สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand ªØ‘ ∑‘ π®— π∑√§µ‘ ‰∑¬ Õ— ®©√‘ ¬¿“æ¢Õß∫√√æ™π‰∑¬ Vol. 32 No. 2 Apr.-Jun. 2007 448 ªØ‘ ∑‘ π®— π∑√§µ‘ ‰∑¬ Õ— ®©√‘ ¬¿“æ¢Õß∫√√æ™π‰∑¬ ≈Õ¬ ™ÿ πæß…å ∑Õß* √“™∫— ≥±‘ µ ”π— °«‘ ∑¬“»“ µ√å √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π * ∑’Ë ª√÷ °…“°“√§”π«≥ªØ‘ ∑‘ πÀ≈«ß ”π— °æ√–√“™«— ß ∫∑∑’Ë Ò §«“¡√Ÿâ ‡√◊Ë Õß √–∫∫ªØ‘ ∑‘ π‰∑¬ §«“¡ ”§— ≠¢Õߪؑ ∑‘ π „π°“√¢ÿ ¥§â π¢Õß„π¬ÿ §°à Õπ ª√–«— µ‘ »“ µ√å «à “°— π«à “ °Õߢ¬– ®–¡’ §à “¡“°°«à “°Õ߇§√◊Ë Õߪ√–¥— ∫ ‡π◊Ë Õß®“°π— °‚∫√“≥§¥’ „™â ¢¬–»÷ °…“ §«“¡‡ªì πÕ¬Ÿà ¢ÕߺŸâ §π„πÕ¥’ µ‰¥â ·≈– ‘Ë ß∑’Ë ¡’ §à “¡“°∑’Ë ÿ ¥„π°Õߢ¬– °Á §◊ Õ ªØ‘ ∑‘ π °“√¢ÿ ¥§â π¬ÿ §À≈— ߪ√–«— µ‘ »“ µ√å «— µ∂ÿ ∑’Ë ¡’ §à “¡“°∑’Ë ÿ ¥ °Á §◊ Õ À≈— °»‘ ≈“ ®“√÷ ° ·≈– ‘Ë ß∑’Ë ¡’ §à “¡“°∑’Ë ÿ ¥„π»‘ ≈“ ®“√÷ ° °Á §◊ Õ ªØ‘ ∑‘ π ™π™“µ‘ ∑’Ë ¡’ µ”√— ∫Õ“À“√ª√–®” ™“µ‘ ∂◊ Õ‰¥â «à “ ¡’ ‡Õ°≈— °…≥å ª√–®”™“µ‘ ™π™“µ‘ ∑’Ë ¡’ ¿“…“ª√–®”™“µ‘ ∂◊ Õ«à “ ¡’ «— ≤π∏√√¡∑“ß¥â “π¿“…“ ™π™“µ‘ ∑’Ë ¡’ Õ— °…√ª√–®”™“µ‘ ∂◊ Õ«à “ ¡’ Õ“√¬∏√√¡ ·µà ™π™“µ‘ „¥ ∑’Ë ¡’ ªØ‘ ∑‘ πª√–®” ™“µ‘ ∂◊ Õ«à “ ¡’ Õ“√¬∏√√¡Õ— π‡°à “·°à °“√®— ¥∑”ªØ‘ ∑‘ 𠇪ì π “¢“∑’Ë ‡°à “·°à ∑’Ë ÿ ¥¢Õߥ“√“»“ µ√å ·≈–‰¡à “¡“√∂·¬°ÕÕ°®“°°— π‰¥â „πÀ≈“¬ Õ“√¬∏√√¡ À— «Àπâ “‡ºà “¡’ Àπâ “∑’Ë √∫ ·µà ª√“™≠å ¡’ Àπâ “∑’Ë ®— ¥∑”ªØ‘ ∑‘ π °”Àπ¥ «— π‡«≈“∑’Ë ®–ª√–°Õ∫°‘ ®„Àâ ∂Ÿ °µâ Õß µ“¡ƒ¥Ÿ °“≈ °√–· πÈ ” °√–· ≈¡ §«“¡√â Õ𠧫“¡™◊È π √–¥— ∫πÈ ”∑–‡≈ ªØ‘ ∑‘ π¢Õß ‡ºà “‡ªì πÕß§å §«“¡√Ÿâ ∑’Ë µ°º≈÷ °®“°À≈“¬ “¢“«‘ ™“ ‰¥â ·°à §≥‘ µ»“ µ√å «‘ ∑¬“»“ µ√å «‘ »«- °√√¡»“ µ√å (√— ß«— ¥) ¡“πÿ …¬«‘ ∑¬“ — ߧ¡»“ µ√å «— ≤π∏√√¡§«“¡‡™◊Ë Õ ·≈–·¡â ·µà À≈— °∫— ≠™’ ‘Ë ß∑’Ë µ‘ ¥„®ºŸâ ‡¢’ ¬π¡“µ≈Õ¥°Á §◊ Õ §π®’ π √⠓ߪؑ ∑‘ π®’ π Ω√—Ë ß √â “ß ªØ‘ ∑‘ π‡°√°Õ‡√’ ¬π ™“«¬‘ « √â “ß ªØ‘ ∑‘ πŒ’ ∫√Ÿ à «π™“«¡ÿ ≈‘ ¡√Ÿâ ®— °·≈– ¬— ßπ— ∫«— πµ“¡ªØ‘ ∑‘ πŒ‘ ®‡√“–Àå ·µà §π‰∑¬ à «π„À≠à ‰¡à π„®ªØ‘ ∑‘ π‰∑¬ ∂÷ ߇«≈“·≈â «∑’Ë ‡√“§«√¡“∑”§«“¡ √Ÿâ ®— °√–∫∫ªØ‘ ∑‘ π‰∑¬ ‡æ◊Ë Õ§«“¡¿“§ ¿Ÿ ¡‘ „®„𧫓¡‡ªì π‰∑¬ ·≈–∑÷Ë ß„π Õ— ®©√‘ ¬¿“æ¢Õß∫√√æ™π ¥— ß¡’ √“¬ ≈–‡Õ’ ¬¥´÷Ë ßºŸâ ‡¢’ ¬π®–‰¥â ‡ πÕ„Àâ ‡ÀÁ 𠇪ì πª√–®— °…å µà Õ‰ª À≈— °°“√‡∫◊È Õßµâ π¢Õߪؑ ∑‘ π ®— π∑√§µ‘ ¢Õ߉∑¬ ç«— π‡æÁ ≠‡¥◊ Õπ ‘ ∫ Õß πÈ ”πÕß ‡µÁ ¡µ≈‘Ë ßé ‡√“‰¥â ¬‘ π‡æ≈ßπ’È ¡“π“π ·≈–§√—È ß ¡— ¬ ÿ ‚¢∑— ¬‡ªì π√“™∏“π’ πÈ ”°Á πÕ߇µÁ ¡µ≈‘Ë ß„π‡¥◊ Õπ ÒÚ ‡™à π °— π · ¥ß„Àâ ‡ÀÁ π«à “ ªØ‘ ∑‘ π‰∑¬¡’ ‡ ∂’ ¬√¿“æÕ— 𬓫π“π ·∑â ®√‘ ß·≈â « ªØ‘ ∑‘ π‰∑¬‡ªì πªØ‘ ∑‘ π·∫∫∑’Ë ‡√’ ¬°«à “ ÿ √‘ ¬-®— π∑√§µ‘ (Luni-Solar calen- dar) À¡“¬∂÷ ß ªØ‘ ∑‘ π∑’Ë Õâ “ßÕ‘ ß√Ÿ ª√à “ß ¢Õߥ«ß®— π∑√å ´÷Ë ß‡√’ ¬°«à “ ¥‘ ∂’ ®— π∑√å (Moon Age) ´÷Ë ß‡°’Ë ¬«¢â Õß°— ∫§«“¡ ‡ªì π‡ ’È ¬« §«“¡‡ªì π®— π∑√å ‡æÁ ≠ ®— π∑√å ¥— ∫ §«∫§Ÿà ‰ª°— ∫µ”·Àπà ߢÕߥ«ß Õ“∑‘ µ¬å („π°≈ÿà ¡¥“«®— °√√“»’ )