สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand æÿ ∑∏∑“ ¿‘ °¢ÿ æÿ ∑∏»“ π“π‘ °“¬‡∂√«“∑ ·≈–°“√ªØ‘ √Ÿ ª¢Õßπ— °π« ¡— ¬π‘ ¬¡„πª√–‡∑»‰∑¬ (µà Õ) Vol. 32 No. 2 Apr.-Jun. 2007 234 ÚÛ Buddhaghosa. The Path of Purification-Visuddhimagga. Translated by Bhikkhu Nanamoli. 4th ed., Kandy, Sri Lanka: Buddhist Publication Society, 1979, XXII, 83. ÚÙ ‡Õ° “√∑’Ë ‡æ‘Ë ßÕâ “ß∂÷ ß, XXII, 60. Úı æÿ ∑∏∑“ ¿‘ °¢ÿ . π‘ ææ“πæâ π ¡— ¬‰ª·≈â «À√◊ Õ. ¡ÿ ∑√ª√“°“√ : Õß§å °“√øóô πøŸ æ√–æÿ ∑∏»“ π“, æ.». Úı¯, Àπâ “ ˜. À¡“¬‡Àµÿ : ∑à “πæÿ ∑∏∑“ ‰¥â · ¥ß‰«â Õ¬à “ß™— ¥‡®π„πÀπ— ß ◊ Õ‡≈à ¡π’È «à “ °∑“§“¡’ µ“¡§«“¡‡ÀÁ π¢Õß∑à “ππ—È π ‰¡à „™à µ— «∫ÿ §§≈∑’Ë ®–°≈— ∫¡“‡°‘ ¥∑“ß√à “ß°“¬„À¡à Õ’ °§√—È ßÀπ÷Ë ß°à Õπ∫√√≈ÿ π‘ ææ“π À“°‡ªì π∫ÿ §§≈∑’Ë √Ÿâ ·®â ß∏√√¡–·≈â « ·µà ¬— ß¡’ °√√¡‡°à “∑’Ë ∫— ߧ— ∫„Àâ ∑à “πµâ Õß°≈— ∫¡“¡’ ¿“«–‡»√â “À¡Õß∑“ß®‘ µµ“¡·∫∫ªÿ ∂ÿ ™πÕ’ °§√—È ßÀπ÷Ë ß ∫√√¥“ ‘Ë ß‡»√â “À¡ÕߢÕß®‘ µ (Õπÿ ¬°‘ ‡≈ ) ∑’Ë ‡ªì π√“°‡Àßâ “¢Õß«— Ø ß “√ («ß√Õ∫¢Õß°“√‡°‘ ¥„À¡à ) π—È π ¡’ Õ¬Ÿà ‡ªì πª√–®”„π‡√◊ Õ𰓬·≈–®‘ µ (¢— π∏å Àâ “) ¢Õߧπ‡√“ ·≈–‰¡à Õ“®‡¢â “„®‰¥â Õ¬à “ß∑–≈ÿ ª√ÿ ‚ª√à ß π— ∫µ—È ß·µà µÕπ∑’Ë °“¬·≈– ®‘ µª√“°Ø¢÷È π‡ªì πµâ π¡“ ÚÛ ¢â Õ§«“¡„πÕ’ ° à «πÀπ÷Ë ß¢Õߧ— ¡¿’ √å «‘ ÿ ∑∏‘ ¡√√§°≈à “«‰«â «à “ ¿“«–‡™à ππ—È π‰¥â ™◊Ë Õ«à “ §«“¡‚πâ ¡‡Õ’ ¬ß‰ª„π∑“ß™—Ë «µË ” (Õπÿ — ¬) ‡æ√“– ¡— π‰¡à ‡§¬®“ߧ≈“¬‰ª·≈–¡’ ·π«‚πâ ¡Õ¬Ÿà ‡ ¡Õ∑’Ë ®–°≈“¬‡ªì π¿“«–Õ— π‡Õ◊È Õ „Àâ ‡°‘ ¥§«“¡„§√à „π°“¡§ÿ ≥ (°“¡√“§–) ‡ªì πµâ π ¢÷È π¡“„À¡à Õ’ °§√—È ß ÚÙ ¢â Õ§«“¡‡À≈à “π’È ¢— ¥·¬— ß°— ∫§” °≈à “«¢Õß∑à “πæÿ ∑∏∑“ ∑’Ë «à “ ®‘ µ‡¥‘ ¡ ·∑â ¡’ ¿“«–∫√‘ ÿ ∑∏‘Ï Õ¬Ÿà ‚¥¬æ◊È π∞“π ‡æ√“–‰¥â · ¥ß„Àâ ‡ÀÁ π«à “ ¿“«–‡»√â “ À¡Õß¡’ Õ¬Ÿà ‡ªì ππ‘ µ¬å „πªí ®®— ¬À√◊ Õ ¢— π∏å µà “ß Ê ∑’Ë ª√–°Õ∫°— π¢÷È π‡ªì π®‘ µ ∫ÿ ≠¡’ Õâ “ß«à “ ®‘ µ«à “߉¡à “¡“√∂‡ªì