สำนักราชบัณฑิตยสภา

การอนุรักษ์โขนหน้าจอ The Journal of the Royal lnstitute of Thailand Volume 36 No. 4 Oct-Dec 2011 582 การแสดงโขนหน้าจอ ที่จัดการ แสดงในงานพระราชทานเพลิงศพ เจ้าภาพส่วนใหญ่จะต้องเป็นผู้ที่มีฐานะ มากพอสมควร เพราะการแสดงโขน หน้าจอมีค่าใช้จ่ายค่อนข้างสูง ส� ำนัก การสังคีต กรมศิลปากรมีระเบียบเป็น ค่าใช้จ่ายสนนราคาในกรุงเทพฯ และ ปริมณฑลประมาณ ๒๐๐,๐๐๐ บาท ส่วนในต่างจังหวัดก็ขึ้นอยู่กับระยะทาง ประมาณราคา ๓๐๐,๐๐๐ บาทขึ้นไป โดยสามารถจัดการแสดงได้ในช่วงเวลา ๑๖.๐๐-๒๔.๐๐ น. (พักช่วง ๑๘.๐๐ น. แล้ว จึงมาเริ่มแสดงเวลา ๒๐.๐๐ น.) การ จัดแสดงแต่ละครั้งจะใช้ผู้ปฏิบัติงาน ประมาณ ๑๖๐-๒๐๐ คน หากเป็นงานนอก (งานที่จัดโดยไม่ผ่านกรมศิลปากร) สนน ราคาจะอยู่ที่ ๓๐๐,๐๐๐ บาท หรือมาก กว่านี้ จารีตในการแสดงโขนหน้าจอ จารีตในการแสดงโขนหน้าจอมี ดังนี้ ๑. ดนตรี ในการแสดงโขนหน้า จอใช้วงปี่พาทย์ เหมือนการแสดงโขน ประเภทอื่น แต่เพิ่มเครื่องดนตรีชิ้นหนึ่ง ชื่อว่า โกร่ง เพื่อใช้ตีประกอบเพลงหน้า พาทย์ที่มีกลองทัดตี เช่น เพลงกราวนอก เพลงกราวใน เหตุที่การแสดงโขนหน้าจอ ใช้โกร่งตีประกอบจังหวะ ก็เพื่อให้เกิด เสียงดังครึกครื้น จังหวะเพลงจะได้แน่น อีกประการเพราะการแสดงโขนหน้าจอ จัดแสดงกลางแจ้ง เสียงที่ดังจะได้เรียก ผู้คนมาชมการแสดงโขน โกร่งคือไม้ไผ่ มีลักษณะความยาวประมาณ ๑ เมตร วาง พาดบนไม้รองอีกทีหนึ่ง เจาะรูไม้ไผ่เป็น ระยะ ใช้ไม้กรับตีให้จังหวะ ๒. ก่อนเริ่มการแสดงโขนหน้า จอ จะมีการบรรเลงเพลงโหมโรง โดย ใช้เวลาบรรเลงประมาณ ๓๐ นาที ก็เพื่อ เป็นการเชิญชวนคนดูให้มาชมการแสดง โขน การแสดงโขนหน้าจอมักจัดแสดง ในพื้นที่ต่างจังหวัดไกล ๆ เมื่อชาวบ้าน การแสดงโขนหน้าจอ ด้านขวามือ (ของผู้ชม) มีภาพเขียนเป็นรูปปราสาทราชวัง สมมติเป็นกรุงลงกา หรือเมืองยักษ์ ส่วนด้านซ้าย มือ มีภาพเขียนเป็นรูปพลับพลาสมมติเป็นที่พักของกองทัพพระราม ภาพเขียนทั้งสองจะมีเสาขึ้นอยู่เจ็ดต้นเป็นส่วนที่ยืดผ้าขาว