สำนักราชบัณฑิตยสภา

พุทธศิ ลป์ในวรรณคดี ไทย 42 The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 37 No. 2 April-June 2012 ๓. เรื่องชาดก ชาดกเป็นเรื่องราวของพระโพธิสัตว์เสวยพระชาติต่าง ๆ ๕๔๗ พระชาติ เวสสันดร ชาดกซึ่งเป็นพระชาติสุดท้ายเป็นพระชาติที่ส� ำคัญที่สุด เรียกว่า มหาชาติ วรรณคดีไทยที่แสดงเรื่องราว ของมหาชาติมีหลายเล่ม เช่น มหาชาติค� ำหลวง กาพย์มหาชาติ ร่ายยาวมหาเวสสันดรชาดก วรรณคดีเรื่อง มหาชาติส� ำนวนต่าง ๆ มากมายทั้งวรรณคดีราชส� ำนักและวรรณคดีท้องถิ่น ทั้งวรรณคดีไทยและวรรณคดี ในภาคพื้นอุษาคเณย์ แสดงให้เห็นความศรัทธาต่อพระพุทธศาสนา และความเทิดทูนในการสั่งสมบารมี ของพระพุทธองค์ วรรณคดีเรื่องมหาชาติจึงเป็นงานวรรณศิลป์ส� ำคัญที่ถ่ายทอดพุทธศิลป์ด้วยภาษาที่ ไพเราะอลังการ ตัวอย่างเช่น ร่ายยาวมหาเวสสันดรชาดก กัณฑ์กุมาร แต่งโดยเจ้าพระยาพระคลัง (หน) ตอนที่พระเวสสันดรตรัสเรียกพระชาลีราชกุมารและพระกัณหาราชกุมารีให้ขึ้นจากสระบัวที่ซ่อนพระองค์ อยู่ ทรงขอให้สองกุมารเป็นมหาส� ำเภาทองพาพระองค์ไปสู่พระอมตมหานครนฤพาน ด้วยการบ� ำเพ็ญบุตร ทานบารมีอันยิ่งใหญ่ มหาส� ำเภาทอง จิตรกรรมสี อาจารย์เฉลิมชัย โฆษิตพิพัฒน์ “พระลูกเอ่ย พ่อเห็นแต่หน้าเจ้าพี่น้องทั้งสอง เจ้าจงมาเป็นมหาส� ำเภาทองธรรมชาติอันนายช่าง ชาญฉลาดจ� ำลองท� ำ ด้วยกงแก้วประก� ำตรึงด้วยเพชรแน่นหนา แก้วประพาฬแผ่เป็นดาดฟ้าฝาระบุระเบิด เปิดช่องน�้ ำ แก้วไพฑูรย์กระท� ำเป็นราโท โมราประดับสลับสลักกรอบลายรายดอกรักเนาวรัตน์ ฉลุฉลักเป็น รูปสัตว์ภาพเพชรนิลแนม แกมหงส์วิหคกระหนกคาบลดารัตน์ มังกรกัดกอดแก้วเกี่ยวเป็นก้านขดดูสดใส