สำนักราชบัณฑิตยสภา

ชุมชนจีนในประเทศไทย : หลากหลายส� ำเนียงจีน The Journal of the Royal lnstitute of Thailand Volume 36 No. 4 Oct-Dec 2011 546 ชาวจีนไหหล� ำ ชาวจีนไหหล� ำ หรือไห่หนาน ( 海南 Hainán ) ในภาษาจีนกลาง ส่วนใหญ่อพยพมาจากทางตะวันออก เฉียงเหนือของมณฑลไหหล� ำซึ่งเป็นเกาะ ความที่เป็นชาวเกาะจึงมีความเชี่ยวชาญ ด้านการประมงและการเดินเรือ นอกจาก นี้ก็มีความช� ำนาญด้านการเกษตร ป่าไม้ และโรงเลื่อย เมื่อเดินทางมาไทยก็ตั้ง ถิ่นฐานอยู่ตามชายฝั่งทะเล และที่ราบลุ่ม ริมแม่น�้ ำสายต่าง ๆ เช่น แถบปากน�้ ำโพ นครสวรรค์ บางส่วนเดินทางต่อขึ้นเหนือ ไปท� ำป่าไม้สักในภาคเหนือ เป็นต้นว่าที่ ล� ำปาง ชุมชนไหหล� ำที่ปากน�้ ำโพเป็น ชุมชนที่ใหญ่และมีศาลเจ้าของชาวจีน ไหหล� ำที่เป็นที่เคารพนับถือ คือ ศาลเจ้า โผ่โต้วเบี่ยว ( 婆主庙 P ó ó zh u Mià à o) และศาลเจ้าแม่ทับทิม ( 石榴娘娘 庙 Sh í í liu Ni á á ngniang Mi à à o) ชาวไหหล� ำ นับถือเจ้าแม่ทับทิม ซึ่งเป็นเทพีแห่งความ เมตตาการุณย์ที่คอยช่วยคุ้มครองให้พ้น จากภัยพิบัติ ก่อนลงเรือเดินทางไปเมือง ไทย ชาวจีนไหหล� ำจะกราบไหว้ขอพร เจ้าแม่ทับทิมให้เดินทางโดยปลอดภัย รอดพ้นจากภัยพิบัติตลอดการเดินทาง เมื่อถึงเมืองไทยแล้ว ยังสร้างศาลเจ้าแม่ ทับทิมขึ้นเป็นที่กราบไหว้บูชาและเป็น ที่พึ่งทางใจ ศาลเจ้าแม่ทับทิมของชาว ไหหล� ำที่เก่าและใหญ่ที่สุดในเมืองไทย คือ ศาลเจ้าแม่ทับทิมที่สามเสน (วิลาสวงศ์ ๒๕๔๘ : ๒๔๐-๒๔๑) ในระยะแรก ชาวจีนไหหล� ำที่ อพยพมานั้นมีฐานะยากจน ไม่มีวิชา ความรู้อื่นนอกจากการท� ำเกษตร จึงมัก ประกอบอาชีพที่ใช้แรงงาน และได้รวม ตัวกันเพื่อช่วยเหลือสงเคราะห์กันในกลุ่ม คนของตนเอง เช่นเดียวกับชาวจีนอพยพ กลุ่มแต้จิ๋วและฮกเกี้ยน ชาวจีนไหหล� ำ ผู้ประกอบอาชีพที่ใช้แรงงานได้รวมตัว กันเป็นสมาคมเข่งดาว ( 琼岛会所 Qió ó ng D a o Hu ì ì su o ) ส่วนผู้ที่ประกอบ อาชีพด้านร้านอาหาร โรงแรมและงาน บริการในภัตตาคารและโรงแรมก็รวม ตัวกันเป็นสมาคมวุ้ยบ่วนเต้ ( 会文社 Huì ì wé é n Sh è è ) สมาคมทั้งสองนี้จะช่วย เหลือสงเคราะห์ชาวจีนไหหล� ำที่เพิ่งเดิน ทางมาถึงเมืองไทยในด้านต่าง ๆ โดย Hainanese emigrant area. The native places of practically all overseas Hainanese in the northeast part of the island enclosed by the dashed line (Skinner 1957: 38)