สำนักราชบัณฑิตยสภา

ยง ภู่วรวรรณ และคณะ วารสารราชบัณฑิตยสถาน ปีที่ ๓๗ ฉบับที่ ๑ ม.ค.-มี.ค. ๒๕๕๕ 157 วิทยาการระบาดของเชื้อไวรัสตับอักเสบซีในประเทศแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้บางประเทศยัง มีการศึกษาไม่มากนัก โดยเฉพาะประเทศกัมพูชา และพม่า จากการศึกษานี้พบว่า วิทยาการระบาดของ ประชากรในกลุ่มนี้มีค่าใกล้เคียงกับประเทศไทย และค่อนข้างต�่ ำในกลุ่มแรงงานชาวพม่า ทั้งนี้อาจเนื่องจาก กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่ที่ใช้ศึกษาในงานนี้ มีอายุค่อนข้างน้อย อยู่ระหว่าง ๒๖ ถึง ๒๗ ปี ด้วยเหตุนี้ ผลความ ชุกที่ได้จึงอาจมีค่าค่อนข้างต�่ ำในขณะที่การศึกษาอื่นจะพบความชุกของไวรัสเพิ่มขึ้นตามอายุของผู้ติดเชื้อ ๙ มีผลการศึกษารายงานว่า ความชุกของไวรัสตับอักเสบซีที่มีค่าค่อนข้างสูง (ร้อยละ ๖.๕) ในประเทศ กัมพูชานั้น ส่วนใหญ่เกี่ยวข้องกับผู้ป่วยเพศชาย โดยที่ชาวกัมพูชามักมีพฤติกรรมรักษาโรคด้วยการฉีดยา การฉีดยาเสพติด หรือใช้เข็มฉีดยาร่วมกัน ๑๐ อาจเกี่ยวข้องกับการติดเชื้อที่สูงมากในกลุ่มนี้ ทางรัฐบาล กัมพูชาได้มีมาตรการพัฒนาสาธารณสุข รณรงค์งดใช้ยาเสพติด และลดการใช้เข็มฉีดยาร่วมกัน ๑๓ ในการศึกษานี้ตรวจพบอาร์เอ็นเอไวรัสร้อยละ ๗๕.๘ และร้อยละ ๕๕.๖ ของชาวกัมพูชาและ พม่าตามล� ำดับ แสดงให้เห็นว่า ผู้ติดเชื้อบางรายอาจหายได้เองตามธรรมชาติ ขณะที่บางรายไม่สามารถ ก� ำจัดเชื้อไวรัส จึงตรวจพบอาร์เอ็นเอไวรัสได้ กรณีที่จ� ำนวนไวรัสมีปริมาณน้อยมากในผู้ติดเชื้อเป็นอีก เหตุที่ท� ำให้ไม่สามารถตรวจพบไวรัสได้เช่นกัน สายพันธุ์ของไวรัสตับอักเสบซีหลายชนิดถูกตรวจพบจาก แรงงานชาวกัมพูชา สายพันธุ์ย่อยบางสายพันธุ์สามารถพบได้ในประเทศไทย (๑b ๓a ๓b ๖e และ ๖f) ๑๐ บางสายพันธุ์ไม่เคยพบในประเทศมาก่อน แสดงให้เห็นว่าความหลากหลายของไวรัสตับอักเสบซีมีจ� ำนวน มากในประเทศกัมพูชา สายพันธุ์ ๓a พบมากในกลุ่มแรงงานชาวพม่า ๑๔ ซึ่งคล้ายกับประเทศไทย แต่ไม่มี ข้อมูลสายพันธุ์ของประเทศกัมพูชา ดังนั้น จึงไม่สามารถท� ำการศึกษาเปรียบเทียบได้ สายพันธุ์ ๖ พบมากในประเทศแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ จากงานวิจัยนี้ พบความหลากหลาย ของสายพันธุ์ย่อย ๖ ได้แก่ ๖e ๖f ๖m ๖p ๖r และ ๖u ซึ่งเป็นสายพันธุ์ย่อยที่พบใหม่ดังนั้น อาจมีสาย พันธุ์ย่อยใหม่ ๆ กระจายอยู่ในกัมพูชา และบางสายพันธุ์หรือสายพันธุ์ย่อยอาจกระจายเข้ามารวมอยู่ใน ประเทศไทย สายพันธุ์ ๑ สายพันธุ์ ๓ สายพันธุ์ ๖ รวม ๑a ๑b ๓a ๓b ๖e ๖f ๖m ๖p ๖r ๖u (คน) กัมพูชา ๐ ๖ ๔ ๑ ๕ ๒ ๐ ๑ ๕ ๑ ๒๕ พม่า ๑ ๑ ๔ ๕ ๐ ๒ ๒ ๐ ๐ ๐ ๑๕ ตารางที่ ๔ สายพันธุ์และสายพันธุ์ย่อยของไวรัสตับอักเสบซีที่พบในการศึกษานี้ แบ่งตามประเทศกัมพูชา และพม่า