สำนักราชบัณฑิตยสภา

ไวรั สตั บอั กเสบในแรงงานต่างด้าวในประเทศไทย The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 37 No. 1 Jan.-Mar. 2012 150 ๖๕๙,๑๑๗ คน และเข้าเมืองผิดกฎหมาย จ� ำนวน ๑,๒๐๒,๕๒๒ คน แรงงานส่วนใหญ่ประมาณร้อยละ ๔๗ กระจายตัวอยู่ในจังหวัดกรุงเทพมหานครและปริมณฑล ประเภทงานที่ท� ำ คือ งานใช้แรงงาน เช่น งาน เกษตรและปศุสัตว์ งานก่อสร้าง งานจ� ำหน่ายอาหารและเครื่องดื่ม และงานรับใช้ในบ้าน แรงงานเหล่านี้ มาจากประเทศเพื่อนบ้าน ๓ ประเทศหลัก คือ พม่า กัมพูชา และลาว ๑ กระทรวงสาธารณสุขพบว่า แรงงานต่างด้าวเหล่านี้เป็นพาหะน� ำโรคติดต่อชนิดต่าง ๆ เข้ามาด้วย โรคที่พบได้แก่ อุจจาระร่วงเฉียบพลัน มาลาเรีย หัด วัณโรค เท้าช้าง เรื้อน และไข้กาฬหลังแอ่น โรคบาง โรคในจ� ำนวนนี้ได้สูญหายไปจากประเทศไทยนานแล้ว แต่เนื่องจากแรงงานต่างด้าวเหล่านี้เป็นแรงงานที่ ต้องการท� ำงานในงานที่แรงงานไทยไม่ต้องการท� ำ ดังนั้นจึงปฏิเสธไม่ได้ว่าแรงงานเหล่านี้ได้เข้ามาใกล้ชิด และกลายเป็นส่วนหนึ่งของครอบครัวรวมไปถึงวิถีชีวิตประจ� ำวันของคนไทยไปแล้ว อีกทั้งเขาเหล่านั้นอาจ ท� ำให้เกิดการแพร่ระบาดของโรคที่ประเทศไทยเคยควบคุมได้ขึ้นมาอีกครั้ง ในบรรดาโรคติดต่อที่ได้กล่าวมาแล้วข้างต้น ยังมีโรคที่สามารถตรวจพบได้ในแรงงานต่างด้าวนอก เหนือจากนี้อีก นั่นก็คือ โรคตับอักเสบ โรคนี้ยังไม่ค่อยมีผู้ใดให้ความใส่ใจในแรงงานต่างด้าวมากนัก โรค ตับอักเสบมีสาเหตุเกิดจากไวรัส ซึ่งมีอยู่หลายชนิด แต่ชนิดที่พบบ่อยคือ ไวรัสตับอักเสบเอ บี และซี ไวรัส ตับอักเสบมีบทบาทต่อตับคือ ก่อให้เกิดการท� ำลายเซลล์ตับจนเกิดการอักเสบของตับขึ้น เมื่อตับเกิดการ อักเสบ ร่างกายจะสร้างพังผืดขึ้นมาแทนที่ ท� ำให้ตับเกิดลักษณะแข็ง ที่เรียกว่า ตับแข็ง (cirrhosis) ส่งผล ให้การท� ำงานของตับผิดปรกติไป จนอาจก่อให้เกิดมะเร็งตับ (hepatocellular carcinoma) ได้ในภายหลัง ไวรัสตับอักเสบมีหลายชนิด ไวรัสที่มีความส� ำคัญในภูมิภาคนี้คือ ไวรัสตับอักเสบเอ บี และซี ไวรัส ตับอักเสบเอท� ำให้เกิดตับอักเสบชนิดเฉียบพลัน ส่วนไวรัสตับอักเสบบีและซีท� ำให้เกิดได้ทั้งตับอักเสบ เฉียบพลันและเรื้อรัง ตับอักเสบแบบเรื้อรัง (chronic hepatitis) ซึ่งเกิดขึ้นในผู้ป่วยที่มีอาการตับอักเสบ นานกว่า ๖ เดือน ท� ำให้ผู้ป่วยกลุ่มนี้มีแนวโน้มที่จะพัฒนาไปเป็นตับแข็งและมะเร็งตับต่อไปได้ รายละเอียด ของตับอักเสบและไวรัสที่ก่อโรคแต่ละชนิดมีดังต่อไปนี้ ไวรัสตับอักเสบเอ ไวรัสตับอักเสบเอเป็นอาร์เอ็นเอไวรัส อยู่ในกลุ่ม enterovirus ในวงศ์ Picornaviridae ไวรัส ตับอักเสบเอเป็นสาเหตุที่ส� ำคัญอย่างหนึ่งของการเกิดไวรัสตับอักเสบเฉียบพลับในประเทศก� ำลังพัฒนา โดยที่การติดต่อเกิดขึ้นทางการรับประทานอาหารที่ปนเปื้อนเชื้อไวรัส แพทย์พบว่าเชื้อไวรัสอาจสามารถ ปนเปื้อนในอุจจาระได้นานถึง ๒-๓ เดือนที่อุณหภูมิห้อง นอกจากนี้ ไวรัสตับอักเสบสามารถตรวจพบ ในเลือด น�้ ำดี และระดับต�่ ำ ๆ ในปัสสาวะของผู้ติดเชื้ออีกด้วย ตับอักเสบเอมีความรุนแรงของโรค