สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand æÿ ∑∏∑“ ¿‘ °¢ÿ æÿ ∑∏»“ π“π‘ °“¬‡∂√«“∑ ·≈–°“√ªØ‘ √Ÿ ª¢Õßπ— °π« ¡— ¬π‘ ¬¡„πª√–‡∑»‰∑¬ (µà Õ) Vol. 32 No. 2 Apr.-Jun. 2007 246 ˆ ‚ªØ∞ª“∑ Ÿ µ√ ∑’ ¶π‘ °“¬ æ√–‰µ√ªî Æ° ‡≈à ¡∑’Ë ˘ §“∂“∑’Ë Ú˜˘ Àπâ “ ÚıÙ. ˆÒ Siddhi Burt-Indr. The Social Philosophy of Buddhism. Bangkok: Mahamakut Buddhist University Press, 1979, 77. ¢Õ߶√“«“ ·≈–¬°¬à Õß∫∑∫“∑¢Õß ∫√√晑 µ ¥— ߇™à π¢â Õ§«“¡«à “ ç[°“√ ‡ªì π] ¶√“«“ ´÷Ë ß¡’ ¢â Õ®”°— ¥§◊ Õ∑“ß ·Àà ß∏ÿ ≈’ ·µà [°“√‡¢â “ Ÿà ‡æ»] ∫√√晑 µ §◊ Õ∑“ß Ÿà §«“¡Õ‘ √‡ √’ ·≈– –Õ“¥ À¡¥®¥é ˆ µ“¡∑— »π–¢Õß ‘ ∑∏‘Ï ∫ÿ µ√Õ‘ π∑√å ‡ â π∑“ß Ÿà π‘ ææ“ππ—È π ‡ªî ¥„Àâ ·°à »“ π‘ °∑—È ß∑’Ë ‡ªì πæ√–¿‘ °…ÿ ·≈–¶√“«“ ·µà ‡π◊Ë Õß®“°¶√“«“ ¡’ ‚Õ°“ „π°“√Ωñ °®‘ µ«‘ ≠≠“≥‰¥â ‰¡à ¥’ À√◊ Õ¡“°‡∑à “°— ∫æ√–¿‘ °…ÿ À√◊ Õ‡æ√“– ™’ «‘ µπ— °∫«™‡ªî ¥‚Õ°“ „Àâ æ√–¿‘ °…ÿ ‰¥â °â “«Àπâ “∑“ß®‘ µ«‘ ≠≠“≥‰¥â ¡“°°«à “ à «π„À≠à ·≈â «™“«æÿ ∑∏®÷ ß∂◊ Õ°— π«à “¶√“«“ π—È π¥â Õ¬°«à “æ√– ˆÒ πÕ°®“°π’È °“√∑’Ë §µ‘ ·∫∫¥—È ß ‡¥‘ ¡°”Àπ¥„Àâ §”«à “ ªÿ ∂ÿ ™π À¡“¬∂÷ ß ¶√“«“ ·≈–§”«à “ Õ√‘ ¬ “«° À¡“¬ ∂÷ ßæ√–¿‘ °…ÿ π—È π °Á ¥Ÿ ‡À¡◊ Õπ«à “¡’ æ√– æÿ ∑∏«®π–√— ∫√ÕßÕ¬Ÿà °≈“¬ Ê ∑—È ßπ’È °Á ‡æ√“–‡¡◊Ë Õæ√–Õß§å µ√— «à “ ªÿ ∂ÿ ™π À√◊ Õ ç™“«‚≈°é ∂Ÿ °§√Õ∫ß”¥â «¬‚≈°- ∏√√¡Õ¬Ÿà π—È π æ√–Õß§å °”≈— ßµ√— ·°à ∫√√¥“ºŸâ ‡¢â “‡ΩÑ “∑’Ë ≈â «π·µà ‡ªì π¿‘ °…ÿ ∑—È ß ‘È π ·≈–∑√ߪ√–∑“π°”≈— ß„®·°à ∫√√¥“¿‘ °…ÿ ‡À≈à “π—È π‡æ◊Ë Õ„Àâ ¥”√ß ‡æ»∫√√晑 µµà Õ‰ª ‚¥¬∑√ß™’È «à “ °“√„™â ™’ «‘ µ·∫∫π— °∫«™¡’ ª√–‚¬™πå ¡“°°«à “°“√„™â ™’ «‘ µÕ— π¬ÿà ߬“°¢Õß ºŸâ §√Õ߇√◊ Õπ ¥— ßπ—È π ‡√“®÷ ߇ÀÁ π‰¥â «à “ ª√–‡¥Á ππ’È ¡’ ¢â Õ¢— ¥·¬â ß°— πÕ¬Ÿà √–À«à “ß ∑à “πæÿ ∑∏∑“ ´÷Ë ß·ª≈§«“¡æ√– æÿ ∑∏«®π–µ√ßµ“¡µ— «Õ— °…√Õ¬à “ß ‡§√à ߧ√— ¥ °— ∫π— °ª√–‡æ≥’ π‘ ¬¡™“« æÿ ∑∏´÷Ë ßµ’ §«“¡§à Õπ‰ª„π‡™‘ ß∫√‘ ∫∑ ¡“°°«à “ «à “°— πµ“¡®√‘ ß·≈â « ¢â Õ‡¢’ ¬π ¢Õß∑à “πæÿ ∑∏∑“ ‡Õß°Á ¡’ ¢â Õ¢— ¥·¬â ß ∑”πÕßπ’È ´÷Ë ß¬— ߉¡à ‰¥â ·°â ‰¢Õ¬Ÿà ‡™à π°— π ‡æ√“–∑à “π·ª≈§«“¡æ√–æÿ ∑∏«®π– ∫“ß·Àà ß∫“ß∑’Ë ·∫∫µ√ßµ“¡µ— «Õ— °…√ ·µà µ’ §«“¡æ√–æÿ ∑∏«®π–„π∑’Ë ·Àà ß Õ◊Ë π ∫“ß·Àà ß„π‡™‘ ß∫√‘ ∫∑À√◊ Õ‡™‘ ß ‡ª√’ ¬∫‡∑’ ¬∫ ¥— ß∑’Ë ‰¥â °≈à “«‰«â ·≈â «„π ∫∑∑’Ë Û ªí ≠À“ ”§— ≠Õ¬à “ßÀπ÷Ë ß∑’Ë ‡°‘ ¥·°à ∑ƒ…Æ’ ¿“…“§π-¿“…“∏√√¡ ¢Õß∑à “πæÿ ∑∏∑“ °Á §◊ Õ°“√∑’Ë ∑à “π ‰¡à ‰¥â „Àâ ‡°≥±å ∑’Ë ™— ¥‡®π ”À√— ∫µ— ¥ ‘ π«à “ ¢â Õ§«“¡ à «π„¥„πæ√– ÿ µ- µ— πµªî Æ°§«√·ª≈§«“¡µ√ßµ“¡µ— « Õ— °…√‚¥¬„™â ¿“…“§π ·≈– à «π„¥ §«√µ’ §«“¡„π‡™‘ ߇ª√’ ¬∫‡∑’ ¬∫‚¥¬„™â ¿“…“∏√√¡ ‡¡◊Ë Õ‰¡à ¡’ ‡°≥±å ‡™à π«à “π’È °“√∑’Ë ∑à “πæÿ ∑∏∑“ ·ª≈§«“¡æ√– æÿ ∑∏«®π–„π à «πµà “ß Ê µ“¡·∫∫ ¿“…“§π∫â “ß µ“¡·∫∫¿“…“∏√√¡ ∫â “ß ≈— ∫°— π‰ª ®÷ ßÀ≈’ °‡≈’Ë ¬ß‰¡à æâ π ∑’Ë ®–∂Ÿ °°≈à “«À“«à “‡ªì π«‘ ∏’ ªî ¥∫— ßÕ§µ‘ à «πµ— «¢Õß∑à “π §«“¡¬à Õª√–®”∫∑ ‘Ë ß ”§— ≠∑’Ë · ¥ß«à “ ∑à “πæÿ ∑∏- ∑“ ‰¡à ¬Õ¡√— ∫§«“¡·µ°µà “ß√–À«à “ß ¶√“«“ °— ∫æ√–¿‘ °…ÿ °Á §◊ Õ¢â Õ‡∑Á ® ®√‘ ß∑’Ë «à “ æÿ ∑∏»“ 𓵓¡§«“¡‡™◊Ë Õ ¢Õß™“«∫â “π à «π„À≠à π—È π ¡’ ≈— °…≥– ¢Õß»“ π“æ√“À¡≥å ·≈–°“√∫Ÿ ™“ º’ “߇∑«¥“ª–ªπÕ¬Ÿà ´÷Ë ß°Á ¢— ¥°— ∫ ∑— »π–¢Õß∑à “π‡Õß∑’Ë ‡ªì π·∫∫‡Àµÿ º≈ π‘ ¬¡·≈–π« ¡— ¬π‘ ¬¡ ∑à “π欓¬“¡ ∑”„Àâ æÿ ∑∏»“ π“ Õ¥§≈â Õß°— ∫∑—È ß ‚≈°∑— »πå ¬ÿ §„À¡à ·≈–À≈— °°“√æ◊È π ∞“π¢Õß»“ π“π’È ∑à “π®÷ ßµâ Õߪؑ ‡ ∏ §«“¡‡™◊Ë Õ·≈–°“√ªØ‘ ∫— µ‘ ·∫∫ª√–- ‡æ≥’ π‘ ¬¡¢Õß™“«∫â “π à «π„À≠à ∑’Ë ¢— ¥°— ∫§”µ’ §«“¡À≈— °§” Õπ„π æÿ ∑∏»“ 𓵓¡·∫∫„À¡à ¢Õß∑à “π ®“°π—È π™“«æÿ ∑∏∑’Ë ‡ªì π¶√“«“ ®÷ ß §à Õ¬¡’ ∂“π–∑’Ë ”§— ≠„π∑“ß»“ π“ µ“¡√–∫∫¢Õß∑à “πæÿ ∑∏∑“ ´÷Ë ß√— ∫ ¶√“«“ ‡¢â “Õ¬Ÿà „π·«¥«ß¢Õßæÿ ∑∏- »“ π“∑’Ë ‰¥â ªØ‘ √Ÿ ªÀ≈— °§” Õπ·≈â « ·≈–‡ªî ¥‚Õ°“ „Àâ æ«°‡¢“‰¥â ∫√√≈ÿ §«“¡À≈ÿ ¥æâ π‡∑à “‡∑’ ¬¡°— ∫æ√–¿‘ °…ÿ Õ¬à “ß∑’Ë ‰¡à ‡§¬¬Õ¡√— ∫°— π¡“°à Õπ Õ¬à “ß‰√°Á µ“¡ ∑à “πæÿ ∑∏∑“ °Á ¡— °®–‡¢’ ¬πÀπ— ß ◊ Õ· ¥ß¢â Õ§‘ ¥‡ÀÁ π