π ∫“∑∞“π¢Õßπ‘ ææ“π‰¥â ‡æ√“–∂÷ ß·¡â ®‘ µ®–«à “ß®“°°‘ ‡≈ ∑’Ë — ߇°µ‡ÀÁ π‰¥â (µ“¡§«“¡À¡“¬¢Õß®‘ µ«à “ß∑’Ë ∑à “π æÿ ∑∏∑“ „Àâ ‰«â ) °Á µ“¡ °‘ ‡≈ ·Ωß À√◊ Õ°‘ ‡≈ ∑’Ë — ߇°µ‰¡à ‡ÀÁ π (Õπÿ ¬- °‘ ‡≈ ) °Á ¬— ߧߡ’ Õ¬Ÿà ·≈–¡’ »— °¬¿“æ ∑’Ë ®–· ¥ßº≈ÕÕ°¡“ Õ’ °∑—È ßÕ“® ∑”≈“¬¿“«– ß∫∑’Ë ‡√’ ¬°«à “®‘ µ«à “ßπ—È π ‡ ’ ¬‰¥â ∑à “πæÿ ∑∏∑“ ‰¡à ‰¥â ªØ‘ ‡ ∏ ‡√◊Ë ÕßÕπÿ — ¬ ‡æ√“–∑à “π∂◊ Õ«à “®‘ µ«à “ß ‡ªì π¿“«–æ◊È π∞“π¢Õß®‘ µ∑’Ë ”π÷ °√Ÿâ ‰¡à „™à ¿“«–¢Õß®‘ µ„µâ ”π÷ ° ∑à “π‰¡à ‰¥â ªØ‘ ‡ ∏‡√◊Ë Õß∑’Ë «à “º≈¢ÕßÕ°ÿ »≈°√√¡ “¡“√∂‡À≈◊ է⠓ßÕ¬Ÿà „π®‘ µ„µâ ”π÷ ° À√◊ Õ®‘ µ·Ω߉¥â ·∑â ∑’Ë ®√‘ ß·≈â «∑à “π‰¥â °≈à “«∂÷ ß·π«§‘ ¥‡√◊Ë ÕßÕπÿ — ¬∑’Ë ‡ªì π °‘ ‡≈ ·Ω߉«â „π§”Õ∏‘ ∫“¬¢Õß∑à “π ‡°’Ë ¬«°— ∫æ√– °∑“§“¡’ À√◊ Õæ√– Õ√‘ ¬∫ÿ §§≈„πæÿ ∑∏»“ π“∑’Ë ®– 燰‘ ¥ „À¡à é Õ’ °‡æ’ ¬ß§√—È ß‡¥’ ¬«°à Õπ∑’Ë ®– ∫√√≈ÿ π‘ ææ“π ‚¥¬∑’Ë ∑à “π‰¥â „Àâ ‡Àµÿ º≈¢Õß°“√∑’Ë æ√–Õ√‘ ¬∫ÿ §§≈√–¥— ∫π’È ®÷ ßµâ Õß ç‡°‘ ¥é Õ’ °§√—È ßÀπ÷Ë ß‡Õ“‰«â «à “ °∑“§“¡’ ·ª≈«à “ 纟â ∑’Ë ®–°≈— ∫¡“‡°‘ ¥Õ’ °§√—È ßÀπ÷Ë ßé ´÷Ë ßÀ¡“¬§«“¡«à “ æ√– °∑“§“¡’ ‰¥â ‡¢â “∂÷ ß«‘ ∂’ ∑“ß [ Ÿà π‘ ææ“π] ∑’Ë ∂Ÿ °µâ Õß·≈â « ·µà ‡π◊Ë Õß®“°¬— ß¡’ ‡™◊È Õ¢Õß°‘ ‡≈ ‡¥‘ ¡ [§◊ ÕÕπÿ — ¬] ∫“ßÕ¬à “ß‡À≈◊ ÕÕ¬Ÿà ∑à “π®÷ ߬— ߧßÀ«π°≈— ∫¡“ ¬â Õπ√”≈÷ °·≈–π÷ °∂÷ ß¿“«–§«“¡‡ªì πÕ¬Ÿà ¢Õß∑à “πÕ¬à “ßªÿ ∂ÿ ™π§πÀπ÷Ë ßÕ’ °§√—È ß Úı ¢â Õ∂°‡∂’ ¬ß°— π‡°’Ë ¬«°— ∫«à “®‘ µ ‡¥‘ ¡·∑â ∫√‘ ÿ ∑∏‘Ï À√◊ Õ‡»√â “À¡ÕßÕ¬Ÿà ‚¥¬ æ◊È π∞“π ·≈–®‘ µ«à “ߧ«√®–À¡“¬∂÷ ß ‡©æ“–®‘ µ√Ÿâ ”π÷ °Õ¬à “ß∑’Ë ∑à “πæÿ ∑∏- ∑“ Õâ “ß À√◊ Õ§«√®–À¡“¬√«¡∂÷ ß®‘ µ ∑’Ë ‰√â §«“¡√— ∫√Ÿâ ¥â «¬Õ¬à “ß∑’Ë ∫ÿ ≠¡’ Õâ “ß π—È π ‡ªì π¡Ÿ ≈‡Àµÿ ¢Õߧ«“¡¢— ¥·¬â ß ‡°’Ë ¬«°— ∫§«“¡À¡“¬¢Õßπ‘ ææ“π π’Ë ‡ªì π¢â Õ∂°‡∂’ ¬ß ‡°’Ë ¬«°— ∫√–¥— ∫ §«“¡∫√‘ ÿ ∑∏‘Ï ¢Õß®‘ µ∑’Ë ∫ÿ §§≈®–µâ Õß æ— ≤𓉪„Àâ ∂÷ ß °à Õπ∑’Ë ®–°≈à “«‰¥â «à “ ∫√√≈ÿ ∂÷ ßπ‘ ææ“π·≈â «®√‘ ß ∂â “‡ªì π