สำนักราชบัณฑิตยสภา

«“√ “√ √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π ≈Õ¬ ™ÿ πæß…å ∑Õß 461 ªï ∑’Ë ÛÚ ©∫— ∫∑’Ë Ú ‡¡.¬.-¡‘ .¬. Úıı π—Ë π§◊ Õ „π«— π∑’Ë ∂◊ Õ«à “‡ªì π§√÷Ë ß¥«ß ¡’ ¢Õ∫‡¢µ§à “«“√§√Õ∫§≈ÿ ¡µ—È ß·µà ÚÚ.ÒÙ˜ ˘ÙÒ ∂÷ ß ÚÛ.ÒÙ ˜˘ÙÒ ·≈–«— π·√¡ ˜ §Ë ”§√Õ∫§≈ÿ ¡§à “«“√ µ—È ß·µà ÚÒ.ı ∂÷ ß ÚÚ.ı ∑”‰¡µâ Õß¡’ °“√∑¥‡¥◊ Õπ∑ÿ ° Ê Ú ∂÷ ß Û ªï §à “‡©≈’Ë ¬ Ò ªï ¢Õߪؑ ∑‘ π‰∑¬ ¡’ §à “ Ûˆı.Úı¯˜ı «— π ‡√“„™â §à “π’È ‡ ªì πæ◊È π∞“π°“ √§”π«≥¡“®“° ªØ‘ ∑‘ πÕ‘ π‡¥’ ¬ ·¡â «à “§à “ Ò ªï ∑“ß ƒ¥Ÿ °“≈¡’ §à “ Ûˆı.ÚÙÚÚ «— π°Á µ“¡ ·µà §à “π’È ‰¡à §«√‡ª≈’Ë ¬π ‡æ√“–‡ªì π§à “ ¡“µ√∞“π∑’Ë „™â ¡“π“π À“°‡ª≈’Ë ¬π °— π∫à Õ¬ Ê ·≈â « ®– ◊ ∫§â πÀ“«— π‡¥◊ Õπ ªï „πÕ¥’ µ‰¥â ¬“° ¥— ßπ—È π Ò ªï ∑“ß ÿ √‘ ¬§µ‘ ¢Õß ªØ‘ ∑‘ π‰∑¬ ®÷ ß¡’ Ûˆı.Úı¯˜ı/ Ú˘.ıÛı¯¯ = ÒÚ.Ûˆ¯¯Ú˜ıÛı ˜ˆÙ ‡¥◊ Õπ ¥â «¬‡Àµÿ π’È ªï ∑’Ë ¡’ ÒÛ ‡¥◊ Õπ ®÷ ß¡’ (ÒÚ.Ûˆ¯¯Ú˜ıÛı˜ˆÙ-ÒÚ) = √â Õ¬≈– Ûˆ.¯¯Ú˜ıÛı˜ˆÙ À√◊ Õ ¡’ ∑ÿ ° Ê Ò/.Ûˆ¯¯Ú˜ıÛı˜ˆÙ = Ú.˜ÒÒÚ˘ÙÛÒÚ¯˘ıÙÛ ªï à «πªï ∑’Ë ¡’ ÒÚ ‡¥◊ Õπ ®÷ ß¡’ √â Õ¬ ≈– Ò - Ûˆ.¯¯Ú˜ıÛı˜ˆÙ = √â Õ¬≈– ˆÛ.ÒÒ˜ÚÙˆÙÚ˘ÛˆÙ ∑”‰¡µâ Õß¡’ °“√∑¥«— π (Õ∏‘ °«“√) ∑ÿ ° Ê ı ∂÷ ß ˆ ªï ¿“¬À≈— ß°“√∑¥‡¥◊ Õπ„πªï Õ∏‘ °- ¡“ ·≈â « Ò ªï ®–¡’ ®”π«π ÛıÙ Ó (Ò-.Ûˆ¯¯Ú˜ıÛı˜ˆÙ) + Û¯Ù Ó .Ûˆ¯¯Ú˜ıÛı˜ˆÙ = Ûˆı.ˆÙ¯Úˆ˜ÒÒ˘Ú «— π ®÷ ß®”‡ªì πµâ Õß∑¥«— π„π·µà ≈–ªï ¥â «¬ §◊ Õ ∑¥ªï ≈– Ûˆı.Úı¯˜ı- Ûˆı.ˆÙ¯Úˆ˜ÒÒ˘Ú = .Ò˘Û˘ÚÛ˘Ú¯¯¯ÛÛ «— π Õ¬à “ß‰√°Á ¥’ Àâ “¡∑¥∑—È ß«— π·≈–‡¥◊ Õπ „πªï ‡¥’ ¬«°— π ¥— ßπ—È π °“√∑¥«— πÀ√◊ Õ Õ∏‘ °«“√∑”‰¥â ‡©æ“–ªï ∑’Ë ¡’ ÒÚ ‡¥◊ Õπ (ª√°µ‘ ¡“ ) ‡∑à “π—È π ´÷Ë ß¡’ ®”π«π √â Õ¬≈– ˆÛ.ÒÒ˜ÚÙˆÙÚ˘ÛˆÙ ¥— ßπ’È ªï ª√°µ‘ ¡“ ®÷ ß¡’ ‚Õ°“ ∑’Ë ‡ªì πªï Õ∏‘ °«“√ ‡∑à “°— ∫√â Õ¬≈–  . Ò ˘ Û ˘ ÚÛ ˘ Ú¯ ¯  ¯  ÛÛ / ˆÛ.ÒÒ˜ÚÙˆÙÚ˘ÛˆÙ = √â Õ¬≈– Û.