สำนักราชบัณฑิตยสภา

«“√ “√ √“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π — πµ‘ ‡≈Á ° ÿ ¢ÿ ¡ 437 ªï ∑’Ë ÛÚ ©∫— ∫∑’Ë Ú ‡¡.¬.-¡‘ .¬. Úıı ∞“π∫— «≈Ÿ °øí °é ‰¥â ‡ª≈’Ë ¬π¡“‡ªì π ç™ÿ ¥ ∞“π ‘ ßÀå é Õ— π‡ªì π·∫∫Õ¬à “ß‡©æ“– ¢Õß∞“π‡®¥’ ¬å ¡— ¬°√ÿ ß»√’ Õ¬ÿ ∏¬“ ª≈“¬ (¿“æ∑’Ë Ò˜) ´÷Ë ß®– ◊ ∫∑Õ¥ ¡“„π ¡— ¬°√ÿ ß√— µπ‚° ‘ π∑√å ¥â «¬ Ò˘ √ÿ ª º≈°“√‡æ‘Ë ¡‡µ‘ ¡§«“¡‡¢â “„® ®“°°“√»÷ °…“§√—È ßπ’È ª√“ߧå æ√–»√’ √— µπ¡À“∏“µÿ ¡’ §«“¡ ”§— ≠„π∞“π– ∑’Ë √— ∫·√ß∫— π¥“≈„®®“°ß“π™à “ß„π «— ≤π∏√√¡¢Õ¡ ·≈–¡’ æ— ≤π“¡“°à Õπ °à Õπ®–‡ªì πµâ π·∫∫„Àâ ·°à ª√“ß§å ¢Õß «— ¥∑’Ë √⠓߇¡◊Ë Õ·√° ∂“ªπ“√“™∏“π’ ∑’Ë °√ÿ ß»√’ Õ¬ÿ ∏¬“ ‚¥¬§≈’Ë §≈“¬‡√◊Ë Õ¬ ¡“ ¡— ¬√“™∏“π’ π—È π µà Õ¡“®–°≈“¬ ≈— °…≥–‡ªì π¢Õß ¡— ¬√“™∏“π’ °√ÿ ß √— µπ‚° ‘ π∑√å „π à «π¢Õß≈«¥≈“¬ªŸ πªíô π ª√–¥— ∫ª√“ߧå æ√–»√’ √— µπ¡À“∏“µÿ ¿“æ∑’Ë Ò˜ ∫√√¥“‡®¥’ ¬å √“¬√Ÿ ª·∫∫µà “ß Ê °”Àπ¥‰¥â «à “‡ªì πß“π™à “ß ¡— ¬°√ÿ ß»√’ Õ¬ÿ ∏¬“ µÕπ°≈“ß·≈–µÕπª≈“¬æÿ ∑∏»µ«√√…∑’Ë ÚÒ-ÚÛ ¡’ À≈— °∞“π∑’Ë · ¥ß∂÷ ß ¡— ¬ √â “ß ·≈– ¡— ¬ªØ‘ — ߢ√≥å ´÷Ë ß§ß¡’ ‰¡à πâ Õ¬°«à “ Ú À√◊ Õ Û §√—È ß ”§— ≠ ‚¥¬ — ¡æ— π∏å °— ∫ß“π∫Ÿ √≥–¥â “π ∂“ªí µ¬°√√¡ ¢Õߪ√“ߧå æ√–»√’ √— µπ¡À“∏“µÿ Õπ÷Ë ß ™à «ß‡«≈“ √â “ß·≈–∫Ÿ √≥–¥— ß°≈à “« Õ¥§≈â Õß°— ∫∫√√¥“·∫∫Õ¬à “ß¢Õß ‡®¥’ ¬å ∫√‘ «“√¿“¬„π«— ¥¥â «¬ º≈®“°°“√‡æ‘Ë ¡‡µ‘ ¡§«“¡‡¢â “„® „π à «π¢Õß ∂“ªí µ¬»‘ ≈ªá ‰∑¬‚∫√“≥ ´÷Ë ßºπ«°°“√µ√«® Õ∫ Õ∫ «π ¥â “π≈«¥≈“¬ªŸ πªíô π∑’Ë ¡’ ª√–¥— ∫Õ¬Ÿà ¥â «¬ (·≈–À“°¡’ ®‘ µ√°√√¡‰¡à «à “∑’Ë ºπ— ߧŸ À“À√◊ Õ∑’Ë ºπ— ß°√ÿ °Á ¬à Õ¡µâ Õß π”¡“√à «¡»÷ °…“µ√«® Õ∫¥â «¬‡™à π °— π) ‡æ√“–®–™à «¬„Àâ ‰¥â ¢â Õ — ππ‘ …- ∞“π√— ¥°ÿ ¡·≈–√Õ∫§Õ∫¬‘Ë ß¢÷È π °“√»÷ °…“«‘ ®— ¬ ∂“ªí µ¬»‘ ≈ªá ‰∑¬‚∫√“≥ ¡’ ·π«∑“ß∫Ÿ √≥“°“√ ¢â Õ¡Ÿ ≈‡™à ππ’È ‡ ¡Õ. ‡™‘ ßÕ√√∂∑â “¬‡√◊Ë Õß Ò §≥–°√√¡°“√ ◊ ∫§â πª√–«— µ‘ »“ µ√å ‰∑¬ ‡°’Ë ¬«°— ∫®’ π„π‡Õ° “√¿“…“®’ π. §«“¡ — ¡æ— π∏å ∑“ß°“√∑Ÿ µ√–À«à “߉∑¬-®’ π æ.». Ò¯Úı-ÚÛ˘ı (·ª≈®“°‡Õ° “√ ∑“ß√“™°“√¢Õß®’ π, °√ÿ ߇∑æœ : ‚√ßæ‘ ¡æå ”π— °π“¬°√— ∞¡πµ√’ , ÚıÛÙ), Àπâ “ Ú-Ù. Ú ¥Ÿ √“¬≈–‡Õ’ ¬¥®“°º≈°“√»÷ °…“√Ÿ ª·∫∫ ·≈–≈«¥≈“¬ªŸ πªíô π∫“ß™π‘ ¥∑’Ë ª√–¥— ∫ ª√“ߧå æ√–»√’ √— µπ¡À“∏“µÿ ≈æ∫ÿ √’ „π Woodward, Hiram W., Jr. çStudies in the Art of Central Siam, 950-1350 A.D.é (Ph.D. diss., Yale University, 1975). V.II , Ch.V. ·≈–¥Ÿ ÿ ¿— ∑√¥‘ » ¥‘ »°ÿ ≈. ¡.®., »‘ ≈ª–„πª√–‡∑»‰∑¬ . æ‘ ¡æå §√—È ß∑’Ë Ò. (°√ÿ ߇∑æœ : ‚√ßæ‘ ¡æå ¡À“ «‘ ∑¬“≈— ¬∏√√¡»“ µ√å , ÚıÛ¯), Àπâ “ ÛÒ. Û — 𵑠‡≈Á ° ÿ ¢ÿ ¡. ¢â Õ¡Ÿ ≈°— ∫¡ÿ ¡¡Õß : »‘ ≈ª– √— µπ‚° ‘ π∑√å . (°√ÿ ߇∑æœ : ”π— °æ‘ ¡æå ‡¡◊ Õß‚∫√“≥, ÚıÙ¯), Àπâ “ ˆÛ, ˆ˘. Ù — 𵑠‡≈Á ° ÿ ¢ÿ ¡. ç°à Õπ∑’Ë ®–ª√“°Ø„π »‘ ≈ª–‰∑¬ ·≈–°à Õπ∑’Ë ®–À“¬‰ª„π∑’Ë ÿ ¥é √«¡∫∑§«“¡ ¡ÿ ¡¡Õß §«“¡§‘ ¥ ·≈– §«“¡À¡“¬ : ß“π™à “߉∑¬‚∫√“≥ . (°√ÿ ß ‡∑æœ : ”π— °æ‘ ¡æå ‡¡◊ Õß‚∫√“≥, ÚıÙ¯), Àπâ “ Ò¯-Ò˘Û. (æ‘ ¡æå §√—È ß·√°„π «“√ “√√“™∫— ≥±‘ µ¬ ∂“π ªï ∑’Ë Ú¯ ©∫— ∫∑’Ë Ò ¡°√“§¡-¡’ π“§¡, ÚıÙˆ). ı Boisselier, J. Le Cambodge (Manuelûd arch é ologie d û Extr ê me-Orient. Paris: Edition A. et J. PICARD et C ie ), p. ˘˜. ˆ Woodward, Hiram W., Jr. çStudies...é, Ch. VI, pp. Òˆ-Ò˜. ˜ §”«à “ ç∫√√æ·∂≈ßé ‡¢’ ¬π –°¥®“° ≈“¬æ√–À— µ∂å ¡‡¥Á ®œ µ“¡‡π◊È Õ§«“¡¥— ßπ’È ç... ‡¢’ ¬π Àπâ “∫√√æ π‘ ∑°«à “ Àπâ “∫— π ‡æ√“–§”«à “ ∫√√æ ·ª≈«à “ °à Õπ°Á §◊ Õ ¥â “πÀπâ “ Àπâ “‡√◊ ÕπÕ¬Ÿà ∑“ߥ⠓π¢◊Ë Õ ¥Ÿ ‚∫ ∂å ‡ªπÕ¬à “ß‡∂‘ ¥ ‡¢’ ¬π ∫— π ‰¡à ‰¥â §«“¡Õ–‰√ (≈“¬æ√–À— µ∂å ¡‡¥Á ®‡®â “øÑ “ °√¡æ√–¬“π√‘ »√“πÿ «— ¥µ‘ «ß»å ª√–∑“π æ√–¬“Õπÿ ¡“π√“™∏π ‡¡◊Ë Õ«— π∑’Ë Òı °— 𬓬π ÚÙ¯Ú. „π ∫— π∑÷ °‡√◊Ë Õߧ«“¡ √Ÿâ µà “ß Ê , ‡≈à ¡ Û. æ‘ ¡æå §√—È ß∑’Ë Ú. (°√ÿ ß ‡∑æœ : ∫√‘ …— ∑ ”π— °æ‘ ¡æå ‰∑¬«— ≤π“- æ“π‘ ™ ®”°— ¥ æ.». ÚıÚÒ), Àπâ “ ÒÚÚ.