚÚ Õß§å ª√–°Õ∫∑—È ß Û à «π ¢Õß ®‘ µ«‘ ≠≠“≥¡’ ∫∑∫“∑„π°“√™’È π” 惵‘ °√√¡¢Õߧπ‡√“ ®‘ µ«‘ ≠≠“≥ ∑’Ë ¡’ ç‡Àµÿ º≈é ‡ªì πºŸâ ª°§√Õ߬à Õ¡ ¡’ ªí ≠≠“ (wisdom) ·≈–∂â “‡√“„Àâ ÚÒ Ethel M.Albert, Theodore C. Denise, and Sheldon P. Peterfreund (eds.), Great Traditions in Ethics, p. 11. ÚÚ ‡√◊Ë Õ߇¥’ ¬«°— π, Àπâ “ ÚÙ.