˜ÚÙÛ˘ˆÚÚ˜ÙÛÛÛ «‘ ™“ªØ‘ ∑‘ π — ß°— ¥ “¢“«‘ ™“™’ æ„¥ ºŸâ ∑’Ë π „ ®·≈ –»÷ °…“°“ √∑” ªØ‘ ∑‘ π‰∑¬¡’ À≈“¬°≈ÿà ¡ ∫“ß°≈ÿà ¡ ¡’ ∫∑∫“∑„π°“√µ— ¥ ‘ π„®„π°“√ °”Àπ¥Õ∏‘ °¡“ Õ∏‘ °«“√ ∫“ß°≈ÿà ¡ π„®‡æ√“–‡°’Ë ¬«¢â Õß°— ∫ “¢“Õ“™’ æ ·∫à ߉¥â ¥— ßµà Õ‰ªπ’È Ò. °≈ÿà ¡§≥–‚À√À≈«ß ∂◊ Õ«à “ ¡’ ∫∑∫“∑∑’Ë ”§— ≠∑’Ë ÿ ¥ ‡æ√“–‡ªì π °≈ÿà ¡∑’Ë ‰¥â √— ∫§«“¡‰«â «“ß√“™Àƒ∑— ¬ ®“°æ√–‡®â “·ºà 𥑠π„π°“√‡ πÕ º≈°“√§”π«≥„Àâ °— ∫§≥–Õ◊Ë π Ú. °≈ÿà ¡§≥– ߶å ∑—È ßΩÉ “¬‡∂√ ¡“§¡·≈–ΩÉ “¬∏√√¡¬ÿ µ‘ ‡ªì π°≈ÿà ¡ ∑’Ë ‰¥â √— ∫§«“¡‰«â «“ß√“™Àƒ∑— ¬®“° æ√–‡®â “·ºà 𥑠π„π°“√µ√«® Õ∫°“√ §”π«≥¢Õߧ≥–‚À√À≈«ß Û. °≈ÿà ¡‚À√™“«∫â “π ‡ªì π°≈ÿà ¡ ∑’Ë µ√«® Õ∫°“√§”π«≥¢Õߧ≥– ‚À√À≈«ßÕ¬à “ß‰¡à ‡ªì π∑“ß°“√ „π °≈ÿà ¡π’È ·∫à ߇ªì π°≈ÿà ¡¬à Õ¬µ“¡ ”π— ° À≈“¬°≈ÿà ¡ ®÷ ßÕ“®¡’ ∫“ß°≈ÿà ¡∑’Ë ‡ÀÁ π ¥â «¬ ·≈–∫“ß°≈ÿà ¡∑’Ë §— ¥§â “π Ù. °≈ÿà ¡π— °«‘ ™“°“√¡“πÿ …¬- «‘ ∑¬“ ‰¥â ·°à ºŸâ »÷ °…“«— ≤π∏√√¡ ‚∫√“≥§¥’ ·≈–ª√–«— µ‘ »“ µ√å °≈ÿà ¡π’È ¡ÿà ß»÷ °…“«— π‡«≈“∑’Ë ∫— π∑÷ °‰«â „π»‘ ≈“ ®“√÷ °À√◊ Õæß»“«¥“√«à “®–µ√ß°— ∫«— π „¥‡æ◊Ë Õ‡©≈‘ ¡©≈Õ߉¥â ∂Ÿ °µâ Õß ¡— °®– ‰¡à §”π«≥¥â «¬µπ‡Õß ·µà ¬◊ ¡ªØ‘ ∑‘ π ¢Õß°≈ÿà ¡Õ◊Ë π‰ª„™â ®÷ ߇ªì π°≈ÿà ¡∑’Ë ™Õ∫ ‡øÑ πÀ“°“√«“ߪؑ ∑‘ π„πÕ¥’ µ À√◊ Õ «‘ ∏’ °“√§”π«≥∑’Ë ¥’ ∑’Ë ÿ ¥ ı. °≈ÿà ¡π— °¥“√“»“ µ√å ø“°øÑ “ Õπ÷Ë ß µâ Õ߇¢â “„®«à “π— °¥“√“»“ µ√å ·∫à ߉¥â ‡ªì π Ú °≈ÿà ¡§◊ Õ °≈ÿà ¡∑’Ë »÷ °…“ ¥“√“»“ µ√å „π·ßà øî ‘ ° å À√◊ Õ as- trophysicists »÷ °…“°√–∫«π°“√ ∑“ßøî ‘ ° å ‡™à π °“√°”‡π‘ ¥‡Õ°¿æ §≈◊Ë π«‘ ∑¬ÿ ∑’Ë √— ∫‰¥â ®“°¥“« ·≈–°≈ÿà ¡∑’Ë Ú »÷ °…“¥“√“»“ µ√å „π·ßà ª√“°Ø- °“√≥å ∫π∑â ÕßøÑ “ À√◊ Õ spherical astronomers ‡ªì π°≈ÿà ¡∑’Ë π„® ª√“°Ø°“√≥å ∫πø“°øÑ “ °≈»“ µ√å ¢Õߥ“« ‡™à π ∑”𓬪√“°Ø°“√≥å ÿ √‘ ¬ÿ ª√“§“·≈–®— π∑√ÿ ª√“§“ πÈ ”¢÷È π πÈ ”≈ß Ω𥓫µ° ¥“«À“ß ÕÕ°·∫∫ π“Ãî °“·¥¥ ¥— ßπ—È π °≈ÿà ¡∑’Ë Ú π’È ®÷ ß — π∑— ¥ß“π¥â “πªØ‘ ∑‘ π ¢—È πµÕπ°“√®— ¥∑”ªØ‘ ∑‘ πÀ≈«ß „πªí ®®ÿ ∫— π °“√®— ¥∑”ªØ‘ ∑‘ πÀ≈«ß ´÷Ë ß√«¡