สำนักราชบัณฑิตยสภา

พิ นิ จกาพย์พระไชยสุริ ยาของสุนทรภู่ 62 The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 37 No. 2 April-June 2012 แม่ตัวสะกดของไทยมี ๘ แม่ ได้แก่ แม่ ก กา แม่ กน แม่ กง แม่ กก แม่ กด แม่ กบ แม่ กม และ แม่ เกย ใน กาพย์พระไชยสุริยา สุนทรภู่ได้แบ่งเนื้อเรื่องเป็น ๘ ตอน ส� ำหรับอ่านเทียบแม่ตัวสะกดทั้งหมด ได้แก่ ๑. ตอนเริ่มเรื่องกล่าวถึงสภาพและความเป็นไปของผู้คนในเมืองสาวัตถีของพระไชยสุริยา การ เกิดอุทกภัยในเมือง พระไชยสุริยาพาพระมเหสีพร้อมข้าราชบริพารลงเรือส� ำเภาไป และเกิดพิบัติภัยกลาง มหาสมุทร ตอนนี้ส� ำหรับอ่านเทียบแม่ ก กา เน้นการใช้ค� ำที่สะกดแม่ก กา ดังนี้ จะร�่ ำค� ำต่ไป ภฬ่ใจกุมารา ธระณีมีราชา เจ้าภาราสาวะถี ชื่พระไชยสุริยา มีสุดา มะเหษี ชื่ว่าสุมาลี อยู่บุรีไม่มีไภย ข้าเฝ้าเหล่าเสนา มีกิริยาอะฌาไศรย พ่ค้ามาแต่ไกล ได้อาไศรยในภารา ไพร่ฟ้าประชาชี เชาบุรีก็ปรีดา ท� ำไร่เขาไถนา ได้เข้าปลาแลสาลี ฯลฯ ผีน�้ ำซ�้ ำไต่ใบเสา เจ้าก� ำม์ซ�้ ำเอา ส� ำเภาระย� ำคว�่ ำไป ราชาคว้ามือรไทย เอาผ้าสไบ ต่ไว้ไม่ไกลกายา เถ้าแก่เชาแม่เสนา น�้ ำเข้าหูตา จระเข้เหราคร่าไป ราชานารีร�่ ำไร มีก� ำม์ จ� ำใจ จ� ำไปภปะพะสุธา มีไม้ไทรใหญ่ใบหนา เข้าไปไสยา ภเวลาค�่ ำร� ำไรฯ ๒. ตอนพระไชยสุริยาและพระมเหสีขึ้นบก เดินป่า ใช้อ่านเทียบแม่ กน ดังนี้ วันนั้นจันทร มีดารากร เป็นบริวาร เห็นสิ้นดินฟ้า ในป่าท่าธาร มาลีคลี่บาน ใบก้านอรชร เย็นฉ�่ ำน�้ ำฟ้า ชื่นชะผะกา วายุพาขจร สาระพรรณ์จันอิน รื่นกลิ่นเกสร แตนต่คล้ร่อน ว้าว่อนเวียนระวัน ฯลฯ ๓. ตอนชมป่า ใช้อ่านเทียบแม่ กง ดังนี้ เห็นกวางย่างเยื้องช� ำเลืองเดิน เหมือนอย่างนางเชิญ พระแสงส� ำอางข้างเคียง เขาสูงฝูงหงส์ลงเรียง เริงร้องซ้องเสียง ส� ำเนียงน่าฟังวังเวง กลางไพรไก่ขันบรรเลง ฟังเสียง เพียงเพลง ซเจ้งจ� ำเรียงเวียงวัง ฯลฯ ๔. ตอนเผชิญความทุกข์ยากในป่า ใช้อ่านเทียบแม่ กก ดังนี้ ลิงค่างครางโครกครอก ฝูงจิ้งจอกออกเห่าหอน ชะนีวิเวกวอน นกหกร่อนนอน รังเรียง ลูกนกยกปีกป้อง อ้าปากร้องซ้องแซ่เสียง แม่นกปกปีกเคียง เลี้ยงลูกอ่อนป้อนอาหาร ฯลฯ ๕. ตอนแสดงบทอัศจรรย์ ใช้อ่านเทียบแม่ กด ดังนี้ ขึ้นกดบทอัศจรรย์ เสียงครื้นครั่นชั้นเขาหลวง นกหกตกรังรวง สัตว์ทั้งปวงง่วงงุน โงง แดนดินถิ่นมนุษย์ เสียงดังดุจเพลิงโพลง ตึกกว้านบ้านเรือนโรง โคลงคลอนเคลื่อนขะเยื่อน โยน ฯลฯ

RkJQdWJsaXNoZXIy NTk0NjM=