สำนักราชบัณฑิตยสภา
«“√ “√ √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π ¿— ∑√æ√ ‘ √‘ °“≠®π 253 ªï ∑’Ë ÛÚ ©∫— ∫∑’Ë Ú ‡¡.¬.-¡‘ .¬. Úıı emotion (Õ“√¡≥å ) °“√· ¥ßÕÕ° ¢Õ߇√“«à “ ‘Ë ß„¥¥’ À√◊ Õ™—Ë «„π∑“ß®√‘ ¬- ∏√√¡π—È π ‡ªì π‡æ’ ¬ß°“√· ¥ß§«“¡ √Ÿâ ÷ °∑“ß®√‘ ¬∏√√¡ (ethical feelings) «à “‡√“‡ÀÁ π¥â «¬À√◊ Õ‰¡à ‡ÀÁ π¥â «¬°— ∫ ‘Ë ß„¥ ‘Ë ßÀπ÷Ë ß ∑ƒ…Æ’ ∑“ß®√‘ ¬»“ µ√å ¢Õß·Õ√å ®÷ ߇√’ ¬°«à “ Õ“‡«§π‘ ¬¡ (emotive theory of ethics) ÒÙ À√◊ Õ ∑ƒ…Æ’ ∑“ß®√‘ ¬»“ µ√å ∑’Ë ª√–‡¡‘ π ¥â «¬Õ“√¡≥å Ú) Emotion (Õ“√¡≥å , Õ“‡«§) À¡“¬∂÷ ß Õ“√¡≥å –‡∑◊ Õπ„® ‡™à π §«“¡√Ÿâ ÷ ° √— ° ™— ß ‚≈¿ ‚°√∏ À≈ß ÿ ¢ ·≈–∑ÿ °¢å Òı Û) Passion (§«“¡À«—Ë π‰À«, °— ¡¡¿“«–) À¡“¬∂÷ ß ¿“«–∑’Ë ∂Ÿ ° °√–∑∫®“°¿“¬πÕ°·≈–‰¡à Õ“® §«∫§ÿ ¡‰¥â ‡ªì π§«“¡ –‡∑◊ Õπ„® À√◊ ÕÕ“√¡≥å À«—Ë π‰À« §”«à “ passion ¡’ §«“¡À¡“¬À≈“°À≈“¬„π∑“ß ª√— ™≠“ „πß“π‡¢’ ¬π™◊Ë Õ Logic (µ√√°«‘ ∑¬“) ¢Õß Õ“√‘ ‚µ‡µ‘ ≈ (Aristotle, °à Õπ §.». Û¯Ù-°à Õπ §.». ÛÚÚ) passion À¡“¬∂÷ ß ¿“«–¢Õß§«“¡‡ªì πºŸâ ∂Ÿ °°√–∑” ´÷Ë ßµ√ߢ⠓¡°— ∫ action ´÷Ë ßÀ¡“¬∂÷ ß ¿“«–¢Õß§«“¡‡ªì πºŸâ °√–∑” ‡ªì π §«“¡À¡“¬∑’Ë ‰¡à ‡°’Ë ¬«°— ∫‡√◊Ë ÕßÕ“√¡≥å §«“¡√Ÿâ ÷ °∑’Ë ‡√“°≈à “«∂÷ ß à «π„π ∑— »π–¢Õß ‡√Õ‡π ‡¥°“√å µ (Rene Descartes, §.». Òı˘ˆ-§.». Òˆı) π— °ª√— ™≠“ ΩÉ “¬‡Àµÿ º≈π‘ ¬¡™“« Ω√—Ë ß‡» ∑’Ë ª√“°Ø„πß“π‡¢’ ¬π‡√◊Ë Õß The Passions of the Soul passions §◊ Õ Õ“°“√∑“ßÕ“√¡≥å ´÷Ë ßÕ¬Ÿà ΩÉ “¬ µ— ≥À“À√◊ Õ§«“¡∑–¬“πÕ¬“° (de- sire, appetetite) „π∑— »π–¢Õßπ— ° §‘ ¥ ¡— ¬°√’ °‚∫√“≥ ‡¥°“√å µ·∫à ß passions ÕÕ°‡ªì π ˆ ª√–‡¿∑ §◊ Õ §«“¡™◊Ë π™¡¬‘ π¥’ (admiration) §«“¡ √— ° (love) §«“¡‡°≈’ ¬¥ (hate) §«“¡ ∑–¬“πÕ¬“° (desire, appetetite) §«“¡ ÿ ¢ (happiness) ·≈–§«“¡ ‡»√â “ (sadness) §«“¡À«—Ë π‰À«∑“ß Õ“√¡≥å ‡À≈à “π’È ‡°‘ ¥¢÷È π„π®‘ µ«‘ ≠≠“≥ ¢Õß¡πÿ …¬å ‡æ◊Ë Õµà Õµâ “π‡®µ®”πß (will) ·≈–‡Àµÿ º≈ (reason) ·µà ‡Œ‡°≈ (G.W.F. Hegel, §.». Ò˜˜- §.». Ò¯ÛÒ) π— °ª√— ™≠“™“«‡¬Õ√¡— π °≈— ∫¡’ ∑— »π–«à “ passion ‡ªì πæ≈— ß ¢Õ߇®µ®”πß (will) ∑’Ë ®–º≈— °¥— π „Àâ ¡πÿ …¬å æ“°‡æ’ ¬√®πª√– ∫§«“¡ ”‡√Á ®„π∑’Ë ÿ ¥ Òˆ Ù) Inclination (§«“¡‚πâ ¡ ‡Õ’ ¬ß∑“ßÕ“√¡≥å ) À¡“¬∂÷ ß §«“¡ √Ÿâ ÷ °∑’Ë ‡°‘ ¥®“° — ≠™“µ≠“≥ ‡™à π §«“¡°≈— « §«“¡√— ° ·≈–§«“¡À‘ « °√–À“¬ ´÷Ë ßµ√ߢ⠓¡°— ∫‡Àµÿ º≈·≈– §«“¡ ”π÷ °„πÀπâ “∑’Ë ´÷Ë ßª√“°ØÕ¬Ÿà „πß“π‡¢’ ¬π¢Õß Õ‘ ¡¡“πŸ ‡Õ≈ §“πµå (Immuael Kant, §.». Ò˜ÚÙ-§.». Ò¯Ù) µÕπÀπ÷Ë ß«à “ ∂â “ºŸâ ‚™§√â “¬´÷Ë ß¡’ ®‘ µ„®‡¢â ¡·¢Á ß·≈–√Ÿâ ÷ °¢— ¥‡§◊ Õßµà Õ™–µ“°√√¡¢Õßµπ ·∑π∑’Ë ®–‡»√â “ ≈¥À√◊ Õ∑â Õ„® √Õ§Õ¬§«“¡µ“¬ ·≈–¬— ߧߪ°ªÑ Õß™’ «‘ µµπ‡Õß‚¥¬ ª√“»®“°§«“¡√— °„§√à ¡‘ „™à ¥â «¬§«“¡‚πâ ¡‡Õ’ ¬ß∑“ßÕ“√¡≥å À√◊ Õ§«“¡À«—Ë π°≈— « ·µà ¥â «¬§«“¡ ”π÷ °„πÀπâ “∑’Ë ‡™à ππ’È ·≈â « °Æª√–®”„®¢Õ߇¢“¬à Õ¡ ¡’ §«“¡À¡“¬„π∑“ß»’ ≈∏√√¡Õ¬à “ß·∑â ®√‘ ß Ò˜ ÒÙ ‡√◊Ë Õ߇¥’ ¬«°— π, Àπâ “ ÛÛı. Òı √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π, æ®π“πÿ °√¡»— æ∑å ª√— ™≠“ Õ— ß°ƒ…-‰∑¬, æ‘ ¡æå §√—È ß∑’Ë Ù (°√ÿ ߇∑æ : »— °¥‘ ‚ ¿“°“√æ‘ ¡æå , ÚıÙ¯), Àπâ “ ÛÚ. Òˆ W.L.Reese, Dictionary of Philosophy and Religion, Eastern and Western Thught (Atlantic Highlands, N.J.: Humanities Press, Inc., 1980) p. 415. Ò˜ Immanuel Kant, Groundwork of the Metaphysic of Morals, in H.J. Paton, Immanuel Kant: Groundwork of the Metaphysic of Morals (N.Y.: Harper & Row, Publishers, Inc., 1964), pp. 65-66.
Made with FlippingBook
RkJQdWJsaXNoZXIy NTk0NjM=