สำนักราชบัณฑิตยสภา

จั นทรุปราคาเต็ มดวง The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 37 No. 1 Jan.-Mar. 2012 90 เงามืด เงาของโลกจะยาวกว่าของดวงจันทร์ประมาณ ๔ เท่า โดยที่เงามืดของดวงจันทร์ยาวประมาณเท่ากับ ระยะทางระหว่างโลกกับดวงจันทร์ ขนาดเงาโลกบริเวณที่ดวงจันทร์ผ่านจะขึ้นอยู่กับระยะห่างระหว่างโลก กับดวงจันทร์ขณะเกิดจันทรุปราคา และระยะห่างระหว่างโลกกับดวงอาทิตย์ขณะนั้น ขณะเกิดจันทรุปราคา ดวงจันทร์จะต้องอยู่ใกล้หรืออยู่บนระนาบสุริยวิถี ณ ต� ำแหน่งตรงข้ามกับ ดวงอาทิตย์ จุดที่ดวงจันทร์ผ่านระนาบสุริยวิถี เรียกว่า จุดโหนด ถ้าผ่านจากเหนือระนาบ เรียกว่า จุดโหนด ลงหรือจุดเกตุ ถ้าผ่านจากใต้ระนาบ เรียกว่า จุดโหนดขึ้นหรือจุดราหู จันทรุปราคาเต็มดวงในคืนวันที่ ๑๕ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๕๔ เกิดขณะดวงจันทร์ผ่านจุดราหูและผ่านเกือบทับกับจุดศูนย์กลางของเงามืดของ โลก จึงเกิดจันทรุปราคาเต็มดวงนานมากถึง ๑ ชั่วโมง ๔๐ นาที ๕๒ วินาที ครั้งสุดท้ายที่เกิดจันทรุปราคา เต็มดวงนานเช่นนี้ คือ เมื่อวันที่ ๑๖ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๔๓ ครั้งต่อไปจะเป็นวันที่ ๒๗ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๖๑ เส้นทางการเคลื่อนที่ของดวงจันทร์ผ่านเงาของโลกในวันที่ ๑๕ มิถุนายน ๒๕๕๔ รูปประกอบข้างล่างนี้แสดงต� ำแหน่งดวงจันทร์ในแต่ละชั่วโมง ก่อนเข้าไปอยู่ในเงาของโลก ขณะ อยู่ในเงาของโลก และหลังออกจากเงาของโลก โดยที่ดวงจันทร์เคลื่อนที่จากตะวันตกไปตะวันออก ขณะ นั้นดวงจันทร์อยู่ในกลุ่มดาวคนแบกงู ซึ่งอยู่ถัดไปทางเหนือของกลุ่มดาวแมงป่อง ดวงจันทร์ผ่านเงาของโลกขณะอยู่ในกลุ่มดาวคนแบกงู